Wikipedia:Mi fehlt dat Woort

Disse Siet schall hülpen, wenn di mal en Översetten vun en Fachbegreep oder en anner Woort in dat Plattdüütsche fehlt. Annere Bruker weet villicht dat Woort oder finnt bi spezielle Utdrücken en Indrag in en Wöörbook un köönt di hülpen.

Archiv
Na’t Archiv
Wo warrt en Archiv anleggt?

Öllere Fragen staht in dat Archiv.

Hier kannst du een ne'e Fraag indragen

Vaddern, Muddern: Wo kümmt dat Morpheem her?

Moin. Hier in't Forum fraagt wi us graad, wat dat op sik hett mit dat Morpheem {-n} bi Mudder un Vadder. Dat warrt ju bruukt, üm jümmers vun sien egen Öllern to snacken. Wat is dat för een Morpheem, wo kümmt dat her, etc. Possessievsuffixen, wat dat nu aver synkröön is, gifft dat ju egens bi de germaanschen Spraken nich. Weet een daar meer över? Dusend Dank! Zylbath ✍ 21:13, 14. Okt 2013 (CEST)

I kammă nuă voăstőn, das dés ã Dátiv/Ákkusátiv is: bei wem? bei Muttern. I wás jézt ned, ob des z. B. beim Goethe voăkumd, awă deă hed des sicchă so dekliniăd; deă had ja á gschrü-m Ich sehe Götzen! Ich sehe Georgen! (im Götz von Berlichingen). David Marjanović ✍ 01:57, 28. Sep. 2014 (CEST)

Kann sein, dass es sich um einen Rest des germanischen Vokativs handelt, der zumindest im Frühneuhochdeutschen bis ins 17. Jhd. belegt ist. Er wurde gebildet mit dem Suffix -(e)n. So zum Beispiel Hans-Hansen, Herr-Herren. Das ist aber jetzt nur Spekulation meinerseits. -- alexkelbo

Wöör ut de Informatik

To mien Artikel över Python heff ik en poor Fragen. (Un dat weer viellicht ok nich slecht, wenn noch een de Artikel dörleest...)

for-Schleife

Ik heff for-Schleife/for loop mit for-Slööp översett. Wat meent ji?

Verzweigung

Dat geiht üm if-Verzweigungen. Ik heff keen Idee.

Is nich direkt en Vörslag, dat so to bruken, mehr en Henwies op de Wöör: twelen, Tweel. --::Slomox:: >< 08:55, 21. Okt 2013 (CEST)

In't Plattdüütsch Wöörbook for dat Ollnborger Land gifft dat Twill(e), Twillt, Zwille, Gabelung (Ast, Weg); de Weg twillt sik; de Adder hett n twillde Tung; twillterig Holt, verästeltes Holz...--Bolingbroke ✍ 13:00, 21. Okt 2013 (CEST)

Iteration/Durchlauf

Dat geiht üm de Iteration in en for-Slööp. Ik heff dat Iteratschoon nöömt, man viellicht gifft dat wat, dat as dat düütsche Durchlauf is?

Moin, ik meen, dat wi bi Fackbegrepen nich allns översetten mööt. Sünners nich, wenn dat al so engelsch is un dat so ok in annere Spraken bruukt warrt. Vun dorher finn ik for-Slööp un Iteratschoon al goot, so as du dat maakt hest. „Verzweigung“ harr ik persönlich mit Vertwiegen översett. Opgaveln künn man ok bruken, so as bi uns Gavelsieten för mehrdüdige Begrepen. --Iwoelbern ✍ 20:59, 18. Okt 2013 (CEST)

Ik heff Vertwiegen nahmen, danke! --RebeccaBreu ✍ 14:35, 19. Okt 2013 (CEST)

beliebig

Dat geiht üm beliebig große Zahlen un beliebig genaue Zahlen. (In de Python-Artikel) --RebeccaBreu ✍ 21:10, 23. Okt 2013 (CEST)

För beliebig weet ik keen plattdüütsch Woort. Ik harr seggt. "Tallen, so groot as een müch/mag" un "Tallen, so akkerat/nau as een müch/mag" --Iwoelbern ✍ 21:36, 23. Okt 2013 (CEST)

Dat höört sik goot an, danke! --RebeccaBreu ✍ 19:46, 24. Okt 2013 (CEST)

Scheiterhaufen

…gifft dat dorför en plattdüütsch Woort? --Iwoelbern ✍ 22:27, 8. Dez 2013 (CET)

Villicht kann een "Brandhopen/-bult/-dutt" daarto seggen? Zylbath ✍ 02:35, 9. Dez 2013 (CET)

Up Hollannsch heet dat Brandstapel. Geiht ok, oder? --Bolingbroke ✍ 10:14, 18. Jan. 2016 (CET)

Du büst op jeden Fall nich de eerste, de dat so bruukt: [1] --::Slomox:: >< 10:47, 18. Jan. 2016 (CET)

Bewusstween

Moin. Wo produktiev is dat Woord "Bewusstween"? Wenn een för dat Verb "sein" "ween" seggt, mütt he denn ook kunsequenterwies ook "Bewusstween" seggen or is dat een Överprodukschoon? Bedankt. Zylbath ✍ 17:19, 18. Dez 2013 (CET)

Na ja, "ween" seggt'n je nich oewerall. Bi uns heit dat "sien". Früher sääden de Lüüd ook "wäsen", dat heff ick hüüt oewer nich miehr hüürt, mag sien, dat dat noch weck olle Lüüd seggen. "Bewußtsein" kannst Du mit "Sinn" oewersetten (vgl. Sass oder Meckl. Wb., Bd. 6, Sp. 301, wenn Du so'n bäten Literatur hemm wißt) oder mit "Besinnung": "De Swinegel hadd noch grad sau väl Besinnung un Macht nah, dat he an 't Land ampelt." (John Brinckman, Dat Brüden geiht üm).--IP-Los ✍ 22:36, 20. Dez 2013 (CET)

Wi hefft hier fökener dat Woiort Bewusstsien bruukt, bruukst bloß bi "Söken" in to geven, denn finnst dat! --Bolingbroke ✍ 10:23, 18. Jan. 2016 (CET)

Plitt

Kennt ji egentlich dat woord Plitt för "Etikett, Label, Schildchen"? Bi uns (Stood bet Hamborg) kennt dat elkeen, sogor de hoochdüütschen Lüüd, de gor keen Platt köönt. Aver dat kummt mi vör, as wenn dat annerwegens nicht bekannt is. --::Slomox:: >< 17:28, 10. Jan. 2014 (CET)

Dor künnst du recht hebben. Ik höör/lees dat Woort to'n eersten mol. --Iwoelbern ✍ 17:56, 10. Jan. 2014 (CET)

Ik kenn dat Woort ok nich.Eastfrisian ✍ 18:05, 16. Jan. 2014 (CET)

Heff ick so noch nie nich hüürt. Dat Meckl. Wb. kennt dat bloß as "im Reim stehendes Rätselwort für die Feder der Eule".--IP-Los ✍ 14:32, 22. Jan. 2014 (CET)

Ik würr dat Placken nöömen.  –– TorstenBerg ✍ 15:37, 05. Juni. 2019 (CEST)

von Menen ween

Dat gifft op Plattdüütsch den Utdruck von Menen ween: "einer bestimmten Meinung sein".

