Oortsschild von Ömbüddel mit’n Naam op Plattdüütsch un op Hoochdüütsch
De Sülv -büttel (ok -böttel , -büddel etc.) in Naams vun Öörd kummt von dat Ooldsassische bodal för „Hoffsteed“.
De -büttel-Öörd doot al in Noordwestdüütschland liggen un sünd hier to’n Bispeel in Dithmaschen faken. Aver ok in Holsteen , langs de Ünnerwerser un in de Lümbörger Heid doot welk liggen. Aver vör allen in’n Popendiek bi Bruunswiek (ganz in’n Süden von dat Rebeed, in dat de Naam vörkummt) doot de -büttel-Öörd dicht an dicht liggen.
Dat Woord geiht trügg op en indogermaanschen Stamm *bhu (boon, ween), ut den sik in ooldsassische Tied en Word bodal (Hoffsteed) billt hett. Annere Formen to dat sülve Woord weren ooldsassisch -gibutli, -gibudli, -butli un middelnedderdüütsch -bütle, -bötle .
In de eerste Sülv sünd faken Personennaams to finnen, to’n Bispeel bi Adenbüttel (Adenebutle von Ado ) un Röbüttel (Ricbaldesgebutile von Ricbald ).
Mit’n Bödel as Gerichtsdener hebbt de noorddüütschen -büttel-Öörd nix to doon.
In Grootbritannien gifft dat en Reeg Öörd, de op -bottle ennen doot, un in Däänmark un Sleswig Öörd, de op -bøl oder -büll ennen doot. Dat is nich seker, wat disse Öörd mit de -büttel -Öörd in Noorddüütschland tohoophängt.
Oort
Region
toeerst in de Oorkunnen
Typ
(Land-)Kreis / Stadt
Koordinaten
Aasbüddel
Heid-Itzhoer Geest
1576
Gemeen
Kreis Steenborg
54° 4′ N, 9° 26′ O
Abbesbüttel
Popendiek
1391
Oortsdeel
Landkreis Gifhorn
52° 21′ N, 10° 34′ O
Achtenbüttel
Wulfsborg
52° 26′ N, 10° 50′ O
Adenbüttel
Popendiek
1226
Gemeen
Landkreis Gifhorn
52° 23′ N, 10° 27′ O
Aendebytael
Dithmaschen
1217
wööstfullen
Kreis Dithmaschen
54° 20′ N, 9° 1′ O
Algesbüttel
Popendiek
1022
wööstfullen
Landkreis Gifhorn
52° 24′ N, 10° 47′ O
Allenbüttel (Kalberloa )
Popendiek
1274
Oortsdeel
Landkreis Gifhorn
52° 24′ N, 10° 38′ O
Allerbüttel (Kalberloa )
Popendiek
1292
Oortsdeel
Landkreis Gifhorn
52° 25′ N, 10° 38′ O
Appelbüttel/Appenbüttel
Hamborg
Oortsdeel
Hamborg
53° 26′ N, 9° 56′ O
Arnsbüttel
Popendiek
1022
wööstfullen
Landkreis Gifhorn
52° 22′ N, 10° 27′ O
Aßbüttel (Gemenen Lee un Wannen )
Land Hadeln
wööstfullen
Landkreis Cuxhoben
53° 45′ N, 8° 45′ O
Auenbüddel (Smeedeswurth )
Dithmaschen
Oortsdeel
Kreis Dithmaschen
53° 56′ N, 9° 3′ O
Ausbüttel (Röbüttel )
Popendiek
1383–85
Oortsdeel
Landkreis Gifhorn
52° 26′ N, 10° 32′ O
Badenbüttel
Popendiek
1231
wööstfullen
Landkreis Gifhorn
52° 25′ N, 10° 28′ O
Barsbüddel
Hamborg
1227
Gemeen
Kreis Stormarn
53° 34′ N, 10° 10′ O
Bechtsbüttel (Meine )
Popendiek
~1200
Oortsdeel
Landkreis Gifhorn
52° 20′ N, 10° 32′ O
Bernebüttel (Berne )
Wersermasch
Oortsdeel
Landkreis Wersermasch
