Zum Inhalt springen

Bröder vun de Swarten Hööften

Vun Wikipedia

De Bröder vun de Swarten Hööften binnen Revel weer en Sellschop vun junge düütsche Kooplüde in de Stadt Revel in Eestland. Fröher hefft sik de Bröder in dat Swartenhööften-Huus in Revel drapen. De Liddmaten dröffen noch nich verheiraat ween. Hüdigendags sünd de Bröder nich mehr in Revel, man allerwegens in Düütschland tohuse.

Wie dat losgüng

[ännern | Bornkood ännern]

Dat warrt woll seggt, dat de Bröder sik al in de eersten Tieden vun de Mission in Ooltlivland in dat 13. Johrhunnert tohopen funnen hefft. Man kloor is bloß, dat Swarthööften in dat 14. Johrhunnert in Borgen vun den Düütschen Orden un in den Bischop siene Borgen as Wachtlüde up’n Posten weern. Wat düsse Gruppen to kriegen harrn mit de lateren Bröder vun de Swarten Hööften, de sik later in dat Land siene Städer drepen döen, is nich to seggen. De eersten schriftlichen Tüüchniss över Bröder vun de Swarten Hööften in de Städer vun Ooltlivland kaamt ut dat 15. Johrhunnert. In en Stadt kemen dormols tomeist Koopmannsgesellen ut annere Städer tohopen, de noch nich verheiraat weern. Dat weern also Lüde, de in de Stadt nich tohuse weern un de dor ok nich up Duur bleven sünd. De wichtigsten Drepen geev dat in Revel, Riga, Derpt un Pernau.

De eerste Urkunn, wo wat över de Bröder vun de Swarten Hööften to Revel insteiht, is en Verdrag vun’n 28. März 1400. För de Bröder hefft Gerd Witte un Rutger Drogen unnerschreven. In düssen Verdrag geiht dat um Reedschop för de Dominikanerkark, wat vun de Bröder an de Kark schunken wurrn is.

De Bröder vun de Swarthööften hefft verscheden Schutzhilligen harrt. De wichtigsten weern de Hillige Jumfer Maria un de Hillige Georg un de Hillige Mauritius. Mauritius warrt ja nu jummers as en Swarten afbillt un dor schall ok de Naam vun de „Swarthööften“ vun herkamen. So, as dat vertellt warrt, weer Mauritius de Baas vun de Legion vun Theben, wat en Legion vun christliche Kriegers ut de Gegend üm Theben in Ägypten rüm in dat Röömsche Riek weer. He weer, just so as siene Kamraden, vunwegen sien Gloven an’e Siet maakt wurrn. De Krüüzfohrers in dat Middelöller hefft em as Hilligen ansehn un hefft vun em den Moot kregen, gegen de Heiden to strieden. Mauritius is denn de Schutzhilligen vun Meideborg wurrn un jedenfalls is he denn ok in Livland as en Hilligen ankeken wurrn. Bi den Düütschen Orden un den sien Twieg in Livland goll he as Hilligen. Dat Wapen vun de Bröder vun de Swarten Hööften wiest denn ok den Hilligen Mauritius.

De Bröder vun de Swarten Hööften un de Dominikaners in Revel

[ännern | Bornkood ännern]

