Messier-Kataloog
De Messier-Kataloog is en List vun 110 astronoomsche Objekten, de twüschen 1764 un 1782 in en eerste Faten vun den franzööschen Astronom Charles Messier tosamenstellt un later tosamen mit sien Kolleeg Pierre Méchain utwiet worrn is. In den Kataloog staht vör allen Galaxien, Steernhopens un Nevels. De meisten dorvun weern vörher noch nich bekannt to de Tiet.
De Messier-Kataloog weer un is ok hüüt noch vun grote praktische Bedüden. He weer de Grundlaag för’t systemaatsche Utforschen vun Galaxien, Nevels un Steernhopens, und vele vun de Messier-Tallen sünd ok vundaag noch as Beteken för vele vun disse Objekten begäng.
Historie[ännern | Bornkood ännern]
Messier weer vör allen an Kometen intresseert. Bit 1801 hett he twintig ne’e Kometen opdeckt. Bi sien Söök hett je jümmer wedder mol diffuse Placken funnen, de jüst so utsehn deen as Kometen, man jemehr Positschoon an’n Himmel nich ännern. Vunwegen dat de Objekten keen Egenbewegen opwiest hebbt, weer dat wohrschienlich, dat se wiet weg vun dat Sünnsystem stahn müssen.
Üm disse Objekten nich mit Kometen to verwesseln un dorop Tiet to verswennen, hett Messier sik en Kataloog tosamenstellt, in den he disse nevelordigen Objekten, jemehr Positschoon un de sichtboren Egenschoppen fasthollen hett. Dat eerste Objekt („Messier 1“), dat he opschreven hett, weer de Kreeftnevel in’t Steernbild Bull. De Objekten weern dorna ahn sünnere Sorteren in de Reeg vun jemehr Opdecken oder vun’t Opnehmen in’n Kataloog dörtellt. De Andromedanevel, wat en Galaxie in’t Steernbild Andromeda is, hett to’n Bispeel de Beteken M 31.
De egentliche Kataloog vun Messier hett opletzt de Objekten M 1 bit M 103 oplist un weer in dree Delen publizeert:
- 1774 (M1–M45 in Mémoires de l’Academie 1771),
- 1780 (M1–M70 in Connaissance des temps 1783)
- 1781 (M1–M103 in Connaissance des temps 1784)
Vundaag höört ok noch de Objekten M 104 bit M 110 dorto. M 104 hett Messier sülvst vun Hand in sien egen Utgaav vun den Katalog indragen. De Objekten M 105 bit M 109 weern vun Méchain 1781 un 1782 opdeckt un weern in en Breef an Johann Bernoulli ansnackt. M 108 un M 109 hett Messier sülvst bi’t Beschrieven vun’t Objekt M 97 ansnackt, hett jem aver nich as egenstännige Objekten in’n Kataloog opnahmen. En Grund dorför is nich bekannt. All disse Objekten weer eerst later, twüschen 1921 un 1966, vun Wetenschopshistorikers to den Messier-Kataloog torekent mit de Begrünnen, dat se hööchstwohrschienlich in de plaante veerte Faten vun den Kataloog opnahmen worrn weern, de aver nienich rutkamen is.
Sünners de letzten Objekten, de Messier nie künnig maakt hett, man ok en poor annere Objekten, weern later vun verschedene Astronomen (as Wilhelm Herschel) unafhangig vun Messier sien Beobachten noch eenmol nee opdeckt.
Bedüden[ännern | Bornkood ännern]
De Messier-Kataloog weer nich de eerste vun sien Oort, man dat weer de eerste, de eenigermaten vullstännig un free vun Fehlers weer, dat he ok för praktische Beobachten insett warrn künn. Ok vundaag noch sünd de meisten Objekten ünner de Messier-Beteken bekannt un hebbt keen Egennaam.