53° 11′ N, 8° 30′ O
Bienbüddel
Lümbörger Heid
1004
Gemeen
Landkreis Ülzen
53° 9′ N, 10° 29′ O
Böönbüddel
Sleswig-Holsteensch Hügelland
1141
Gemeen
Kreis Plöön
54° 4′ N, 10° 4′ O
Bosenbüttel (Spiek , Gemeen Wuster Noordseeküst )
Land Wusten
Oortsdeel
Landkreis Cuxhoben
53° 45′ N, 8° 35′ O
Brunsbüttel (Kalberloa )
Popendiek
1350
Oortsdeel
Landkreis Gifhorn
52° 23′ N, 10° 37′ O
Bruunsbüddel
Dithmaschen
1286
Stadt
Kreis Dithmaschen
53° 54′ N, 9° 8′ O
Büddel
Elvmaschen
1318
Gemeen
Kreis Steenborg
53° 54′ N, 9° 14′ O
Büddel (Koldenbüddel )
Eider-Treen-Daal
Oortsdeel
Kreis Noordfreesland
54° 24′ N, 9° 3′ O
Bunebutle
Stormarn
1224
wööstfullen
Kreis Stormarn
53° 32′ N, 10° 14′ O
Büttel (Gemeen Lox )
Oosterstoder Masch
1109
Oortsdeel
Landkreis Cuxhoben
53° 26′ N, 8° 32′ O
Büttel (Borsfleet )
Elvmaschen
Oortsdeel
Kreis Steenborg
53° 54′ N, 9° 14′ O
Büttel (Stadt Oosterholt-Scharmbeek )
Wersermünner Geest
Oortsdeel
Landkreis Oosterholt
53° 17′ N, 8° 45′ O
Büttel (Sievern , Gemeen Geestland )
Land Wusten
Oortsdeel
Landkreis Cuxhoben
53° 38′ N, 8° 36′ O
Buttel (Berne )
Wersermasch
Oortsdeel
Landkreis Wersermasch
53° 9′ N, 8° 24′ O
Büttlerdiek (Woihren )
Dithmaschen
Oortsdeel
Kreis Dithmaschen
54° 9′ N, 8° 58′ O
Dannbüttel (Sassenborg )
Popendiek
1059
Oortsdeel
Landkreis Gifhorn
52° 30′ N, 10° 38′ O
Debsterbüttel (Gemeen Geestland )
1684
Oortsdeel
Landkreis Cuxhoben
53° 37′ N, 8° 39′ O
Desebüttel (Gemeen Geestland )
1336
wööstfullen
Landkreis Cuxhoben
53° 33′ N, 8° 53′ O
Diersbüttel (Gemeen Rehlen )
Lümbörger Heid
1302
Oortsdeel
Landkreis Lümborg
53° 6′ N, 10° 16′ O
Dudelbüttel (Süderrood )
Dithmaschen
1447
wööstfullen
Kreis Dithmaschen
54° 12′ N, 9° 23′ O
Düünbeudel
Stoder Geest
1059
Gemeen
Landkreis Stood
53° 35′ N, 9° 22′ O
Edenbüttel (Lemwerder )
Wersermasch
Oortsdeel
Landkreis Wersermasch
53° 10′ N, 8° 37′ O
Edesbüttel (Kalberloa )
Popendiek
1398
Oortsdeel
Landkreis Gifhorn
52° 24′ N, 10° 38′ O
Egenbüddel
Holsteen
1564
Oortsdeel
Kreis Pinnbarg
53° 39′ N, 9° 51′ O
Eilersbüttel
Popendiek
1200
wööstfullen
Stadt Bruunswiek
52° 20′ N, 10° 30′ O
Eimbüddel
Hamborg
1257
Stadtdeel
Stadt Hamborg
53° 35′ N, 9° 57′ O
Eisenbüttel (Stadt Bruunswiek )
Bruunswieker Land
1180
Oortsdeel
Stadt Bruunswiek
52° 15′ N, 10° 31′ O
Engbüttel (Misselwarden , Gemeen Wuster Noordseeküst )
Land Wusten
Oortsdeel
Landkreis Cuxhoben
53° 42′ N, 8° 31′ O
Eppersbüddel
Dithmaschen
Gemeen
Kreis Dithmaschen
54° 4′ N, 9° 3′ O
Ettenbüttel (Gemeen Müen )
Popendiek
Oortsdeel
Landkreis Gifhorn
52° 30′ N, 10° 25′ O
Everikesbüttel
Bruunswieker Land
wööstfullen
Stadt Bruunswiek
Finckenbüttel/Schottwarderbüttel (Wreem , Gemeen Wuster Noordseeküst )