Büst du vun Menen, dat -> Bist du der Meinung, dass

Ik heff versöcht, dor bi Google Books en Nawies to finnen. In ole Böker kummt dat so nich vör. Ik heff blots en Barg Steden in't Internet funnen, de all ut dat 21. Johrhunnert sünd. Dat eenzige wat öller is, is en Reed in'n Bundsdag von 1993 as dat üm dat Opnehmen von Plattdüütsch in de Europääsche Charta vun de Regional- un Minnerheitenspraken güng.

Is de Utdruck nu eerst in de jüngste Tied opkamen? Oder heff ik blots verkehrt söcht? Weet ji wat to de Historie von dissen Utdruck oder kennt ji öllere Fundsteden? --::Slomox:: >< 11:37, 16. Jan. 2014 (CET)

Ik kenn den Utdruck woll, aber siet wannehr dat de gifft ???? Eastfrisian ✍ 18:06, 16. Jan. 2014 (CET)

Ik seh dat nu eerst. Also in Bremen warrt eenfach seggt Ik bün de Meenung. Ik bün vun Meenen dücht mi stump oostfreesch. Ik bün de Meenen hebb ik ok al höört. Ostfresen bruukt towielen dat Füllwoort van, wo wi annern dat nich bruken doot: Ik heet van Geerd oder Ik bün van Meenen, wo wi seggt Ik heet Geerd un bün de Meenen/Meenung. Man ik hebb dat just henschreven, dor woll ik doch even in't Wöörbook vun de Oostfreeske Landskup nakieken, un wat finn ik dor? [2] Dor steiht ok: Ik bün de Menen oder Ik bün de Meenung, ohne van. Un bi Böning in't Ollenborgsche Wöörbook ok man bloß: Ik bün de Meenung....Amenn is dat Medien-Platt oder Fehrsgill-Platt? --Bolingbroke ✍ 23:14, 18. Jan. 2016 (CET)

Reislüüd

In uns Wiki kummt fakener dat Woord "Reisende" vör, wat ut dat Hoochdüütsche nahmen is. Bi uns tohuus warrt dat plattdüütsche Woord Reislüüd bruukt, för Lüüd, de op Reisen gaht. Dat Woord is ok hier un hier to finnen.

De twee Fragen: kennt ji dat Woord ok un meent ji, dat wi dat hier bruken köönt, an de Steden, an de anners "Reisender" stahn dee? --::Slomox:: >< 10:05, 4. Feb. 2014 (CET)

Is mi so noch nich ünnerkamen… Aver bruken künnt wi dat woll. Is jo man ok licht to begriepen, wat meent is. --Iwoelbern ✍ 10:10, 4. Feb. 2014 (CET)

Wittenberge op Platt

Moin. Ik bin graad bi de plattdüütsche Landkaart vun't INS bi to sitten un kann eenfach nich ruutfinnen, woans "Wittenberge" op Plattdüütsch heet. Kann mi een daar villicht wiederhelpen, ook mit de naue Uutspraak? Velen Dank. Zylbath ✍ 12:32, 12. Feb. 2014 (CET)

Wenn wi op de Koorten von'n Digitalen Wenkeratlas kieken doot, denn seht wi dor, dat Wittenberge sülvs in dat brannenbörgsche Rebeed liggt, dat Berg seggt un nich Barg. Bi'n Plural liggt de Oort in dat mekelbörgsche Rebeed, dat Barg’/Berg’ seggt (un nich Bargen/Bergen oder Barge/Berge). Rein von de Theorie her müss dat also Wittenberg ween.

Nu kummt aver de Praxis. Ik kann nix in de Literatur finnen, wo Lüüd ut de Ümgegend von Wittenberge över de Stadt schrieven doot. De Brannenbörgers hebbt nie veel Literatur tüügt.

Över Wittenberge as Lutherstadt warrt in de plattdüütsche Literatur fakener schreven. Aver jümmer blots von Lüüd ut annere Rebeden. De schrievt denn Wittenbargen, Wittenbarg, Wittenberg oder Wittenberge. Helpt uns aver bi de Fraag nich veel wieder. --::Slomox:: >< 11:04, 22. Apr. 2014 (CEST)

Germannske Göddernomen

Hey Ek hebbe hier in'n Wiki man fakener Göddernomen lesen. Öwwer dat wört jümmer de skandinavisken Nomen. Dat gifft öwwer auk aule sächske Nomen für de germaansken Gödder. Sollt wüi nich düsse benutten? De sind jo praktisch plattdüütske Nomen. Ek hebb hür ne Liste met'n poor Nomen

Eostre (Ostara) Bale (Baldur) Fol (Frey) Folla (Freyja) Frija (Frigga) Woden (Odin) Thunar/Donner (Thor) Sahsnot (Saxnot/tyr) --Flaverius ✍ 15:43, 27. Apr. 2014 (CEST)

Kutschen

Kennt sich jemand von euch mit Kutschen aus? Kutsch ist der allgemeine Oberbegriff, Schees und Karjool zwei Kutschenformen, soviel habe ich anhand von Lindow herausgefunden, aber es fehlen wohl die Bezeichnung für weitere Formen und ich bin mir anhand der kurzen Erklärungen bei Lindow auch nicht sicher, wie die Dinger aussehen, die Schees und Karjool genannt werden (Für mich als Stadtkind ist Kutsche gleich Kutsche, also ein Gefährt, bei dem der Motor durch ein Pferd ersetzt wurde). Ich kann daher keine Übersetzungen in Deutsch, geschweige auch noch in anderen Sprachen machen, solange mir nicht jemand hilft, der sich überhaupt mit den unterschiedlichen Formen von Kutschen auskennt. Wenn jemand Ahnung hat, wäre es nett, wenn er dem Wöörbook helfen würde. Meldet euch dann kurz auf meiner Diskussionsseite im Wöörbook, wenn ihr oder zumindest einer von Euch uns helfen könnt/kann. --Joachim Mos ✍ 17:34, 18. Jul. 2014 (CEST)

Also up'n Lann' hemm se bi uns früher ümmer mit Pier und Wag' führt. Dat geef Buuwagens un Austledderwagens, dor hemm s' dat Kuurn mit wegführt (dor wiern an de Sieden twei Deil, dat wiern de Leddern, de Garben keemen den up denn Wagen, baben keem de Bääsboom rup, dei hett dat all schön wiß hollen).