As de Kataloog tosamenstellt weer, weer de Natur vun de Objekten noch nich kloor. All dat Forschen, de sik dormit befaat hett, wat dat mit de Galaxien, Steernhopens un Nevels op sik hett, harrn jemehrn Oorsprung in den Messier-Kataloog as ok in den New General Catalogue un den Index-Kataloog. Jüst in Volkssteernwachten un ünner Amateurastronomen warrt de Messier-Kataloog geern bruukt, vunwegen dat de Objekten dor in al mit teemlich lütte Teleskopen oder starke Feernglääs beobacht warrn künnt. Na den Kataloog is de Messier-Marathon afleidt, bi den dat dorüm geiht, in’n Verloop vun bloots een Nacht all Messier-Objekten to beobachten.
Fehlers un Grenzen[ännern | Bornkood ännern]
De Kataloog bargt hööchstens een Indrag mit en Fehler. De Wetenschopshistorikers sünd sik nich eens, wat dat mit Messier 102 op sik hett: dat is mööglicherwies en verkehrten tweten Indrag to dat Objekt Messier 101 oder en beobachten vun de „Spinnelgalaxie“ NGC 5866, de in moderne Faten vun’n Kataloog as M 102 opföhrt warrt.
Butendem wiest de Kataloog twee Objekten ut, de keen flachige Objekten sünd. Dat een is Messier 40, wat egentlich de Dubbelsteern Winnecke 4 is. Dat annere is Messier 73, wat en Koppel vun Steerns betekent, bi de nich kloor is, da se as en apenen Steernhopen tosamenhöört.
Vele Nevels, de vundaag bekannt sünd, fehlt in’n Messier-Kataloog. Tomeist liggt dat doran, dat se to lichtswack sünd, as dat se dormols beobacht warrn künnen. Dorto tellt to’n Bispeel de Peerkoppnevel un annere hellere Nevels, de later in’n New General Catalogue (1888) un in’n Index-Katalog (eerste Faten 1895, twete Faten 1908) list worrn sünd. Ok annere helle Objekten as de Dubbelsteernhopen h + χ in’n Perseus oder de Hyaden hebbt keen Indrag in’n Messier-Kataloog. Allgemeen sünd de Indrääg begrenzt op Objekten, de nöördlich vun en Deklinatschoon vun −35° staht, also gröttstendeels op de Noordhalfkugel to sehn sünd.
Översichtskoort[ännern | Bornkood ännern]
De Steernkoort wiest, woans de 110 Messierobjekten an’n Himmel to finnen sünd.
List vun de Messier-Objekten[ännern | Bornkood ännern]
| # | Egennaam | NGC-Tall | Tyyp | Afstand in Lj |
Positschoon | Steernbild | Schienbor Helligkeit (mag) |
Bild |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| M1 | Kreeftnevel | NGC 1952 | SN-Rest | 6.300 | 5h 34m 32s +22° 0′ 52″ |
Bull | 8,4 | 
|
| M2 | — | NGC 7089 | KSH | 36.000 | 21h 33m 27s −00° 49′ 24″ |
