Zum Inhalt springen

Europääsche Weltruumorganisatschoon

Vun Wikipedia
ESA-Hööftverwalten in Paris

De European Space Agency (ESA) is de Europäische Weltruumorganisatschon mit Seet in Paris (Frankriek). Se wurrr an 30. Mai 1975 to een beter Koordineeren van de europäisch Ruumfohrtaktivitäten gründ, wiels de technologsch Rückstand in de Ruumfohrt tegen UdSSR un USA immer grötter wurrn de. Se hett 17 Lidmaatstaaten un för de Organisatschoon arbeiden 2004 1.904 Mitarbeiter (2003: 1.790). Se is de Nahfolgeorganisatschoon van ELDO un ESRO. So as de ok, is se nah Art. II van ehr Statuten blots up freedlich Zwecke van de Ruumfohrt beschränkt.

Generaldirektor van de ESA is siet 2015 Johann-Dietrich Wörner.

Standöörd

[ännern | Bornkood ännern]

Dorneven bedrifft de ESA Büros in de USA, Russland un Belgien.

Historie

[ännern | Bornkood ännern]

Nah de Tweete Weltkrieg sünd völ westeuropäisch Wetenschaplers entweder nah de USA oder Sowjetunion gahn, um dor to arbeiten. Ofschoon de Upschwung in de 50er Johren dorto föhren de, dat man in Westeuropa mehr in de Forschung un besünners in de Ruumfohrt investeeren de, wussen de Wetenschaplers aber ok, dat natschonale Projekte nich tegen de van de beid Supermachten konkureeren kunnen. All in 1958, een paar Maant nah de Sputnik- Schock dropen sück Edoardo Amaldi un Pierre Auger, twee bedüüdend Lidmaten van de europäisch Wetenschapsgemeend um de Grünn van een gemeensam Westeuropäisch Weltruumorganisatschoon to besnacken. Dat Treffen wurr van wetenschaplich Repräsentanten ut 8 Länner begleid.

Se hebbt sück denn eenigt, twee trennt Agenturen to schaffen, een, de sück mit de Bo van Trägersystemen beschäftigen sull (ELDO European Launch Development Organisation) un een, de sück mit dat Entwickeln van wetenschaplich Satelliten befaten sull (ESRO European Space Research Organisation).

ESRO wurr an 20. März 1964 dör een an 14. Juni 1962 ünnertekend Afkommen gründ. Tüschen 1968 un 1972 kunn ESRO ehr eerste Spoode fieren: Söben Forschungssatelliten wurrn mit Hülp van amerikaansch Trägersystem in de Erdumloopbahn brocht.

De Nahfolgeorganisatschoon van ESRO ESTEC (European Space Research and Technology Centre) is noch immer een Deel van de ESA, ofschoon de ESA hüdtodag een völ grötter Organisatschoon is. De ESA, as man se hüdtodag kennt, wurr 1974 as Tosommensloot van de ESRO mit de ELDO gründ. Wiels sück Franzoosen und Düütschen nich eenigen kunnen, well de ESA föhren sull, hebbt se as Kompromiss de Engländer Roy Gibson to’n eersten Director General nömmt. Later henn weern de Franzoosen spoodrieker in dat Beansprooken van de Föhrung.

  • Erik Quistgaard 1980 - 1984 (Sweeden)
  • Reimar Lüst 1984 - 1990 (Düüschland)
  • Jean-Marie Luton 1990 - 1997 (Frankriek)
  • Antonio Rodotà 1997 - 2003 (Italien)
  • Jean-Jacques Dordain siet 2003 (Frankriek).

De ESA hett ehr eerste groote wetenschapliche Mission 1975 mit de Satellit COS-B start.

Lidmaatsstaaten un Kooperatschoonspartner

[ännern | Bornkood ännern]
    ESA-Liddmaten
    PECS Partnerlänner

To de Grünnlidmaaten van 1975 höört:

Nahst sünd dorto noch kommen:

Siet den 1. Januar 1979 besteiht een Kooperatschoonsverdrag mit Kanada, de dat Land dat Deelnemmen an de Entscheidungsprozessen un Programmen van de ESA, aber ok een gerecht Todeelen an Industrieverdräg tosekert.

