Gemeen Rodenborg

Wapen/Flagg

Koort

Basisdaten

Bundsland: Neddersassen

Landkreis: Rodenborg (Wümm)

Flach:

99,01 km²

Inwahners:

22.656 (31. Dezember 2022)

30 m över de See

27356

04261

Koordinaten:53° 6′ N, 9° 24′ O53° 6′ N, 9° 24′ O

Grenzen bi OSM:

357187

Gemeenslötel:

03 3 57 039

Öörd in de Gemeen:

5

Börgermeester:

Andreas Weber (SPD)

Websteed:

www.rotenburg-wuemme.de

Koort

Kreis

Rodenborg (Wümm) (hoochdüütsch Rotenburg (Wümme)) is en Eenheitsgemeen un de Kreistadt vun’n Landkreis Rodenborg (Wümm) in Neddersassen, de bit to’n 15. Mai 1969 noch Rodenborg in Hannober (Afkörten: Rodenborg (Hann.)) heten hett. De Eenheitsgemeen hett 22.656 Inwahners (Stand 31. Dezember 2022).

Geografie

Rodenborg (Wümm) liggt in’n Süüden vun’t Elv-Werser-Dreeeck twüschen Hamborg un Bremen. De Stadt liggt in’t Geestland an de Wümm in en Sietland, dat vun de dree Strööm Wümm, Rodau un Wiedau formt warrt. De Laag is an’n Westrand vun de Lünborger Heid mit wiete Wooldrebeden ümto. In’t Ümfeld gifft dat noch natürliche Moorlannen as ok den Lütten un den Groden Bullensee.

De Eenheitsgemeen Rodenborg is ümgeven vun de Eenheitsgemeen Scheeßl un de dree Samtgemenen Bootel, Söttmer un Zeven.

Geologie

En Översicht över de Geologie un Entstahn vun dat Rebeet vun’n helen Landkreis is in den Artikel Landkreis Rodenborg (Wümm) beschreven un kann dor naleest waarn.

Historie

Middelöller un Dörtigjohrig Krieg

De hüütige Oort Rodenborg is na’n Westen vun de schulen „Borg Rodenborg“ tostannen kamen, de üm 1195 vun’n Bischop Rudolf vun Veern (1189-1205) as Amtssitt un as Bollwark gegen de „Borg Ottersbarg“ vun’n Arzbischop vun Bremen dicht bi grünnt worrn is. Woneem de Naam herkumt, dat is nich klor. De Wetenschoplers glöövt, dat dat vun Rodensborg in’t Sumprebeet oder vun de Roden Borg as Henwies op de roden Backstenen as Bomaterial afleidt is. Rodenborg hett to dat Bisdom un to’t Stift Veern höört un weer faken de Sitt un Residenz vun de Bischöp. Anfang vun’t 15. Johrhunnert kreeg de Oort en Weekbildverfaten, d. h. sünnere Freeheitsrechten gegenöver den Landsherrn. En Börgermeester un een Raatsmann sünd oorkundlich nöömt. De Beteken Weekbild hett sik later in Flecken ümwannelt. Üm 1500 is de Oort, de sik in de Twüschentiet to’n Marktflecken wannelt hett, mit Muern un Doren fastmaakt worrn.

Siet dat 16. Johrhunnert lett sik en zentralöörtliche Funkschoon von Rodenborg för de Karkspelen ümto nawiesen un dormit ok de Sitt vun en Amtsverwalten för en Verwaltensbezirk, wat de Vörgänger för den hüütigen Landkreis dorstellt. 1566 is dör den Bischop Eberhard vun Holle (1566-1586) de Reformatschoon na dat lutherische Bekenntnis inföhrt worrn. Philipp Sigismund vun Bronswiek-Wülfenbüttel, de luthersche Förstbischop vun Veern un Ossenbrügge, hett de Borg Enn vun’t 16. Johrhunnert to en smuck Renaissance-Slott ümboen laten. In de Kapell dorvun stünn en Orgelprospekt vun de bedüden Künstler Ludwig Münstermann, wat vundaag in’t Focke-Museum in Bremen to sehn is. Dat Slott is 1626 dör de Truppen vun Tilly tonichten maakt worrn.

