Grad Celsius

Eenheit
Norm	SI-Eenheit
Naam	Grad Celsius
Grött	Temperatur
Eenheitenteken	°C
Formelteken	t oder $\vartheta$
nöömt na	Anders Celsius

De Grad Celsius (m (Fachspraak, ok n (Ümgangsspraak)) is en afleddt physikaalsch Maateenheit ut dat SI-System. In’n europäschen Ruum is dat Grad Celsius de begäng Maateenheit för de Temperatur. Dat Eenheitenteken is °C, as Formelteken warrt normalerwies de greeksch Bookstaav theta $\vartheta$ (ok in de Form θ), mitünner ok dat t, bruukt. Af un to kann man in de Literatur ok dat T as Formelteken finnen, wat aver an sik verkehrt is, wiel dormit de Aflsuut Temperatur betekent warrt, de nich in Grad Celsius, man in Kelvin meten warrt.

Historie un Definitschoon

De Celsius-Skala is 1742 dör den sweedschen Astronomen un Naturforscher Anders Celsius inföhrt worrn, na denn de Eenheit in’n Johr 1948 nöömt worrn is. As Betogspunkten bruukt de Celsius-Skala de Temperaturen vun den Klaam- un den Kaakpunkt vun’t Water bi Normaldruck, d. h. bi en Luftdruck vun 1013,25 hPa. Dat Rebeet vun de Skala, wat dortwüschen liggt un mit en Quecksülverthermometer meten weer, is en Hunnert lieke Afsnitt ünnerdeelt, de as „Grad“ (vun’t lat.: gradus: Schritt) betekent warrt. Disse Indeelen hett to de historschen Beteken „Skala vun’t hunnertdeelig Thermometer“ föhrt.

Anders Celsius sülvst hett dat toeerst anners rüm maakt: He nöömt den Klaampunkt mit 100 °C un de Kaaktemperatur mit 0 °C. Dat is later denn ümdreiht worrn.

En annere Dorstellen findt sik in de Norm DIN 1345 (Utgaav Dezember 1993). Dor warrt en sünneren Grötten-Naam „Celsius-Temperatur“ inföhrt. Dorna is se de Differenz vun de jeweilig thermodynamschen Temperatur un de faste Betogstemperatur vun 273,15 K. Wiel disse Norm sik an dat Kelvin orienteert, warrt dorin wierthen fastleggt: „Bi Angaav vun de Celsius-Temperatur warrt de Eenheitennaam Grad Celsius (Eenheitenteken: °C) as sünneren Naam för dat Kelvin bruukt.“

\left\{\vartheta _{\rm {Grad\,Celsius}}\right\}=\left\{T_{\rm {Kelvin}}\right\}-273{,}15

Na de internatschonalen Konventschonen för Maten dröff de Grad Celsius ok tohopen mit de SI-Präfixen verwennt warrn. Dat düütsche Eenheitenrecht sütt dat aver nich vör. De natschonale Regelung is nich in de düütsche Norm vun dat DIN (DIN 1301-1, DIN 1345) övernahmen.

Temperaturdifferenz

De Temperaturdifferenz $\Delta \vartheta$ is de Ünnerscheed in de Temperatur, de an twee verscheeden Öört oder to twee verscheeden Tieten oder beids meten warrt. As Eenheit för disse Differenzen warrt vun dat DIN de Eenheit Kelvin anraat, dröff aver ok in °C angeven warrn, de jo na jemehr Definitschoon sowieso de Differenz to de faste Betogstemperatur 273,15 K dorstellt. Bi de Differenzen sünd dormit de beiden Eenheiten Kelvin un Grad Celsius gliekweertig, as de Tallenweerten bi de Differenzen övereenstimmen doot.

