Grekenland

Vun Wikipedia
Ελλάδα, Ελλάς, Ελληνική Δημοκρατία
Flagg vun {{{PAGENAME}}} Wapen vun {{{PAGENAME}}}
(Flagg) (Wapen)
Wahlspröök: Ελευθερία ή Θάνατος, Rhyddid neu farwolaeth, All Time Classic
Natschonalhymne: Ymnos is tin Eleftherian
Woneem liggt {{{PAGENAME}}}
Hööftstadt Athen
{{{BGR}}}° {{{BMIN}}}′ {{{NS}}}, {{{LGR}}}° {{{LMIN}}}′
Gröttste Stadt
Amtsspraak Greeksche Spraak, Dimotiki, Neegreeksche Spraak
Regeren
Präsident der Hellenischen Republik
parlamentarische Republik
Kyriakos Mitsotakis
Grött
 • Allens
 • Water (%)
 
131.957 quadratkilometer km²
? %
Inwahnertall
 • Inwahnerdicht
 
/km²
Geldsoort Euro ([[ISO 4217|]])
BBP 214.873.879.834 US-Dollar, 219.065.872.466 US-Dollar $ ()
$ je Kopp
Tietzoon UTC+2 (UTC)
Internet-TLD .gr
ISO 3166 GR
Vörwahl ++30

Grekenland (Ελλάδα - Ellada / Ελλάς - Ellas) is en Republiek, de in’n Süden vun Europa liggt. Dat Land süht sik as de „Weeg vun de Demokratie“. Navers sünd de Törkie, Bulgarien, Noordmakedonien un Albanien. De Hööftstadt is Athen. De Verfaten is demokraatsch.

Spraken[ännern | Bornkood ännern]

Amtsspraak is Neegreeksch. (Kiek ok: Greeksche Spraak)

Geografie[ännern | Bornkood ännern]

Dat hütige Grekenland (neegreeksch: Hellas) umfött en Rebeet van 132 562 km² (dreemaal so groot as Neddersassen), dat van blot 10,4 Millionen Minschen bewahnt warrt. Dat Land besteiht ut den Süüddeel van de Balkanhalfinsel, de Ionischen Inseln vör de Westküst, de Inseln in dat Ägää'sche Meer twüschen dat Fastland un de Törkie süüdwaarts bit Kreta. En Viddel van de Landflaag besteiht ut Inseln.

Landsnatur[ännern | Bornkood ännern]

Grekenland is to’n groten Deel bargig. Dör den Westen treckt sik parallel to de Küst de bit to 2500 m hogen Pindusbargen, de bit an den Süüdtippel van de Halfinsel Peloponnes reekt. An de Oostküst liggt enkelte Bargen, t.B. de 2917 m hoge Olymp. In den Oostdeel van Grekenland is dör dat Bewegen van de Eerdköst veel Land versunken un darbi sünd vele Inseln un depe Meeresbuchten entstahn. De bekanntsten van de 600 Inseln sünd:

vör de Westküst:

de Ioonschen Inseln Korfu, Paxos, Leukas, Kephalonia, Ithaka,
Zakynthos un Kythara,

in dat nördliche Ägäische Meer:

Thasos, Samothraki, Imbros, Lemnos un Lesbos,

vör de Oostküst:

de Nöördlichen Sporaden (Skiathos, Skopelos u. Alonnisos) Euböa
un Skyros,

vör de westlich Küst van de Törkie:

de Süüdlichen Sporaden (Dodekanes), Chios, Samos, Nikaria, Patmos,
Kos un Rhodos,

twüschen de Sporaden un Kreta:

de Kykladen Andros, Tinos, Syros, Paros, Naxos, Milos, Ios, Amorgos
un Santorin

un Kreta ( mit 8375 km² de gröttste Insel)

Klima[ännern | Bornkood ännern]

Dat Klima is in’t Binnenland van de meist waldlosen un öden Bargen middeleuropääsch, an de Küsten un up de Inseln is Middelmeerklima mit regegenarme, hete Sommers un regenrieke, milde Winters. De Regen kummt mehrstens mit de Westwinden, so dat de Oostsieten veel dröger sünd. De middlere Temperatur van Athen is in’n Januar 8,6 °C un in’n Juli 25,8 °C. De Nedderslag van Athen is 390 mm, van Korfu 1300 mm.

