Dubbelbreken

Calcit is begäng för sien Dubbelbreken

Dubbelbreken (ok: Birefringenz) is en optischen Effekt, de de Opdelen vun en Lichtstrahl en twee Deelstrahlen (oordig un uteroordig Strahl) betekend, wenn he dör en optisch anisotrop, tomeist kristallin Material löpt as t.  Calcit. De Dubbelbreken weer 1669 vun Erasmus Bartholin opdeckt. De Effekt kann ok as en bito vörkommen, wenn Material ünner spannen steiht („Spannendubbelbreken“).

De oordige Strahl, vun den dat elektrisch Feld jümmer pielliek to de optischen Ass vun den Kristall steiht, löpt normal, as in en Material ahn Dubbelbreken. Dat elektrisch Feld vun den uteroordig Strahl is pielliek to’n oordigen Strahl un dormit parallel to de optische Ass polariseert. Beid Komponenten lopt mit ünnerscheedlich Snelligkeiten $v_{\|}$ btw.$v_{\perp }$ dör den Kristall, wat dorto föhrt, dat sik de uteroordige Strahl en beten scheef in’n Vergliek to den oordigen Strahl utbreedt.

To de Snelligkeiten sünd Breektallen defineert: $n_{e}=c/v_{\|}$, $n_{o}=c/v_{\perp }$, wobi c de Lichtsnelligkeit in’n Vakuum is. De Differenz vun de Breektallen $\Delta n=n_{e}-n_{0}$ is en Maat för de Dubbelbreken un dat Vörteken warrt as optischen Charakter oder optische Orienteeren betekend. För Calcit t. B. is $\Delta n=-0{,}172$. Dorüm nöömt man em optisch negativ.

In optisch aktiv Materialen gifft dat ünnerscheedlich Breektallen för links- un rechts-zirkular polariseert’ Licht. In so en Fall snackt man ok vun zirkular Dubbelbreken.

Dubbelbreken is eng verwandt mit den Dichroismus.

Dubbelbrekend Metarial warrt t. B. in Phasenverschuvers un Polarisaters insett. So kann man ut nich polariseert Licht linear polariseert Licht maken. To de dubbeltbrekenden Polarisaters tellt ü.a. dat Nicolsch Prisma, dat Glan-Thompson-Prisma un dat λ/4-Plattken.

Dubbelbreken kann ok bi’t Sprüttpressen vun CDs vörkommen. Veroorsakt warrt dat hier, wenn ünnerscheedlich dichte Materialen mit ünnerscheedlich Breektallen vun’t Licht dörlopen warrt. Normalerwies ännert sik blots de Bülgenläng vun’t Licht. Bi de Dubbelbreken passeert dat in twee Graden, je an Winkel vun den Lichtstrahl, de sik dorbi in twee Strahlen deelt mit verscheeden Winkels un Bülgenlängen.

Dubbelbreken. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.