De Huuskark vun de Reveler Swarthööften weer de St. Katharina-Kark vun de Dominikaners. Bit hen to dat Utplünnern vun de Kark bi de Reformatschoon in dat Johr 1524 weern de Bröder verbunnen mit den Konvent vun de Dominikaners. 1403 hefft de Bröder dor en Altar schunken, tohopen mit en Bild vun Maria, vun de Hillige Gertrud un vun de Hillige Dorothea. De Bröder sünd dormols alltohopen jummers to Wiehnachten, to Paaschen, an Mariä Himmelfohrt un an den Katharinadag na Kark gahn. Ok na dat grote Festeten mit Naam „Hööftdrunke“ güngen se tosamen na dat Hoochamt, just so besöchen se de Messen för de Seel vun de Liddmaten, de storven weern. In de Adventstied oder an Allerhilligen schunken de Bröder an dat Klooster en Tunn Fisch, en Tunn Arften un denn noch Geld bavenup. Vun 1524 af an seeg de Raat vun Revel to, dat he en Oog smieten dö up dat Vermögen vun de Dominikaners. Ok de Swarthööften schollen dor genau henkieken. An’n 1. August 1524 nehmen de Swarthööften jem ehr ganzet Vermögen vun de Dominikaners weg un geven ok keen Spennen un Almosen mehr. Vun dor af an harrn de Bröder vun de Swarten Hööften nix mehr mit de Dominikaners to kriegen und sünd denn en evangeelsche Broderschop wurrn. 1525 hett de Raat dat Dominikanerklooster uplööst. Vun dor af an hefft de Bröder annere Karken in Revel wat schunken. In de beiden Karken St. Nikolai un St. Olai hefft se egen Karkstöhl un ege Graffsteden harrt. As dat an’t Enne vun’t 18. Johrhunnert verbaden weer, de Doden in de Karken to begraven, dor harrn de Swarthööften en besunnere Graffsteed up den Karkhoff vun de düütschen Gemeenden noordwestlich vun de Binnenstadt up de Tegelskoppel kregen. Dor hefft se ok 1789 en Kapell boon laten.

Leven bi de Swarten Hööften

[ännern | Bornkood ännern]

De Bröder vun de Swarten Hööften sünd, just so as annere Gillen un Gruppen in de Stadt Revel, vun den Raat kuntulleert wurrn. De Raat bestimm dor över, ob de „Schragen“ gellen dö. In de Schragen stünnen Regeln un Strafen in. Suß weern de Bröder sülvstännig, wat dat Leven in de Broderschop angüng. Wie dat dor togüng, dat weer al in de Midden vun dat 15. Johrhunnert fast leggt. Ut de Bröder ehre Midden sünd de „Öllsten“ wählt wurrn, dat weer de Vörstand. Bit in dat 20. Johrhunnert geev dat de „Öllsten“ un de „Jüngsten“. Vun de Midden vun dat 16. Johrhunnert af an is dat Amt vun den „Utverkoren Öllsten“ to finnen. Denn geev dat ok noch Bröder, de to’n „Schaffer“ wählt wurrn sünd. De ehre Upgave weer, dat se dorför sorgen mössen, dat dat bi de Drepen un ok bi de groten Festen jummers genug to eten geev. Wenn en Broder heiraten dö, denn so möss he de Bröder verlaten un na de „Grote Gill“ rövergahn. Dat weer de Korporatschoon, de dormols in de Stadt an’n meisten to Seggen harr. Toeerst weern de Drepen vun de Bröder in Hüser, de dor denn för hüürt wurrn sünd, man 1531 hefft de Bröder dat Huus in de „Langstraat“ (hüüt: „Pikk tänäv“) köfft. Later sünd dor noch annere Hüser in de Naberschop tokamen.

Ingang to dat Swartenhööften-Huus in Revel

Dat Huus vun de Bröder weer in düsse Johren so’n Aart „Kroog“. Dat weer jeden Dag open för de Bröder, een konn dor vörbikieken, Beer drinken un spelen. Veer mol in’t Johr geev dat groten Festen: Dat weern de „Wiehnachtsdrunke“, de „Fastnachtsdrunke“, de „Papagaiendrunke“ (bi’t Vagelscheten) un dat „Maigrevenfest“. Wenn en Broder bi düsse Drunken nich mitmaken dö, denn so möss he Straaf betahlen. De Wiehnachtsdrunke un de Fastnachtsdrunke hefft bi twee Weken duert. Dat dat allens klappen dö, dat weer de Sake vun de beiden Wiehnachtsschaffer un de Fastnachtsschaffer. In de Midden vun dat 16. Johrhunnert sünd de Papagaiendrunke un dat Maigrevenfest nich mehr fiert wurrn, un de beiden annern Drunken sünd duchtig afkört’ wurrn.