Plantenwelt[ännern | Bornkood ännern]

Anpasst an dat Middelmeerklima kaamt vör allen de ümmergrönen Hartloofplanten an’n fakensten vör. De schragen Kalkboddens weert wiethen mit Loorbeer, Oleander, Zistrosen, Pistazien un Kermeleken bedeckt. De stark utlichte Bargwald hett mit siene Nadel- un Loofbööm en middeleuropääsch Utsehn.

Weertschap[ännern | Bornkood ännern]

Weertschaplich is Grekenland en Agrarstaat. En Drüddel van all Arbeitnehmers hefft wat mit de Landweertschop to doon. In de to’n Deel künstlich bewaterten Anboflachen warrt vör allen Weten, Mais, Gassen, Ries, Gemüüs, Süüdfrüchten, Tabak, Wien, Oliven, Kattuun un Muulbeerbööm anboot. De bedüdenste Koornkamer is dat oostgreeksche Thessaalsche Flachland. De Anbo van Tabak is up Mazedonien kunzentreert, de van Wien un Oliven an de Küsten van’n Peloponnes un up de Inseln. So wat bi en Drüddel van de Wienboflaag deent för dat Maken van Korinthen. Veel Weideflagen gifft dat nich, un darum staht de Schaap un Zegen in de Veehtucht an eerste Steed. Up de Inseln un an de Küsten warrt de Fischeree van Thunfisch, Sardellen un Swämm bedreven. Tabak, Ööl un Korinthen sünd de wichtigsten Utföhrgöder. Grote Boddenschätt fehlt jüst so as gröttere Industrien. An'n mehrsten fehlt dat an Köhl un Waterkräften. De Industrietwieg, de sik an’n besten steiht, is de Textilindustrie un dat Verarbeiden van de landweertschaplichen Produkten. Grekenland hett ene grote Hannelsflott. Inföhrt weert besunners Köhl, Stahl un Industriekraam.

Dat Volk[ännern | Bornkood ännern]

Dat greeksche Volk hett enen tämlich gliekmatigen Charakter, sietdem de törksche Andeel (0,5 Millionen) in de Jahren 1922-1925 mit de Törkie uttuuscht wurrn is. De Greken sünd stark up Freeheit bedacht un bannig natschonaalstolt. Se drängt sik all na de Küsten un in de Städer. De Hälft van all Greken leevt in den Grootruum Athen. 96% van dat Volk sünd greeksch-orthodox.

Städer[ännern | Bornkood ännern]

Geschicht in’n Överblick[ännern | Bornkood ännern]

Tiet.................. Geschehn
7000 -5000 v.Chr. Aflösen van dat Urvolk dör ümmer mehr Inwannerers (Dor speelt de Pelasgers en Rull bi).
2500-1400 v.Chr. Kretisch-minoische Kultur
ca. 2000v.Chr. Inwannern van indogermaansche Stämm ut dat Donauland
ca. 1600 v.Chr. Achäer, Ionier, Äolier un Dorier wannert in
1400 v.Chr. Hööchpunkt van de mykenische Macht
ca. 1200 v.Chr. Trojaansche Krieg
1200-1000 Mit de "Grote Wannerung" sett sik ne'e dorische Stämm fast un kriegt de mykenische Kultur över.
9.Jh. v.Chr. Attika warrt van den Fürst van Athen regeert.
800 - 550 v.Chr. De Stadtstaaten kaamt tostann.
776 v.Chr. De eersten Olympischen Spelen.
683 v.Chr. Dat Enn van de Königsherrschap
594 v.Chr. Ne’e demokraatsche Verfaat dör Solon
560 v.Chr. Peisistratos maakt sik to’n Alleenherscher.
499-494 v.Chr. Upstand van de ionischen Greken gegen de persische Överhoheit.
490 v. Chr. Slacht bi Marathon, Miltiades besiegt de Perser.
490 v. Chr. De Perser Xerxes kummt över den Thermopylenpass,aver de persische Flott warrt bi Salamis överwunnen.
479 v. Chr. In de Slacht bi Platää warrt ok dat persische Landheer slaan. Grünnen van den attisch-delischen Seebund, Sparta is nich inverstahn.
431 - 404 v. Chr. De Peleponnes'sche Krieg. Athen un Sparta striet um de Vörmacht. Athen unerliggt.
333 v. Chr. Slacht bi Issos; Alexander de Grote ritt sik Ägypten un Persien unner'n Nagel un dringt bit na Indien vör.
323 v. Chr. Alexander de Grote is sturven.
146 v. Chr. Makedonien un Grekenland weert röömsche Provinzen.
86 v. Chr. Athen warrt van den Römer Sulla toschannenmaakt.
27 v. Chr. Grekenland warrt egene röömsche Provinz Achaia.
49 - 54 v. Chr. Apostel Paulus in Grekenland.
267 De Herulers nehmt Athen in.
330 Grünnen van de ne’e Riekshööftstadt Konstantinopel dör Konstantin den Groten.
395| Dat Röömsche Riek warrt deelt. Grekenland höört to Oostrom.
396 De Ostgoten plünnert in Athen.
1054 De greeksch-orthodoxe Kark trennt sik van de röömsch-latiensche. De Tiet van de Krüüztöög fangt an.
1204 Konstantinopel warrt van de Krüüzridders innahmen, de dat "Latiensche Kaiserdoom" utroopt.
1453 De Osmanen erovert Konstantinopel un den Balkan.
1821 Anfang van den greekschen Freeheitskamp.