Völ Lüüd meenen, dat de ESA een Ruumfohrtbehörde van de Europäische Union is. Ok wenn dor een enge Verbinden besteiht, is de ESA komplett sülvständig. So hörrt de ESA diverse EU-Staaten nich an (so as Slowenien), dorför hörrt aber die Swiez un Norwegen dorto, ofschoon se nich in de EU sünd.

Wiels de Ünnerscheed tüschen Vull-Lidmatsschap un Nich-Lidmatschap för eenig Länner to groot weer, het man mit de Plan for European Co-operating States (PECS) een Mögelkkeet för een enge Kooperatschoon schafft. De Firmen un Agenturen van disse Länner könnt sück an Utschriebungen bedeeligen un se bruukt ok nich so völ Betallen. Blots an dat Basic Technology Research Programme könnt se nicht deelnemmen

An dit Programm sünd to Tiet folgend Länner bedeeligt:

Finanzeeren

[ännern | Bornkood ännern]
2006 2,904 Mrd Euro
2005 2,977 Mrd Euro
2004 2,7 Mrd Euro
2003 2,677 Mrd Euro[1]
2003 2,993 Mrd Euro

De ESA finanzeert sück ut de Staatshushollen van de Lidmatsstaaten. De ehr Andeelen richten sück nah dat jeweilig Bruttoinlandsprodukt. Een Ünnerscheed wurrd makt tüschen obligatorsche Tätigkeiten, de van all Staaten betallt wurrn moot un een Rieg van fakultative Programme, wor man sück utsöken kann, of man dor mitmaken (un denn ok betallen) will. Wenn dor aber wat utschreben wurrd, denn richt sück de Updrääg an de Industrie nah de Finanzierungsandeel van de Staat. Dat heet in Klortext, wenn to’n Bispeel Düütschland völ inbetallen deiht, kriggt de düütsche Industrie ok mehr Updrääg. Da is van doher anners as bi de EU.

Dat Budget van de ESA bedrog in dat Johr 2005 etwa 2,977 Milliarden Euro (vgl. Nasa: ca. 15 Mrd. Dollar). För dat Johr 2006 hebbt se mit etwa 2,904 Milliarden Euro rekend. De dree gröttste Bidragsbetallers sünd Frankriek (2005: 29,3%), Düütschland (22,7%) un Italien (14,2%). De dree alleen bringt all etwa twee Drüttel van dat Gesamtbudget up. Am meesten moot se för Drägerraketen betallen (ruch weg 22%).

Projekte

[ännern | Bornkood ännern]

De ESA bedrifft völ Projekte, faken in Kooperatschoon mit anner Ruumfohrtagenturen.

Drägerraketen

[ännern | Bornkood ännern]
Een Ariane 42P

De Drägerraketen van de ESA heeten Ariane, se start nah van de Äquator in Kourou (Französisch-Guyana). Wenn man van dor ut starten deiht, kriegen de Raketen dor all „Schwung“ mit van Eerdrotatschoon un bruuk dorüm nich so völ Drievstoff. Dat is to’n Eenen billiger un to’n Tweeten könnt de Rakaten ok mehr Nutzlast mitnemmen. De niegste Generation ist de Ariane 5.

Dorneben wurrd för lüttkere Nutzlasten de Drägerrakete Vega entwickelt.

To Tiet baut se in Kourou een niege Afschusskomplex, um af 2009 van dor ut ok Raketen Typ Sojus-2 starten to können. Dat wuurd denn de eerste Start van een Sojus Raket wesen, de nich van Baikonur oder Plesetsk stattfinnen deiht.