Dat Scharmutzel achter den Jerusalemer Barg 1560

[ännern | Bornkood ännern]

An’n 11. September 1560 hefft Rieders ut Revel bi 7 km vör de Stadt russische Suldaten angrepen, de so dicht unner de Stadt kamen weern. Mank düsse Rieders weern ok Bröder vun de swarten Hööften. Dat is hüdigendags nich ganz klaar, ob de Swarthööften an un for sik ok as Suldaten denen döen. Wool kemen se mit Peerd de hogen Gäst tomööt, de Revel besöken döen un Wapen dregen se dor ok bi. So weer dat, as de nee Meester vun den Düütschen Orden, Gotthard Kettler, an’’n 30. September 1559 na Revel keem. Dor sünd em 108 Rieders tomööt kamen. As later an’n 28. November 1562 Johann III., de König vun Sweden to Besöök keem, dor weern dat sogor 115 Swarthööften, de em in de Stadt inholen döen. So kann een woll seggen, dat de Bröder in düsse Johren bi 100 Mann mit Peerd un Wapen stellen konnen. Dormols hefft de Bröder woll twuschen 180 un 200 Liddmaten harrt. Över dat Scharmutzel steiht in de Krönk vun Johannes Renner to lesen:

“Den 11. Septembis quemen de Russen na Revel...Uth der Wike quemen de Russen in Harrien und also 1 ½ mile van Revel in den Hof to Hartcke. Dar legerden se sich. Do fellen ruiters, knechte, borgers und kopgesellen des morgens fro uth der stadt mit 2 falckeneten und erschloegen 600 Russen van den, so mit der buite vor an togen, erreddeden also vele junferen und fruwens, so to Hapsel und up der hochtidt in der Wike gefangen weren, kregen dorto alle dat genamen vee wedder, des by 1000 stucken was. Die knechte vorleten dat geschutte und beginden to plundern. Do quemen die andern Russen uth dem leger an se und erschloegen der Revelschen 60 man an ruitern, knechten und undutschen und eroverden dye 2 falckenetel mit des rades pferden, de dorvor gingen. Dar blief Johan van Galen, Laurentz Armes und Jurgen van Ungern, alle vam adel, und Lutke van Oite ratman, Blasius Hogreve, ein borger, sampt andern mer borgern und kopgesellen. Der hovetmann Plate wort gewundet, die andern niemen die flucht wedder na der stadt. Dit waren diesulven Russen, szo tor Parnouw weren, hadden averst under wegen stercker hulpe gekregen, do sye na Revel toegen. Der Russen bleven ok gar vele; desulven doden hebben se upgesocht, in de umbliggende dorper gefort und vorbrant, und togen do wedder int leger vor Wittenstein.“

Hüdigendags warrt annahmen, dat bi 60 Revelers bi den Angreep ümkamen sünd, wie veel Doden dat bi de Russen geev, is nich to seggen. De 600, vun de Renner schrifft, sünd woll overdreven. 10 vun de doden Revelers weern Bröder vun de Swarten Hööften. För jem hett Lambert Glandorp en Epitaph maalt. Düt Epitaph is in dat Huus an de Langstraat upstellt wurrn un na den lesten Krieg an dat Tallinner Stadtmuseum övergahn. Up dat Bild mit de Slacht un de tein Doden steiht düsse Text to lesen:

“ANNO 1560.
DEN.XI.SEPTEMBER.SINT.VOR.DEM.VIENDE.DEM.RUSSEN.VOR.REVEL.ACHTER.IERUSALEM.IN.EINEM.SCHARMUSZEL.
ERLIKEN.GESTORVEN.DESSE.NACH.VOLGENDE.GESELLEN.BROEDER.DER.SCWARTEN.HOVEDEN.BINNEN.REVEL.VNDE.MANCK.
ANDEREN.DE.DAER.OCK.MEDE.WEREN.VNDE.DAR.NACH.IN.DE.STADT.ERLICK.BEGRAVEN.DEN.GODT.ALLEN.GENEDICH.SY.
ANNO.DOMINI.1561“