Land Wusten
wööstfullen
Landkreis Cuxhoben
53° 38′ N, 8° 30′ O
Freißenbüttel (Stadt Oosterholt-Scharmbeek )
Wersermünner Geest
Stadtdeel
Landkreis Oosterholt
53° 16′ N, 8° 47′ O
Fuhlsbüddel
Hamborg
1283
Stadtdeel
Stadt Hamborg
53° 38′ N, 10° 0′ O
Gerstenbüttel
Popendiek
Oortsdeel
Landkreis Gifhorn
52° 30′ N, 10° 23′ O
Grootbüddel (Woihren )
Dithmaschen
Oortsdeel
Kreis Dithmaschen
54° 10′ N, 8° 57′ O
Grotenbüttel (Cappel , Gemeen Wuster Noordseeküst )
Land Wusten
Oortsdeel
Landkreis Cuxhoben
53° 44′ N, 8° 35′ O
Hangsbüll
Lümbörger Heid
1051
Gemeen
Landkreis Gifhorn
52° 44′ N, 10° 36′ O
Harmbüttel
Popendiek
1284
wööstfullen
Landkreis Gifhorn
52° 26′ N, 10° 24′ O
Harmsbüttel (Dorum , Gemeen Wuster Noordseeküst )
Land Wusten
Hoff
Landkreis Cuxhoben
53° 41′ N, 8° 30′ O
Harxbüttel
Popendiek
1007
Stadtdeel
Stadt Bruunswiek
52° 20′ N, 10° 29′ O
Hassenbüddel (Wesselburener Diekhusen )
Dithmaschen
Oortsdeel
Kreis Dithmaschen
54° 11′ N, 8° 57′ O
Heißenbuttel (Gemeen Hambargen )
Wersermünner Geest
Oortsdeel
Landkreis Oosterholt
53° 18′ N, 8° 51′ O
Hembüddel (Hels )
Dithmaschen
Oortsdeel
Kreis Dithmaschen
53° 58′ N, 9° 2′ O
Hobüttel (Gemeen Langwedel )
Bremen
935
Oortsdeel
Landkreis Verden
52° 59′ N, 9° 14′ O
Höchsbüddel (Ammersbeek )
Hamborg
1262
Oortsdeel
Kreis Stormarn
53° 41′ N, 10° 10′ O
Hofer Büttel (Wreem , Gemeen Wuster Noordseeküst )
Land Wusten
Oortsdeel
Landkreis Cuxhoben
53° 39′ N, 8° 30′ O
Hülser Büttel (Wreem , Gemeen Wuster Noordseeküst )
Land Wusten
Oortsdeel
Landkreis Cuxhoben
53° 38′ N, 8° 31′ O
Hummelsbüddel
Hamborg
1319
Stadtdeel
Stadt Hamborg
53° 39′ N, 10° 3′ O
Hünkenbüttel (Gemeen Balje )
Elvmaschen
Oortsdeel
Landkreis Stood
53° 49′ N, 9° 10′ O
Isenbüttel
Popendiek
1198
Gemeen
Landkreis Gifhorn
52° 26′ N, 10° 35′ O
Itzenbüttel
Lümbörger Heid
1432
Gemeen
Landkreis Horborg
53° 19′ N, 9° 56′ O
Jützbüddel (Oosterraad )
Dithmaschen
Oortsdeel
Kreis Dithmaschen
54° 11′ N, 9° 20′ O
Katjenbüttel (Berne )
Wersermasch
Oortsdeel
Landkreis Wersermasch
53° 9′ N, 8° 32′ O
Ketelsbüddel (Woihren )
Dithmaschen
Oortsdeel
Kreis Dithmaschen
54° 9′ N, 9° 1′ O
Koldenbüddel
Eider-Treen-Daal
~1200
Gemeen
Kreis Noordfreesland
54° 23′ N, 9° 4′ O
Kukenbüttel (Gemeen Balje )
Elvmaschen
Oortsdeel
Landkreis Stood
53° 49′ N, 9° 6′ O
Lasebüttel (Swülper )
Popendiek
1191
Oortsdeel
Landkreis Gifhorn
52° 21′ N, 10° 28′ O
Lehrsbüddel (Odderood )
Dithmaschen
Oortsdeel
Kreis Dithmaschen
54° 8′ N, 9° 12′ O
Liesbüddel (Steenfeld )
Sleswigsche Geest
Oortsdeel
Kreis Rendsborg-Eckernföör
54° 8′ N, 9° 23′ O
Lüdersbüddel (Süderdörp )
Dithmaschen
Oortsdeel
Kreis Dithmaschen