Auf dem Lande ist man früher eher mit Pferd und Wagen gefahren, Kutschen waren - jedenfalls in Mecklenburg - da eher etwas für Gutsbesitzer. Daher gehe ich mal auf die Wagen ein (möglicherweise ist das für Dich ja auch ganz interessant). Für die Landwirtschaft wichtig war der sogenannte "Buwagen", der quasi modular erweitert werden konnte. Leider ist das auf Hochdeutsch für mich jedenfalls schwerer zu erklären, ich zitiere mal aus dem Mecklenburgischen Wörterbuch (Bd. 2, Sp. 182) Buwagen ist zunächst einmal der "Ackerwagen, der große vierrädrige Arbeitswagen der landwirtschaftlichen Betriebe. [...] Die Blockwagen sind nach dem Holzblock benannt, welcher die Achse bildete [..]. Aus dem Blockwagen wird der Erntewagen hergerichtet, indem an den Langwagen eine zweite Stange, die auch Langwagen heißt, angesetzt und Leitern als Seitenschutz an die Rungen gelegt werden [= Austwagen nach Meckl. Wb., ich kenne das als Austledderwagen] [...]. Die einfachste Wagenform, der Rungenwagen ohne Seitenbretter und ohne Unterlagen, wurde beim Holzfahren benutzt. [...] Zum Dungfahren erhielt das Wagengestell auf der rechten Seite die Fläk, eine hohe Brettplatte, die linke zwei Bretter, die beim Abladen herausgehoben wurden. Als Unterlage dieses Wagens (Messwagen) dienten eine oder zwei Bohlen oder Bretter. Sollte loses Gut wie Kartoffeln, Torf, Sand u. a. befördert werden, so war die Unterlage [Unnerlag' ] dicht und fest, zwei hohe Fläken schlossen zur Seite und zwei Schützen (Schotten) corne und hinten ab. Diese Art hatte den namen Kastenwagen. [...] Die Bezeichnung Buwagen ist meist nur zum Unterschiede zu Stadtwagen u. a. gebräuchlich; in der Wirtschaftssprache genügt Wagen [...]".

Über Kutschen weiß ich so nichts zu berichten, ich kenne als Wagenbezeichnung noch die "Kalesch". Ich könnte höchstens mal einen Stellmachermeister befragen, möglicherweise kennt der ja noch einige Typen.--IP-Los ✍ 19:41, 22. Jul. 2014 (CEST)

Utkennen do ik mi dor ok nich, aver de.wp hett ja to vele Typen Artikels:

Schees: de:Chaise#Andere Bedeutungen

Karjool: de:Karriol

Kalesch: de:Kalesche

Kaross: de:Barock#Wagenbaukunst

Dockart: en:Dogcart

Vonavend oder de nächsten Daag kiek ik noch maal in miene Wöörböker rin, wat dat dor noch gifft. --::Slomox:: >< 10:55, 23. Jul. 2014 (CEST)

Witsch - Wo kümmt dat her?

Moin Moin. Ik heff mi graad fraagt, wat för een Etymologie achter 'Witsch' stickt. Dat gifft blangen dat Woord ju ook noch 'Wicker(sche)' un 'wicken'. Vöör allen bün ik graad an't Överleggen, wenn bi 'Sever' seggt warrt, dat't dat eenzige Woord is, wo een noch de Assibileren vun 'k' to seen is, so as in't Engelsche mit 'cheese'. Wenn 'Witsch' op 'Wicker' torüchgeit, kööt wi denn daar ook nich den Zetazismus seen? Or is 'Witsch' een Woord, dat uut't Engelsche övernamen worrn is? Zylbath ✍ 15:43, 26. Sep. 2014 (CEST)

De eerste Fraag an disse Steed mutt ween: is dat överhaupt en echt plattdüütsch Woord un wo oold is dat? Kummt dat in Wöörböker vör? Kummt dat in ole Wöörböker vör? In de plattdüütsche Literatur kummt dat nich vör. Oder meist nich vör. Blots in en poor ganz junge Böker. Ik heff tominnst nix funnen.

Dat öllste, wat ik nu funnen heff, is dat hier: [3]. Is en hoochdüütsch Book von 1933, in dat een von de Personen jümmer mit "Ole Witsch" ansnackt warrt. Dat is nich besünners oold. In de Wöörböker kiek ik noch rin un mell mi noch wedder, wenn ik wat finn.

Intressant is dat hier: [4]. En Book von 1838 över Tirol. Dat geiht üm den Dialekt in’n Bregenzerwald. Ganz annere Eck. --::Slomox:: >< 10:46, 1. Okt 2014 (CEST)

Velen Dank för de Anter. Ik bün spannt, wat bi de Wöörböker ruutkümmt. Wenn't nich oold is, lett't mi man liekers een beten wierd, dat een to de Tied uut't Engelsche uut so een semantsche Huuk een Woord ruutnimmt. Villicht weer't ja noch wat öller, man is denn meist nich meer bruukt worrn un is eerst wedder fakener worrn, wieldat't so liek to't Engelsche is. Man Spekulatschonen bringt nich veel hier. Ik finn't bloot snaaksch, dat dat Plattdüütsche as dat Engelsche 'wicken' hett un denn nu hüdigendags een Woord as 'Witsch' opwiest, dat in't Engelsche uut 'wicken' sik ruutwickelt hett. Opfallig is ju ook, dat '-sch(e)' eendüdig ook een nedderdüütsche wievliche Ennen is. Geev dat jichtenseen Stamm as 'wit-' vun de sik dat ook afledden kunn? Zylbath ✍ 16:05, 4. Okt 2014 (CEST)

Heinrich Teut sien Hadeler Wörterbuch kennt wicken/Wicker/Wickersch/Wick(er)wief/Wickeree, aver keen Witsch.

Eduard Kück sien Lüneburger Wörterbuch kennt wicken/Wērwicker/Wickrou/Wicker/Wickersche, aver keen Witsch.

Wossidlo/Teuchert ehr Mecklenburgisches Wörterbuch kennt wicken/Wickerie/Wicker/Wickstedersch/wicksterisch, aver keen Witsch.

Robert Laude sien Hinterpommersches Wörterbuch kennt keen wicken un keen Witsch.

Klaus-Werner Kahl sien Wörterbch des Münsterlandes kennt wicken, aver keen Witsch.

Fritz Platenau sien Plattdeutsches Wörterbuch in Istruper Mundart kennt wicken/Wickewüiw, aver keen Witsch.

Paul Alpers sien Das Frommesche Wörterbuch; Wortschatz der Mundart des Kirchspiels Hohenbostel im Deistervorland kennt wicken/wickerin/wickersche, aver keen Witsch.

Hans-Friedrich Rosenfeld sien Wernigeroder Wörterbuch kennt keen wicken un keen Witsch.

Wolfgang Lindow sien Plattdeutsches Wörterbuch kennt wicken/Wicker(sche)/Wickwief un ok Witsch!

Wrede/Schierer/Gold ehr Hochdeutsch-Plattdeutsches Wörterbuch Ostfälisch kennt wicken, aver keen Witsch.