Dor kaamt denn up beide Sieten noch de Naams achter:

“Harmen Bartels, Hendrick Poldewin, Baltser Kröger, Bartelt Haverlant, Simon Konick, Asmus Russow, Hans Rolich, Iochim Schrofe, Hans Shefinckhuse, Hans Scholden.“

Ok unner de Sweden spelen de Gillen un verscheden Korporatschonen in Revelen grode Rull, dormank de Bröder vun de Swarten Hööften. 1654 hett de Raat vun Revel en neen Schragen fastleggt. Mit dat Geld weer dat so'n Sake, vunwegen dat veel Koopgesellen tosehn, dat se nix betahlen mössen. Ok üm dat Schafferamt möken se to düsse Tiet en groden Bagen, vunwegen dat dat unbannig düür weer. De nee Schragen sett nu fast, dat een dat Schafferamt annehmen möss, wenn een dor to wählt wurrn weer. Dat scholl avers mööglich weern, sik dor vun free to kopen. Man wer sik free kopen dö, de dröff nich to'n Öllsten wählt weern. Mit de Tiet änner sik dat avers. In dat 18. Johrhunnert geev dat en ganzen Barg Öllsten, de dor för sorgt harrn, dat se nich Schaffer weern mössen. De Broderschop ehre Finanzen legen in de Hannen vun de veer utverkoren Öllsten. Düsse veer weern bavenhen Richter, wenn mank de Bröder mol wat passeert weer. De nee Schragen hett denn ok al „Supereen“ un „Gästereen“ verbaden un ok dat Scheten, Trumpetenspelen un Trummeln bi Nacht. In de Swedentied weer dat nu so, dat de meisten Liddmaten vun de Swarthööften in Revel inheemsch weern. Twuschen 1576 un 1600 sünd ok 95 Lüde vun Adel in de Bröderschop intreden. So wat harr dat vördem nich geven. Ok in dat 17. un 18. Johrhunnert weern veel vun Adel dor mit bi. Veel to seggen harrn se woll nich bi de Bröder, man se sorgen dor doch för, dat de Swartenhööften nu as ganz wat Besunners gellen döen. In't 17. Johrhunnert kemen ok Akademikers un sogor Molers to de Bröder hento. Ok Koopmannsgesellen ut Bremen, Lübeck un Hamborg weern dor bi, un sogor Lüde ut de Nedderlannen, Frankriek un England. In de Midden vun dat 17. Johrhunnert weern dor ok Russen un Armeniers mit bi. As in dat Johr 1700 13 Liddmaten nee upnahmen wurrn sünd, dor weern dor 10 Engelsche mank.

18. un 19. Johrhunnert

[ännern | Bornkood ännern]

De „Klub“

[ännern | Bornkood ännern]