\Delta \vartheta _{\rm {Grad\,Celsius}}=\Delta T_{\rm {Kelvin}}

Ümreken

**Översicht över de Temperaturskalen**
Skala	Kelvin	Celsius	Fahrenheit	Rankine	Delisle	Newton	Réaumur	Rømer
Eenheit	Kelvin	Grad Celsius	Grad Fahrenheit	Grad Rankine	Grad Delisle	Grad Newton	Grad Réaumur	Grad Rømer
Eenheitenteken	K	°C	°F	°Ra, °R	°De, °D	°N	°Ré, °Re, °R	°Rø
eerste Betogspunkt F₁	T₀ = 0 K	$\mathrm {\vartheta _{S}}$ (H₂O) = 0 °C	T_Schm(H₂O) = 32 °F*	T₀ = 0 °Ra	T_Schm(H₂O) = 150 °De	T_Schm(H₂O) = 0 °N	T_Schm(H₂O) = 0 °Ré	T_Schm(H₂O) = 7,5 °Rø
tweete Betogspunkt F₂	T_t(H₂O) = 273,16 K	$\mathrm {\vartheta _{K}}$ (H₂O) = 100 °C	T_Kaak(H₂O) = 212 °F*	–	T_Kaak(H₂O) = 0 °De	T_Kaak(H₂O) = 33 °N	T_Kaak(H₂O) = 80 °Ré	T_Kaak(H₂O) = 60 °Rø
Skalenintervall	(F₂−F₁) / 273,16	(F₂−F₁) / 100	(F₂−F₁) / 180*	1 °Ra = 1 °F	(F₁−F₂) / 150	(F₂−F₁) / 33	(F₂−F₁) / 80	(F₂−F₁) / 52,5
Utfinner	William Thomson („Lord Kelvin“)	Anders Celsius	Daniel Fahrenheit	William Rankine	Joseph-Nicolas Delisle	Isaac Newton	René-Antoine Ferchault de Réaumur	Ole Rømer
Johr vun’t Inföhren	1848	1742	1714	1859	1732	~ 1700	1730	1701
Rebeet, woneem de Skala begäng is	weltwiet (SI-Einheit)	weltwiet	USA, Jamaika	USA	Russland (19.Jhd.)	–	Westeuropa bit 19. Jhd.	–

* De Angaven för de Fahrenheit-Skala beschrievt de Definitschoon as se vundaag gellt. Na de oorsprünglichen Definitschoon dör Fahrenheit weer de Temperatur vun en Küllmischen vun Ies, Water un Salmiak oder Seesolt (−17,8 °C = 0 °F) un de „Lieftemperatur vun’n gesunnen Minschen“ (35,6 °C = 96 °F) as Fixpunkten bruukt mit (F₂−F₁) / 96 Skalendeelen.

**Ümreken twüschen Temperaturskalen**
na \ vun	Kelvin-Skala (K)	Celsius-Skala (°C)	Réaumur-Skala (°Ré)	Fahrenheit-Skala (°F)
T_Kelvin	= T_K	= $\vartheta$ + 273,15	= T_Ré · 1,25 + 273,15	= (T_F + 459,67) ÷ 1,8
$\mathrm {\vartheta _{Celsius}}$	= T_K − 273,15	= $\vartheta$	= T_Ré · 1,25	= (T_F − 32) ÷ 1,8
T_Réaumur	= (T_K − 273,15) · 0,8	= $\vartheta$ · 0,8	= T_Ré	= (T_F − 32) ÷ 2,25
T_Fahrenheit	= T_K · 1,8 − 459,67	= $\vartheta$ · 1,8 + 32	= T_Ré · 2,25 + 32	= T_F
T_Rankine	= T_K · 1,8	= $\vartheta$ · 1,8 + 491,67	= T_Ré · 2,25 + 491,67	= T_F + 459,67
T_Rømer	= (T_K − 273,15) · 21/40 + 7,5	= $\vartheta$ · 21/40 + 7,5	= T_Ré · 21/32 + 7,5	= (T_F − 32) · 7/24 + 7,5
T_Delisle	= (373,15 − T_K) · 1,5	= (100 − $\vartheta$ ) · 1,5	= (80 − T_Ré) · 1,875	= (212 − T_F) · 5/6
T_Newton	= (T_K − 273,15) · 0,33	= $\vartheta$ · 0,33	= T_Ré · 0,4125	= (T_F − 32) · 11/60