Jack Thiessen sien Mennonitisch-Plattdeutsches Wörterbuch kennt keen wicken un keen Witsch.

Wilhelm Schäfer sien 6150 Worte in Meineringhäuser Mundart und Hochdeutsch kennt keen wicken un keen Witsch.

Otto Rohkamm sien Nordharzer Wörterbuch kennt keen wicken un keen Witsch.

Willy Lademann sien Wörterbuch der Teltower Volkssprache kennt keen wicken un keen Witsch.

Dieter un Erich Willenborg ehr Lohner Platt Wörterbuch kennt keen wicken un keen Witsch.

Heinrich Book un Hans Taubken ehr Hümmlinger Wörterbuch kennt 'wicken/Wicker/Wäärwicker/Wickerske/Wickerout/Wickewief, aver keen Witsch.

Renate Herrmann-Winter ehr Plattdeutsch-hochdeutsches Wörterbuch kennt keen wicken un keen Witsch.

Hans-Friedirch Rosenfeld sien Hinterpommersches Wörterbuch der Mundart von Groß Garde kennt keen wicken un keen Witsch.

Ludolf Parisius sien Mittelmärkisches Plattdeutsch kennt keen wicken un keen Witsch.

Günter un Johanna Harte ehr Hochdeutsch-plattdeutsches Wörterbuch kennt wicken un ok Witsch!

Dat Wöörbook von Johannes Sass kennt wicken un ok Witsch!

Heinrich Wienke sien Plattdeutsche Wörterbuch für das Lipperland kennt wicken, aver keen Witsch.

G.H. Wanink sien Twents-Achterhoeks Woordenboek kennt wikken/wikkewief, aver keen Witsch.

Albert Hansen sien Holzland-Ostfälisches Wörterbuch kennt Wickrau’e, aver keen Witsch.

Johann Friedirch Danneil sien Wörterbuch der altmärkisch-plattdeutschen Mundart kennt keen wicken un keen Witsch.

De Versuch eines bremisch-niedersächsischen Wörterbuchs hett wikken/wikker/wikkerske/weerwikken/weerwikker/wikkrode, aver keen Witsch.

Dat sünd noch nich all Wöörböker, de ik hier heff, aver nu bruuk ik en beten Tied to'n Verpuusten ;-)

Ik heff also betherto dree Wöörböker funnen, de dat Woord kennt. Wat opfallt: all dree sünd ut de jüngere Tied un all dree sünd von dat Institut för Nedderdüütsche Spraak rutbröcht worrn.

En Oordeel will ik aver eerst fällen, wenn ik de annern Wöörböker ok noch dörkeken heff. --::Slomox:: >< 22:53, 4. Okt 2014 (CEST)

Moi Zylbath,

Wellicht ok interessant: http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/wichelen

nl-etymologie :relateerd an wicken en witch. Neet een heel bekend woord, allenig wichelroede is een heel normaal woord in nl. Veur (Föör?) Wicken zol ik in nl en nds-nl toveren of heksen gebroeken. Witch / Witsch ken ik helemaol neet in nl, daor zol ik hekse (in Achterhooks) of heks (in nl) gebroeken veur ne vrouwe, of tovenaar/magiër veur nen keerl. Droadnaegel ✍ 00:36, 5. Okt 2014 (CEST)

Johann Friedrich Schütze sien Holsteinisches Idiotikon hett keen wicken un keen Witsch.

Jan ten Doornkaat Koolman sien Ostfriesisches Wörterbuch hett wikken/wikker/wikkerĕ/wikkerske/wĕrwikker, aver keen Witsch.

Georg Schambach sien Göttingisch-grubenhagensches Idiotikon hett wicken/wickraue/wickentîs, aver keen Witsch.

Woeste sien Westfälisches Wörterbuch hett wicken/wicker/wickerauge/wickerigge/wickersche/wickewîf, aver keen Witsch.

Elisabeth Piirainen ehr Wörterbuch der Westmünsterländischen Mundart hett wicken/wickeroo(d)e, aver keen Witsch.

Harte hett sien Wöörbook 1986 rutbröcht un Lindow 1984. Sass hett dat Woord al in de 8. Oplaag von 1977. En öllere Utgaav heff ik nich. Sass is also wohrschienlich de Born för Harte un Lindow. Ik lööv nich, dat dat en real Woord is. Aver de Söök is noch nich toenn. Wenn ik noch mehr rutkrieg, denn mell ik mi wedder. --::Slomox:: >< 20:20, 5. Okt 2014 (CEST)

Oh, wow, eerstmaal: Man, hest du vele Wöörböker, und tweetens: Velen Dank för dien Rescherschbestreven! Also worrst du vöörlopig seggen, dat dat vun Sass kümmt? Also, ik meen, he hett ju al veel snaakschen Wöörkraam in sien Wöörbook, schall mi nich wunnern, wenn he ook mit sowat opwart. Blifft de Fraag, wat he sik, wenn he't denn weer, sik daarbi dacht hett. Zylbath ✍ 21:48, 5. Okt 2014 (CEST)

Ik will gor nich seggen, dat Sass sik dat utdacht hett. He harr villicht en Grund, dat Woord optonehmen. Aver Sass weer tominnst de Person, de en "Plattdeutsches Wörterbuch" rutbröcht hett, dat för sik in Anspruch nimmt, för den kumpletten plattdüütschen Spraakruum to gellen, un dor en Woord opnahmen hett, dat vörher wohrschienlich meist nüms kennt hett. Un he hett dor de plattdüütsche Literatur mit beinflusst, denn vondaag warrt dat Woord von welk plattdüütsche Schrievers bruukt ([5]).

Dat gifft en olen plattdüütschen Danz, den Bummelschottschen, in den Mudder Wittsch vörkummt. Dat is wohrschienlich de Familiennaam Witt mit en feminin -sch.

Baven heff ik Ole Witsch von 1933 ziteert. Dorto heff ik in en Book över Joachim Mähl dat hier funnen: Ol Witsch sagt: „dat is en Seel von Diern,...“, und Ol Heimannsch stimmt zu (Seite 165, 166). ([6]). Dat düüdt dor op hen, dat dat ok en Familiennaam mit -sch is.

Aver ik heff doch noch wat funnen, wat vör Sass liggt: Aber seine Hälfte könne die gute alte Witsch bekommen - so hieß die Hexe (Hans Friedrich Blunck: Jungfern im Nebel und andere lügenhafte Geschichten von 1944). Is ok wedder en Egennaam, aver tominnst ganz kloor för en Hex.

Blunck hett ok op Plattdüütsch schreven. Kann angahn, dat Sass sien Wark oder em persönlich kennt hett un dat dor en Tosamenhang is. Blunck weer temlich völkisch instellt un hett sik mit der germanischen Götterwelt, [..] und Gespenstergeschichten utenannersett, seggt sien Artikel in de hoochdüütsche Wikipedia.

