15. Oktober
De 15. Oktober is de 288 Dag in’n Gregoriannschen Klenner, man in Schaltjohren is dat de 289. Dag.
| Oktober | |||||||||||||||||||||||||||||||
|
Wat passeert is
[ännern | Bornkood ännern]Politik un Sellschop
[ännern | Bornkood ännern]- 1582: An’n 4. Oktober weer de Gregoriaansch Klenner inföhrt un de folgend tein Daag weern utlaten. Dordör is dit de eerste Dag vun de niege Tietreken.
- 1815: Napoléon Bonaparte geiht op dat Eiland St. Helena, wo he sien letzten Johren in’n Exil verbringen mutt.
- 1885: De Marshallinseln weert düütsch Schutzgebiet
- 1894: Alfred Dreyfus warrt fangen sett wegen Spionaasch.
- 1904: Na den Dood vun sien Vadder Georg I. warrt Friedrich August III. König vun Sassen.
- 1944: Ungarn verklort, dat se ut jümmern Bund mit Düütschland utscheed un Wapenstillstand mit de Aliierten maken doot.
- 1962: De Kubakris fangt an.
- 1963: Konrad Adenauer pedt as Bunnskanzler torüch.
- 1987: Klaus Wedemeier warrt to'n tweeten Mol Bremer Börgermeester. Bremer Senat un nee Lannsregeern vun Bremen is de Senat Wedemeier II
- 1990: Michail Gorbatschow kriggt den Freedensnobelpries.
Weertschop
[ännern | Bornkood ännern]- 1851: De Disconto-Gesellschaft, de vun David Hansemann grünnt weer un later en vun de bedüdensten Kreditanstalten worrn is, nimmt ehrn Betrieb op.
- 1926: De GeSoLei in Düsseldörp – mit 7,5 Millionen Besökers de gröttste Utstellen vun de Weimarer Republiek – geiht to End.
- 1939: In New York City warrt de LaGuardia Airport open maakt.
- 1996: Dat Geldinstitut Nichei Finance in Japan maakt Pleite. Dat is de gröttste Firmenpleite in de Historie vun Japan.
Kunst, Kultur un Bowark
[ännern | Bornkood ännern]- 1828: De Oper Die Räuberbraut vun Ferdinand Ries warrt in Frankfort an’n Main eerstmals upführt.
- 1880: De Boarbeiden an’n Kölner Doom warrt as to End verklort.
- 1916: De Oper Das Höllisch Gold vun Julius Bittner warrt in Darmstadt eerstmals upführt.
- 1940: De Hitler-Satire The Great Dictator (dt.: Der große Diktator) vun Charlie Chaplin warrt in de USA to’n eersten mol wiest.
- 1961: De Oper Leonce und Lena vun Kurt Schwaen warrt in Berlin eerstmals upführt.
- 1981: Elias Canetti kriggt den Nobelpries för Literatur.
- 1981: In Los Angeles warrt de Metalband Metallica grünnt.
Wetenschoppen un Technik
[ännern | Bornkood ännern]- 1669: Kaiser Leopold I. grünnt de Universität Innsbruck.
- 1924: Dat Luftschipp LZ126 lannt as Deel vun de düütschen Reparatschoonen op de US-amerikaanschen Militär-Flaagplatz Lakehurst.
- 1997: De europääsch-amerikaansch Ruumsond Cassini-Huygens warrt na’n Saturn losschickt.
- 2003: De Volksrepubliek China schütt dat Ruumschipp Shenzhou 5 mit den Taikonauten Yang Liwei los un warrt dormit de drütte Natschoon, dat Minschen in’n Weltruum brocht hett.
- 2004: Dat nieg Large Binocular Telescope warrt op den Mount Graham in Arizone, USA in Betrieb nahmen.
Katastrophen
[ännern | Bornkood ännern]- 1915: Op de Oostsee stött dat düütsch Fährschipp Preußen mit dat Torpedoboot T 100 vun de düütsche Marine tohopen. 39 Minschen blievt dood.
Boren
[ännern | Bornkood ännern]- 70 v. Chr.: Vergil, röömsch Dichter († 19 v. Chr.)
