Wikipedia:Utwählt Artikel dissen Maand/2015
2015[Bornkood ännern]
Januar[Bornkood ännern]
| Plattdüütsche Wikipedia: „Utwählt Artikel“ |
Nedderlandsch-neddersassische Wikipedia: „Artikel van de maond“ |
|---|---|
 De Orion is een vun de 88 modernen Steernbiller un liggt in de Neeg vun’n Himmelsäquater. Dat Steernbild Orion liggt twüschen Eridanus un Eenhoorn op den Himmelsäquater, woneem he vun Düütschland ut vun’n laten Harvst bit to’n Anfang vun’t Fröhjohr to sehn is. Orion is dat Wintersteernbild, dat an dullsten opfallen deit, vun wegen de grote Tall vun helle Steerns un jemehr Anorden, de licht to marken un to finnen is. Dorstellen schall dat Steernbild en mythischen Jager: De Steerns Beteigeuze, de ok to dat Winter-Dreeeck, höört un Bellatrix (γ Orionis) billt de Schuller, Rigel, de ok en Eckpunkt vun’t Winter-Sösseck is, un Saiph (κ Orionis) stellt de Fööt dor. An’n opfalligsten is aver de Reeg vun dree helle Steerns in de Mitt vun’t Steernbild. Dat sünd Alnitak, Alnilam un Mintaka (ζ, ε und δ Orionis), de mitünner ok de Dree Königen nöömt warrt un den Gördel billt. De Steerns warrt ok as Jakobsstaff oder Jakobsledder betekent un leegt in en groten, hellen apenen Steernhopen Cr 70. Mit Utnahm vun Beteigeuze hebbt all Hööftsteerns vun Orion dat lieke Öller un lieke Tostandsgrötten. Dat düüdt dorop hen, dat se all to de lieken Tiet tostannen kamen sünd.
|
 n Ploatsnoambred is n bred dij bie de iengaang van n ploats staait. Onder de ploatsnoam staait de noam van de gemainte woar of de ploats ien ligt, behaalve as de ploatsnoam liek is aan gemaintenoam. n Ploatsnoambred betaikent ook aaltieds n maximumsnelhaid van 50 km/u, môr voak wordt der veur de dudelkhaid nog n verkeersbred mit de maximumsnelhaid onder n ploatsnoambred zet. Sums wordt der toch n hogere toustoane snelhaid aangeven, bieveurbeeld op rondwegen. |
Februar[Bornkood ännern]
| Plattdüütsche Wikipedia: „Utwählt Artikel“ |
Nedderlandsch-neddersassische Wikipedia: „Artikel van de maond“ |
|---|---|
 Stood is de Kreisstadt vun’n Landkreis Stood in Neddersassen. Se liggt twüschen Cuxhoben un Hamborg. Stood liggt an den westlichen Rand vun Oolland an de Swing, blangen de Elv. In’n Noorden liggt Kehdingen. De Stadt liggt in en Landschap vun flache Maschen un dorin op en Geestspoor, de in de Maschen rinragen deit un bet 14 Meter (Spegelbarg, Steed vun de fröhere Borg) över de Masch ruutkickt. In Stood sünd hüüt vele fröher egenstännige Öört ingemeent, so as Bützfleet, Haddörp, Hagen un Wiepenkathen. De Stadtdeel Oollanner Veerdel liggt in’n Oosten von de Ooldstadt un is in de Johren 1960 anleggt worrn.
