Delisle-Skala

De Delisle-Skala is en physikaalsche Skala, mit de de Temperatur meten worrn is. Se weer 1732 vun den franzööschen Astronom Joseph Nicolas Delisle inföhrt un geev de Temperatur in de Eenheit Grad Delisle an, de aver keen SI-Eenheit is.

Delisle hett en Thermometer utklamüstert, dat mit fletig Quecksülver arbeiten de. As Betogspunkt (0 °De) neem he den Kaakpunkt vun Water bi en normalen atmosphärischen Druck vun 1013,25 mbar un meet denn dat Ännern vun’t Volumen vun dat Quecksülver^[1]. Dat Delisle-Thermometer harr toeerst 2400 Gradindeelen. In’n Winter 1738 hett Josias Weitbrecht dat Thermometer nee instellt, vunwegen dat he faststellt harr, dat de Volumenännern vun’t Quecksülver över dissen Temperaturünnerscheed ruchweg en Proportschoon vun 150 to 10.000 harr^[1]^[2]. Blangen den Kaakpunkt vun Water (0 °De) weer nu de Smöltpunkt vun Ies (150 °De) as tweeten Betogspunkt för de Skala bruukt.

De Delisle-Skala is also jüst so utricht as de oorsprünglich vun Celsius inföhrte Skala (mit 0 °C an’n Kaakpunkt vun Water un 100 °C an’n Smöltpunkt vun Ies). De hüütige Celsius-Skala verlöpt dorgegen anners rüm^[1]^[3]. Dat Delisle-Thermometer is över hunnert Johren in Russland bruukt worrn. Vundaag speelt de Delisle-Skala keen Rull mehr.

Ümreken

**Översicht över de Temperaturskalen**
Skala	Kelvin	Celsius	Fahrenheit	Rankine	Delisle	Newton	Réaumur	Rømer
Eenheit	Kelvin	Grad Celsius	Grad Fahrenheit	Grad Rankine	Grad Delisle	Grad Newton	Grad Réaumur	Grad Rømer
Eenheitenteken	K	°C	°F	°Ra, °R	°De, °D	°N	°Ré, °Re, °R	°Rø
eerste Betogspunkt F₁	T₀ = 0 K	$\mathrm {\vartheta _{S}}$ (H₂O) = 0 °C	T_Schm(H₂O) = 32 °F*	T₀ = 0 °Ra	T_Schm(H₂O) = 150 °De	T_Schm(H₂O) = 0 °N	T_Schm(H₂O) = 0 °Ré	T_Schm(H₂O) = 7,5 °Rø
tweete Betogspunkt F₂	T_t(H₂O) = 273,16 K	$\mathrm {\vartheta _{K}}$ (H₂O) = 100 °C	T_Kaak(H₂O) = 212 °F*	–	T_Kaak(H₂O) = 0 °De	T_Kaak(H₂O) = 33 °N	T_Kaak(H₂O) = 80 °Ré	T_Kaak(H₂O) = 60 °Rø
Skalenintervall	(F₂−F₁) / 273,16	(F₂−F₁) / 100	(F₂−F₁) / 180*	1 °Ra = 1 °F	(F₁−F₂) / 150	(F₂−F₁) / 33	(F₂−F₁) / 80	(F₂−F₁) / 52,5
Utfinner	William Thomson („Lord Kelvin“)	Anders Celsius	Daniel Fahrenheit	William Rankine	Joseph-Nicolas Delisle	Isaac Newton	René-Antoine Ferchault de Réaumur	Ole Rømer
Johr vun’t Inföhren	1848	1742	1714	1859	1732	~ 1700	1730	1701
Rebeet, woneem de Skala begäng is	weltwiet (SI-Einheit)	weltwiet	USA, Jamaika	USA	Russland (19.Jhd.)	–	Westeuropa bit 19. Jhd.	–

* De Angaven för de Fahrenheit-Skala beschrievt de Definitschoon as se vundaag gellt. Na de oorsprünglichen Definitschoon dör Fahrenheit weer de Temperatur vun en Küllmischen vun Ies, Water un Salmiak oder Seesolt (−17,8 °C = 0 °F) un de „Lieftemperatur vun’n gesunnen Minschen“ (35,6 °C = 96 °F) as Fixpunkten bruukt mit (F₂−F₁) / 96 Skalendeelen.