- 1290: Anna Přemyslovna, Königin vun Böhmen
- 1470: Mutianus Rufus, düütsch Humanist († 1526)
- 1571: Jakob Matham, nedderlännsch Koppersteker
- 1607: Madeleine de Scudéry, franzöösch Schrieverin.
- 1608: Evangelista Torricelli, italiensch Mathematiker un Physiker
- 1665: Franz Joachim Beich, düütsch Maler
- 1693: Franz Caspar Schnitger, nedderlannsch Orgelbuer († 1729)
- 1763: Johann Georg Tralles, düütsch-britsch Mathematiker un Physiker.
- 1795: Friedrich Wilhelm IV., König vun Preußen.
- 1829: Asaph Hall, US-amerikaansch Astronom († 1907)
- 1834: Friedrich Tietjen, düütsch Astronom († 1895)
- 1844: Friedrich Nietzsche, düütsch Philoloog un Philosoph († 1900)
- 1876: Henry Dunlop, britisch Ingenieur un Polarforscher († 1931)
- 1877: Niels Peter Høeg-Hagen, däänsch Offizier, Kartograf un Polarforscher († 1907)
- 1881: Pelham Grenville Wodehouse, britsch Schriever
- 1883: Kurt Arnold Findeisen, düütsch Schriever
- 1889: Cecil Madigan, austraalsch Opdecker un Polarforscher († 1947)
- 1896: Pietro Linari, italieensch Radrennfohrer († 1972)
- 1901: Bernard von Brentano, düütsch Schriever
- 1909: Werner Lieven, düütsch Schauspeler
- 1912: Bernhard Dücker, plattdüütsch Schriever († 2010)
- 1912: Jadwiga Jędrzejowska, poolsch Tennisspelerin († 1980)
- 1917: Paul Tanner, US-amerikaansch Jazzmusiker un Utfinner († 2013)
- 1936: Oleg Leonidowitsch Tschernikow, russisch Schachspeler († 2015)
- 1939: Telesphore Placidus Toppo, indisch Kardinal († 2023)
- 1940: Peter Charles Doherty, austraalsch Deertenmediziner, Immunoloog un Nobelpriesdräger
- 1944: David Trimble, noordirisch Politiker un Freedensnobelpriesdräger († 2022)
- 1948: Chris de Burgh, irisch Musiker, Singer un Ledermaker.
- 1951: Roscoe Tanner, US-amerikaansch Tennisspeler.
- 1959: Sarah Ferguson, scheed Fro vun Prinz Andrew.
- 1964: Olaf Rieck, düütüsch Bargstieger
- 1980: Tom Boonen, belgisch Radrennfohrer
- 1988: Mesut Özil, düütsch Footballnatschonalspeler
Storven
[ännern | Bornkood ännern]- 961: Abd ar-Rahman III., achter Emir un eerste Kalif vun Cordoba.
- 1564: Andreas Vesalius, belgsch Anatom.
- 1591: Gregor XIV., Paapst.
- 1804: Antoine Baumé, franzöösch Chemiker un Pharmazeut.
- 1852: Friedrich Ludwig Jahn, düütsch Natschoonalist un Turnvadder (* 1778)
- 1858: Carl Gustav Mosander, sweedsch Chemiker (* 1797)
- 1904: Georg I., Künig vun Sassen.
- 1936: George Francis Hampson, britisch Entomoloog un Lepidopteroloog (* 1860)
- 1959: Leopold Fejér, ungarsch Mathematiker.
- 1960: Henny Porten, düütsch Schauspelerin un Stummfilmstar.
- 1964: Cole Porter, US-amerikaansch Komponist.
- 1989: Rudolf Stechmann, düütsch Politiker un Landdagsafordneter (* 1899)
- 2000: Konrad Bloch, düütsch Biochemiker un Nobelpriedsräger.
- 2009: Heinz Versteeg, nedderlannsch Footballspeler (* 1939)
- 2016: Klym Tschurjumow, ukraiinsch Astronom (* 1937)
- 2024: Peter Luther, düütsch Springrieder (* 1939)