|
 De Fofftig Penns (De Vieftig Pennings) was ne dreeköppige Platduutse muziekgroep. De dree jongs oet Bremen-Noord, Malte Battefeld (Riemelmeester Malde) oet Vegesack, Jakob Köhler (Kommodige Jaykopp) oet Grambke en Torben Otten (Plietsche Torbän) oet Aumond, zeent in 2003 bie mekoar ekömn um Hip-Hop- en Funk-leedkes met Platduutse tekste te maakn. Öarn naam keump van n Amerikaansen rapper 50 cent, umdet den zin nommer "P.I.M.P" vuurbeeld was vuur t eerste nommer van de Fofftig Penns. December 2003 hebt ze öar eerste single "P.I.N.T" oet ebracht en meart 2004 öar tweede single "Jungkeerls (P.I.N.T.)". Vuur beaide nommers zeent ook videoklips op enömn. Noa vief moand skeaidn ze dr wier met oet. |
März[Bornkood ännern]
| Plattdüütsche Wikipedia: „Utwählt Artikel“ |
Nedderlandsch-neddersassische Wikipedia: „Artikel van de maond“ |
|---|---|
 De Nedderlannen sünd en parlamentaarsche Monarkie un Deel vun dat Königriek vun de Nedderlannen. Anners höört dor noch Aruba un de Nedderlannschen Antillen as sülvstännige Länner mit to. Se liggt in dat nöördlich Europa an de Noordsee. Dat Land is to’n gröttsten Deel relativ flach. Bi en Veerdel vun dat Land an de Waterkant liggt ünnerhalv vun den Seespegel. In den Süüdoosten is dat Land höger, de höögste Fleck is de Vaalserberg mit 321 m. Navers sünd Belgien un Düütschland. Tosommen mit Belgien un Luxemborg billen de Nedderlannen de Benelux-Staaten. De Hööftstadt vun dat Land is Amsterdam. De Regeren sitt in Den Haag. To de Nedderlannen hörrt ok noch de dree Karibikinseln Bonaire, Sint Eustatius un Saba. De Nedderlannen sünd indeelt in Provinzen.
|
 Søren Aabye Kierkegaard (Kopenhagen, 5 meei 1813 – aldaar, 11 november 1855) was n 19e eeuwse Deense theoloog en filosoof. Ok al nuumden he zichzölf n antifilosoof en n religieus schriever en wödt algemien ezien as de eersten existentialistiese filosoof. Tengenswoordig zeg men t aans, zi'j wult Kierkegaard in zien historiese kontekst begriepen en nie laanker interpreteren vanuut de existentialistiese beweging. |
April[Bornkood ännern]
| Plattdüütsche Wikipedia: „Utwählt Artikel“ |
Nedderlandsch-neddersassische Wikipedia: „Artikel van de maond“ |
|---|---|
 Helmut Josef Michael Kohl (* 3. April 1930 in Ludwigshafen) is en düütschen CDU-Politiker. He weer van 1969 bit 1976 Ministerpräsident vun dat Land Rhienland-Palz un van 1982 bit 1998 de sösste Bunnskanzler vun de Bunnsrepubliek Düütschland. Van 1973 bit 1998 weer he todem Parteivörsitter vun de CDU. Kohl hett den Prozess vun de Düütsch Weddervereenigen mitgestalt un hett maatgevend to de europääsch Eenigungsprozess bidragen.
|
 Ne brouweri-je is n bedrief dat bier of sake brouwt. Brouweri-jen wödden vrögger mangsmaol evestigd in de buurte van nen bron van geskikt water, woarmet et bier of sake ebrouwen wodden, moar noo wödt veulal behandeld leidingwater gebruukt. Doarnoast bunt goode vervoerslienen neudig um de dreuge tooveugingen noar de brouweri-je te brengen (mout, hop en riest) en et gebrouwde bier of sake te vervoeren noar de plaatse van bestemming. Bi-j Jizake möt der gebruuk wödden emaakt van zowal plaatselek verbouwde riest as ok lokoal water. In Nederlaand waren brouweri-jen eurspronkelek vestigd in staedn en darpen. Zo was de Amstel-brouweri-j vestigd in Amsterdam-Oost, en de Heineken-brouweri-je in Old-Zuud. Umdat dee brouweri-jen in de staedn völ aoverlast vereurzoakten in de vörm van stank, en geluudshinder deur et vervoer, wödden zie in völle gevallen verhuusd noar plaatsen woar zie neet zo völle oaverlast vereurzaakten. Zo is de Amstel-brouweri-je, noa et soamengoan met Heineken, verhuusd noar Zeuterwolde. Ok de Heineken-brouweri-je uut Old-Zuud hebt ze later verplaatst. |
Mai[Bornkood ännern]
| Plattdüütsche Wikipedia: „Utwählt Artikel“ |
Nedderlandsch-neddersassische Wikipedia: „Artikel van de maond“ |
|---|---|
 De Tweete Weltkrieg weer de tweete up global Ebene führt Krieg vun sämtlich Grootmächte vun dat 20. Johrhunnert un stellt den bitlang gröttsten un verheerendsten Konflikt in de Minschheitsgeschichte dor. De Krieg düer van 1939 bit 1945. In' Kriegsverloop hebbt sück twee militärisch Allianzen bildt, de as Assenmächte un Allieerte betekent wurrn. Unmiddelbor weern över 60 Staaten an' Krieg direkt oder indirekt bedeeligt, över 110 Million Minschen stunnen ünner Wappen. De Opfertallen swanken afhängig vun de Born tüschen 60 un 70 Million Dooden. De Tweete Weltkrieg wurr ünner annern dör den Holocaust, Kriegsverbreken, Flachenbombardements un den eersten Insatz vun Atomwappen kenntekent.