Ünner de Russen weer Revel nu doch to en Provinzstadt wurrn. Man mit de olen Traditschonen vun de Gillen un vun de Korporatschonen güng dat wieder. Jummers noch weer dat so, dat bloß Kooplüde upnahmen weern dröffen, de nich verheiraat weern. Wer heiraden dö oder den Koopmannsberoop upgeven dö, de möss de Bröder verlaten. Allerdings dröff een bi de Bröder blieven, wenn he as Junggesellen Liddmaat wurrn weer un wenn he denn en Andrag stellen dö un de Bröder säen dor den Jo to. So steiht dat tominnst in de Statuten ut dat Johr 1867. Ok in düsse Johren weern nich all Liddmaten Kooplüde. In't 18. Johrhunnert keem dat nu so, dat jeden Avend in't Swartenhööftenhuus en Krink vun Lüde tohopenkeem, wo Lüde mit bi weern, de nich to de Swarthööften tohören döen. Dor güng dat um Geselligkeit bi. Fix is dor denn en Klub grünnt wurrn, de bi de Swartenhööften unnerkrapen is, man de dor denn doch en Miete betahlen möss. 1782 güng dat los, dor heet de Klub „Avendsellschop“. Vun 1792 bit 1820 kreeg he den Naam „Eenigkeit“, man 1820 is he denn to den „Swartenhööften-Klub“ ümmuddelt wurrn. Ok „Swartenhööften-Sellschop“ is he woll nömmt wurrn. In den Klub dröffen nu ok Lüde vun dat Militär, Beamten, Gelehrten un annere Lüde mit bi. Mit 300 bit 400 Liddmaten weer he de gröttste Klub in Revel un he weer nich so exklusiv ankeken, as de annern Klubs in de Stadt. Bi düssen Klub güng dat toeerst mol üm Geselligkeit. Dat hett Bäll un Kunzerten geven, Theater is upföhrt wurrn un vörleest wurrn is ok un jeden Dag geev dat Billard un Kaartspeel. Jeden Dag weer dat Huus vun Klock 10 an'n Morgen bit halvig twee in'e Nacht open. Twuschen düssen Klub un de ole Bröderschop vun de Swarthööften hett datt ok woll Striet geven. 1873 sünd dorüm ok allerhand Lüde ut den Klub uttreden un hefft en neen Klub upmaakt, dat weer de „Reveler Klub“.

De Rieders un de Füerwehr

[ännern | Bornkood ännern]

Ok in't 18. un 19. Johrhunnert weern de Rieders vun de Swartenhööften de „Ehrenkompanie“ vun Revel. Se hett de hogen Gäst in de Stadt binnenhoolt. 1867 stünn dat in de Statuten, dat jede Broder „glieks, wenn he intreden dö, sik de Uniform vun dat Corps anschaffen“ möss. Bit he 40 Johr oolt weer, möss he allens mitmaken, wat de Uniformdregers to doon harrn. An de Spitz vun de Kompanie stünn en Rittmeester. Vun 1786 af an weer he togliek Rittmeester in den Zaren vun Russland siene Armee. Bit 1792 dregen de Rieders en blau-geele Uniform. De keem noch ut de Swedentiet. Denn kregen se en nee Uniform in de Farven vun Russland: Blau, Rot un Witt. An't Enne vun dat 18. Johrhunnert is ok en Füerwehr grünnt wurrn. Dat weer de eerste freewillige Füerwehr in dat ganze russische Riek. Düsse Füerwehr is 1936 uplööst wurrn.

In Russland vör den 1. Weltkrieg

[ännern | Bornkood ännern]

Unner Zar Alexander I. keem dat in de baltischen Provinzen vun Russland to ene nee Politik: Düütsch dröff nich mehr as Amtsspraak un Sprake för den Unnerricht bruukt weern. Allens möss nu up Russisch ween. Gouverneur vun Eestland weer dormols Först Schachowskoi. Em harrn de Bröder an’n 8. Juni 1886 as „Ehrenbroder“ upnahmen. Man he weer ganz gegen de Bröder instellt. 1887 löös he dat militäärsche Korps vun de Swartenhööften up. Bavenhen dröffen de Bröder keene neen Liddmaten mehr upnehmen. Eerst 1895 weer dat wedder mööglich, bi de regelmatigen Drepen wedder tohopen to kamen un nee Liddmaten up to nehmen. Nu geev dat keen smucke Uniformen mehr un de Swartenhööften sünd worraftig to en Vereen wurrn, de sik mit Kultur, Geselligkeit un dat allgemeene Gode befaten dö. Dat Amt vun den Rittmeester is afschafft wurrn. Bi de Revolutschoon vun 1905 hefft de Bröder en Trupp upstellt, üm sik süms to schützen. De Füerwehr weer verschedentlich in Insatz. 1910 is dat groot fiert wurrn, dat Eestland nu al 200 Johr to Russland tohören dö. Dormols hefft de Bröder en Utstellung maakt in dat Swartenhööften-Huus. In’n Februar 1913 sünd ok welke vun de Bröder na St. Petersborg föhrt vunwegen 300 Johr Bestahn vun dat Huus Romanow. Al 1908 is dat Huus nee up Schick bröcht wurrn. Dormols is in den Keller en „Bar“ inricht wurrn. In’n April 1908 keek König Gustav V. vun Sweden up siene Reis na St. Petersborg ok kort in Revel vorbi. He besöch dat Swartenhööften-Huus un is denn ok „Ehrenbroder“ wurrn.