54° 14′ N, 9° 20′ O
Lütjenbüddel (Eppersbüddel )
Dithmaschen
Oortsdeel
Kreis Dithmaschen
54° 4′ N, 9° 3′ O
Good Martinsbüttel
Popendiek
1292
wööstfullen
Landkreis Gifhorn
52° 24′ N, 10° 36′ O
Meginsnichegibutle
Popendiek
1007
wööstfullen
Landkreis Gifhorn
52° 22′ N, 10° 29′ O
Mienenbüddel (Gemeen Vosshusen )
Lümbörger Heid
Gemeen
Landkreis Horborg
53° 23′ N, 9° 48′ O
Nackenbüttel
Land Hadeln
Oortsdeel
Gemeen Cuxhoben
53° 49′ N, 8° 56′ O
Nienbüddel
Heid-Itzhoer Geest
Gemeen
Kreis Steenborg
54° 2′ N, 9° 25′ O
Oeschebüddel
Heid-Itzhoer Geest
Gemeen
Kreis Steenborg
53° 59′ N, 9° 43′ O
Offenbüddel
Dithmaschen
Gemeen
Kreis Dithmaschen
54° 10′ N, 9° 21′ O
Olenbüttel (Gemeen Hambargen )
Wersermünner Geest
Oortsdeel
Landkreis Oosterholt
53° 17′ N, 8° 49′ O
Ollenbüddel
Sleswigsche Geest
Gemeen
Kreis Rendsborg-Eckernföör
54° 10′ N, 9° 26′ O
Ömbüddel (Gemeen Vosshusen )
Lümbörger Heid
Gemeen
Landkreis Horborg
53° 24′ N, 9° 47′ O
Oosterbüttel (Dorum , Gemeen Wuster Noordseeküst )
Land Wusten
Straat
Landkreis Cuxhoben
53° 41′ N, 8° 34′ O
Ottenbüddel
Heid-Itzhoer Geest
Gemeen
Kreis Steenborg
53° 58′ N, 9° 30′ O
Padingbüddel
Land Wusten
1365
Oortsdeel
Landkreis Cuxhoben
53° 42′ N, 8° 32′ O
Papenbüttel (Gemeen Hambargen )
Wersermünner Geest
Oortsdeel, Hügel
Landkreis Oosterholt
53° 18′ N, 8° 49′ O
Pennigbüttel
Wersermünner Geest
Stadtdeel
Stadt Oosterholt-Scharmbeek
53° 15′ N, 8° 49′ O
Poppenbüddel
Hamborg
1336
Stadtdeel
Stadt Hamborg
53° 40′ N, 10° 5′ O
Ranzenbüttel (Berne )
Wersermasch
Oortsdeel
Landkreis Wersermasch
53° 12′ N, 8° 30′ O
Reinsbüddel
Dithmaschen
Gemeen
Kreis Dithmaschen
54° 11′ N, 8° 55′ O
Ritzbüttel
Land Wusten
<1394
ehmalig Amt
Stadt Cuxhoben
53° 51′ N, 8° 41′ O
Ritzenbuttel (Lemwerder )
Wersermasch
Siedlung
Landkreis Wersermasch
53° 10′ N, 8° 35′ O
Röbüttel
Popendiek
1007
Gemeen
Landkreis Gifhorn
52° 26′ N, 10° 31′ O
Rötjesbüttel
Popendiek
~1226
Gemeen
Landkreis Gifhorn
52° 25′ N, 10° 32′ O
Rolfsbüttel (Adenbüttel )
Popendiek
1191
Oortsdeel
Landkreis Gifhorn
52° 24′ N, 10° 25′ O
Sarzbüddel
Dithmaschen
Gemeen
Kreis Dithmaschen
54° 7′ N, 9° 11′ O
Siezbüddel
Heid-Itzhoer Geest
Oortsdeel
Kreis Steenborg
54° 2′ N, 9° 27′ O
Speckenbüttel
Bremerhoben
Stadtbezirk
Stadt Bremerhoben
53° 36′ N, 8° 34′ O
Stickenbüttel
Land Wusten
Stadtdeel
Stadt Cuxhoben
53° 52′ N, 8° 39′ O
Tensbüddel
Dithmaschen
1329
Gemeen
Kreis Dithmaschen
54° 6′ N, 9° 13′ O
Thuringesbüttel
Bruunswieker Land
wööstfullen
Stadt Bruunswiek
Todenbüddel
Sleswigsche Geest
Gemeen
Kreis Rendsborg-Eckernföör
54° 8′ N, 9° 33′ O
Tremsbüddel
Hamborg
1302
Gemeen
Kreis Stormarn
53° 45′ N, 10° 19′ O