Watermann | 6,3 | 
|
| M3 | — | NGC 5272 | KSH | 31.000 | 13h 42m 11s +28° 22′ 32″ |
Jagdhunnen | 7,0 | 
|
| M4 | — | NGC 6121 | KSH | 7.000 | 16h 23m 35s −26° 31′ 32″ |
Skorpion | 5,6 | 
|
| M5 | — | NGC 5904 | KSH | 23.000 | 15h 18m 34s +02° 04′ 58″ |
Slang | 5,6 | 
|
| M6 | Bottervagelhopen | NGC 6405 | aSH | 2.000 | 17h 40m 18s −32° 12′ |
Skorpion | 4,3 | 
|
| M7 | Ptolemäus sien Steernhopen |
NGC 6475 | aSH | 1.000 | 17h 53m 48s −34° 47′ |
Skorpion | 3,3 | 
|
| M8 | Laguunnevel | NGC 6523 | DN | 6.500 | 18h 03m 36s −24° 23′ 12″ |
Schütt | 6,0 | .jpg)
|
| M9 | — | NGC 6333 | KSH | 26.000 | 17h 19m 12s −18° 30′ 59″ |
Slangdräger | 7,7 | 
|
| M10 | — | NGC 6254 | KSH | 16.300 | 16h 57m 09s −04° 05′ 58″ |
Slangdräger | 6,7 | 
|
| M11 | Wildantenhopen | NGC 6705 | aSH | 6.000 | 18h 51m −06° 16′ |
Schild | 7,0 | 
|
| M12 | — | NGC 6218 | KSH | 18.000 | 16h 47m 14s −01° 56′ 54″ |
Slangdräger | 8,0 | 
|
| M13 | Herkuleshopen | NGC 6205 | KSH | 25.100 | 16h 41m 41s +36° 27′ 37″ |
Herkules | 5,8 | 
|
| M14 | — | NGC 6402 | KSH | 27.000 | 17h 37m 36s −3° 14′ 45″ |
Slangdräger | 9,5 | 
|
| M15 | — | NGC 7078 | KSH | 33.000 | 21h 29m 58s +12° 10′ 01″ |
Pegasus | 7,5 | 
|
| M16 | Aadlernevel | NGC 6611 | aSH + DN | 7.000 | 18h 18m 48s −13° 49′ |
Slang | 6,5 | 
|
| M17 | Omeganevel | NGC 6618 | DN | 5.000 | 18h 20m 26s −16° 10′ 36″ |
Schütt | 7,0 | 
|
| M18 | — | NGC 6613 | aSH | 6.000 | 18h 20m −17° 06′ |
Schütt | 8,0 | 
|
| M19 | — | NGC 6273 | KSH | 27.000 | 17h 02m 38s −26° 16′ 05″ |
Slangendräger | 8,5 | 
|
| M20 | Trifidnevel | NGC 6514 | DN | 5.200 | 18h 02m 23s −23° 01′ 48″ |
Schütt | 5,0 | 
|
| M21 | — | NGC 6531 | aSH | 3.000 | 18h 04m 12s −22° 29′ |
Schütt | 7,0 | 
|
| M22 | — | NGC 6656 | KSH | 10.000 | 18h 36m 24s −23° 54′ 12″ |
Schütt | 6,5 | 
|
| M23 | — | NGC 6494 | aSH | 4.500 | 17h 57m −18° 59′ |
Schütt | 6,0 | 
|
| M24 | Schütt-Wulk | IC 4715 | Ast. | 10.000 | 18h 18m 24s −18° 26′ |
Schütt | 11,5 | 
|
| M25 | — | IC 4725 | aSH | 2.000 | 18h 31m 42s −19° 07′ |
Schütt | 4,9 | 
|
| M26 | — | NGC 6694 | aSH | 5.000 | 18h 45m 18s −9° 23′ |
Schild | 9,5 | 
|
| M27 | Hantelnevel | NGC 6853 | PN | 1.250 | Voss | 7,5 | 
| |
| M28 | — | NGC 6626 | KSH | 18.000 | 18h 24m 33s −24° 52′ 11″ |
Schütt | 8,5 | 
|
| M29 | — | NGC 6913 | aSH | 7.200 | 20h 23m 56s +38° 31′ 24″ |
Swaan | 9,0 | 
|
| M30 | — | NGC 7099 | KSH | 25.000 | 21h 40m 22s −23° 10′ 45″ |
Steenbuck | 8,5 | .jpg)