De 1. Weltkrieg

[ännern | Bornkood ännern]

In’n 1. Weltkrieg weer dat för de Düütschen in Russland verbaden, Düütsch to snacken. De düütschen Vereene dröffen nich mehr tohopenkamen. Dat goll ok för de Swartenhööftenbröder un den Swartenhööfter-Klub un ok för den „Reveler Klub“. Bloß Korporatschonen, wo ok Eesten as Liddmaten mit bi weern, dröffen sik drepen. So weer dat u. a. bi de „Kanutigill“. De is as eestnische Gill ankeken wurrn. Börgers ut dat Düütsche Riek sünd utwiest wurrn. In dat Swartenhööftenhuus weer in den Ersten Weltkrieg en Lazarett. De Öllsten sünd in düsse Johren bi sik tohuse tosamenkamen. Verschedene Bröder hefft as Suldaten in den Zaren siene Armee deent. An’n 25. februar 1918 rücken düütsche Truppen in Revel in. Nu möken de düütschen Verenen un Korporatschonen wedder wieter. In’n Juni 1918 hett dat 85 Bröder geven. Dor weern to de Tied avers bloß 57 vun in Eestland. De meisten weern Kooplüde, man ok Fabrikanten weern dormank un Direktoren vun Fabriken un vun Bankhüser. 1918 wurr dat Swartenhööften-Huus denn „Kasino“ för dat Böverkummando vun de düütsche Armee. De Prinzen Heinrich un Adalbert vun Preußen sünd dormols to Ehrenbröder maakt wurrn, just so, as de Börgermeesters vun Bremen un Hamborg.

De eerste Tied in de Republik Eestland na den 1. Weltkrieg

[ännern | Bornkood ännern]

19181920 weer bi den Eersten Eestnischen Freeheitskrieg in dat Swartenhööftenhuus de düütsche Schutztrupp ansiedelt. Düsse Trupp höör na dat freewillige Eestnische Schutzkorps (Kaitseliit). 1919 is de Bröderschop bi dat Fredensgericht Tallinn/Haapsalu unner den Naam „Tallinna Mustapea Vennaste Sels“ (Reveler Swartenhööften-Bröder Vereen) inschreven wurrn. Dat weer avers woll bloß vunwegen den offiziellen Bruuk bi de eestnischen Behörden. De Bröder hefft sik süms in düsse Johren up Düütsch „Korps der Schwarzenhäupter zu Reval“ oder „Die Bruderschaft der Schwarzenhäupter zu Reval“ nömmt. In dat Johr 1922 is Paul Riik mank de Bröder upnahmen wurrn. He weer bit up den hüdigen Dag de eerste Eeste mank de Swarthööften-Bröder. De eerste Eeste mank de Ehrenbröder weer de Komponist Konstantin Türnpu an’n 7. November 1920. An’n 8. Juni 1920 is in Eestland en Gesett beslaten wurrn, dat al Ridder-Korporatschonen un al Gillen uplööst weern mössen. Dor is denn de Grote Gill üm uplööst wurrn. In düsse Johren is dat Swartenhööftenhuus in Revel jummers mehr to’n „Düütschen Huus“ wurrn, wo de Liddmaten vun al Korporatschonen, de uplööst wurrn sünd, unnerkrupen konnen. De Swartenhööften dröffen avers wiedermaken. Dor weern de Swartenhööften-Bröder in de 20er un 30er Johren de eenzigen Vertreders vun de Traditschonen vun de olen Reveler Korporatschonen mit wurrn.

