Bartelmees-Kark (Loomst)

De Bartelmees-Kark

De Toorn

De Bartelmees-Kark in Loomst is en evangeelsche Kark, de to’n Karkenkreis Hadeln, Sprengel Stood, in de Landskark Hannover tohöört. Ehren Naam hett se von’n Apostel Bartelmees.

Kark

De Altoor

Dat eerste Maal kummt dat Kaspel in de Tied 1111 bet 1116 in de Oorkunnen vör (parochia Lamestede). Dat is een von de öllsten Karken in dat Rebeed twüschen Elv un Werser un to de Tied hett to’n Bispeel Bülsdörp an de Münn von de Oost in de Elv noch to dat Kaspel höört.

Dat Karkenschipp is ut Feldsteen boot, de Toorn ut Backsteen.

De Reformatschoon is in Loomst 1567 inföhrt worrn.

De Toorn is 1769 boot worrn, denn aver 1812 deelwies afbrennt un bet 1820 wedder neet opboot worrn. 1820 hett de Toorn ok sien hüdige Kuppel kregen.

Elk Johr in’n August warrt bi de Kark de Bartelmeesmarkt fiert. Fröher weer dat an’n 24. August, an’n Bartelmeesdag, vondaag is de Markt op dat veerte Wekenenn in’n August leggt.

Vörn in’t Karkenschipp ünner de Priegel steiht en olen iesenbeslagen Schapp. Dat Öller is nich genau bekannt, aver de Schapp warrt al in en Oorkunn von 1567 nöömt un de Stil düüdt op dat 14./15. Johrhunnert hen.

Örgel

De Örgel

Bet 1907 harr Loomst en Örgel von Arp Snitger. Nadem aver Claus Spreckels Geld för en ne’e Örgel spennt harr, hebbt se de ole Örgel, de nich mehr besünners good för, afboot un en ne’e köfft. De ne’e hett Ernst Röver boot. Nadem 1948 de Hälft von de Registers wegkamen weren (de Örgelboer, de ehr utbetern schull, weer pankrott gahn), hett Emanuel Kemper ehr 1955 von en pneumaatsche Örgel in en Örgel mit mechaansche Traktur ümboot. De hüdige Örgel hett en II/P-Manual un 28 Registers.

Klocken

In’n Toorn hängt fiev Klocken:

Naam	gaten	gaten von	Slaggtoon	Dörmeter	Gewicht	Inschrift an de Schuller	Inschrift an de Flank
Herrenklock	1820	J. Ph. Bartels ut Bremen	fis´	1,150 m
Beedklock	1967	Rincker in Sinn	h´	0,880 m	431 kg	CHRISTUS SPRICHT: SIEHE ICH BIN BEI EUCH ALLE TAGE	ZUM 400-JÄHRIGEN REFORMATIONSJUBILÄUM 1967
Scheedklock	1967	Rincker in Sinn	cis´´	0,790 m	341 kg	CHRISTUS SPRICHT: ICH BIN DIE AUFERSTEHUNG UND DAS LEBEN	1567 1967
Troklock	1967	Rincker in Sinn	dis´´	0,700 m	214 kg	CHRISTUS SPRICHT: ICH BIN DER WEINSTOCK, IHR SEID DIE REBEN	1567 1967
Dööpklock	1967	Rincker in Sinn	e´´	0,640 m	150 kg	CHRISTUS SPRICHT: ICH BIN DER GUTE HIRTE	1567 1967

De öllste Klock is von 1820, de Klocken, de vörher dor weren, sünd bi’n Brand 1812 tweigahn. 1887 harr de Kark noch en Klock kregen, de noch grötter as de hüdige Herrenklock weer. De Klock is denn aver 1942 in’n Tweten Weltkrieg för de Rüstung insmulten worrn.

Buten

Graffsteen ut dat 18. Johrhunnert

Von den olen Karkhoff rumdüm de Kark sünd vondaag blot noch en poor Graffsteen nableven.