|
| M31 | Andromedagalaxie | NGC 224 | SpG (Sb) | 2.200.000 | 0h 42m 44s +41° 16′ 09″ |
Andromeda | 4,5 | .jpg)
|
| M32 | — | NGC 221 | DwG | 2.200.000 | 0h 42m 42s +40° 51′ 57″ |
Andromeda | 10,0 | .jpg)
|
| M33 | Dreeecksnevel | NGC 598 | SpG (Sc) | 2.300.000 | 1h 33m 51s +30° 39′ 37″ |
Dreeeck | 7,0 | 
|
| M34 | — | NGC 1039 | aSH | 1.400 | 2h 42m 06s +42° 46′ |
Perseus | 6,0 | 
|
| M35 | — | NGC 2168 | aSH | 2.800 | 6h 09m 6s +24° 21′ |
Tweeschen | 5,5 | 
|
| M36 | — | NGC 1960 | aSH | 4.100 | 5h 36m 12s +34° 08′ 24″ |
Föhrmann | 6,5 | 
|
| M37 | — | NGC 2099 | aSH | 4.600 | 05h 52m 19s +32° 33′ 12″ |
Föhrmann | 6,0 | 
|
| M38 | — | NGC 1912 | aSH | 4.200 | 05h 28m 43s +35° 51′ 18″ |
Föhrmann | 7,0 | 
|
| M39 | — | NGC 7092 | aSH | 300 | 21h 31m 48s +48° 27′ |
Swaan | 5,5 | 
|
| M40 | Winnecke 4 | — | Ast. | – | 12h 22m 19s +58° 05′ 10″ |
Groot Boor | 9,0 | 
|
| M41 | — | NGC 2287 | aSH | 2.400 | 6h 46m −20° 46′ |
Groot Hund | 5,0 | 
|
| M42 | Orionnevel | NGC 1976 | DN | 1.600 | 5h 35m 18s −5° 23′ 30″ |
Orion | 5,0 | 
|
| M43 | de Mairan sien Nevel | NGC 1982 | DN | 1.600 | 5h 35m 31s −5° 16′ 12″ |
Orion | 7,0 | 
|
| M44 | Krüpp / Praesepe | NGC 2632 | aSH | 500 | 8h 40m 24s +19° 41′ |
Kreeft | 4,0 | 
|
| M45 | Plejaden | NGC 1435 | aSH | 400 | 3h 47m 24s +24° 07′ |
Bull | 4,0 | 
|
| M46 | — | NGC 2437 | aSH | 5.400 | 7h 41m 42s −14° 49′ |
Achtersteven | 6,5 | 
|
| M47 | — | NGC 2422 | aSH | 1.600 | 7h 36m 36s −14° 29′ |
Achtersteven | 4,5 | 
|
| M48 | — | NGC 2548 | aSH | 1.500 | 8h 13m 42s −5° 45′ |
Waterslang | 5,5 | 
|
| M49 | — | NGC 4472 | EG | 60.000.000 | 12h 29m 47s +8° 00′ 00″ |
Jumfer | 10,0 | 
|
| M50 | — | NGC 2323 | aSH | 3.000 | 7h 2m 48s −8° 22′ 36″ |
Eenhoorn | 7,0 | 
|
| M51 | Whirlpool-Galaxie | NGC 5194 + NGC 5195 | SpG (Sc1) | 37.000.000 | 13h 29m 53s +47° 11′ 41″ |
Jagdhunnen | 8,0 | 
|
| M52 | — | NGC 7654 | aSH | 7.000 | 23h 24m 48s +61° 35′ |
Kassiopeia | 8,0 | 
|
| M53 | — | NGC 5024 | KSH | 56.000 | 13h 12m 55s +18° 10′ 06″ |
Berenike ehr Hoor | 8,5 | 
|
| M54 | — | NGC 6715 | KSH | 83.000 | 18h 55m 03s −30° 28′ 43″ |
Schütt | 8,5 | 
|
| M55 | — | NGC 6809 | KSH | 17.000 | 19h 40m 00s −30° 57′ 54″ |
Schütt | 7,0 | 
|
| M56 | — | NGC 6779 | KSH | 32.000 | 19h 16m 36s +30° 11′ 04″ |
Lier | 9,5 | 
|
| M57 | Ringnevel | NGC 6720 | PN | 4.100 | 18h 53m 35s +33° 01′ 45″ |
Lier | 9,5 | 
|