An en annere Steed in Blunck sien Böker gifft dat aver ok en Wäscherin, de dissen Naam driggt (Anderntags hat die alte Witsch, so hieß die Wäscherin, alles Zeug gerüffelt und geschlagen). De Steed ut Jungfern im Nebel hett also villicht gornix to bedüden.

--::Slomox:: >< 10:05, 6. Okt 2014 (CEST)

Ik heff mi för nu noch Sass sien Wöörlist von 1935 bestellt, üm to kieken, wat dat Woord dor al in opdükert. De eerste Oplaag von Sass sien Wöörbook von 1957 wull ik mi ok bestellen, aver de is antiquarisch nich to kriegen. Wunnert mi meist. Ik harr dacht, dat dat in gröttere Oplaag rutkamen is. --::Slomox:: >< 10:58, 6. Okt 2014 (CEST)

Sass sien Wöörlist von 1935 is nu ankamen. Dor steiht dat nich in. --::Slomox:: >< 19:16, 10. Okt 2014 (CEST)

Velen Dank för all de Reschersch. Also is dat bi Sass jichenswann rinkamen un dat worr denn bruukt för anner Wöörböker. Is de Fraag, wo he dat her hett. Dat dat al 'Wickersche' geev, schull em bewusst wesen sien. Woso hett he denn dat Woord opstellt? Hett he sik dacht, dat 'witch' vun 'wicce --> wicken' afleddt worrn is un denn eenfach dat Woord namaakt? Allens heel wierd. Zylbath ✍ 16:18, 11. Okt 2014 (CEST)

• J. de Vries (1971), Nederlands Etymologisch Woordenboek

• wichelen ww., mnl. wī̆chelen, wîghelen, mnd. wĭchelen, oe. wīglian ‘wichelen, waarzeggen, toveren’ (vgl. ofri. znw. wīlinga < wĭgelinga); daarvan afgeleid met het leen-suffix- -ārja- wichelaar, mnl. wichelâre, wijchelâre, wîghelâre, mnd. wĭcheler, oe. wiglere ‘wichelaar, tovenaar, waarzegger’. — Een iteratief van een ww., waarvan met emfatischs -kk- afgeleid zijn mnl. mnd. wicken ‘toveren, wichelen’, fri. wikje, wikke ‘(dreigend) voorspellen, waarschuwen’, vgl. oe. wicca m. ‘tovenaar’ wicce v. ‘tovenares’ (ne. witch).

oe=oudengels, ne=nieuwengels, Droadnaegel ✍ 18:06, 11. Okt 2014 (CEST)

@Slomox Un wenn wi denn noch wieder gahn, is ja all de Frag, wo "wicken" oewerhaupt noch begäng is. Teuchert/Wossidlo schrieben ja, dat dat olle Sprak is, also in Mäkelborg un Vörpommern is dat all utstorben. Dat kann'n ook an de Wüürbäuker seihn: Dähnert kennt t. B. noch in't 18. Jh. "Wikken", "Wikker", "Wikkerij". In so 'ne olle Wüürlist ut den Anfang von dat 19. Jh. ut Mäkelborg kann ick dat nich miehr finnen un ook Mi (Sibeth) verteikent dat 1876 in sien Wüürbauk nich miehr. Dor kann denn ja ook kein Verbinnung tau "Witsch" miehr kamen. Kann bloß noch sien, dat Hexen denn früher oft "Wit(t)sch" heiten hemm so in bestimmte Regionen, oewer dat mag ick ook nich recht glöben (in uns Dörp sall früher ook mal 'ne Hex rümgahn sien, so vertellen dat noch de Ollen, oewer de hett Mudder Blaumsch heiten).--IP-Los ✍ 20:06, 14. Nov. 2014 (CET)

Hermann Böning sien "Plattdeutsches Wörterbuch für das Oldenburger Land (4. Uplage 1998) hett wicken un Wickersche, avers keen Witsch. Witschen bedutt af- oder dörflutschen, utbüxen etc. Grieshoop u.a. ehr Oldenburger Münsterland - Use Wörbauk hett ok wicken un keen Witsch. Ik hebb dat Woort "Witsch" in'n Sinn vun Wickersche oder Hex noch nie nich höört. Wickersche bedutt ja ok nich Hex, man Fro, de wat vörutseggen/wohrseggen deit.--Bolingbroke ✍ 18:24, 20. Dez 2014 (CET)

Wat is dat meertal van Vörlaag: Vörlagen of Vörlääg, of beide, ofhankelik van regio?

Op nds Wiktionary hebt wi'j meerdere kategorieën veur Vörlagen/Vörlääg. Disse kategorieën wordt op völle (=veel) zieden broekt. Sommige(=manche) bruker schrieft Vörlagen, anderen schrieft Vörlääg. Dus ik vraog mi'j af, is dat allenig n regionaal verschil (=Unterschied) of is een van beide neet good? Droadnaegel ✍ 00:48, 20. Dez 2014 (CET)

Moin. De Fraag is so eenfach nich to beantern. Ik worr seggen, dat dat keen regionale Saak is, meer een Saak vun den individuellen Snacker. De Sass seggt: Vörlaag, Pl. Vörlagen. Egens worr ik daar tostimmen, de Foorm 'Vörlääg' is waarschienlich een Övergeneraliseren vun anner Wöör, de op '-aag' ennen doot, so as 'Indraag, Pl. Indrääg'. Een düütschen Verliek wiest aver (Vorlage, Eintrag), dat de oorsprünglich op anner Foormen torüchgaat. In Spraken gifft dat keen 'richtig' or 'falsch' un vele Foormen in de hüdigen Spraken sünd egens eerst döör Övergeneraliseren opkamen. Man för düssen Moment worr ik seggen, dat du di man beter an 'Vörlagen' holen schasst, dat is de egentliche Foorm. (Ik heff sülvst aver seker al maal Vöörlääg seggt, daar aver noch nich so richtig över nadacht. Bet nu ;)) Zylbath ✍ 01:02, 20. Dez 2014 (CET)

Beter kann ik dat ok nich tosamenfaten… --Iwoelbern ✍ 01:51, 20. Dez 2014 (CET)

Dat sülvige. Ick persönlich würr ok Vörlagen seggen, aber hebb in Wikipedia doran ok noch nie wat ännert und ok kien nee Vörlag anleggt. Eastfrisian ✍ 08:53, 20. Dez 2014 (CET)

Ik bruuk ok Vörlagen. Vörlääg hebb ik noch gor nich sehn oder höört.--Bolingbroke ✍ 18:26, 20. Dez 2014 (CET)

Dank veur de reaksies. Ik zol zelf ok Vörlagen broeken. Et gif konsensus, denk ik. Droadnaegel ✍ 20:37, 20. Dez 2014 (CET)

Pech

Wat mi jüst beschäftigt: För den Begreep Pech in'n Sinn vun den tagen teerordigen Stoff gifft dat in't Plattdüütsche dat Woort Pick. Aver wat gifft dat för Pech in'n Sinn vun Schicksal, Unglück? Bi uns tohuus hebbt wi ok op platt Pech seggt. Aver ik nehm an, dat is eenfach ut dat Hoochdüütsche övernahmen. --Iwoelbern ✍ 11:08, 16. Mär 2015 (CET)

Hier warrt ok Pech harrt seggt...--Bolingbroke ✍ 11:18, 16. Mär 2015 (CET)

In de Nedderlannen seggt se ok pech hebben. Dat kummt ut dat Hoochdüütsche ([7]). Is woll in dat 18. Johrhunnert in de Studentenspraak opkamen. Överdragen von Pech as teerigen Stoff.