Sweedsche Tiet bit Preußen

Na den Dörtigjohrigen Krieg güng de Herrschop vun de Veerner Bischöp to Enn un Rodenborg keem as Deel vun’t säkulariseerte un nu Hartogdom Veern nöömte Stift ünner sweedsch Heerschop. In disse Tiethebbt de ne’en Landsherrn de Borg mit de Resten vun’t Slott to en moderne Fastenanlaag as Vörwark to’n Schuul vun de Hööftfasten Stood utboet. För den Utbo weer dat nödig, de westlichen Delen vun’n Oort optogeven. De Wahnflach ist dorüm na Oosten schaven worrn. Ok de Gemeenkark müss afreten warrn un is an ehr hüütige Steed verlegt worrn.

In’n Sweedsch-Brannenborgschen Krieg vun 1675 bit 1676 is Rodenborg in en Feldtog vun mehrere Staaten innahmen worrn un bleev bit to’n Enn vun’n Krieg 1679 in allieerten Besitt. In’n Rahmen vun’n Freden vun Saint-Germain in’t Johr 1679 is Rodenborg wedder an de Sweden fallen.

De Fasten is ruchweg bit 1680 in Funkschoon bleven. Dorna is se nich wieter ünnerhollen worrn, de Hüüs weern afbroken un blots de Fastenanlagen weern to’n Deel moderniseert. De letzten Wäll sünd 1843 even maakt worrn. An jemehr Steed liggt vundaag dat Rebeet vun’t Heimatmuseum. In de Tiet twüschen 1626 un 1835 laat sik söven Stadtfüer nawiesen, de to’n Deel de hele Bosubstanz vun’n Oort tonichten maakt hebbt. De sweedsche Landsherrschop hett anduert bit to de Erovern dör Däänmark 1712.

1715 is dat hele Hartogdom Veern dör’n Koop an dat Hartogdom-Kurförstendom Hannober, dat 1815 Königriek worrn is. Na de Annekschoon vun Hannober 1866 dör Preußen leeg Rodenborg in de Provinz Hannober. Dordör kreeg de Oort de Beteken Rodenborg in Hannober. In de Tiet is de Bahnansluss an de Rullbahn Bremen-Hamborg kamen, de 1874 apenmaakt worrn is. 1880 sünd de „Rodenborger Warken vun de binneren Misschoon“ as Steden för geistig Behinnerte grünnt worrn, de bit vundaag Bestand hebbt. 1905 hett dat vun Elise Averdieck grünnte evangeelsch-lutherische Diakonissenmoderhuus Bethesda sien Sitt vun Hamborg na Rodenborg verleggt. Dormit weer de Bo vun en Krankenhuus (dat hüütige Diakoniekrankenhuus) verbunnen as ok de Övernahm vun de Pleeg för de Inwahners vun de Rodenborger Warken. De Flecken Rodenborg hett 1929 de Stadtrechten kregen.

De Tiet na’n Krieg

Na den 2. Weltkrieg is de Stadt Rodenborg nu Deel vun’t Bundsland Neddersassen worrn un de Inwahnertall vun de över 90 % evangeelschen Stadt is dör’t Ansiedeln vun Heimatverdrevene sünners ut Slesien un Oostpreußen düchtig anwassen. Dorünner weer ok en grode Tall vun Katholiken, de 1961 mit de Corpus-Christi-Kark en nee Karkenhuus betogen hebbt. Wietere ne’e Inwahners kemen in Verbinnen mit de öörtlichen Garnison oder mit dat Daikoniekrankenhuus. Den fröheren Indruck vun en Ackerbörgerstadt hett Rodenborg dorbi verloren. In de Folg sünd tallrieke Neeborebeden un Scholen entstahn. De Naam vun de Stadt un den Landkreis is an’n 16. Mai 1969 vun Rodenborg in Hannober op Rodenborg (Wümm) ännert worrn. 1977 geev dat en Kommunalreform. De Landkreis is dormols üm den Ooltlandkreis Bremervöör vergröttert worrn un de Stadt Rodenborg bleev Sitt vun de Verwalten.

An’n 14. April 1989 is in Rodenborg en Gödertog mit 21 Waggons ut dat Gleis sprungen, nadem an en Waggon de Radkranz aflopen weer. Twee Waggons harrn ok Chemikalien an Boord. Dorüm müssen 1000 Lüüd in Rodenborg jemehr Hüüs verlaten un de Oprüümarbeiden hebbt noch bet annern Dag duurt. De Schaden leeg so bi üm un bi 1 Milljoon D-Mark.^[1]

Politik

De Stadt is Sitt vun de Kreisverwalten. Rodenborg (Wümm) ünnerholt vele Städerpartnerschoppen, to’n een mit Aalter, in Belgien un to’n annern mit all Rodenborgs: Rothenburg ob der Tauber (Bayern), Rotenburg an der Fulda (Hessen), Rothenburg/Oberlausitz (Sassen), Rothenburg (Saale) (Sassen-Anholt), Rothenburg LU (Swiez) un Czerwieńsk/Rothenburg an der Oder (Polen).

