15. Dezember
De 15. Dezember is de 349. Dag in’n Gregoriaanschen Klenner, man de 350. Dag in Schaltjohren.
| Dezember | |||||||||||||||||||||||||||||||
|
Wat passeert is
[ännern | Bornkood ännern]Politik un Sellschop
[ännern | Bornkood ännern]- 1387: In’n Städerkrieg verklort de Schwäbisch Städerbund den Krieg gegen dat Hertogdom Bayern ünner Friedrich vun Bayern.
- 1640: De Hertog Johann II. vun Braganza warrt as Johann IV. König vun Portugal.
- 1791: De Bill of Rights warrt as Tosätz een bit tein in de Verfaten vun de Vereenigten Staaten opnahmen.
- 1840: De Överreste vun Napoléon Bonaparte warrt in’n Invalidendoom in Paris opböhrt.
- 1862: De Slacht vun Fredericksburg in’n Amerikaanschen Börgerkrieg ennt mit den Afmarsch vun de Unionstruppen.
- 1890: De Indianerhööftling Sitting Bull warrt vun en Reservatspolizisten doodschaten.
- 1899: Mit de Slacht vun Colenso kriggt Grootbritannien in’n Burenkrieg to’n drütten mol in een Week en op de Nees. Dat geiht as de Black Week (Swatte Week) in die Historie in.
- 1916: De böverste Heeresleiden brickt de Slacht üm Verdun in’n Eersten Weltkrieg na bannig groote Verluste af.
- 1964: Kanada kriggt sien Ahorn-Flagg.
- 1971: Hans Koschnick warrt to'n tweeten Mol Bremer Börgermeester. Bremer Senat un nee Lannsregeern vun Bremen is de Senat Koschnick II
- 1975: Günter Guillaume un sien Fro Christel Boom warrt na de Guillaume-Affäär wegen Lannsverraat to Gefängnis veroordeelt.
- 1990: Kirgisistan verklort sien Unafhangigkeit vun de Sowjetunion
Weertschop
[ännern | Bornkood ännern]- 1906: In London warrt de „Great Northern, Piccadilly & Brompton Railway“, en U-Bahn-Lien, open maakt.
- 1949: De Bunnsrepubliek Düütschland slutt sik bi den Marshallplan an.
- 1996: De Fleegerboers Boeing un McDonnell-Douglas geevt jümmer Fusion bekannt.
Kunst, Kultur un Bowark
[ännern | Bornkood ännern]- 1858: De Oper Der Barbier von Bagdad vun Peter Cornelius warrt in Weimar ooropföhrt.
- 1903: In Berlin kummt de eerste Utgaav vun dat Wekenblatt Neue Rundschau rut.
- 1903: Ünner de Präsidentschap vun Leopold Graf von Kalckreuth warrt de Düütsche Künstlerbund grünnt.
- 1939: In Atlanta, Georgia, warrt de Filmklassiker Gone with the Wind (dt.: vom Wind verweht) ooropföhrt.
- 1944: De Film Große Freiheit Nr. 7 warrt in Prag ooropföhrt. In Düütschland harrn de Nazis den Film verbaden.
- 1994: Af hüüt staht de Oltstadt vun Quedlinburg un de Iesenhütten vun Völklingen op de List vun’t Weltkulturarv vun de UNESCO.
Wetenschoppen un Technik
[ännern | Bornkood ännern]- 1654: In Florenz warrt dormit anfungen, regelmatig de Lufttemperatur to meten un optoteken.
- 1939: De US-amerikaansche Firma E. I. du Pont de Nemours and Company maakt to’n eersten mol Nylon-Fadens.
- 1965: Mit Gemini 6 un Gemini 7 draapt sik to’n eersten mol twee bemannte Ruumkapseln buten in’t Weltall.
- 1970: De russ’sche Ruumsond Venera 7 kummt bi de Venus an un kann 23 Minuten lang Daten na Eer sennen.
Katastrophen
[ännern | Bornkood ännern]- 1881: De Stadtmuer El Habra in Algerien brikt tohopen un köst bit to 250 Minschen dat Leven.
- 1945: In Berlin stött en S-Bahn mit en Frachttog tohopen. Dorbi stravt 4 Lüüd, 9 warrt swor verletzt. To verwantwoortlich Fohrdeenstleidsmann warrt in’n Januar 1946 vun de sowjetsch Besattensmacht veroordeelt un henricht.