Mi dücht, op Platt hett sik dat ok inbörgert. Ik weet dor keen annere Wöör för. Tominnst keen, de good passen doot. In welk Fäll kannst dat anners utdrücken, wenn du de Wöör Mallöör, mallören, Unglück oder Ulensaat (mit Ulensaat beseiht ween: vom Unglück betroffen/verfolgt sein; dat mutt mit Ulensaat togahn: dazu gehört viel Pech) bruukst. Ulensaat is aver en oold Woord, dat vondaag wohrschienlich veel Lüüd nich mehr verstaht.

Ik kiek aver noch maal in miene Böker rin, wat dor to dat Thema noch to finnen is. --::Slomox:: >< 12:25, 16. Mär 2015 (CET)

Hier noch mol ut Oostfreesland, ut dat Nee Internet-Wöerbook: http://www.platt-wb.de/hoch-platt/?term=Pech+ Dor steiht Mallöör un Pech in. --18:40, 17. Mär 2015 (CET)

Ik heff nu ok in en poor Wöörböker rinkeken: in en ganze Reeg Böker steiht Pech in. Ok ut ganz verscheden Ecken von Plattdüütschland. Faken mit aus dem Hochdeutschen. In de annern Wöörböker stünn gor nix in. Blots in je een Wöörbook stünnen de Wöör Mallöör un Unglück mit in. Weer aver in all Fäll en anneret Woord as de teerige Stoff. --::Slomox:: >< 07:00, 18. Mär 2015 (CET)

Fein, denn is de Fall kloor… --Iwoelbern ✍ 08:17, 18. Mär 2015 (CET)

De link dee Slomox gaf, gif ok an dat daor een verschil is tussen nl en de: in nl wörd dat woord pech ook veur Panne/Motorpanne gebroekt. Ik weet oet eigen ervaring dat dat ook in platt-nl so is. Ik denke dat dat korrekt is, dat dat oet Hoogduuts komt, in nl en nds-nl hebt wi'j pek veur de teer-achtige stof. Droadnaegel ✍ 23:37, 18. Mär 2015 (CET)

Ja, dat is in Mäkelborg ook so, Droadnaegel. In dat "Mecklenburgische Wörterbuch" heit dat: "'Pech' nur in der übertr[agenen]. Bedeutung Unglück, sonst Pick [...]: ick heff Pech hatt".--IP-Los ✍ 16:54, 30. Mär 2015 (CEST)

frowen

frowen

Is dat middelnedderdüütsche Woord för Froon/Froonslüüd (Frauen, women). Wenn dat dien Fraag weer. --::Slomox:: >< 16:43, 23. Mär 2015 (CET)

Absturz (mit'n Fleger)

Ut aktuellen Grund... --Bolingbroke ✍ 18:14, 30. Mär 2015 (CEST)

Afstörten heff ik af un an mol bruukt. --Iwoelbern ✍ 19:09, 30. Mär 2015 (CEST)

Ick ok bzw. Floogtüügafstört. Eastfrisian ✍ 21:51, 30. Mär 2015 (CEST)

Ik heff op uitmuntend.de maal nakeken, wat de Nedderlandschen seggt. De hebbt crash oder vliegtuigongeluk. Dat kannst wiss ok op Plattdüütsch so seggen: Flegercrash oder Flegerunglück. Crash is nu natürlich ok en Frömdwoord. Un Unglück is en beten allgemener as Absturz. En Unglück is dat ok, wenn de Fleger noch an de Eer is. Aver in en groten Deel von de Fäll kannst dat Woord liekers bruken, dücht mi. Schaadt ja nix, dat dat allgemener is.

De nedderlandsche Wikipedia-Artikel is nl:Vliegramp. ramp bedüüdt Katastroof un is verwandt mit uns Ramm in’n Sinn von hoochdüütsch Krampf. Dat Woord helpt uns aver nix wieder. --::Slomox:: >< 07:22, 31. Mär 2015 (CEST)

Ik bün mit Flegerunglück ganz tofräern...--Bolingbroke ✍ 14:03, 31. Mär 2015 (CEST)

Pier

Dat hoochdüütsche Woort Pier – also en Steed, woneem en Schipp anleggen kann – kann ik nicht finnen. GIfft dat dat Woort so ok op plattdüütsch oder weet dor een ’n annert Woort för…? --Iwoelbern ✍ 17:10, 25. Apr. 2015 (CEST)

Dat heet op Platt ok Pier. Kummt ut dat Engelsche. Normalerwies feminin (to'n Bispeel Hadeler Wörterbuch von Heinrich Teut), kann in enkelte Dialekte aver ok maskulin ween (to'n Bispeel Mecklenburgisches Wörterbuch von Wossidlo/Teuchert). --::Slomox:: >< 08:46, 27. Apr. 2015 (CEST)

Plural vun Swaan

Ik bruuk jummers de Plural-Form Swöne. Ut verscheden Böker kenn ik ok Swöön un Schwäöne. Nu hebb ik tofällig in'n Sass funnen, de Plural-Form weer Swaans, anners is nix angeven. Ok in Neuber siene Wöhner Wöör steiht Swaans (zit. Groth). Wat nu? Wie kennt Ji dat? Is mien Plutal amenn utdat Hoochdüütsche rin glippt? Wecke Form bruukt Ji denn?--Bolingbroke ✍ 19:51, 25. Mai 2015 (CEST)

plattmakers.de hett Swään, wat dicht bi dien Plural is. Vun Huus ut kann ik dor nix to seggen. Ik heff dat nienich bruukt, künn mi aver beids vörstellen. --Iwoelbern ✍ 23:45, 25. Mai 2015 (CEST)

1870: Swans

1921: Swön

De Formen sünd all beid oold un all beid richtig, dücht mi, un dat hängt von’n Dialekt af, wat nu normal is. --::Slomox:: >< 07:09, 26. Mai 2015 (CEST)

Mauser (bi'n Vagel)

Ik keen dor keen Woort for. In miene Wöörböker hebb ik bloß bi Neuber wat funnen: mausern = ruen; rusen; rudern. Kennt Ji dor noch annere Wöör for? --Bolingbroke ✍ 16:41, 28. Mai 2015 (CEST)

Nee, annere nich. Aver dat sülve: rüden, rugen. --::Slomox:: >< 17:10, 28. Mai 2015 (CEST)

