Amt Winsen an de Luh

Vun Wikipedia

Dat Amt Winsen weer en Verwaltungsrebeed in dat Förstendom Lümborg, dat Königriek Hannover un in de prüüßsche Provinz Hannover binnen de Landdrostie Lümborg mit Seet in Winsen.

Dat Leid över dat Amt harr bet 1867 en Amtmann, de twete Beamte weer bet 1816 de Amtsschriever. In de Prüßentied na 1867 hett de eerste Beamte Amtshauptmann heten.

Geografie[ännern | Bornkood ännern]

Dat Amt is in’n Noorden an dat hambörgsche Amt Bardörp grenzt, in’n Noordoosten an dat Gericht Övermeschacht un de Ämter Addelborg un Scharnbääk-Bütel, in’n Oosten an dat Amt Lüün un de Stadt Lümborg, in’n Süden dat Amt Ebstörp, in’n Süüdwesten de Amtsvaagdie Fambossel-Soltau un dat Amt Rodenborg un in’n Noordwesten dat Amt Horborg (Stand 1848). De Stadt Winsen weer en Enklaav binnen dat Amt.

Bet 1852[ännern | Bornkood ännern]

Winsen as Amtsseet kummt toeerst 1503 in de Oorkunnen vör. Dorothea von Däänmark, Weetfro von Hertog Willem den Jüngeren, hett na’n Dood von ehren Mann 1592 dat Amt Winsen as Wedem kregen. Se harr bet to ehren Dood 1617 dat Leid över dat Amt. Dorothea hett op Slott Winsen leevt. Dat Slott is denn later Seet von de Amtlüüd von Winsen ween.

1848 weer dat Amt so 1101,14 km²[1] groot.

1810 hett Frankriek ünner Napoleon dat Amt innahmen. In disse Franzosentied hett dat toeerst bet to’n 31. Dezember 1810 to dat Departement von de Nedderelv in dat Königriek Westfalen höört un denn to dat Departement von de Elvmünnen un direkt to Frankriek. Winsen weer in disse Tied de Seet von den Kanton Winsen. 1813 müssen de Franzosen dat Amt denn opgeven un de ole Stand is wedderkamen.

Öörd Stand 1848[1][ännern | Bornkood ännern]

Öörd ahn egen Nummer hebbt to de Buurschop von dat Dörp mit bihöört, ünner dat se ünnerstaht, un weren dormit nich kumplett egenstännig.

