Aragonit
| Aragonit | |
 | |
| Cheemsch Tohopensetten |
CaCO3 |
| Mineralklass | waterfre’e Carbonaten ahn frömme Anionen 5.AB.15 (na Strunz, 9. Oplaag) 14.1.3.1 (na Dana) |
| Kristallsystem | orthorhombisch |
| Klöör | ahn Klöör, witt, grau, geel root, gröön, vigelett, blau |
| Streekklöör | witt |
| Mohshard | 3,5-4,5 |
| Dicht (g/cm³) | 2,95 |
| Gleem | Glasgleem, Bilegleem, Fettgleem |
| Transparenz | dörsichtig bit undörsichtig |
| Brook | musselig |
| Splitten | undüütlich |
| Indruck | prismaatsch, faken pseudohexagonale Kristallen, oolithisch, bännert, sülig un dendritisch Aggregaten |
| faken Kristallflachen | |
| Tweeschenbilden | faken na {110}, zyklisch Tweeschen oder Veellingen; polysyntheetsch Veellingen |
| Kristalloptik | |
| Breektall | α, β, γ = 1,530 ; 1,682 ; 1,686 |
| Dubbelbreken (optisch Utrichten) |
0,156 ; tweeassig negativ |
| Pleochroismus | |
| Winkel/Dispersion vun de optischen Assen |
2vz ~ 18° 11' |
| annere Egenschoppen | |
| Phaaswesseln | |
| Smöltpunkt | |
| cheemsch Verhollen | |
| lieke Mineralen | Calcit, Vaterit, Baryt, Gips |
| Radioaktivität | nich radioaktiv |
| Magnetismus | nich magnetsch |
| sünnerlich Kennteken | Lumineszenz |
Aragonit is en Mineral un Modifikatschoon vun’t Calciumcarbonat. Na Strunz warrt dat in de Mineralklass vun de waterfr’en Carbonaten ahn frömde Anionen inordent.
Aragonit kristalliseert in’t orthorhombische Kristallsystem mit de cheemschen Formel CaCO3. Dat Mineral hett en Dicht vun 2,95 g/cm³ bi en Mohshard vun 3,5 bit 4,5 un entwickelt verscheden klöörte, prismaatsche, faken pseudohexagonale Kristallen, aver ok oolithische, bännerte, sülige oder dendritische Aggregaten. Bit op een Varietät vun’n Aragonit laat de all keen Licht dör.
En sünnere Egenschap vun Aragonit is de Lumineszenz, wobi sik de Mineralen je na Fundsteed ünnerscheedlich verhollt. In Agrigent, Italien, warrt Aragoniten funnen, de ünner UV-Licht rosa oplücht un dorna gröön fluoreszeert. Aragoniten ut Tsumeb, Namibia, lücht hellgeel bit in’t Gröne.
Aragonit warrt licht vun Süren un Laugen angrepen. Sünners vun Borsüür un Borax warrt dat Kristall tweimaakt. In Water is dat Mineral lichter optolösen as Calcit
Naam un Historie
[ännern | Bornkood ännern]Dat Mineral is na sien Opdecker, den franzööschen Physiker François Arago, nöömt worrn. De harr 1811 dat optisch Dreihn an’t Quarzmineral opdeckt. Man, annere Borns seggt, dat dat Mineral na sien Fundsteed in’t spaansche Aragonien nöömt wesen schall.
Modifikatschonen un Varietäten
[ännern | Bornkood ännern]Blangen den Aragonit gifft dat wietere twee natürlich vörkamen Modifikatschonen vun’t Calciumcarbonat, neemlich Calcit (ok Kalkspat) un Vaterit. De Calcit is vun disse dree de bestännigste Modifikatschoon, de in de Natur vör allen as Kalksteen, Kried un Marmor to finnen is.
De Klöör ännert sik mit de Varietät. Dat gifft:
- Iesenblööt: witt-grau, korallenordig
- Arfensteen (Pisolith): witt-grau, stengelig, faserig, stalaktisch un dendritisch
- Nichelsonit: bargt Zink
- Perlmutt
- Sprudelsteen: rödlich, konzentrisch Schalen oder radialstrahlige Kugels
- Tarnowitzit: (Pb,Ca),CO3
- Zeiringit: Sprudelsteen, de dör Aurichalcit en schöne törkisblaue bit törkisgröne Klöör hett.
Billn un Vörkamen
[ännern | Bornkood ännern]Aragnonit is ünner annern de Hööftandeel vun’t Perlmutt un dormit ok vun Perlen, de vun’n Mantel vun de Musseln billt warrt. Ok dat Skelett vun de Steenkorallen is ut Aragonit. De Tyyplokalität is de Stroom Aragón. In de Hollrüüm vun Vergatenstenen kummt dat Mineral as Iesenblööt vör un in Thermalborns as Sprudelsteen un as Arfensteen.
Tostannen kummt Aragonit dör hydrothermal Lösen oder dör Oxidatschoon ut Siderit un Pyrit. Kristalliseren kann dat Mineral in ünnerscheedlichste Formen. Prismaatsch Kristallen kummt jüst so vör as ok Aggregaten, de oolithisch, bännert, sülig un dendritisch, parallelfaserig, radialstrahlig oder nadelig sünd.
Fundsteden vun Aragonit sünd to’n Bispeel Corocoro in Bolivien, de Ierzbarg in Öösterriek, Špania Dolina un Podrečany in de Slowakei, Cianciano in Italien oder Tarnobrzeg in Polen. In Tschechien gifft dat Aragonit to’n een as Sprudelsteen in Karlsbad aver ok in kristallin Form an’n Číčov in de Böhmschen Middelbargens.
Ünner normalen Bedingen is Aragonit en metabestännig Mineral. Dat schall heten, dat sik dat Mineral mit de Tiet na un na in Calcit ümwannelt. Blots ünner hogen Druck bi de Bedingen vun en Hochdruck-/Neddertemperaturmetamorphoos blifft Aragonit bestännig. Teemlich roor si dorüm en metamorph Steen mit Aragonit: den Aragonitmarmor.
Bruuk un Imitatschonen
[ännern | Bornkood ännern]
Bruukt warrt Aragonit as Smucksteen. Man, de is vun wegen sien Spröödigkeit un de gode Splittborkeit teemlich fienföhlig. Dat gellt ok för den Kontakt mit Süren, worüm Aragonit-Smuckstenen mit Help vun Kunsthorz bestänniger maakt warrt – aver ok vun wegen, dat de Gleem dordör beter utprägt warrt. Aragoniten warrt ut moodsch Grünnen ok klöört anboden. Faken warrt Aragonit ok as Grundlaag för Imitatschonen vun Calcit, Chalcedon oder Jade hernahmen.
Deelwies warrt bännert Aragonit ok ünner de in de Irr föhrend Hannelsbeteken Kalifoornsch, Maxikaansch oder Törksch Onyx anboden.
Kiek ok
[ännern | Bornkood ännern]Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Edition Dörfler: Mineralien Enzyklopädie, Nebel Verlag, ISBN 3-89555-076-0
- Paul Ramdohr, Hugo Strunz: Lehrbuch der Mineralogie, Ferdinand Enke Verlag (1978), ISBN 3-432-82986-8
- Bernhard Bruder: Geschönte Steine, Neue Erde Verlag (1998), ISBN 3-89060-025-5