Grekenland warrt en souverän Königriek.

1911-1913 Balkankriegen.
1917 Grekenland tridd an de Siet van de Westmächten in den Krieg in.
1924-35 Grekenland is unner dat Leit van Venizelos Republiek.
1940| Mussolini fallt över Grekenland her.
1941 Mit Hitler siene Hülp warrt Grekenland van düütsche un italiensche Truppen besett.
1944 Invasion van de alliierten Truppen.

De greeksche Exilregeren kummt torüch.

1964 Konstantin II. bestiggt den Thron.
1967 Militärs övernehmt de Macht. Konstantin geiht in’t Exil.
1974 Grekenland is wedder ene demokraatsche Republiek.

Greeksche Mythologie[ännern | Bornkood ännern]

An de Spitz van de greekschen Gödder stund Zeus (lat. Jupiter ). Zeus sorg darför, dat de moraalsche Weltorden un de Gerechtigkeit bestahn bleven. Sien Wahnsitt weer de Barg Olymp. De Bröder van Zeus weren Poseidon (de Meergott) un Hades, de Fürst van de Unnerwelt). Hera (latiensch Juno), de Froo van Zeus, weer de Bistahnersche van de Ehe. Ut disse Gemeenschap stamm Ares (lat. Mars), de Gott van de Kriegen. Zeus harr fökener mol wat mit annere Froon harrt, so dat vele Gödder van em afstammen: Pallas Athene (latiensch Minerva), de kloke Kriegsgöttin; Artemis (lat. Diana), de Göttin van de Jagd; Hermes (lat. Mercurius), de listige Gödderbood, un vele annere.

De greekschen Göddergestalten sünd mit vele Sagen umgeven, so dat de uursprünglichen Gloveninhalten faken kuum noch to’n Vörschien kaamt. Se weren mit den Schicksalsgloven eng verbunnen. All Levewesen unner dat Gesett van Moira (Schicksalsgöddin). Darvan weren ok de Gödder nich utnahmen. Sogaar Zeus, de hööchste Gott, muss sik unner dat Schicksal bögen. So harrn de olen Greken nich dat Geföhl, dat de Gödder mit de Minschen nix gemeen harrn. Se sehgen in ehr enen Deel van ehr Minschenleven. Liekers versochen se. de Gödder mi ehre Oppers günstig to stimmen. In fröhere Tieden geev dat ok Minschenopper, laterhen wurrn blot noch Deerter un Feldfrüchten oppert.

Mit dat Upkamen van dat Christendom treed de greeksche Mythologie ümmer mehr torüch un verloor letzenns ganz un gaar ehr Bedüden. Ehre Vörstellen sünd us vandaag aver noch dör de greekschen Sagen, Kunstwarken un Theaterstücken lebennig.