Denkmaal för de Loomster Fullenen ut’n Eersten Weltkrieg

Denkmaal för de Loomster Fullenen ut’n Tweten Weltkrieg

Vör de Kark steiht en Denkmaal för de Loomster Fullenen ut’n Eersten Weltkrieg un an de Wand von de Kark een för de Fullenen ut’n Tweten.

Kaspel

To dat Kaspel von de Kark höört de Öörd Abbenseet, Armsdörp, Doornsood, Heeßel, Hockmöhlen, Hollen, Ihlbeek, Langeln, Langenmoor, Lüttmöhlen, Loomst, Maurismaur, Mittelsnohn, Neebachenbrook, Nindörp, Nordahn, Rahden, Seth, Stinst, Varrel un Wohlenbeek.

De Kark in Loomst is relativ groot. Dat weer een von de eersten Karken in dat Rebeed twüschen Elv un Werser un harr fröher en temlich groot Kaspel, to dat wiede Rebeden von Masch un Moor in de Ümgegend höört hebbt. De Ümgegend von Geversdörp hett to dat Kaspel tohöört, bet 1233 de St.-Andreas-Kark grünnt worrn is. De Michaelis-Kark Basbeek is 1570 boot worrn un Warstood hett noch bet 1898 to dat Kaspel tohöört, as de Christuskark boot worrn is.

De Naverkaspels sünd Bülkau un Cumbarg in’n Noorden, Basbeek un Warstood in’n Noordoosten, Heckthusen in’n Oosten, Olendörp in’n Süüdoosten, Isheim in’n Süden, Ringst in’n Süüdwesten, Beers in’n Westen un Steenau in’n Noordwesten.

Pastoorn

De letzte kathoolsche Pastoor weer bet 1567 Wickbolt Wöstingen.

1. Steed:

• 1567–na 1599: Adam Berendes
• üm 1614: Casper Hindenberg
• Oswald Brüggemann
• –1678: Rudolf Bussenius
• 1678–1710:Johann Christian Adami
• 1710–1732: Hinrich Eberhardi
• 1733–1742: Johann Diedrich Block
• 1742–1754: Johann Philipp Eberhardi
• 1754–1780: Andreas Wilhelm von Bremen
• 1780–1790: Diederich von der Heyde
• 1790–1797: W. O. C. Langenbeck
• 1797–1820: Johann Diederich Kluesmann
• 1820–1843: Carl Hinrich Martin Hertel
• 1844–5. August 1867: Diederich Friederich Wilhelm Werbe
• 1868–1897: Georg Heinrich Sievers
• 2003–: Ludwig Feltrup
• 2014–31. Juli 2016: Dominik Wolff
• Februar 2017–: Betina Dürkop

2. Steed (vör 1720 Vikar):

• üm 1622: Melchior Tribbe
• 1638–: Sebastian Dyeck
• 1676–1717: Wolfgang Christian Alboldi
• 1717–1722: Johann Hinrich Wübbern
• 1722–1732: Christoph Hinrich Born
• 1732–1742: Johann Philipp Eberhardi
• 1742–1754: Andreas Wilhelm von Bremen
• 1754–1758: Johann Jacob Rolfs
• 1758–1780: Diederich von der Heyde
• 1781–1790: W. O. C. Langenbeck
• 1791–1797: Johann Diederich Kluesmann
• 1797–1809: Lange
• 1809–1820: Carl Hinrich Martin Hertel
• 1821–1840: A. J. Fr. Kottmeier
• 1840–1857: Ernst Wilhelm Christian Zeidler
• 1857–: Roth
• –1883: Umland
• 1884–: Heinrich Wittkopf
• 1894–1901: Paul Roesener
• 2013–: Peter Seydell

Weblenken

Bartelmees-Kark. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• Websteed von de Kark (hoochdüütsch)