Vettenbüddel (Diekhusen-Fohrsteed )
Dithmaschen
Oortsdeel
Kreis Dithmaschen
53° 57′ N, 9° 2′ O
Vollbüttel (Röbüttel )
Popendiek
1284
Oortsdeel
Landkreis Gifhorn
52° 26′ N, 10° 29′ O
Wales Buttel/Sloren-Buttel
Wersermasch
Landkreis Wersermasch
53° 12′ N, 8° 23′ O
Warmbüttel
Popendiek
1226
wööstfullen
Landkreis Gifhorn
52° 24′ N, 10° 28′ O
Good Warxbüttel
Popendiek
1338
wööstfullen
Landkreis Gifhorn
52° 22′ N, 10° 26′ O
Wasbüttel
Popendiek
1022
Gemeen
Landkreis Gifhorn
52° 25′ N, 10° 36′ O
Watenbüttel
Bruunswieker Land
Stadtdeel
Stadt Bruunswiek
52° 18′ N, 10° 28′ O
Weddewarderbüttel (Wremen , Gemeen Wuster Noordseeküst )
Land Wusten
1091
Oortslaag
Landkreis Cuxhoben
53° 36′ N, 8° 32′ O
Wedesbüttel (Meine )
Popendiek
1022
Oortsdeel
Landkreis Gifhorn
52° 23′ N, 10° 35′ O
Wellingsbüddel
Hamborg
1296
Stadtdeel
Stadt Hamborg
53° 38′ N, 10° 5′ O
Welmbüddel
Dithmaschen
1402
Gemeinde
Kreis Dithmaschen
54° 12′ N, 9° 15′ O
Wendenbutle
Popendiek
1007
wööstfullen
Landkreis Gifhorn
52° 22′ N, 10° 29′ O
Westerbüttel (Gemeen Brunsbüttel )
Dithmaschen
Oortsdeel
Kreis Dithmaschen
53° 55′ N, 9° 9′ O
Westerbüttel (Dorum , Gemeen Wuster Noordseeküst )
Land Wusten
Straat
Landkreis Cuxhoben
53° 41′ N, 8° 34′ O
Wienböttel (Stadt Lümborg )
Lümbörger Heid
Oortsdeel
Stadt Lümborg
53° 16′ N, 10° 22′ O
Winnbüddel
Dithmaschen
Gemeen
Kreis Dithmaschen
54° 7′ N, 9° 19′ O
Wohlenbüttel (Gemeen Olndörp )
Lümbörger Heid
Oortsdeel
Landkreis Lümborg
53° 9′ N, 10° 12′ O
Wolfenbüttel (Busenworth )
Dithmaschen
Oortsdeel
Kreis Dithmaschen
54° 2′ N, 9° 5′ O
Wremerbüttel (Wremen , Gemeen Wuster Noordseeküst )
Land Wusten
Oortslaag
Landkreis Cuxhoben
53° 39′ N, 8° 31′ O
Wulfenbüttel
Bruunswieker Land
1118
Kreisstadt
Landkreis Wulfenbüttel
52° 10′ N, 10° 32′ O
Wulsbüttel (Gemeen Hagen )
Wersermünner Geest
Oortsdeel
Landkreis Cuxhoben
53° 19′ N, 8° 40′ O
Wunnerbüttel (Gemeen Wittingen )
Lümbörger Heid
Stadtdeel
Landkreis Gifhorn
52° 42′ N, 10° 40′ O
K. Casemir: Die Ortsnamen auf -büttel. (Namenkundliche Informationen 19). Leipziger Univ.-Verlag, 1997, ISBN 3-931922-75-8
L. Fiesel: Ortsnamenforschung und frühmittelalterliche Siedlung in Niedersachsen. Niemeyer, Halle 1934
Johann Ulrich Folkers: Die Herkunft der Ortsnamen auf -büttel in Schleswig-Holstein. Zugleich ein Beitrag zur Rundlingsfrage. In: ZSHG . 62 (1934), S. 1–84
Wolfgang Meibeyer : Siedlungskundliches über den Papenteich und die Frage seiner -büttel-Orte – Die Besiedlung des alten Nordwaldes zwischen Gifhorn und Braunschweig während des frühen Mittelalters. 2. Auflage. Gifhorn 2004, ISBN 3-929632-70-5
Heinrich Wesche : Unsere niedersächsischen Ortsnamen. Allefelle 1957