Stadtdelen

De Eenheitsgemeen besteiht siet 1974 ut fief Oortsdelen. Dormols sünd bi de Verwaltensreform de Gemenen ümto ingemeent worrn. Blangen de Karnstadt Rodenborg leegt in’t Gemeenrebeet de Öörd Mulmshoorn, Ünnerst, Waaschen un Borchel.

Gemeenraat

De Gemeenraat vun Rodenborg sett sik blangen den Börgermeester ut 34 wietere Raatsliddmaten tosamen. Siet de letzten Wahl 2016 verdeelt sik de Sitten as folgt:

Partei	2016	2011	2006
CDU	12	12	16
SPD	11	12	10
Bündnis 90/De Grönen	5	6	4
FDP	1	1	3
AfD	2	–	–
De Linke	–	1	–
WIR	2	1	–
WFB	–	1	1
FW Nds	1	–	–
parteilos	–	–	1

Börgermeesters

Dat Amt von’n Börgermeester weer bet to’n Övergang to de Eengleisigkeit 2001 ehrenamtlich. Siet 2001 is de Börgermeester in’t Hauptamt ok för de Verwaltung von de Stadt tostännig.

Tied	Naam	Partei
~1870	Heinrich Scheele
–1965	Heinrich Meyer	SPD
1965–1968	Jürgen Jürgensen	SPD
1968–1972
1972–1974	Jürgen Jürgensen	SPD
1974–1984	Hinrich Heineke	CDU
1984–1986	Heinz-Günter Bargfrede	CDU
1986–30. September 2001	Bodo Räke	SPD
1. Oktober 2001–31. Oktober 2014	Detlef Eichinger	ahn Partei
1. November 2014–	Andreas Weber	SPD

Stadtdirekters

Dat Amt von’n Stadtdirekter is 2001 mit’n Övergang to de Eengleisigkeit in dat Amt von’n hauptamtlichen Börgermeester opgahn.

Tied	Naam	Partei
-2001	Wolfgang Linne

Ehrenbörgers

Ehrenbörgers von Rodenborg sünd:

Religion

Rodenborg (Wümm) is traditschonell evangeelsch-lutherisch utprägt. Bito gifft dat en röömsch-kathoolsch Karkengemeen mit Sitt in Rodenborg in de Corpus-Christi-Kark. In de Stadt Rodenborg befinnt sik wieter ok de Gemeenrüüm vun de evangeelsch-freekarklichen Gemeen, vun de Fre’en Christengemeen, vun de Tügen vun Jehova, vun de Neeapostoolschen Gemeen, vun de Zionsgemeen as ok vun de Adventsgemeen.

Butendem gifft dat in Rodenborg (Wümm) en islaamsche Moscheegemeen mit Sitt in de Küçük-Ayasofya-Moschee. De Moscheevereen höört to de „Islaamschen Föderatschoon Bremen“^[2] un warrt to de IGMG torekent.

Wat een sik ankieken schüll

In Rodenborg (Wümm) gifft dat en Reeg vun Bowarken un Steden, de för den Touristen intressant wesen künnt. An’n Stadtstreek liggt dat Spiekerveerdel, wo noch Hüüs ut de Johren 1806/1812 staht. Fackwarkbo un Steenbowarken vun’t 17. bit in’t 19. Johrhunnert sünd ok in de Goethestraat un in de Groden Straat to bekieken. Dat Heimatmuseum is in en 2-Stänner-Buernhuus ut dat 18. Johrhunnert ünnerbröcht un steiht op dat Rebeet vun’t fröhere Slott un de Fasten Rodenborg. Fragmenten vun dat Renaissance-Slott sünd dor opstellt. Wietere intressante Bowarken sünd de Evangeelsch-utherische Kark To’n goden Harder, de 1912 boet worrn is un Altarbiller vun Rudolf Schäfer bargt, as ok de evangeelsch-lutherische Stadtkark. Dat is en bedüden neegotische Hallenkark ünner den Influss vun Friedrich Schinkels Friedrichswerdersche Kark in Berlin. Se is 1860-1862 dör den Bremer Architekt Klingenberg opboet worrn un bargt een Dööpsteen ut dat 16. Johrhunnert, Biller vun Rudolf Schäfer ut dat 20. Johrhunnert un Glocken ut dat 14. Johrhunnert.

