8. November
De 8. November is de 312. Dag in’t Johr vun’n Gregoriaanschen Klenner, man de 313. Dag in Schaltjohren.
| November | ||||||||||||||||||||||||||||||
|
Wat passeert is
[ännern | Bornkood ännern]Politik un Sellschop
[ännern | Bornkood ännern]- 63 v. Chr.: Marcus Tullius Cicero hullt vör’n röömschen Senat sien eerste Reed gegen Lucius Sergius Catilina.
- 1307: De Swiezer Historiker Aegidius Tschudi leggt in sien Chronicon Helveticum dissen Dag as Datum för den Rütli-Swoor fast.
- 1519: Bi de Eroverung vun Mexiko kummt de spaansche Konquistador Hernán Cortés in de azteksche Hööftstadt Tenochtitlán an.
- 1620: De Slacht an’n Witten Barg in den Dörtigjohrigen Krieg. De Winterkönig Friedrich V. vun de Palz verlüst de Kroon vun Böhmen.
- 1798: As eerste Europäer lannt de Kaptein John Fearn op de Insel Nauru, de he pleasant island nöömt harr, wiel dat de Inwahners so fründlich weern.
- 1864: Wiel den Amerikaanschen Sezessionskrieg warrt Abraham Lincoln mit grote Mehrheit as US-Präsident wedderwählt.
- 1889: Montana warrt de 41. Bunnsstaat von de USA.
- 1892: Grover Cleveland winnt de US-Präsidentenwahl un is de bitlang eerste, na en Ünnerbreken to’n tweeten mal in’t Witte Huus intücht.
- 1923: Hitler-Ludendorf-Putsch: Mit en por annere Natschoonalsolialisten besett Adolf Hitler den Bürgerbräukeller in München un verkünnt, dat de Regeeren vun de Weimarer Republiek afsett weer.
- 1932: Franklin D. Roosevelt warrt niege Präsident von de USA.
- 1939: Bi den Anslag von Georg Elser op Adolf Hitler starvt acht Lüüd vun de NSDAP-Spitz, man Hitler sülvst harr dat Lokal al vörher verlaten.
- 1949: Kambodscha kriggt formell de Unafhangigkeit vun Frankriek.
- 1960: John F. Kennedy warrt Präsident vun de USA.
- 1988: George H. W. Bush winnt de US-Präsidentenwahlen.
- 1989: Mit den Torüchtritt von dat Politbüro vun de SED ünner Willi Stoph fangt de Wend in de DDR an.
- 2005: Jens Böhrnsen (SPD) warrt nee Börgermeester vun Bremen. He is de 7. Bremer Börgermeester na den Tweeten Weltkrieg. Nee Bremer Senat un Lannsregeern vun Bremen is de Senat Böhrnsen I
- 2016: Donald Trump warrt, anners as de meisten Umfragen un Prognosen vorutseggt harrn, to'n Präsidenten vun de USA wählt.
Weertschop
[ännern | Bornkood ännern]- 1887: Emil Berliner kriggt dat Riekspatent op sien Tonafspeelreedschop mit Dreihteller, dat Grammophon.
- 1925: Otto Feick kriggt dat Patent op dat Rhönrad.
Kunst, Kultur un Bowark
[ännern | Bornkood ännern]- 1793: De Louvre in Paris warrt för all Lüüd open maakt un to en Museum ümgestalt.
- 1926: Dat Musical Oh Kate! vun George Gershwin warrt in New York ooropföhrt.
- 1930: Dat Singspeel Im weißen Rößl von Ralph Benatzky warrt in Berlin ooropföhrt.
Wetenschoppen un Technik
[ännern | Bornkood ännern]- 1853: John Russel Hind deckt den Asteroiden (27) Euterpe op.
- 1895: Wilhelm Conrad Röntgen deckt de na em nöömten Röngtenstrahlen op.
Katastrophen
[ännern | Bornkood ännern]- 1983: in de afrikaansch Stadt Lubango in Angola verunglückt en Boeing 737 kott na den Start. 130 Minschen kommt to Dood.
- 1991: En Küselstorm un de nafolgend Stormfloot köst op de Philippinen üm un bi 7.000 Minschenleven.
Boren
[ännern | Bornkood ännern]- 35: Nerva, Kaiser vun dat Röömsch Riek
- 1656: Edmond Halley, engelsch Astronom, Mathematiker, Kartograph, Geophysiker un Meteoroloog († 1742)
- 1723: John Byron, engelsch Süüdseeforscher
- 1811: Friedrich Hitzig, düütsch Architekt († 1881)
- 1867: Léon Houa, belgisch Radrennfohrer († 1918)
- 1876: Louis Bernacchi, austraalsch-britisch Physiker, Astronom un Polarforscher († 1942)
- 1897: Karl Bunje, plattdüütsch Schriever († 1985)
- 1900: Franz-Josef Wuermeling, düütsch Politiker un Bundsminister († 1986)
- 1904: Walter Volbehr, plattdüütsch Schriever († 1983)
- 1913: Rudolf Harbig, düütsch Lichtathlet
- 1920: Jorge Pacheco Areco, uruguayisch Politiker un Präsident († 1998)
- 1923: Jack St. Clair Kilby, US-amerikaansch Ingenieur, Utfinner un Nobelpriesdräger († 2005)
- 1925: Arturo Sergi, US-amerikaansch Opersinger († 2006)
- 1934: Lothar Milde, düütsch Lichtathlet un Olympiawinner
- 1935: Alain Delon, franzöösch Schauspeler
- 1936: Claudio Bravo, chileensch Maler († 2011)
- 1936: Edward George Gibson, US-amerikaansch Astronaut
- 1940: Charles Thomas Kowal, US-amerikaansch Astronom († 2011)
- 1946: Roy Wood, britsch Singer, Musiker un Lederschriever
- 1948: Dale Allan Gardner, US-amerikaansch Astronaut († 2014)
- 1952: Jan Raas, nedderlannsch Radrennfohrer
- 1954: Kazuo Ishiguro, engelsch Schriever un Nobelpriesdräger
Storven
[ännern | Bornkood ännern]- 618: Adeodatus I., Paapst.
- 789: Willehad, Hilligen un eerste Bischop vun Bremen (* üm un bi 740)
- 955: Agapitus II., Paapst.
- 1226: Ludwig VIII., König vun Frankriek.
- 1308: Johannes Duns Scotus, Theoloog un Philosoph vun de Hoge Scholastik (* 1266)
- 1473: Sibet Attena, oostfreesch Hööftling (* um un bi 1425)
- 1771: Joseph Gabler, österrieksch Orgelboer.
- 1887: Doc Holiday, US-amerikaansch Revolverheld.
- 1920: Abraham Kuyper, nedderlannsch Theoloog, Politiker, Staatsmann un Journalist (* 1837)
- 1968: Wendell Corey, US-amerikaansch Schauspeler un Politiker (* 1914)
- 1980: Julian Wintle, britischen Filmproduzent (* 1913)
- 1983: Betty Nuthall, engelsch Tennisspelerin (* 1911)
- 1986: Wjatscheslaw Molotow, sowjetsch Politiker
- 1997: Prosper Depredomme, belgisch Radrennfohrer (* 1918)
- 2009: Witali Lasarewitsch Ginsburg, russisch Physiker un Nobelpriesdräger (* 1916)
- 2023: Rainer Erler, düütschen Schriever, Speelbaas, Filmproduzent (* 1933)