Zum Inhalt springen

Amt Hagen

Vun Wikipedia

Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Amt Hagen (Westfalen).

Dat Amt Hagen weer en Verwaltungsrebeed in Bremen-Veern un in dat Königriek Hannover mit Seet in Hagen binnen de Landdrostie Stood. Dor hett groff dat Rebeed von de hüdige Gemeen Hagen tohöört.

Dat Leid över dat Amt harr bet 1867 en Amtmann, de twete Beamte weer bet 1816 de Amtsschriever. In de Prüßentied na 1867 hett de eerste Beamte Amtshauptmann heten.

Dat Amt is in’n Noorden an dat Amt Leh grenzt (vör 1831 Gericht Leh un Amt Stotel-Vieland), in’n Noordoosten an dat Gericht Beverst (na 1852 Amt Beverst), in’n Süüdoosten an dat Amt Oosterholt, in’n Süden an dat Gericht Neenhusen (bet 1852) un dat Gericht Meyenborg (na 1852 Amt Blomendal), in’n Süüdwesten an dat Amt Blomendal un dat ollnbörgsche Amt Braak, in’n Westen an dat ollnbörgsche Amt Roonkarken (na 1858 dat Amt Ovelgunn) un in’n Noordoosten an dat ollnbörgsche Amt Landwörden.

Dat Rebeed von dat Amt weer bet 1350 mit de Herrschop von de Greven von Stotel verbunnen. Nadem de Greev Rudolf III. 1350 ahn Arven doodbleven is, hett dat Stried geven, ’keen nu de Herrschop över Stotel hebben schull. Dat is so utgahn, dat dat Doomkapittel von dat Arzbisdom Bremen un de Raad von de Stadt Bremen tohoop en Amtmann in Hagen insett hebbt. Dor hebbt de Böörd Braamst un de Masch von Oosterstood tohöört.

Von 1389 bet 1423 weren dat Amt un dat faste Huus Hagen verpannt an de Greven von Ollnborg.

Nadem de Sweden dat fröhere Arzstift Bremen övernahmen harrn, hebbt de Sweden dat Amt Hagen 1646 Schering Rosenhane as Lehn geven. Mit de sweedsche Redukschoon von 1680 müssen de Arven dat Lehn aver wedder an de Kroon trügggeven. 1719 is dat Amt an dat Kurförstendom Bruunswiek-Lümborg övergahn.

1810 hett Frankriek ünner Napoleon dat Amt innahmen. In disse Franzosentied hett dat toeerst bet to’n 31. Dezember 1810 to dat Departement von de Elv- un Wersermünn in dat Königriek Westfalen höört un denn to dat Departement von de Wersermünnen un direkt to Frankriek. Hagen weer in disse Tied de Seet von den Kanton Hagen. 1813 müssen de Franzosen dat Amt denn opgeven un de ole Stand is wedderkamen.

An’n 1. Januar 1831 hett dat Amt Hagen de Kriminalgerichtsborkeit för dat Gericht Neenhusen, dat Gericht Leh un dat Amt Stotel-Vieland övernahmen.[1]

1848 weer dat Amt so 276,68 km²[2] groot.

Öörd Stand 1848[2]

[ännern | Bornkood ännern]

Öörd ahn egen Nummer hebbt to de Buurschop von dat Dörp mit bihöört, ünner dat se ünnerstaht, un weren dormit nich kumplett egenstännig.