| M58 | — | NGC 4579 | BSpG (Sb/SBb) | 60.000.000 | 12h 37m 43s +11° 49′ 04″ |
Jumfer | 11,0 | 
|
| M59 | — | NGC 4621 | EG | 60.000.000 | 12h 42m 02s +11° 38′ 45″ |
Jumfer | 11,5 | 
|
| M60 | — | NGC 4649 | EG | 60.000.000 | 12h 43m 40s +11° 33′ 10″ |
Jumfer | 10,5 | 
|
| M61 | — | NGC 4303 | SpG (Sc) | 60.000.000 | 12h 21m 55s +04° 28′ 29″ |
Jumfer | 10,5 | 
|
| M62 | — | NGC 6266 | KSH | 22.000 | 17h 1m 13s −30° 06′ 45″ |
Slangendräger | 8,0 | 
|
| M63 | Sünnbloomgalaxie | NGC 5055 | SpG (Sb) | 37.000.000 | 13h 15m 49s +42° 01′ 45″ |
Jagdhunnen | 8,5 | 
|
| M64 | Black-Eye-Galaxie | NGC 4826 | SpG (Sb) | 12.000.000 | 12h 56m 44s +21° 41′ 00″ |
Berenike ehr Hoor | 9,0 | 
|
| M65 | — | NGC 3623 | SpG | 35.000.000 | 11h 18m 56s +13° 5′ 32″ |
Lööv | 10,5 | 
|
| M66 | — | NGC 3627 | SpG | 35.000.000 | 11h 20m 15s +12° 59′ 22″ |
Lööv | 10,0 | 
|
| M67 | — | NGC 2682 | aSH | 2.250 | 08h 51m 18s +11° 48′ |
Kreeft | 7,5 | 
|
| M68 | — | NGC 4590 | KSH | 32.000 | 12h 39m 28s −26° 44′ 35″ |
Waterslang | 9,0 | 
|
| M69 | — | NGC 6637 | KSH | 25.000 | 18h 31m 23s −32° 20′ 53″ |
Schütt | 9,0 | 
|
| M70 | — | NGC 6681 | KSH | 28.000 | 18h 43m 13s −32° 17′ 31″ |
Schütt | 9,0 | 
|
| M71 | — | NGC 6838 | KSH | 12.000 | 19h 53m 46s +18° 46′ 42″ |
Piel | 8,5 | 
|
| M72 | — | NGC 6981 | KSH | 53.000 | 20h 53m 28s −12° 32′ 13″ |
Watermann | 10,0 | 
|
| M73 | — | NGC 6994 | Ast. | – | 20h 59m –12° 38′ |
Watermann | 9,0 | 
|
| M74 | — | NGC 628 | SpG | 35.000.000 | 01h 36m 42s +15° 47′ 00″ |
Fisch | 10,5 | 
|
| M75 | — | NGC 6864 | KSH | 58.000 | 20h 06m 05s −21° 55′ 18″ |
Schütt | 9,5 | 
|
| M76 | Lütt Hantelnevel | NGC 650 + 651 | PN | 3.400 | 01h 42m 20s +51° 34′ 31 |
Perseus | 12,0 | 
|
| M77 | — | NGC 1068 | SpG | 60.000.000 | 02h 42m 41s -00° 00′ 48″ |
Waal | 10,5 | 
|
| M78 | — | NGC 2068 | RN | 1.600 | 5h 46m 47s +0° 0′ 50″ |
Orion | 8,0 | 
|
| M79 | — | NGC 1904 | KSH | 40.000 | 5h 24m 11s −24° 31′ 27″ |
Haas | 8,5 | 
|
| M80 | — | NGC 6093 | KSH | 30.000 | 16h 17m 02s −22° 58′ 36″ |
Skorpion | 7,3 | 
|
| M81 | Bode-Nevel | NGC 3031 | SpG (Sb) | 11.000.000 | 09h 55m 33s +69° 03′ 55″ |
Groot Boor | 8,5 | 
|
| M82 | — | NGC 3034 | Irr. G | 11.000.000 | 09h 55m 52s +69° 40′ 49″ |
Groot Boor | 9,5 | 
|
| M83 | süüdl. Füerrad-Galaxie | NGC 5236 | SpG | 20.000.000 | 13h 37m 01s −29° 51′ 59″ |
Waterslang | 7,6 | 
|
| M84 | — | NGC 4374 | EG (E0) | 60.000.000 | 12h 25m 04s +12° 53′ 13″ |
Jumfer | 11,0 | 
|