**Ümreken twüschen Temperaturskalen**
na \ vun	Kelvin-Skala (K)	Celsius-Skala (°C)	Réaumur-Skala (°Ré)	Fahrenheit-Skala (°F)
T_Kelvin	= T_K	= $\vartheta$ + 273,15	= T_Ré · 1,25 + 273,15	= (T_F + 459,67) ÷ 1,8
$\mathrm {\vartheta _{Celsius}}$	= T_K − 273,15	= $\vartheta$	= T_Ré · 1,25	= (T_F − 32) ÷ 1,8
T_Réaumur	= (T_K − 273,15) · 0,8	= $\vartheta$ · 0,8	= T_Ré	= (T_F − 32) ÷ 2,25
T_Fahrenheit	= T_K · 1,8 − 459,67	= $\vartheta$ · 1,8 + 32	= T_Ré · 2,25 + 32	= T_F
T_Rankine	= T_K · 1,8	= $\vartheta$ · 1,8 + 491,67	= T_Ré · 2,25 + 491,67	= T_F + 459,67
T_Rømer	= (T_K − 273,15) · 21/40 + 7,5	= $\vartheta$ · 21/40 + 7,5	= T_Ré · 21/32 + 7,5	= (T_F − 32) · 7/24 + 7,5
T_Delisle	= (373,15 − T_K) · 1,5	= (100 − $\vartheta$ ) · 1,5	= (80 − T_Ré) · 1,875	= (212 − T_F) · 5/6
T_Newton	= (T_K − 273,15) · 0,33	= $\vartheta$ · 0,33	= T_Ré · 0,4125	= (T_F − 32) · 11/60

na \ vun	Rankine-Skala (°Ra)	Rømer-Skala (°Rø)	Delisle-Skala (°De)	Newton-Skala (°N)
T_Kelvin	= T_Ra ÷ 1,8	= (T_Rø − 7,5) · 40/21 + 273,15	= 373,15 − T_De · 2/3	= T_N · 100/33 + 273,15
$\mathrm {\vartheta _{Celsius}}$	= T_Ra ÷ 1,8 − 273,15	= (T_Rø − 7,5) · 40/21	= 100 − T_De · 2/3	= T_N · 100/33
T_Réaumur	= T_Ra ÷ 2,25 - 218,52	= (T_Rø − 7,5) · 32/21	= 80 − T_De · 8/15	= T_N · 80/33
T_Fahrenheit	= T_Ra − 459,67	= (T_Rø − 7,5) · 24/7 + 32	= 212 − T_De · 1,2	= T_N · 60/11 + 32
T_Rankine	= T_Ra	= (T_Rø − 7,5) · 24/7 + 491,67	= 671,67 − T_De · 1,2	= T_N · 60/11 + 491,67
T_Rømer	= (T_Ra − 491,67) · 7/24 + 7,5	= T_Rø	= 60 − T_De · 0,35	= T_N · 35/22 + 7,5
T_Delisle	= (671,67 − T_Ra) · 5/6	= (60 − T_Rø) · 20/7	= T_De	= (33 − T_N) ÷ 0,22
T_Newton	= (T_Ra − 491,67) · 11/60	= (T_Rø − 7,5) · 22/35	= 33 − T_De · 0,22	= T_N

Borns

↑ ^a ^b ^c Dario Camuffo, Phil D. Jones: Improved Understanding of Past Climatic Variability from Early Daily European Instrumental Sources, Siet 314, Springer-Verlag, 2002, ISBN 9781402005565
↑ Nikos Psarros: Die Chemie und ihre Methoden, Siet 109, John Wiley & Sons, 2008, ISBN 9783527624638
↑ Jakov A. Smorodinskij: Was ist Temperatur?: Begriff, Geschichte, Labor und Kosmos, Siet 11, Harri Deutsch Verlag, 2000, ISBN 9783817114030

[Camuffo-1] Dario Camuffo, Phil D. Jones: Improved Understanding of Past Climatic Variability from Early Daily European Instrumental Sources, Siet 314, Springer-Verlag, 2002, ISBN 9781402005565

[2] Nikos Psarros: Die Chemie und ihre Methoden, Siet 109, John Wiley & Sons, 2008, ISBN 9783527624638

[3] Jakov A. Smorodinskij: Was ist Temperatur?: Begriff, Geschichte, Labor und Kosmos, Siet 11, Harri Deutsch Verlag, 2000, ISBN 9783817114030

[1]

[2]

[3]