- 1999: In Venezuela gifft dat na wekenlang dulle Regenfäll to Eerdrutschen. Twüschen 15.000 un 50.000 Dode sünd an’n End to beklagen, mehr as 150.000 Minschen verleert jümmer Huus.
Boren
[ännern | Bornkood ännern]- 37: Nero, röömschen Kaiser († 68).
- 1567: Johann Christoph Demantius, düütsch Komponist († 1643)
- 1676: Christoph Bernhard Crusen, düütsch evangeelsch Theoloog († 1744)
- 1732: Carl Gotthard Langhans, düütsch Architekt († 1808)
- 1802: János Bolyai, ungarsch Mathematiker.
- 1804: Ernst Rietschel, düütsch Bildhauer.
- 1832: Alexandre Gustave Eiffel, franzöösch Ingenieur.
- 1834: Charles A. Young, US-amerikaansch Astrophysiker.
- 1838: Gustav Neumann, düütsch Schachspeler († 1881)
- 1852: Antoine Henri Becquerel, franzöösch Physiker un Nobelpriesdräger († 1908)
- 1859: Ludwik Lejzer Zamenhof, poolsch Dokter un Utfinner vun de Spraak Esperanto († 1917)
- 1860: Niels Ryberg Finsen, däänsch Dokter un Nobelpriesdräger
- 1891: David Wijnveldt, nedderlannsch Footballspeler († 1962)
- 1916: Maurice Hugh Frederick Wilkins, niegseeländsch Physiker un Nobelpriesdräger († 2004)
- 1925: Günther Ungeheuer, düütsch Schauspeler
- 1927: Gene Quill, US-amerikaansch Jazzmusiker († 1988)
- 1928: Friedensreich Hundertwasser, öösterrieksch Maler un Architekt
- 1929: Barry Harris, US-amerikaansch Jazzmusiker († 2021)
- 1931: Dieter Seeler, düütsch Footballspeler († 1979)
- 1936: Geert Kocks, nedderlannsch Spraakwetenschapler († 2003)
- 1938: Fred Anton Maier, norweegsch Iesflinklöper († 2015)
- 1939: Nicolaus A. Huber, düütsch Komponist.
- 1952: Allan Simonsen, däänsch Footballnatschonalspeler
- 1955: Renate Künast, düütsch Politikerin un Bundsministerin
- 1958: Stephan Weil, düütsch Politiker un Ministerpräsident vun Neddersassen
- 1968: Garrett Wang, US-amerikaansch Schauspeler
- 1982: Tetjana Perebyjnis, ukrainsch Tennisspelerin
- 1983: Elli Ochowicz, US-amerikaansch Iesflinklöper
Storven
[ännern | Bornkood ännern]- 1025: Basileios II., byzantinisch Kaiser.
- 1598: Philips van Marnix, nedderlännsch Schriever. Översetter un Politiker.
- 1692: Georg Adam Struve, düütsch Jurist.
- 1885: Ferdinand II., König vun Portugal.
- 1890: Sitting Bull, indiansch Hööftling (* üm 1831)
- 1910: Toni Wübbens, plattdüütsch Schrieverin (* 1850)
- 1929: Hermann Jellinghaus, düütsch Spraakforscher un Volkskundler (* 1847)
- 1943: Fats Waller, US-amerikaansch Jazzmusiker un -komponist (* 1904)
- 1944: Glenn Miller, US-amerikaansch Jazz-Basuunist, Bandleader, Komponist un Arrangeur (* 1904)
- 1958: Wolfgang Pauli, öösterrieksch Physiker un Nobelpriesdräger.
- 1962: Charles Laughton, britsch/US-amerikaansch Schauspeler (* 1899)
- 1966: Walt Disney, US-amerikaansch Trickfilmtekner un -speelbaas (* 1901)
- 1971: Paul Pierre Lévy, franzöösch Mathematiker.
- 1974: Erich Walter Sternberg, israelsch Komponist.
- 1981: Max Steenbeck, düütsch Physiker
- 2006: Clay Regazzoni, Swiezer Automobilrennfohrer (* 1939)
- 2013: Joan Fontaine, US-amerikaanisch-britisch Filmschauspelerin (* 1917)
- 2021: Hans Küppers, düütsch Footballnatschonalspeler (* 1938)