Utwahlprozess

[ännern | Bornkood ännern]

Een wetenschaplich Projekt van de ESA löpt dör folgend Phasen[2] bevör dat verwirklicht wurrd:

  • Ideenfinnen (Call for Ideas): In disse Phase wurrd de wetenschaplich Gemeenschap üm Missionsvorslääg bitt’. De Vorslääg wurrd denn van een Peer-Review-Kommission pröft un de gevt Vorslääg, welker Ideen in de nächste Phase komm’ söllt.
  • Inschätzungsphase (Assessment Phase): Nu wurrd maximal veer Missionen van dat Science Programme Committee utwählt. Dat jewielig Missionsteam makt denn tosommen mit de ESA-Ingenieure Plans, ut wat de Nutzlast bestahn sall. Dorbi sall de wetenschapliche Wert un de technisch Realiseerbarkeet van de Mission upwiest wurrn. Een van de veer Missionen wurrd denn van de Space Science Advisory Committee för de nächste Phase utwählt.
  • Definitionsphase: Hier söllt de Kösten und de Tietplan für de Mission plant wurrn. An Ennen wurd de Vedragspartner, de mit de Bo van de Instrumenten betroot wurrd, utsöcht.
  • Entwicklungsphase: In disse Phase wurrd tosommen mit de utwählt Industriepartner dat Programm entwickelt und to’n Ennen brocht.

Afslooten Projekte

[ännern | Bornkood ännern]

Disse Satelliten hebbt ehr Missionen spoodriek afslooten. Se sünd nu in een Parkorbit oder sünd in de Atmosphäre vergleut.

1975 - 1982 COS-B Eerste Mission van de ESA, de de Gamma-Strahlungsquellen ünnersöken de.
1978 - 1996 IUE Weltraumteleskop, dat Biller ut de Beriek van de Ultraviolettstrahlung makt, de man sonst wiels een Atmosphäre geben deiht, nich seen kunn.
1978 GEOS 2 Meeten van de Eerdmagnetosphäre im GEO. (Ersatzsatellit för GEOS 1)
1983 - 1986 EXOSAT Eerste Mission van de ESA, de de Röntgen-Strahlungsquellen ünnersöcht hett.
1985 - 1992 Giotto Eerste Deep-Space-Mission van de ESA, de de Halleyschen Komeet un de Kometen Grigg-Skjellerup besöcht hett. Dorbit hett man to’n eersten Mal organisch Material up een Kometen funnen.
1989 - 1993 Olympus För dormolig Verhältnisse een düchtig groote experimenteller Kommunikatschoonssatellit. Dat weer een Fernsehsatellit, de in de Beriek BSS-Band arbeiden de un de Experimente in Ku-Band un Ka-Band dörföhrt hett.
1989 - 1993 Hipparcos Hett etwa 100.000 Sterns mit hooch Präzision un mehr as 1 Million Sterns mit leeg Präzision kartographeert.
1991 - 2000 ERS-1 Mit den eersten „Earth Remote Sensing“-Satellit fung för de ESA een niege Tiet för de Eerdfernerkundung an. Söss Instrumenten, dorünner een Synthetic Aperture Radar, een Mikrowellen-Altimeter un Schlag of wat optisch Sensoren weern an Bord. Mit disse Instrumente hebbt se völ Daten to’n Tostand van de Ozeane, de Atmosphäre un van de Landboverflachen sammelt. .
1992 - 1993 EURECA Europas free fleegend Plattform weer de eerste Satellit van de ESA, de man mehrmals bruken kunn. Se föhr ünner annern Mikrogravitatschoonsexperimente u tun wurrn van een Space Shuttle rutsett un van een annern weer infangen.
1995 - 1998 ISO Weltruumteleskop in Infrarotberiek
1997 - 2005 Huygens In Januar 2005 is de Sonde Huygens up de gröttste Maand van de Saturn, Titan land, hett de Boverflach fotografeert un hett chemisch Analysen makt.
2003 - 2006 SMART-1 Een Mission, de nah de Mond gung. Dormit wull man prüfen, wu de chemisch Tosommensetten is. Se hebbt ok eerstmals niege Technologien, to’n Bispell een Ionenantrieb spoodriek test. An 3. September 2006, is de Sonde, so as dat plant weer, up de Maand upslahn.

Loopend Projekte

[ännern | Bornkood ännern]

Disse Projekte sünd in de aktiv Phase, in de Daten upnommen un bearbeid wurrn.