Oort Lüüd Hüüs Aard Status
1 Stadt Winsen 2119 262 Stadt Gemeen
Sankt Jürgen 10 1 Spital
Amtsvaagdie Amelkusen
Oort Lüüd Hüüs Aard Status
1 Buurschop Amelkusen Gemeen
Amelkusen 373 34 Dörp
Diersbüttel 76 8 Dörp
2 Buurschop Behrn Gemeen
Behrn 153 17 Dörp
Bossel 67 7 Dörp
3 Buurschop Bissen Gemeen
Bissen 201 28 Dörp
Steenkenhöben 34 5 Dörp
4 Buurschop Dernsen Gemeen
Dernsen 58 6 Dörp
Etzen 63 5 Dörp
Oosterehlbeek 58 5 Dörp
Westerehlbeek (Rehrhoff) mit dat enkelte Huus Constantinopel 29 4
5 Buurschop Ehrhoorn Gemeen
Ehrhoorn 51 6 Dörp
Einem 29 3 Dörp
Habenbeck-Nerndörp 60 7 Dörp
Habenbeck-Bobendörp 45 6 Dörp
Wintemaur 60 8 Kolonie
6 Buurschop Hörpel Gemeen
Ebendörp 98 10 Dörp
Hörpel 103 13 Dörp
7 Buurschop Nindörp Gemeen
Drögennindörp 84 8 Dörp
8 Buurschop Olndörp Gemeen
Marßen 50 5 Dörp
Olndörp 140 13 Dörp
9 Buurschop Rehlen Gemeen
Rehlen 145 14 Dörp
10 Buurschop Rulfsen Gemeen
Rulfsen 150 17 Dörp
11 Buurschop Soosdörp Gemeen
Soosdörp 110 12 Dörp
Thansen 24 4 Dörp
12 Buurschop Sottörp Gemeen
Sottörp 150 13 Dörp
Wohlenbüttel 36 3 Dörp
13 Buurschop Stimbeck Gemeen
Grebenhoff 24 2 Hoff
Hützel 139 15 Dörp
Swinnbeek 66 5 Dörp
Stimbeck 69 8 Dörp
14 Buurschop Volgern Gemeen
Sellhorn 14 1 Hoff
Volgern 106 12 Dörp
Wils 65 7 Dörp
15 Buurschop Wetzen Gemeen
Wetzen mit’n Anbo Vörwetzen 155 14 Dörp
Amtsvaagdie Bewick
Oort Lüüd Hüüs Aard Status
1 Bewick 1626 191 Flecken Gemeen
St. Nicolaihoff 65 10 Spital
2 Sanknies 99 13 Dörp Gemeen
3 Dreckhorborg 215 28 Dörp Gemeen
4 Buurschop Handörp Gemeen
Handörp 522 61 Dörp
Kluus 14 2 eenstelligen Hoff
5 Mechtsen 249 31 Dörp Gemeen
6 Ochtmissen mit dat enkelte Huus Poggenkroog 108 10 Dörp Gemeen
7 Radbrook 278 35 Dörp Gemeen
8 Vögelsen 135 15 Dörp Gemeen
9 Vrestörp 55 5 Landgood Goodsverband
10 Wittörp mit dat Eddelgood Wittörp 487 49 Dörp Gemeen
Amtsvaagdie Garlstörp
Oort Lüüd Hüüs Aard Status
1 Buurschop Asendörp Gemeen
Asendörp mit’n Anbo Coorshusen 179 26 Dörp
Diekshuus 62 7 Dörp
2 Döhl 72 8 Dörp Gemeen
3 Äästörp 276 37 Dörp Gemeen
4 Eyndörp 258 29 Dörp Gemeen
5 Garlstörp 328 33 Dörp Gemeen
6 Gö’nstörp 195 22 Dörp Gemeen
7 Hanstää 254 32 Dörp Gemeen
8 Holm 151 15 Dörp Gemeen
9 Karkgellsen 320 44 Dörp Gemeen
10 Lübberstää 158 19 Dörp Gemeen
11 Luhmöhlen 93 13 Dörp Gemeen
12 Niendörp 155 17 Dörp Gemeen
13 Oilstörp 103 13 Dörp Gemeen
14 Örzen 186 22 Dörp Gemeen
15 Ollsen 101 13 Dörp Gemeen
16 Buurschop Puunsen Gemeen
Puunsen 119 12 Dörp
Röndahl 14 1 Hoff
17 Raben 137 18 Dörp Gemeen
18 Buurschop Sohrndörp Gemeen
Sohrndörp 153 20 Dörp
Su’möhlen 19 2 Hoff mit Möhl
19 Buurschop Solzhusen Gemeen
Loobk 14 1 Hoff
Solzhusen 500 64 Dörp
We’ermööd 24 2 Hoff
20 Schätzendörp 129 14 Dörp Gemeen
21 Buurschop Schierhoorn Gemeen
Hassel 126 16 Tegelhoff
Schierhoorn mit Tweehusen Dörp
Weih 17 1 Hoff
22 Sugellsen 223 28 Dörp Gemeen
23 Toppenstää 366 46 Dörp Gemeen
24 Buurschop Unnel Gemeen
Heimbeuk 21 2 Dörp
Unnel 108 16 Dörp
25 Buurschop Veerhöben Gemeen
Eenhoff 30 2 Hoff
Veerhöben 109 12 Dörp
26 Buurschop Wehlen Gemeen
Inzmöhlen 45 6 Dörp
Meenern 21 4 Dörp
Tunnhoff 20 2 Hoff
Wehlen 72 9 Dörp
Wesel 36 6 Dörp
27 Westergellsen 198 25 Dörp Gemeen