Ick kenn dor ook rugen: De Häuhner rugen, nu leggen s' nich miehr. Dat Mecklb. Wb. kennt ook noch - de sünd oewer nich oewerall begäng in Mäkelborg - ruden, feddern un mutern, mautern (hd. Diphthong), musen (von hd. mausen), musern, mausern: "beim Geflügel heißt der Vorgang des Federwechsels allgem. zwar ruden, rugen, vereinzelt aber gilt das hd. Lehnwort musern [...], mausern im SW und SO" (Meckl. Wb., Bd. 4, Sp. 1316).--IP-Los ✍ 23:04, 29. Mai 2015 (CEST)

Un wie möss denn dat Lemma heten (Mauser)?--Bolingbroke ✍ 12:26, 30. Mai 2015 (CEST)

Hebb nu Ruden anleggt mit Wieterleiten vun Ruen, Rugen, Rusen, Mutern, Musern un Feddern.--Bolingbroke ✍ 19:16, 21. Jun. 2015 (CEST)

Verdauung

Neuber hett "sacken laten", Sass hett "verknusen" oder "verdauen". Ik meen, datt Freten in'n Darm verdaut weern mutt. Is verdauen en hoochdüütschen Import? Gifft dor en plattdüütschet Woort for? Un de Substaniv? --Bolingbroke ✍ 12:03, 30. Mai 2015 (CEST)

Mach woll ween, dat dat en Import is, aver en annert Woort kenn ik dorför ok nich. Wi seggt tohuus ok verdaun un Verdauung. --Iwoelbern ✍ 12:18, 30. Mai 2015 (CEST)

verknusen kannst du vör beid's bruken, also dat Verdauen von Äten un denn ook as Verdräägen (ertragen). Bi uns seggt'n verdaugen un verdauen. Mnd. wier dat vordouwen, mhd. verdöuwen, ndl. nu verduwen. de Vries schrifft dor nu oewer: "verduwen, verdouwen ww. is niet een samenstelling van duwen (omdat men het zo voelde is de hypercorrecte vorm verduwen ontstaan), maar beantwoordt aan mnl. verdouwen ‘wegsmelten, wegkwijnen, (trans.) verteren’, os. *farthōian (vgl. deelw. ferthewid), ohd. firdouwen (nhd. verdauen), in oorsprong hetzelfde als dooien." Ollen Nahwies: "efft se gelyck ein Buerbrodt heimlick vordowet" (Gryse), hier is denn oewer "äten" mit meint.--IP-Los ✍ 16:41, 30. Mai 2015 (CEST)

Utspraak vun "seh" / "sehg" / "sach" (Präteritum)

Moin,

ik heff 'n Fraag to dat Verb "seen" (sehn). För de Präteritum-Tied heff ik de Formen funnen as "ik seh", "ik sehg" un "ik sach" (un even all de annern Personen). Man woans warrt dat nipp un nau bi "sehg" utspraken? Schall een dat mit een g-Luud (also ch-Luud) spreken oder is dat g bi de Utspraak versluckt un is ni to höörn? De Fraag gellt denn ook för all de annern Personen as "du sehgst", "he sehgt", usw. Blangen dat wull ik geern weten wat de typische Foorm (vun Präteritum "seen") in'e Kuntrei Holsteen is. Ik heff man een ut mien Naverschopp fraagt un he sä, dat he man bloots "ik heff seen" seggen deit. Dat glööv ik em ook, avers ik will opstunns speciell de Präteritum-Tied weten. Woneem warrt denn "seh", "sehg", "sach" snackt - gifft dat dor 'n Kaart mit Överblick to? Wat seggt ji all denn, wenn ji dat Verb 'sehn' in'e Präteritum-Tied bruukt? Ik dank ju för juun Anters.

Ik segg ok Ik heff sehn. Dat liggt dor an, dat Ik seh dat sülve is as Präsens. Ik sehg warrt mit ch utspraken, so as Reeg to'n Bispeel. To Holsteen kann ik di nix seggen, wat du nich al sülvens weetst. En Koort kenn ik nich. --::Slomox:: >< 09:05, 17. Aug. 2015 (CEST)

Ik segg ok Ik sehg un spreek dat ut, as Ik seech. Ik seh klingt ja meist, as ik sä (ik heff seggt). --Bolingbroke ✍ 12:26, 17. Aug. 2015 (CEST)

Hür in’n Lippsken seggt se jümmers "Ik sach". Ok in anneren austwestfölsken Dialekten is dat wal begäng---Flaverius ✍ 13:24, 17. Aug. 2015 (CEST)

Ik seeg (oder sehg) seggt wi in'n Landkreis Rodenborg. Aver ok dor warrt normalerwies eher dat Perfekt bruukt (Ik heff sehn). --Iwoelbern ✍ 13:47, 17. Aug. 2015 (CEST)

Ick segg (Mäkelborg): ick sehg (dat is seech, oder IPA [zeːç]); denn du sehgst (seechst, [zeːçst]); hei, sei, dat sehg (seech, [zeːç]), wi, ji, sei sehgen (seegen [zeːgən]), Perfekt is denn ich heff seihn. Dat is nu so, ick will mal seggen, von Schwerin nah Osten hen so, in Westen heit dat ook "ick seihg", dor kümmt denn also noch 'n Diphthong hen (is ook bi gäben, blieben, schrieben usw. so: ich geif, ick bleif, ick schreif). Ick nähm mal Rudolf Hartmann, dei ut Demern keem (also Westmäkelborg), dei schreef: "dat, eire in dei Klapp ik steig, / ik 's Abends na dei Stierns noch seig", in mien Gägend heit dat denn so: "dat, ihre in dei Klapp ik steeg, / ick 's Abends na dei Stierns noch sehg". In Mäkelborg ward Art un Ort oewrigens schön utenannerhollen, ook in schräben Schrift: Ort un Uurt. As ick mi mal mit so'n ollen Lübecker ünnerholen heff un em frög, wo hei denn geburen is, also wecke Urt, donn säd hei: Wecke Uurt? Nee, Oort! Dor he'ck denn ook kein groten Ünnerscheid inne Uutspraak markt, dei hett ümmer Ort seggt, ganz egal ob nu "Art" oder "Ort".--IP-Los ✍ 15:23, 9. Sep. 2015 (CEST)

Artikulationsart und Artikulationsort

As ik niu büigohn wull un en Artikel över Phonetik un annere Saken rund ümme de Spraakwetenskop to schrüiven, sind dor en poor Wöör upduikert, de sik nich so eunfach översetten loten.

De haugduitksen Wöör Artikulationsart und Artikulationsort weern up Platt jo beudet Artikulatschoonsoord/oort. Dat kann jo niu nich angohn. Dat sind twee Begreep de kann eun nich synonym briuken. För beude Wöör is Begrrep van Nöden, de man iut eune kennen kann.