1977 - 1997 Meteosat 1 - 7 Europäische geostationäre Wettersatelliten van de eerste Generatschoon. Af Meteosat-4 sünd dat offiziell operationelle Satelliten. De Satelliten Meteosat-5, -6 und -7 sünd noch in Bedriev.
1990 Hubble-Weltruumteleskop Optisches Teleskop (NASA un ESA)
1990 Ulysses Sonde, die as eerste över de Sünnpole flogen is. De hett Daten leevert över dat Magnetfeld van de Sünn un de Sonnwind. (ESA un NASA, in Europa bot)
1995 SOHO Sonnen- und Heliosphärenobservatorium. Hett Updecken över dat Binnerst un de Atmosphäre van de Sünn makt un mit dat Observatorium wurrd ok Sünnstörms beobacht. Nebenbi hebbt se ok noch een Koppel Kometen dormit funnen. (ESA un NASA, in Europa bot)
1995 ERS-2 Makt de Arbeit van ERS-1 to dat Ünnersöken van de Eer mit Radar-, Mikrowellen- und Infrarotsensoren wieter un hett ok een niege Instrument för dat Överwaken van dat Ozonlock.
1999 XMM-Newton Weltraumobservatorium mit dree Teleskopen för de Röntgenastromonomie.
2000 Cluster Veer Satelliten, de mitnanner verbunnen sünd. Se könnt dormit dreedimensionale Biller maken van dat Upprallen van Sünnwind up dat Magnetfeld van de Eer un de magnetisch Störms, de dor dör entstahn. (ESA un NASA, in Europa bot)
2001 Artemis Nahrichtensatellit. Arbeit mit Laserstrahlen ünner annern för dat Navigatschoonssystem EGNOS übertragen. (ESA un Japan)
2001 Proba Een lütten Satellit, der för sück sülvst hannelt un intelligent is, dat heet, sück sülvst de richtig Kommandos givt. Niege Technologie.
2002 Envisat De mit acht Tünnen gröttste Fernerkundungssatellit. Is een Oort Nahfolger van ERS-2, blots beter.
2002 - 2005 MSG De Nahfolger van de spoodriek Meteosat-Satelliten sammel tosommen mit anner Satelliten Daten Biller in sichtbor un in Infrarot-Spektrum. (MSG-1 start 2002 un siet 2004 as Meteosat 8 in operationellen Bedriev, MSG-2 start an 21. Dezember 2005) (ESA un EUMETSAT)
2002 Integral Eerst Weltruumteleskop, wat Objekte in sichtbar, Gammastrahlen- as ok Röntgen-Beriek beobachten kann. Een van de Hööftsziele is dat Erforschen van Gamma-Bursts.
2003 Mars Express Eerst europäisch Marssonde. Hett een hochuplösend Stereokamera un een Fourier-Spekrometer an Bord, mit de man nah Water söken kann. (ESA plus Landegerät ünner britsch Leeden)
2003 Double Star Disse van de ESA un van de chinesisch CNSA start Mission sall so ähnlich as bi de Cluster Satelliten mit twee tosommen arbeiden Satelliten de Utwirkungen van de Sünn up dat Klima up dat Klima ünnersöken.
2004 Rosetta Sonde un Landegerät, söllt toeerst um de Eer un Mars un dornah weer um de Eer Schwung nemmen und denn sück de Komeet Tschurjumow-Gerasimenko nahkommen, wo dat Landegerät 2014 afsett wurrn sall. (ESA plus Landegerät ünner düütsch-franzöösch Leitung)
2004 EGNOS Een Projekt to dat Ünnerstöten van Satellitennavigatschoon .
2005 SSETI-Express De „Studenten-Satellit“ is van Studenten boot wurrn uns all Technologien för anner Studentenprojekte utprobeeren. De düütsche Bedeeligung kem van de Universitäten in Stuttgart, Würzborg un Duörpm.
2005 Venus Express Ruumsonde, de as de Mars Express de Venus ünnersöken sall.
2005 - 2010 Galileo In Updrag van de EU sall dit Satellitennavigationssystem as Tegenstück to dat russisch GLONASS oder amerikaanischGPS genauer wesen.
2006 METOP-1 Wettersatellit up een polare Umloopbahn, de as Nahfolger van twee Satelliten van de NOAA deenen sall. (ESA un EUMETSAT)
2006 COROT Disse Mission sall Exoplaneten, also Planeten buterhalv van uns Sünnsystem finnen.