| M85 | — | NGC 4382 | EG (E0) | 60.000.000 | 12h 25m 24s +18° 11′ 27″ |
Berenike ehr Hoor | 10,5 | 
|
| M86 | — | NGC 4406 | EG (E0) | 60.000.000 | 12h 26m 12s +12° 56′ 45″ |
Jumfer | 11,0 | 
|
| M87 | Virgo A Galaxie | NGC 4486 | EG | 60.000.000 | 12h 30m 49s +12° 23′ 28″ |
Jumfer | 11,0 | 
|
| M88 | — | NGC 4501 | SpG | 60.000.000 | 12h 30m 49s +12° 23′ 28″ |
Berenike ehr Hoor | 11,0 | 
|
| M89 | — | NGC 4552 | EG | 60.000.000 | 12h 35m 40s +12° 33′ 23″ |
Jumfer | 11,5 | 
|
| M90 | — | NGC 4569 | SpG | 60.000.000 | 12h 36m 50s +13° 09′ 46″ |
Jumfer | 11,0 | 
|
| M91 | — | NGC 4548 | SpG | 60.000.000 | 12h 35m 27s +14° 29′ 45″ |
Berenike ehr Hoor | 11,5 | 
|
| M92 | — | NGC 6341 | KSH | 26.000 | 17h 17m 07s +43° 8′ 12″ |
Herkules | 7,5 | 
|
| M93 | — | NGC 2447 | aSH | 4.500 | 07h 45m 36s -23° 52′ |
Achtersteven | 6,5 | 
|
| M94 | — | NGC 4736 | SpG | 14.500.000 | 12h 50m 53s +41° 07′ 09″ |
Jagdhunnen | 9,5 | 
|
| M95 | — | NGC 3351 | SpG | 38.000.000 | 10h 43m 58s +11° 42′ 13″ |
Lööv | 11,0 | 
|
| M96 | — | NGC 3368 | SpG | 38.000.000 | 10h 46m 46s +11° 49′ 10″ |
Lööv | 10,5 | 
|
| M97 | Ulennevel | NGC 3587 | PN | 2.600 | 11h 14m 48s +55° 01′ 06″ |
Groot Boor | 12,0 | 
|
| M98 | — | NGC 4192 | SpG | 60.000.000 | 12h 13m 48s +14° 53′ 58″ |
Berenike ehr Hoor | 11,0 | 
|
| M99 | — | NGC 4254 | SpG | 60.000.000 | 12h 18m 50s +14° 25′ 00″ |
Berenike ehr Hoor | 10,5 | 
|
| M100 | — | NGC 4321 | SpG | 60.000.000 | 12h 22m 55s +15° 49′ 20″ |
Berenike ehr Hoor | 10,5 | 
|
| M101 | Füerrad-Galaxie | NGC 5457 | SpG | 24.000.000 | 14h 3m 13s +54° 20′ 53″ |
Groot Boor | 8,5 | 
|
| M102 | — | NGC 5866 | EG (E0) | 40.000.000 | 15h 6m 29s +55° 45′ 47″ |
Draken | 10,5 | 
|
| M103 | — | NGC 581 | aSH | 8.000 | 1h 33m 24s +60° 39′ |
Kassiopeia | 7,0 | 
|
| M104 | Sombreronevel | NGC 4594 | SpG (Sa) | 50.000.000 | 12h 39m 59s −11° 37′ 23″ |
Jumfer | 9,5 | 
|
| M105 | — | NGC 3379 | EG | 38.000.000 | 10h 47m 50s +12° 34′ 55″ |
Lööv | 11,0 | 
|
| M106 | — | NGC 4258 | SpG | 25.000.000 | 12h 18m 58s +47° 18′ 14″ |
Jagdhunnen | 9,5 | 
|
| M107 | — | NGC 6171 | KSH | 20.000 | 16h 32m 32s −13° 03′ 13″ |
Slangendräger | 10,0 | 
|
| M108 | — | NGC 3556 | SpG | 45.000.000 | 11h 11m 31s +55° 40′ 31″ |
Groot Boor | 11,0 | 
|
| M109 | — | NGC 3992 | SpG | 55.000.000 | 11h 57m 36s +53° 22′ 35″ |
Groot Boor | 11,0 | 
|
| M110 | — | NGC 205 | EG | 2.200.000 | 0h 40m 22s +41° 41′ 07″ |
Andromeda | 10,0 | 
|