Weertschop un Infrastruktur

Rodenborg billt en Middelzentrum för de Öörd in de Ümgegend.

Weertschop

In Rodenborg hebbt sik en poor bekannte Ünnernehmen ut de Rebeden Fohrtüüchbo (Borco-Höhns, Seico), Toleverindustrie för’n Autobo (en Wark vun DURA Automotive Systems), vun de Bostoffindustrie (Xella/Ytong) un vun de Logistik (Oetjen) daallaten. De Stadt is butendem Stammsitt vun den gröttsten Goorn- un Landschopsbobedriev in Noorddüütschland, de Firma Grewe mit üm un bi 380 Mitarbeiters.

Rodenborg is ok en bedüden Standoort för Deenstleisten un bargt de Sitten vun Inrichten mit överregional Bedüden för Minschen mit Behinnern (Rodenborger Warken vun de binneren Misschoon). Dat Diakoniekrankenhuus in Rodenborg hett ruchweg 1.500 Mitarbeiters un tellt dormit to de gröttsten Krankenhüüs in Noorddüütschland.

Bundswehr

Rodenborg is en Bundswehrstandoort. Bit Anfang vun de 1990er Johren weern dor de Heeresflegers statschoneert. Dorna kemen Instandsettens-, Logistik- un Feernmelleenheiten. Dör de Transformatschoon vun de Bundswehr is dat Feernmellbatallion 1 to’t Feernmellregiment 1 worrn, dat jümmer noch de 1. Panzerdivision in Hannober ünnerstellt is. De Kaserne hett 1964 den Naam Lent-Kaserne kregen.

De Flaagplatz warrt vundaag zivil nütt.

Verkehr

Iesenbahn

In Rodenborg draapt sik de Bahnlienen vun Bremen na Hamborg (Bahnlien Bremen-Hamborg) un de vun Rodenborg (Wümm) na Minden („Werser-Aller-Bahn“). Ok de to Tiet blots in’n Gödertransport nütt Bahnlien över Zeven na Bremervöör (ehmolig de Bahnlien Bremervöör–Wasra) twiegt hier af.

Straat

De Gemeen Rodenborg (Wümm) warrt vun de B 71, de B 440, de B 215 un de B 75 dörlopen. Rodenborg (Wümm) is so bi teihn Kilometer vun de A 1 af, de in’n Noordwesten vun de Stadt langslöppt. De Opfohrt 49 Bokel liggt so bi 14 Kilometer in’n Noorden un de Opfohrt 50 Stuckenbossel bi 15 Kilometer in’n Westen von Rodenborg.

Luftverkehr

In’n Stadtdeel Luhn liggt en Flaagplatz mit en Flach vun 64 Hektar, de vun de Bundswehr övernahmen worrn is. Vundaag warrt de för de zivilen Luftfohrt bruukt as’n Verkehrslannenplatz in’t Dreeeck Hamborg, Hannober un Bremen. De Flaagplatz hett en asphalteerte Start- un Lannenbahn vun 806 m Läng un is tolaten för Flegers mit bit to 5,7 t Afflaaggewicht. De ICAO-Kennteken vun den Flaagplatz is EDXQ.

Freetied

In Rodenborg liggt dat Swemmbad Ronolulu.

Beropen Lüüd ut Rodenborg (Wümm)

Gebhard Jürgen Titge (1590-1663), Bildhauer un Architekt.
Rudolf Schäfer (1878-1961), Karkenmaler
Matthias Scherz (*1971), Footballspeler
Benjamin von Stuckrad-Barre (*1975), Schriever

Literatur

Enno Heyken: Rotenburg - Kirche, Burg und Bürger. (Rotenburger Schriften, Sonderheft 7) Rotenburg/Hann. 1966, S. 104-181.
Bernhard Haake: Rotenburger Datenbank. (Rotenburg) 1979

Borns

Weblenken

Rodenborg (Wümm). Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Städer un Gemenen in den Landkreis Rodenborg (Wümm)

[1] ttp://www.rotenburger-rundschau.de/redaktion/redaktion/full/data_anzeigen.php?dataid=627&page=62&searchValue=borchel

[2] Islaamsch Föderatschoon Bremen (IFB)

[1]

[2]