Projekte de in de Entwicklungsphase sünd

[ännern | Bornkood ännern]

Disse Projekte hebbt assessment Phase överstahn un se hebbt beslooten, dat disse Projekte dörföhrt wurrn söllt.

2007 ATV Das Automatische Transferfahrzeug (ATV) ist ein unbemanntes Raumschiff, das die ISS mit Nachschub versorgen soll.
2007 Columbus Europäisches Weltruumlabor an de ISS.
2008 GOCE GOCE sall Daten leevern, mit de man de Forschungen van Meereszirkulatschoon, de Physik van dat Eerdinerste, Eerdvermeeten- und beobachten und at Ännern van de Meeresspeegel vöranbringen kann.
2008 SMOS Mit SMOS söllt globale Koorten mit Boddenwaterkonzentratschoon un de Soltgehalt van de Ozeane maakt wurrn. Dormit willt se Klimavörherseggen beeter maken.
2008 Herschel Herschel is een plant Weltruumteleskop, dat in de 2. Lagrange-Punkt dat Entstahn van Steerns un Galaxien beobachten sall.
2008 ADM-Aeolus Disse Mission sall genauer Daten över atmosphärische Bewegungen (Wind) leevern un Wettervörhersagen verbeetern.
2008 Planck Planck sall de kosmisch Achtergrundstrahlen mit mit en hohen Nauigkeet meeten. Dormit sall de Oorknall beeter erforscht wurrn.
2008 HYLAS Lütte flexible Narichtensatellit, de mit de Ünnerstütten van de ESA entwickelt wurrd.
2009 CryoSat-2 De Satellit Cryosat-2 wurrd mit een Höhenradar utstatt, mit de man de Dick van de Polare Iesschicht meeten will. De Satellit is Ersatz för de dör een Drägerraketenfehler verlorengahn CryoSat.
2009 LISA Pathfinder (ehm. SMART-2) LISA Pathfinder is een Mission, de Technologien för de LISA-Mission testen sall.
2009 ERA Europäischer Roboterarm, de an dat russisch Modul van de anbrocht wurrn sall.
2010 Swarm Swarm besteiht ut dree Satelliten, de de Dynamik van dat Eerdmagnetfeld ünnersöken söllt.
2011 Gaia Disse astrometrische Mission sall as Nahfolger van de Hipparcos Mission de Helligkeet, de Afstand un de Bewegen van över 1.000.000.000 Sterns ganz genau vermeeten. De Verdrag över de Boo is mit EADS-Astium an 11. Mai 2006 afslooten wurrn.
2013 BepiColombo Disse ut twee Deelen bestahnd ESA-JAXA-Mission sall de Plant Merkur kartographeeren un sien Magnetosphäre genau ünnersöken.
2013 ExoMars Een Mars-Rover in de Rahmen van dat Aurora-Programm, Geld dorför is in Dezember 2005 genehmigt wurrn.
2013 JWST Dat James-Webb-Weltruumteleskop wurrd van de NASA in in Tosommenarbeit mit de ESA als Nahfolger för dat Hubble-Teleskops entwickelt.
nach 2015 Darwin Darwin is een ut veer (plant weern mal aacht) enkelnd Satelliten bestahnd Teleskop, de Planeten finnen sall, de so ähnlich sünd as de Eer. Ok de ehr Atmosphäre sall denn analyseert wurrn.
2015 LISA Mit disse Detektoren söllt Gravitationswellen nahwiest wurrn.
nach 2016 Mars Sample Return Een Lander sall Bodenproben van de Mars nemmen, de denn van een Orbiter övernommen und nah de Eer torüch brocht wurrn söllt.
2024, 2033 Aurora Langtietprojekt, dat sück mit dat Erforschen van dat Sünnsystem beschäftigt.

Literatur un Quellen

[ännern | Bornkood ännern]
  1. ↑ P. B. de Selding: Launch Vehicles Spared in ESA 2003 Budget Cuts in Space News 2003
  2. ↑ ESA: The Selection Process of a Science Mission

Weblenken

[ännern | Bornkood ännern]
Vun „https://nds.wikipedia.org/w/index.php?title=Europääsche_Weltruumorganisatschoon&oldid=1012108“