Amtsvaagdie Masch

Elvmasch
Oort Lüüd Hüüs Aard Status
1 Draag mit Uhlenbusch 550 71 Dörp Gemeen
2 Drennhusen 159 22 Dörp Gemeen
3 Eekholt 48 5 Dörp Gemeen
4 Elvstörp 302 33 Dörp Gemeen
5 Lassrönn 208 28 Dörp Gemeen
Hau 19 2 Dörp
6 Neddermeschacht 188 24 Dörp Gemeen
7 Rönn 329 34 Dörp Gemeen
8 Swinn 244 28 Dörp Gemeen
9 Stoov 146 18 Dörp Gemeen
Krüms 69 9 Dörp

Binnenmasch

Oort Lüüd Hüüs Aard Status
1 Fohrenholt 182 19 Dörp Gemeen
2 Hunnen 190 24 Dörp Gemeen
2 Mower 88 10 Dörp
3 O’rshusen 343 37 Dörp Gemeen
4 Tönnhusen 323 30 Dörp Gemeen
Nettelbarg 16 1 eenstelligen Hoff
Vaagdie Neeland
Oort Lüüd Hüüs Aard Status
1 Achterdiek 159 23 Dörp Gemeen
2 Flegenbarg 488 65 Dörp Gemeen
3 Gehrden 88 11 Dörp Gemeen
4 Groot Rosenweid 107 19 Dörp Gemeen
Lütt Rosenweid 37 7 Dörp
5 Hoopt 488 59 Dörp Gemeen
6 Stöckt 352 43 Dörp Gemeen
7 Wuhlenborg mit dat Good Wuhlenborg 84 10 Dörp Gemeen
Vaagdie Parrns
Oort Lüüd Hüüs Aard Status
1 Ashusen 381 46 Dörp Gemeen
2 Beborg 166 21 Dörp Gemeen
3 Bossel 388 46 Dörp Gemeen
4 Braackel 262 36 Dörp Gemeen
5 Fachenfelln 40 4 Domään Domanialverband
6 Freschenhusen 25 2 eenstelligen Hoff Gemeen
7 Gastää 237 28 Dörp Gemeen
8 Holtörp 76 12 Dörp Gemeen
9 Host 40 4 Dörp Gemeen
10 Luhdörp 261 28 Dörp Gemeen
11 Marxen 251 34 Dörp Gemeen
12 Maschen 376 48 Dörp Gemeen
13 Ohlendörp 225 31 Dörp Gemeen
14 Parrns 544 63 Dörp Gemeen
15 Quarrendörp 177 26 Dörp Gemeen
16 Ramßel 442 53 Dörp Gemeen
17 Rottörp 190 23 Dörp Gemeen
18 Reidörp 111 14 Dörp Gemeen
19 Sangenstää 69 7 Dörp Gemeen
20 Scharmbääk 388 43 Dörp Gemeen
21 Smafelln 16 1 Möhl
22 Stell 599 72 Dörp Gemeen
23 Tangendörp 220 29 Dörp Gemeen
24 Thieshoop 53 7 Dörp Gemeen
25 Wulfsen 249 34 Dörp Gemeen

1852–1859[ännern | Bornkood ännern]