Gesellig Leven in düsse Johren

[ännern | Bornkood ännern]

De Johreshauptversammlung weer, as dat al vun dat Middelöller af an begäng weer, jummers an den Freedag vör Laetare. In de 20er un 30er Johren goll för de Bröder, de in Revel un in Nömme wahnen döen, de Plicht, sik dor sehn to laten. Dor is denn de Anslag för den Huushollt vun dat tokamen Johr beslaten wurrn, bavenhen sünd nee Lüde in de Ämter wählt wurrn un över de Upnahmen is ok afstimmt wurrn. As Kledaasch weer vörschreven: „na Mööglichkeit“ Sniepel un swarte West. An’n neegsten Morgen hett een sik denn noch mol to’n „Katerfröhstück“ drapen. An’n 15. Januar 1531 is groot fiert wurrn, dat 400 Johr vördem dat Swartenhööftenhuus köfft wurrn weer. Sünst hett sik de Brodershop 6 – 7mol in’t Johr drapen, jummers wenn dat nödig weer. De Öllsten sünd normolerwiese eenmol in’n Maand tohopenkamen un eenmol in’n Maand hett dat ok en so nömmten „Bröderavend“ geven. Dor geev dat denn Vördrag un Diskusschoon. Achterher is Beer drunken wurrn. Ok Kegeln, Utflöög un verscheden Fiereen un Festen hett dat geven. Vun 1931 af an hett dat denn ok en „Familienfest“ geven, wo de Froenslüde mit bi weern. An’n 29. Juni 1932 is de Kronprinz vun Sweden, Gustav Adolf to’n Ehrenbroder maakt wurrn un an’n 25. Oktober 1938 denn ok de dormolige Präsident vun de Republik Eestland. Konstantin Päts

Dat Enne vun de Düütschbalten in Eestland

[ännern | Bornkood ännern]

Gegen dat Enne vun de eestnische Republik hen hefft sik de Düütschbalten un de Eesten beter verstahn, as in de 20er un fröhen 30er Johren. Vunwegen de Landreform stünn de baltische Adel avers in Oppositschoon gegen den Staat. Anners seeg dat mit de Stadtbörgers ut. Se keken woll up jem ehre olen Traditschonen, man se stünnen doch fründlich gegen den eestnischen Staat över. Bit 1935 sünd de Düütschbalten ehre Interessen in Eestland vun de konservative „Düütschbaltische Partei“ vertreden wurrn. En Reeg vun Swartenhööftenbröder möök bi düsse Partei mit, man numms weer dor in’n Vörstand. An’n 22. Oktober 1934 is in dat Swartenhööftenhuus de „Eestlännisch-Düütsche Volksnatschonale Vereenigung“ grünnt wurrn. Se hett sik vörnahmen, mank de Düütschbalten för de eestnische Kultur un för den eestnischen Patriotismus to arbeiden. An’n 8. Oktober 1938 hett de eestnische Binennminister den neen Schragen tostimmt. Nun kreeg de Vereen den offiziellen Naam „Tallinna Mustapeade Vennaskond“ (Broderschop vun de Swarten Hööften). Ok in den neen Schragen stünn in: „Liddmaat weern kann jede anstännige düütsche Koopmann, wenn he tominnst 18 Johre oolt is“ (§3).

