Wist (Landkreis Horborg)
Wapen/Flagg | Koort | |
---|---|---|
| ||
Basisdaten | ||
Inwahners: | ||
Postleettall: | 21255 | |
Vörwahl: | 04182 | |
Geograafsche Laag: | Koordinaten:53° 16′ N, 9° 41′ O53° 16′ N, 9° 41′ O | |
Wist (hoochdüütsch Wistedt) is en Dörp in de Gemeen Wist (Samtgemeen Töst) in’n Landkreis Horborg, Neddersassen. To Wist höört polietsch von öllers ok al de Hoff Quellen mit bi.
Geografie
[ännern | Bornkood ännern]En knappen Kilometer in’n Süden von’n Oort flütt de Oost langs. In’n Noordwesten liggt dat Naturschuulrebeed Groot Moor bi Wist un in’n Süden Kauers Wittmoor.
De Naveröörd sünd Wüstenhöben in’n Noorden, Duhrn in’n Noordoosten, Töst in’n Oosten, de Hoff Quellen, Knick, Schillingsbossel un Riepshoff in’n Süüdoosten, Dreehusen in’n Süden, Töst-Land un Wümm in’n Süüdwesten, Avensermoor un Evsdörpermoor in’n Westen un Veloh, de Herwigshoff, Evsdörp un Avens in’n Noordwesten.
Historie
[ännern | Bornkood ännern]Wist kummt 1244 as Wisthede toeerst in de Oorkunnen vör, as Amelung von Wittenborg, Doomherr in Veern, Besitt in Raad un Dierstörp verköfft hett un Lüüd ut Wist dat betüügt hebbt.
Dat Moor in’n Westen un Süden von Wist hett to’n groten Deel ok to Wist höört. Dat Rebeed von Königsmoor is von de Johren 1920 af an opsiedelt worrn un hett toeerst noch to Wist höört. Eerst 1957 is Königsmoor denn en egenstännige Gemeen worrn.
In’n Eersten Weltkrieg sünd 25 Soldaten ut Wist fullen oder vermisst un in’n Tweten Weltkrieg 35.[1]
Verwaltungsgeschicht
[ännern | Bornkood ännern]In de Franzosentied von 1810 bet 1814 hett de Oort to de Mairie Töst in’n Kanton Töst höört. Dat Rebeed hett in disse Tied 1810 to dat Königriek Westfalen un von 1811 bet 1814 to dat Franzöösche Kaiserriek ünner Napoleon höört.
De Oort hett vör 1852 to de Vaagdie Töst in dat Amt Horborg tohöört. 1852 is de Vaagdie Töst in dat Amt Mesborg wesselt, dat 1859 denn in dat Amt Töst ümwannelt worrn is. Na 1885 weer dat in’n Kreis Horborg. 1932 is dat Deel von’n ne’en, grötteren Kreis Horborg worrn.
Inwahnertall
[ännern | Bornkood ännern]Johr | Inwahners |
---|---|
[2] | 179315 Füürsteden |
[3] | 1812172* |
[4] | 182426 Füürsteden |
[5] | 1848215 Lüüd, 33 Hüüs |
[6] | 1. Dezember 1871305 Lüüd, 52 Hüüs |
[7] | 1. Dezember 1910527 |
[8] | 1925643 |
[8] | 1933695 |
[8] | 1939747 |
Religion
[ännern | Bornkood ännern]Wist is evangeelsch-luthersch präägt un höört to dat Kaspel von de Johannes-de-Döper-Kark in Töst.
För de Kathoolschen is de Hillig-Hart-Kark in Töst tostännig, de siet 1. November 2014 to de Karkengemeen St. Petrus in Bookholt tohöört.
Kultur
[ännern | Bornkood ännern]In Wist steiht en Denkmaal för de Fullenen ut de twee Weltkrieg’.
Verenen
[ännern | Bornkood ännern]De Sportvereen Wist is 1924 grünnt worrn.
Weertschop un Infrastruktur
[ännern | Bornkood ännern]De freewillige Füürwehr Wist is 1909 grünnt worrn.
Verkehr
[ännern | Bornkood ännern]Dör Wist löppt de Bundsstraat 75, de in’n Noordoosten över Töst un Kakenstörp an Bookholt langs na Ninndörp geiht un in’n Süüdwesten na Lauenbrüch, Scheeßl un Rodenborg. In’n Noordwesten geiht de Landsstraat 142 na Zittens un Zeven. Lüttjere Straten gifft dat ans na Töst-Land un Riepshoff.
De nächste Autobahn is de Autobahn 1. De Opfohrt 46 Heidenau liggt so ölven Kilometer in’n Noordwesten von Wist.
De nächste Bahnhoff is so bi veer Kilometer wied weg in’n Oosten de Bahnhoff Töst an de Bahnlien Hamborg–Bremen.
Scholen
[ännern | Bornkood ännern]In’n Oort gifft dat de Grundschool Wist. Na de Grundschool gaht de Kinner normalerwies in Töst na School, op de Hauptschool Töst, de Realschool Töst oder dat Gymnasium Töst.
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Walter Bostelmann: Wistedt, Quellen, Wümme: Geschichte und Geschichten. (mit Grete Matthies), Gemeen Wist, Wist 1990
- Walter Bostelmann: Geschichten mit Geschichte in Wister Platt. 1. In Wist un ümtau. PD-Verlag, Heidenau 1998, ISBN 3-930737-96-5
- Walter Bostelmann: Geschichten mit Geschichte in Wister Platt. 2. So weuer dat freuher. PD-Verlag, Heidenau 1998, ISBN 3-930737-97-3
- Walter Bostelmann: Geschichten mit Geschichte in Wister Platt. 3. So wür freuher arbeit. PD-Verlag, Heidenau 1999, ISBN 3-930737-98-1
- Walter Bostelmann: Geschichten mit Geschichte in Wister Platt. 4. De Burn am End von’t twindigste Joahrhunnert. PD-Verlag, Heidenau 2002, ISBN 3-930737-99-X
Footnoten
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ http://www.denkmalprojekt.org/dkm_deutschland/wistedt.htm
- ↑ Christoph B. Scharf: Statistisch-Topographische Samlungen zur genaueren Kentnis aller das Churfürstenthum Braunschweig-Lüneburg ausmachenden Provinzen. 1791, Sied 254: https://books.google.de/books?id=jN5QAAAAcAAJ&pg=PA254
- ↑ Albrecht Friedrich Ludolph Lasius: Der französische Kayser-Staat unter der Regierung des Kaysers Napoleon des Großen, im Jahre 1812, Band 1. Kißling 1813, Sied 61: http://books.google.de/books?id=Q 5OAAAAcAAJ&pg=PA61
- ↑ C. H. Jansen: Statistisches Handbuch des Königreichs Hannover. 1824, Sied 674: http://books.google.de/books?id=tG0AAAAAcAAJ&pg=PA674
- ↑ Friedrich W. Harseim, C. Schlüter: Statistisches Handbuch für das Königreich Hannover. 1848, Sied 93: http://books.google.de/books?id=eOI-AAAAcAAJ&pg=PA93
- ↑ Die Gemeinden und Gutsbezirke des Preussischen Staates und ihre Bevölkerung. Berlin 1873, Sied 133: https://books.google.de/books?id=qTZDAQAAMAAJ&pg=RA2-PA133
- ↑ http://www.gemeindeverzeichnis.de/gem1900/gem1900.htm?hannover/harburg.htm
- ↑ a b c http://www.verwaltungsgeschichte.de/harburg.html
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]- Websteed von de Gemeen Wist (hoochdüütsch)