Dat Amt Winsen hett bi de Verwaltungs- un Justizreform an’n 1. Oktober 1852 in dat Königriek Hannover von dat Amt Horborg den hannöverschen Deel von dat Kaspel Karkwarder in de Veerlannen tokregen. De Gemenen Ashusen, Beborg, Bossel, Braackel, Fachenfelln, Gastää, Holtörp, Host, Luhdörp, Marxen (mit Smafelln), Maschen (mit Freschenhusen), Ohlendörp, Parrns, Quarrendörp, Ramßel, Rottörp, Reidörp, Sangenstää, Scharmbääk, Stell, Tangendörp, Thieshoop, Wulfsen, Handörp (mit Kluus), Radbrook un Wittörp müss dat Amt afgeven, dor is denn dat ne’e Amt Parrns von worrn. De Gemenen Amelkusen, Etzen, Olndörp, Rehlen, Rulfsen, Soosdörp, Sottörp, Wetzen, Asendörp, Döhl, Äästörp, Eyndörp, Garlstörp, Gö’nstörp, Hanstää, Holm, Karkgellsen, Lübberstää, Luhmöhlen, Niendörp, Oilstörp, Ollsen, Puunsen, Raben, Sohrndörp, Solzhusen, Schätzendörp, Schierhoorn, Sugellsen, Toppenstää, Unnel, Veerhöben, Wehlen un Westergellsen un de Öörd Ebendörp (Buurschop Hörpel) un Swinnbeek (Buurschop Hützel) hett dat Amt ok afgeven un dor is dat ne’e Amt Solzhusen von worrn. De Buurschoppen Behrn, Bissen, Ehrhoorn, Hörpel (ahn Ebendörp), Hützel (ahn Swinnbeek) un Volgern hett dat Amt Winsen an dat Amt Soltau afgeven, de Gemenen Bewick, Brestörp, Ochtmissen, Vögelsen, Mechtsen, Örzen un Drögennindörp an dat Amt Lüün un de Gemenen Sanknies un Dreckhorborg an dat Amt Addelborg. De Stadt Winsen is in dat Johr ok ut dat Amt utscheden un weer denn sülvstännig.

As Gericht för dat Amt is to’n 1. Oktober 1852 dat Amtsgericht Winsen inricht worrn.

1859–1885[ännern | Bornkood ännern]

1859 bi de nächste Verwaltungsreform sünd de Ämter Winsen, Parrns un Solzhusen wedder tohoopleggt worrn. Ut dat Amt Solzhusen sünd blots dat Kaspel Amelkusen an dat Amt Lüün gahn un de Gemeen Holm an dat Amt Töst. Dat Amt Winsen müss dör en Verordnung von’n 22. Juni 1859 sien Deel von dat Kaspel Karkgellsen an dat Amt Lüün afgeven.[2]

Nadem dat Königriek Hannover 1866 an Prüßen kamen is, sünd 1867 Stüürkreise in de ne’e Provinz Hannover inricht worrn. Dat Amt hett denn to’n Stüürkreis Horborg tohöört.

Na 1885[ännern | Bornkood ännern]

Bi de Verwaltungsreform in Prüßen to’n 1. April 1885 is dat Amt Winsen oplööst worrn un dor is tohoop mit de Stadt Winsen de Kreis Winsen von worrn.

Inwahnertall[ännern | Bornkood ännern]

Johr Inwahners
1810-00-001810[3] 19.167 Lüüd, 2.204 Füürsteden
1848-00-001848[1] 25.452 Lüüd, 3.041 Hüüs
1867-00-001867[4] 19.388

Amtlüüd[ännern | Bornkood ännern]

Amtsschrievers[ännern | Bornkood ännern]

Footnoten[ännern | Bornkood ännern]

  1. a b c Friedrich W. Harseim, C. Schlüter: Statistisches Handbuch für das Königreich Hannover. 1848, Sied 103: http://books.google.de/books?id=eOI-AAAAcAAJ&pg=PA103
  2. Sammlung der Gesetze, Verordnungen und Ausschreiben für das Königreich Hannover: vom Jahre 1859. Kius, 1859, Sied 693
  3. Peter Adolf Winkopp: Der Rheinische Bund. Band 16, Mohr, Frankfort an’n Main 1810, Sied 135: https://books.google.de/books?id=c24IAAAAQAAJ&pg=PA135
  4. Zeitschrift des Königlich preussischen statistischen Landesamts. Band 8, http://books.google.de/books?id=gHdKAAAAYAAJ&pg=PA149