An’n 28. September 1939 is in Moskau dat Protokoll över dat Umsiedeln vun de Düütschbalten ut Eestland un Lettland unnertekent wurrn. An’n 6. Oktober hett Hitler in’n Rieksdag to Berlin överraschend siene Rede holen, wo he de Düütschbalten toropen hett: „Heim ins Reich!“. De Düütschbalten schollen jem ehre Heimat verlaten, weil Hitler dat Baltikum de Sowjetunion todacht harr. Se schollen al in dat Warthegau in Polen nee ansiedelt weern. To Laetare 1940 hefft sik 41 Bröder versammelt. Dütmol weer de Sniepel keen Plicht, vunwegen Situatschoon in dat Land. In’n August 1940 weern de Sowjets al in Eestland. Liekers geev dat Bröder, de in Revel wiedermaken wollen. Man an’n 14. Juni 1940 hett dat de leste Tohopenkumst vun de Bröder in Revel geven. An’n 14. August 1940 hett de Binnenminister de Bröderschop verbaden un uplööst. Dat Swartenhööftenhuus is övernahmen wurrn vun de „Kommission för dat Uplösen vun de Broderschop vun de Swarten Hööften, de dicht maakt wurrn is“.

De „Klub“ bit 1940

[ännern | Bornkood ännern]

Blangen de Bröder geev dat den Swartenhööften-Klub. 1919 weer he bi’t Amtsgericht inschreven as „Mustpeade Selts“ (Swartenhööften-Sellschop). Düsse Klub hett sik 1920 wedder mit den „Reveler Klub“ tosamen slaten. De Bröder hefft na Uplösen vun de olen Gillen in Eestland dat Huus vun de Olai-Gill köfft. Dat lä direkt blangen dat Swartenhööften-Huus. 1921 un 1922 is düt Huus denn up Schick bröcht wurrn. De Olaisaal un verscheden Kamern ut dat Huus hefft de Bröder denn an den „Klub“ verhüürt. 1930 hett de Klub 642 Liddmaten harrt, 1931 weern dat noch 587 un 1935 weern bloß noch 368 dorbi. Vun de Swartenhööftenbröder höör nu, anners as fröher, ok ene ganze Rege to’n Klub. 1935 weern 58 Bröder togliek bi den Klub mit bi. Bit Juni 1940 weern noch 83 Lüde, de jem ehren Bidrag betahlt hefft, man denn is de Klub ok uplööst wurrn.

1941 weern meist al Swartenhööften-Bröder ümsiedelt. De grote Deel weer in den Warthegau bi Posen ünnerbrocht. Dor dröffen de Bröder avers mit jem ehr Vereensleven nich fuddermaken. Man 1940 un 1941 hett dat denn doch Drepen geven. Bi 20 Bröder kemen in Posen tohopen. Noch 1944 hett dat in Posen en Laetare-Drepen geven. Afsunnerlich lett dat ok, dat in’n März 1945 en Laetare-Drepen in Hamborg tostanne kamen is: Dor weern man dree Bröder bi!

Na den Krieg

[ännern | Bornkood ännern]

Laetare 1946 sünd, wedder in Hamborg, 22 Bröder tohopenkamen, 1947 weern 20 dor un 1948 weern dat 27. Ok in Sweden geev dat in düsse Tied Bröder. Up Grundlaag vun den Schragen vun 1938 hefft de Sweden un de Düütschen över beide Länner hen de Bröderschop tosamen holen. Vun 1958 af an funn denn dat Laetare-Drepen bi de studentische Verbindung „Concordia Rigensis“ in Hamborg statt. 1961 is de Bröderschop unner den Naam „Bruderschaft der Schwarzenhäupter aus Reval“ bi dat Amtsgericht Hamborg inschreven wurrn. Vunwegen dat düütsche Vereensrecht weer dat nich mööglich, bi den Naam „...to Revel“ to blieven. 1961 geev dat 61 Bröder, dormank 36 in Düütschland, 8 in Sweden, 2 in Eestland, 3 in annere Länner in Europa un 12 in Översee. 1997 geev dat midderwielen 63 Bröder, dormank 43 in Düütschland un 12 in Sweden. Twuschen 1961 un 1997 sünd 61 Bröder nee upnahmen wurrn.


  • Stadtarchiv Revel (Rutg.): Tallinna Mustpead- Die Revaler Schwarzenhäupter, Revel, 1999, ISBN 9985-57-244-0 (eestn. u. hoochdüütsch)