na \ vun	Rankine-Skala (°Ra)	Rømer-Skala (°Rø)	Delisle-Skala (°De)	Newton-Skala (°N)
T_Kelvin	= T_Ra ÷ 1,8	= (T_Rø − 7,5) · 40/21 + 273,15	= 373,15 − T_De · 2/3	= T_N · 100/33 + 273,15
$\mathrm {\vartheta _{Celsius}}$	= T_Ra ÷ 1,8 − 273,15	= (T_Rø − 7,5) · 40/21	= 100 − T_De · 2/3	= T_N · 100/33
T_Réaumur	= T_Ra ÷ 2,25 - 218,52	= (T_Rø − 7,5) · 32/21	= 80 − T_De · 8/15	= T_N · 80/33
T_Fahrenheit	= T_Ra − 459,67	= (T_Rø − 7,5) · 24/7 + 32	= 212 − T_De · 1,2	= T_N · 60/11 + 32
T_Rankine	= T_Ra	= (T_Rø − 7,5) · 24/7 + 491,67	= 671,67 − T_De · 1,2	= T_N · 60/11 + 491,67
T_Rømer	= (T_Ra − 491,67) · 7/24 + 7,5	= T_Rø	= 60 − T_De · 0,35	= T_N · 35/22 + 7,5
T_Delisle	= (671,67 − T_Ra) · 5/6	= (60 − T_Rø) · 20/7	= T_De	= (33 − T_N) ÷ 0,22
T_Newton	= (T_Ra − 491,67) · 11/60	= (T_Rø − 7,5) · 22/35	= 33 − T_De · 0,22	= T_N

**Eenige Temperaturweerten in de verscheeden Skalen**
Meetwert \ Skala	Fahrenheit*	Rankine	Réaumur	Celsius	Kelvin
middlere Bavenflachtemperatur vun de Sünn	10 430 °F	10 890 °Ra	4 622 °R	5 777 °C	6 050 K
Smöltpunkt vun Iesen	2 795 °F	3 255 °Ra	1 228 °R	1 535 °C	1 808 K
Smöltpunkt vun Blie	621,43 °F	1081,10 °Ra	261,97 °R	327,46 °C	600,61 K
Kaakpunkt vun Water	212 °F	671,67 °Ra	80 °R	100 °C	373,15 K
hööchste buten meten Lufttemperatur	136,04 °F	595,71 °Ra	46,24 °R	57,80 °C	330,95 K
Lieftemperatur vun’n Minschen na Fahrenheit	96 °F	555,67 °Ra	28,44 °R	35,56 °C	308,71 K
Tripelpunkt vun Water	32,02 °F	491,69 °Ra	0,01 °R	0,01 °C	273,16 K
Klaampunkt vun Water	32 °F	491,67 °Ra	0 °R	0 °C	273,15 K
sietste Temperatur in Danzig, Winter 1708/09	0 °F	459,67 °Ra	−14,22 °R	−17,78 °C	255,37 K
Smöltpunkt vun Quecksülver	−37,89 °F	421,78 °Ra	−31,06 °R	−38,83 °C	234,32 K
sietste buten meten Lufttemperatur	−130,90 °F	328,77 °Ra	−72,40 °R	−90,50 °C	182,65 K
Klaampunkt vun Ethanol	−173,92 °F	285,75 °Ra	−91,52 °R	−114,40 °C	158,75 K
Kaakpunkt vun Stickstoff	−320,44 °F	139,23 °Ra	−156,64 °R	−195,80 °C	77,35 K
afsluut Nullpunkt	−459,67 °F	0 °Ra	−218,52 °R	−273,15 °C	0 K

* De Angaven för de Fahrenheit-Skala beteht sik op de oosprüngliche Definitschoon, de nich nipp un nau mit de hüütige Definitschoon vun de Fahrenheit-Skala övereenstimmt.