|
 Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch ( |
Juni[Bornkood ännern]
| Plattdüütsche Wikipedia: „Utwählt Artikel“ |
Nedderlandsch-neddersassische Wikipedia: „Artikel van de maond“ |
|---|---|
 De Slacht bi Waterloo [[ˈvɑːtərloː]] (ok Slacht bi Belle-Alliance) van’ 18. Juni 1815 weer de letzte Slacht vun Napoleon Bonaparte. Se funn ca. 15 km südlich vun Brüssel dicht bi dat Dörp Waterloo statt, dat dormals to dat Königriek vun de Vereenigten Nedderlannen hörr un in dat hüüdig Belgien liggt. De Nedderlaag vun de vun Napoleon führt Franzoosen gegen de allieerten Truppen ünner General Wellington un de mit ehr verbündt Preußen ünner Feldmarschall Blücher hett de Herrschap vun de Hunnert Daag vun Napoleon beend un führ mit de sien endgüldig Afdanken an’ 22. Juni 1815 to dat Enn’ vun dat Franzöösch Kaiserriek. Nah disse tweete völlige militärisch Nedderlaag binnerhalv vun en kört Tiet wurrn Frankriek in’ Tweeten Pariser Freeden scharper Freedensbedingen upgeven. Napoleon sülvst wurr as Kriegsfangen vun de Briten up de Atlantikinsel St. Helena brocht, wo he as Verbannter an’ 5. Mai 1821 storven is. De Reedwennen „Sien Waterloo beleeven“ as Synonym för en totale Nedderlaag hett ehrn Oorsprung in disse Slacht. In de franzöösch Spraak wurrd se „Bataille de Waterloo“ (oder seltener „Bataille de mont Saint-Jean“) nömmt; in dat Engelsche „Battle of Waterloo“. In Preußen-Düütschland weer bit in dat 20. Johrhunnert de Beteeken „Schlacht bei Belle-Alliance“ begäng. Vör de Slacht bi Waterloo gung an’ 9. Juni 1815 de Wiener Kongress mit dat Ünnerschrieven vun de Kongressakte to Enn’.
|
 Maarten Luther (Duuts: Martin Luther) (Eisleben, 10 november 1483 - en daor ok febrewaori 1546) was 'n belangrieke Duutse protestaantse theoloog en reformator. Begönnen as 'n augustijner monnik (1506) die 't sakrement van de priesterwijding ontvöngen haren (1507), ontwikkelden he humzölf nao zien benuuming op 1508 töt heugleraar in n moraaltheologie an de universiteit van Wittenbarg töt de persoonlikeid van de rifformatie op 't Duutse riek. De publikatie van zien akedemiese stelling tugen de angel in oflaoten op 31 oktober 1517 is 't simboliese begön van 't protestaantisme. Zien name wörd vake in iene aosem enuumd met de rifformatoren Huldrych Zwingly en Johannes Calvijn. Striedgeskriften duur, vor in tugen Luther wörden ok drek vertaald in 't Middennederduuts (de veurloper van 't moderne Nedersaksisch). Dat was immers de taal van de gewone luu in 't noorden van 't Heilige Rooms Riek. |
Juli[Bornkood ännern]
| Plattdüütsche Wikipedia: „Utwählt Artikel“ |
Nedderlandsch-neddersassische Wikipedia: „Artikel van de maond“ |
|---|---|
 Tennis is en Ballspeel dat to de Klass vun de Torüchslagspelen höört. Disse Sportoort kann mit twee Spelers (as Enkel) oder mit veer Spelers (as Dubbel) utöövt warrn. En sünnere Oort vun’t Dubbel is dat Mixed, wobi en Mannschop ut een Fro un een Mann besteiht. De Spelers staht sik op en dör en Nett in de Mitt in twee Hälften deelt Speelfeld un versöökt, den Tennisball mit Help vun den Tennissläger so in dat gegnerische Feld to slahn, dat de Gegner nich in de Laag is, den Ball op regelgerechte Oort un Wies wedder torüchtospelen. Tennis gifft dat in’n Bredensport as ok in’n Profisport un wart ok to de Olympschen Sportoorden rekent, de bi de Sommerspelen utdragen warrt.
