Makemake (Dwargplanet)

Egenschoppen vun’n Orbit (Simulatschoon)
(136472) Makemake

Orbitklass	Dwargplanet
Grote Halfass	45,660 AE
Perihel — Aphel	38,543 — 52,778 AE
Bahnexzentrizität	0,156
Bahnnegen gegen de Ekliptik	28,998 °
Ümlooptiet	308,540 a
middlere Bahnsnelligkeit	4,404 km/s
Physikaalsch Egenschoppen
Dörmeter	~1.800 km
Rotatschoonsduer	? h
Albedo	?
Historie
opdeckt vun	M. Brown, C. Trujillo D. Rabinowitz
an’n	2005-03-3131. März 2005
in	Mount Palomar
Annere Beteken	2005 FY₉

(136472) Makemake (Symbol: ;^[1] vörlöpige Beteken 2005 FY₉) is de Beteken vun en Dwargplanet ut’n Kuipergördel, de to de Ünnerklass vun de Plutoiden tellt warrt. Opdeckt weer dat transneptuunsch Objekt an’n 31. März 2005 vun Mike Brown (CalTech), Chad Trujillo (Gemini-Steernwacht) un David Rabinowitz (University of Yale) mit en Teleskop vun de Mount-Palomar-Steernwacht. Dat Objekt harr vun de Opdeckers toeerst den inoffiziellen Arbeitsnaam Easterbunny („Oosterhaas“) kregen.

Ümloopbahn

Makemake bewegt sik op en elliptische Ümloopbahn in’n Afstand twüschen 38,5 AE (Perihel) un 52,8 AE (Aphel) üm de Sünn. De Bahn is mit ruchweg 29° gegen de Ekliptik neegt. för een Ümloop bruukt Makemake 309 Johren.

Opdecken

De Opdecken vun dat Objekt weer an’n 29. Juli 2005 bekannt maakt, an’n glieken Dag as ok de Opdecken vun de beiden groten transneptunschen Objekten (136108) Haumea un (136199) Eris. Na’n hüütigen Stand vun uns Weten stellt disse dree Objekten tohopen mit (134340) Pluto de veer gröttsten bekannten Objekten in’n Kuipergördel dor. De Dörmeter vun Makemake warrt op ruchweg 1.800 km schätzt, wat üm un bi ¾ vun de Grött vun Pluto is. Sien schienbore Helligkeit liggt bi ruchweg 17^mag. Dormit is he na Pluto dat tweethellste Objekt in’n Kuipergördel.

Dat Makemake to de 2005 nee defineerte Klass vun de Dwargplaneten toordent warrn dee, weer antonehmen. Vun wegen sien Grött befinnt sik dat Objekt all Wohrschienlichkeit na in en hydrostatsch Gliekgewicht un müss dorüm ruchweg de Form vun en Kugel hebben. Nich opletzt ok, as he ok düütlich grötter is as de Dwargplanet (1) Ceres.

Op’n Besluss vun de Internatschonalen Astronoomschen Union (IAU) vun’n 11. juni 2008 is Makemake de Ünnerklass vun de Plutoiden toordent worrn, wat en Ünnerklass vun de Dwargplaneten is, vun wegen dat de afslute Helligkeit lütter as +1 is.^[2]

In’n Juli 2008 hett dat Objekt 2005 FY₉ den offiziellen Naam Makemake kregen, nöömt na de Schöppergottheit vun de Kultur vun’t Oostereiland.^[3]

Maand

An’n 26. April 2016 is bekannt maakt worrn, dat op Biller, de al een Johr vörher in’n April 2015 vun’t NASA-Weltruumteleskop Hubble maakt worrn sünd, en lütten Maand opdeckt worrn is, de üm Makemake kreisen deit. De Maand weer in en Afstand vun ruchweg 21.000 km vun Makemake opdeckt, sien Dörmeter warrt op ungefäähr 160 km schätzt. De Maand hett de vörlöpige Beteken S/2015 (136472) 1 kregen, warrt aver ok as MK 2 betekent.^[4]