Masch von Oosterstood

Noord-Oosterstood
Oort Lüüd Hüüs Aard Status
1 Büttel 38 13 Dörp
2 Neenlann 314 48 Dörp
Neenlannermoor 73 13 Dörp
Reepen 22 5 Dörp
3 Rechtenfleth mit de Anbos Feldhoff un Rechtenflethermoor 484 79 Dörp
4 Saans mit de Hüüs von Saanstermoor 558 90 Dörp
Süüd-Oosterstood
Oort Lüüd Hüüs Aard Status
1 Offenwarden 269 47 Dörp
Offenwardermoor 174 26 enkelte Hüüs
2 Weersbe 432 74 Dörp
Weersbermoor 21 4 enkelte Hüüs
3 Rechtebe 143 23 Dörp
4 Wortfleet 256 42 Dörp
5 Uthleer 730 123 Dörp
Cleve 4 1 eenstelligen Hoff
6 Aschwarden 392 60 Dörp
Brook 59 11 Dörp
Hassel 26 4 Dörp
7 Hinnebeck 237 45 Dörp
Böörd Braamst
Oort Lüüd Hüüs Aard Status
1 Albst 160 28 Dörp
2 Ax 240 42 Dörp
3 Bokel mit Kraansmoor 394 75 Dörp
Seebeek 11 1 Dörp
Hassbüttel 16 2 Dörp
4 Braamst 391 69 Dörp
Gackau 8 2 eenstelligen Hoff un Möhl
5 Bremerhorn 14 2 eenstelligen Hoff
6 Dammhagen 605 95 Dörp
Börsten 40 6 Dörp
7 Dörphagen 151 28 Dörp
8 Driftseth 431 75 Dörp
9 Finn 94 17 Dörp
10 Hahnenknoop 78 15 Dörp
11 Harndorp 105 21 Dörp
12 Hein 151 22 Dörp
13 Heis 170 26 Dörp
14 Hollen 211 30 Dörp
15 Hoop 58 10 Dörp
Seelhorn 5 1 enkelten Hoff
16 Langendammsmoor 92 15 Dörp
17 Leernst 183 30 Dörp
Seedörp 14 3 enkelte Hööv
Düngel 6 1 Wahnung von’n Holtvaagd
18 Loh 85 14 Dörp
19 Lübbs 213 37 Dörp
20 Swegen 59 7 Dörp
21 Wittenbarg 33 5 Dörp
22 Wittst 146 19 Dörp
23 Wolsbuddel 134 22 Dörp
Heesen 7 1 eenstelligen Hoff
24 Wohlthöben 33 5 Dörp

Dat Amt Hagen is bi de Verwaltungs- un Justizreform an’n 1. Oktober 1852 in dat Königriek Hannover denn grötter worrn. Dor sünd dat Gericht Kassbrook un dat Gericht Neenhusen tokamen. As Gericht för dat Amt is to’n 1. Oktober 1852 dat Amtsgericht Hagen inricht worrn. Dör Verordnung von’n 28. September 1852 is denn ok noch de Oort Stubben von dat Amt Beverst an dat Amt Hagen wesselt.[3]

1859 bi de nächste Verwaltungsreform hett sik an dat Amt Hagen nix ännert.

Nadem dat Königriek Hannover 1866 an Prüßen kamen is, sünd 1867 Stüürkreise in de ne’e Provinz Hannover inricht worrn. Dat Amt hett denn to’n Stüürkreis Leh tohöört.

Bi de Verwaltungsreform in Prüßen to’n 1. April 1885 is dat Amt Hagen oplööst worrn un dor is tohoop mit den Deel süden de Geest von dat Amt Leh de Kreis Geestmünn von worrn. Blots de Gemenen Aschwarden-Brook un Hinnebeck sünd in’n Kreis Blomendal wesselt.

Inwahnertall

[ännern | Bornkood ännern]
Johr Inwahners
1810-00-001810[4] 7.051 Lüüd, 1.296 Füürsteden
1848-00-001848[2] 8.570 Lüüd, 1.434 Hüüs
1867-00-001867[5] 9.542

Amtsschrievers

[ännern | Bornkood ännern]
  1. Juristische Zeitung für das Königreich Hannover. Band 6, 1831, Sied 97
  2. a b c Friedrich W. Harseim, C. Schlüter: Statistisches Handbuch für das Königreich Hannover. 1848, Sied 133: http://books.google.de/books?id=eOI-AAAAcAAJ&pg=PA133
  3. Hannoversche Gesetzgebung über Staats- und Gemeinde-Verwaltung. Helwing, 1852, Sied 80b
  4. Peter Adolf Winkopp: Der Rheinische Bund. Band 16, Mohr, Frankfort an’n Main 1810, Sied 137: https://books.google.de/books?id=c24IAAAAQAAJ&pg=PA137
  5. Zeitschrift des Königlich preussischen statistischen Landesamts. Band 8, http://books.google.de/books?id=gHdKAAAAYAAJ&pg=PA149