|
 De kreilook (Allium vineale) is n plant uut de lookfamilie (Alliaceae). t Is een steeds meer veurkommende plant, greuiplaotsen bin: weilanden, bossen, bosranden, verstoorde plaotsen, in de dunen, barmen, rivierdunen, stadswallen, laonen, parken, wingerds, spoorbarmen, rivierdieken, hogere delen van uterweerden en rotsachtige plaotsen. De bloemen staon op lange, rechte en iets paorsige steulen in n scharm mit losse bloemetjes. As de kreilook in bleui staot dan zitten der bolletjes an emengd mit bloemen, of vaak alleen mar mit bleke tot paorse breuibolletjes. t Bloemdek is, as t der al an zit, raoze, paors of greunachtig wit, klokvormig en 2 tot 4,5 mm lang. De meeldraojen bin langer as t bloemdek. De plant is vrog in t seizoen goed eetbaor, vergeliekbaor mit bieslook of bosuui. |
August[Bornkood ännern]
| Plattdüütsche Wikipedia: „Utwählt Artikel“ |
Nedderlandsch-neddersassische Wikipedia: „Artikel van de maond“ |
|---|---|
 De Eerdköst is de butenste faste Schicht vun de Eer. Se liggt över den taag-plastischen Eerdmantel. Wenn man de Gröttenproportschonen verglieken will, denn is de Eerdköst för de Eer ruugweg dat, wat bi en Appel de Schell is. De Eerdköst billt tohopen mit den böversten Deel vun’n Eerdmantel de so nöömte Lithosphäär. Dat Utforschen vun dat Binnere vun de Eer hett vör so bi 200 Johren anfungen. Aver ok de greekschen Naturphilosophen hebbt sik al Gedanken doröver maakt, woans de Eer binnen in opboot is. Mit en eenfach physikaalsch Modell hett Isaac Newton de Eerdafplatten utrekent, un ok de Vulkanismus un de Eerdbeven geven al eerste Henwiesen. Üm 1900 hebbt sik denn na un na de modernen Methoden to’n Utforschen vun de Eer entwickelt as de Gravimetrie, de Seismologie un de Eerdmagnetik.
|
 Hachiko (Japans: ハチ公) (Odate, 10 november 1923 - Tokio, 8 meert 1935), in 't Japans ok bekend as chūken Hachikō (忠犬ハチ公 "trouwen hond Hachiko"). Din was 'n Akita din in Japan heel bekend ewörden is, umdat e, noa dat zien baasie uut de tied kommen, 9 joar lange wachten op zien trugge kommen bi-j 't treinstasjon. Noa zien dood wörden veur 't Station Shibuya 'n staandbeeld veur hum op-ericht. De vachte van Hachiko is bewoard ebleven in 't museum van Ueno. |
September[Bornkood ännern]
| Plattdüütsche Wikipedia: „Utwählt Artikel“ |
Nedderlandsch-neddersassische Wikipedia: „Artikel van de maond“ |
|---|---|
 Helmut Schön (* 15. September 1915 in Dresden; † 23. Februar 1996 in Wiesbaden) weer en düütsch Footballspeler un de bitlang spoodriekste Bundstrainer. As aktiv Footballspeler vun den Dresdner SC wunn Schön in de Runden 1942/43 un 1943/44 tweemal de Düütsch Footballmeesterschap un in de Johren 1940 un 1941 tweemal den Tschammer-Pokal. Tüschen 1937 un 1941 hett hüm Natschonalmannschapstrainer Sepp Herberger in 16 Länderspelen insett, bi de Helmut Schön 17 Doren schaaten hett. As Spelertrainer keem he ahn Probleme in den Övergang in dat Traineramt un wurr as Bundstrainer van 1964 bit 1978 en vun de spoodrieksten Natschonaltrainer vun de Welt. Bi sien eerst Weltmeesterschaps-Turnier as Bundstrainer 1966 in England reck he mit de düütsch Natschonalmannschap dat Endspeel; bi de Weltmeesterschap 1970 in Mexiko wurr he mit de Mannschap Dart. He wunn de Europameesterschap 1972, de Weltmeesterschap 1974 in Düütschland un wurr 1976 in Jugoslawien Viezeuropameester. Dat Schön as Bundstrainer den Natschonalspelern völ Freerüüms un Mitspraakrechte inrüümen dee, statt hörr stief taktische Maatregeln vörtogeven, seecht völ Sportjournalisten as sien herutragen Leistung an, wurr aber ok, insbesünnere an' Enn' vun sien Trainerloopbahn, faken as Führensswaakheit utleggt.
|
 'Alaska (sprek oet: [/ʌˈlʌska/]) is nen stoat van de Verenigde Stoatn van Amerika. Wat oppervlakte angeet is t de grötste stoat. t Ligt op t oeterste peuntjen van t Noord-Amerikaanse wearlddeel, met op t oostn Kannada, de Noordelike Ieszee op t noordn en de Grote Oseaan op t zuudn en t westn. Nog mear noar t westn ligt Ruslaand, oawer de Beringstroat. De heuwdstad van Alaska is Juneau, mer zowat de helfte van de 710.231 inwonners van Alaska(telling van 2010) wont in (de vuursteadn van) de grötste stad Anchorage, vuur de rest wont dr weainig leu; Alaska is n dunstbevolkten stoat van Amerika. Alaska wör ekocht van t Russiese Riek op n 30sten meart 1867 vuur mer $ 7,2 miljoen (umme reknd noar hudige wearde: € 79,2 miljoen), umdet Ruslaand meann at t laand nit völle weard was. Ook in Amerika warn ze dr nit blie met, en n ankoop wör eerst Seward's Folly eneumd (Seward's Domheaid), noar n Amerikaansen minister van Finansiën William Seward, den't de anskaf deed. Umme reknd kostn Alaska twee seant per beunder ($ 4,74/ km²). t Laand oondergung verskeaidene administratieve veraanderings vuurdet t in eliefd wör op n 11den mei 1912, en n 49sten stoat van de VS op 3 januwoari 1959. n Naam Alaska (Аляска) wör al in t Russies an enömn van t Alioetiese "alaxsxaq", wat "t heuwdlaand" beteeknt, of letterliker: "t objekt woer't de woarking van de zee hengeet". t Wörd ook wal es Alyeska neumd ("t Grote laand"), ook n Alioeties woard met n zelfden oorsproonk. |
Oktober[Bornkood ännern]
| Plattdüütsche Wikipedia: „Utwählt Artikel“ |
Nedderlandsch-neddersassische Wikipedia: „Artikel van de maond“ |
|---|---|
 Die Stippelaant (Stictonetta naevosa), Apenaante oder Stippelgoos nömmt, is en Aart ut de Familie vun de Aantenvagels (Anatidae). Se is de eenzige Aart ut en egene Unnerfamilie Stictonettinae un kummt bloß in Australien vör. Vunwegen de korten Been lett de Stippelaanten as en Aant, man u.a. vunwegen ehre Morphologie is se ehrder mit de echten Göse un mit de Swöne verwandt. De IUCN meent, de Stippelaant weer nich in Gefohr (least concern). De Bestand warrt taxeert up 11.000 bit 26.000 utwussene Vagels. Stippelaanten weert 51 bit 56 cm groot. De Toppen vun de Flunken könnt 77 bit 82 cm ut’neen stahn. Waarten un Aanten verscheelt sik nich groot. De Heken sünd en beten gröter un weegt in’n Döörsnitt bi 980 g, un de Seken staht bi 840 g. Bi de Aanten is de Snavel döörgahns leigrau, man bi den Waart entwickelt sik in de Brödeltied en roden Ansatz an’n Snavel. In de Farv gifft dat twuschen Heken un Seken keen Unnerscheed, de Feddern sünd graubruun mit luuter lüttje witte Stippen dor over hen verdeelt. Wenn se mit da Bröden dör sünd, ruut de utwussenen Aanten.
|
 n Naam Vikings (van t Ooldnoorse víkingr) wörd algemeen ebroekt as dr kuierd wörd oawer de Noordse Skandinaviese verkenners, kriegers, haandelsleu en piraatn dee't grote deeln van Europa, Azië en de Noord Atlantiese eilaandn verkenn, plundern, koloniseern of met haandeln deedn van n 8sten eeuw töt midn 11den eeuw. Disse Noormänne warn oonder mear bekeand um öare befaamde langbootn, woermet ze zovear oostweards konn voarn as Konstantinopel en de Wolgarivier in Ruslaand, en zovear westweards as Ieslaand, Greunlaand en Newfoundland en zovear zudelik as Al-Andalus. Disse tied van oetbreaiding steet bekeand as de Vikingtied. t Is n belangriek oonderdeel van de geskiedenisn van Skandinavië, Ierlaand, Groot-Brittanje en de rest van middeleews Europa in t algemeen. mehr lesen ...
|
November[Bornkood ännern]
| Plattdüütsche Wikipedia: „Utwählt Artikel“ |
Nedderlandsch-neddersassische Wikipedia: „Artikel van de maond“ |
|---|---|
 Artikulatschoonsmodus oder Artikulatschoonswiese nöömt, wat de Sprookorgane os de Tunge oder de Nebben, bi de Artikulatschoon van eunen Konsonant maakt un woans seu de Luftstroom iut’n Lungen an’n Vörankumen hinnert. Dür de Artikulatschoonsstied, de Artikulatschoonsmaneer, dat Artikulatschoonsorgan un of dat Phoon niu stimmhebbend is oder nich, kann man eunen Konsonanten in eunen iutreckend Mote bestemmen un defineern. Artikulatschoonsmaneren, wo de Luftstroom iut’n Lungen an’n Vörankumen hinnert un belämmert werrt, nöömt man Obstruenten. Dor tellt de Frikative, Affrikative un de Plosive to. De Obstruenten sind an un för sik stimmloos. In männjen Sproken finnt man öweer auk stimhafte Obstruenten. Blangen de Obstruenten sind de Sonoranten de annere graute Gruppe, wo man de verschelen Artikulatschoonsmameren indeulen kann. To den Sonoranten tellt de Nasale, de Approxiamante, de Liquida un auk de Vokale. Bi den Sonoraten werrt de Luftstroom nich so stark an den Vörankamen hinnert, so dat de Luftstroom dat Vibreern un Swingen anfängt. Van deswegen sind düsse Konsonatnen faken stimmhaft. Stimmloos Sonoranten sind derbe roor, man to’n Bispill in’n Walisisken oder in’n aulden Greeksken to finnen.
|
De Hanze was een militair bondgenootskop van handelsgildes die in de late middelieuwen en de vrogmoderne tied (tussen de dartiende en zeubentiende ieuw) een handelsmonopolie vestigden en in de bienen hölden in de Oostzee, een diel van de Noordzee en ’t miest van Noord-Europa.
Oaver ’t algemien voert geschiedkundigen ’t begun van de Hanze terogge op de vestiging van de Noord-Duutse stad Lübeck, in 1158/1159 opericht naodet Hinnerk de Leeuw, de graaf van Saksen, ’t gebied veroverden op de graaf van Schauenburg en Holstien. ook al 2013, 2014 |
Dezember[Bornkood ännern]
| Plattdüütsche Wikipedia: „Utwählt Artikel“ |
Nedderlandsch-neddersassische Wikipedia: „Artikel van de maond“ |
|---|---|
 Tee is en heet Upgeetdrunk, de ut ünnerscheedlich Plantendeelen (Blööt, Knospen, Blüüten, Stängel) vun de Teeplant upbräut wurrd. Tee enthollt, je nah Plantendeel (Knosp an' meesten, Blööt afstiegend) bit to 4,5 % Coffein. In dat 19. Johrhunnert wurr Warkstoff in' Tee as Thein oder Teein betekent. De Drunk wurr bit to de Rechtschrievreform van 1901 mit th as Thee schreven. In' wiederen Sinn wurrd as „Tee“ en heet Upgeetdrunk betekent, dat ut ünnerscheedlich Deelen vun verscheeden Planten tobereit wurrd. Dorto hörrn ok Krüüdentees un Früchtetees. Bruukt Plantendeelen sünd dorbi neben de baben nömmt Deelen ok je nah de Soort vun de Plant ok noch Früchte, Schill oder ok Wuddels.
|
 Kìrsttied (ook: midwinter, kìrst, joul of karst) is n internatsjonoal feest dat op 25 (en 26) dezìmber vaalt, woarbie de geboorte van Jezus Kristus vaaierd wordt. Dochs wordt tegenswoordeg, deur de ontkìrkelken van de wereld, aal meer dizze betaikenis vergeten en gaait t veuraal om de noflekhaid en de kado's veur de leutjen. t Feest wordt oetbundeg vaaierd mit kìrststaalken, n spesjoale mis en keerzen mit dennetoeksken der omhìn. In (Oost-)Grunnen en Oostfraislaand is t de traditsie om rond kìrst te begunnen mit t bakken van spekdikken. Ook wordt der begonnen mit t bakken van kniepertjes, moar dat gebeurt ook op t Drìnt en Overiesel. De bak hiervan ìndegt mit old en nij. |