De Nedderlänners hebbt för „Artikulationsort“ articulatiepunt. De Norweger seggt artikulasjonssted, de Sweden Artikulationsställe. Süllt wüi Artikulatschoonssteed oder Artikulatschoonsstell nihmen? Dat no’n nedderländschen Vörbild Artikulatschoonspunkt van to maken dücht müi hür nich seo geod.

För „Artikulationsart“ künnt wüi no Nedderlandschen Manier van de Artikulatschoon maken. Man dat is üi eun bisken lang. De Skandinaviers hebbt säät oder måte. Dat bringt us jo nich foider. Wat denkt jüi över Artikulatschoonsmanier oder Artikulatschoonswies. In’n Haugduitsken gifft dat ok „Artikulationsmodus“, auk so in’n romaanschen Sproken. Is villicht Artikulatschonsmodus better? --Flaverius ✍ 13:01, 19. Aug. 2015 (CEST)

Oort (Art) un Oort (Ort) warrt in so temlich all Dialekte verscheden utspraken. Blots in de Schrift is dat swoor uteneentohollen, wenn de Leser nich nipp un nau weet, wat de Schriever för en Orthografie bruukt.

Ik heff gegen Steed un Maneer nix groot intowennen. --::Slomox:: >< 14:12, 19. Aug. 2015 (CEST)

Gifft noch en poor Wöer, de van Nöten sind. Wat sind blot de "Alveolen" (up düütsch: der Zahndamm), up Platt. Dor gifft seker nenne Naam för. Wat is mit "Tahndamm" oder "Tahndiek"? Man ik wöör egens de latienschen Naam nihmen. För "Gaumensegel" finnt sik seker ok nix. En anneren Naam is "weicher Gaumen", up platt also "sacht Böhn" oder is "week Böhn" better? Mitto is müi ok keen plattdüütschet Wöer för "Rachen" künnig. Man noch schworer werrt bi den "Kehlkopf", gifft et dor wat schönet Platt för? Wenn nich nihm ik dat latiensche "Larynx". För den "Kehldeckel" nihm ik eunfach den latienschen Naam "Epiglottis", ok mit de "Stimmritze" weer ik dat so maken. Un noch gans wichtig för de Phonetik: Wat is en "Laut"? En Luud? Man is de de Plural Luden? Dor steuht müi stantepe de Deerns up (ostwestfölsk Luiden=Deerns) Man is jo annerwegens nich beäng. Ik heff ok noch an Klang dacht, man dat beste is wal ik nihm "Phon", dat is de Fachbegreep. Man denn in de hoogdüütsche Schrievwiese oder met Vokaldubbeln "Phoon"?--Flaverius ✍ 18:49, 21. Aug. 2015 (CEST)

For „Kehle“ kenn ik Strott (Beleg: Hermann Böning). Bi de annern WPs is mi upfullen, datt de Dänen „Strubehoved“ un de Hollänners „Strottenhoofd“ seggt. Se hangt also nich –kopp, man –hooft/hööft an. Dat weer denn ja „Strottenhööft“. Ik meen, dat klingt goot, man is natüürlich en beten kunstmatig. Mi gefallt‘. „Tahndamm“ finn ik ok goot, solang keeneen wat beters weet. „Weken Böhn“ verstah ik ok, un worüm scholl een nich „Böhnseil“ nehmen? Passt beide. For Rachen hebb ik bi Böning „Sluuk“ un in dat Internett-Wöerbook vun de ootfreeske Landskup ok „Sluuk“ (Pl. Sluken) funnen. De Oostfresen seggt dor ok noch „Strött“ to. „Ritze“ is „Ritz“, „Reet“ oder „Klööv“. Ik meen „Stimmritz“ klingt ganz goot. Sowiet miene Meenung. --Bolingbroke ✍ 13:48, 22. Aug. 2015 (CEST)

För "Kehle" is ook 'Keel' bzw. 'Kehl' begäng. Ik bün vun Menen, dat een 'Keelkopp' man lichter to verstaan is as een 'Strottenhööft'. Avers dat is woll vun Kuntrei to Kuntrei verscheden. To "Kehldeckel" kann een 'Keelklapp' seggen (analoog to'n Nedderlannsche strotklepje). De Tahndamm/Täändamm un dat Böhnseil/Böönseil finn ik ook moi. Blangen dat 'Stimmrits' schull ook 'Stimmspleet' gaan.--Pottenjung 17:52, 23. Aug. 2015 (CEST)

Strott kümmt von mnd. strote, dat Meckl. Wb. hett noch "Strate", dat is oewer bi uns nich miehr begäng (dat Bauk schrifft denn ook: "alte Sprache" = Mnd.). So'n bäten tau finnen in Mäkelborg is dat noch in "Strütt", dat is oewer de "Luftröhre, Kehle" - ick heff dat oewer bloß hüürt, wenn dat üm dat Veih güng, un denn meinten de Lüüd de "Luftröhre". Dorüm würd ick ook "Kähl" nähmen.--IP-Los ✍ 15:10, 12. Sep. 2015 (CEST)

Wirbeltiere und Wirbelsäule

Ik weet nich, ob wi dat al enerwegens besnackt hefft. In de Taxobox steiht "Warveldeerten". Dat is en 1:1 Oversetten ut dat Hoochdüütsche. Betrecken deit sik düsse Naam up de Wirbelsäule. Dat is up Platt jedenfalls nich de "Warvelsuul". Ik hebb bitherto neven Ruggen ok Ruggenbeen un (oostfreesch) Ruggbunk funnen. Kennt ji dor noch annere, genuin plattdüütsche Wöer for? Un wenn nu Ruggenbeen for Wirbelsäule passen dö, denn mössen doch de Wirbeltiere nich Warveldeerten heten, man Ruggenbeendeerter oder so in de Aart? --Bolingbroke ✍ 10:14, 21. Aug. 2015 (CEST)

De Dänen hebbthvirveldyr un rygsøjle. De Dänen doot dor also an de enkelten Knaken denken, ut de dat Rügggraat tohoopsett is. Ik kiek aver noch maal in miene Wöörböker, wat dor to Wirbelsäule/Wirbel insteiht. --::Slomox:: >< 11:54, 21. Aug. 2015 (CEST)

Ik heff in'e Wöörböker nakeken:

Heinrich Teut, Hadeler Wörterbuch, hett ünner Warbel: Wirbelknochen, auch -knaken.

Ünner Rügg hett he: Rügggraat: n. Rückgrat., Rüggenmark: n. Rückenmark.

Wossidlo/Teuchert, Mecklenburgisches Wörterbuch: Rügg’grat: n. -grad’ f. Rückgrat: spina dorsi. Rügg’knaken: m. Rückenknochen, -wirbel, Rückgrat. Rüggpaddick: m. Rückenmark.

Ünner Warwel hebbt se:

Warwel -b- [..] 2. Körperteil a. Wirbel [..] b. Beckengelenk [..]; Kreuz des Menschen [..].

Warwelbein n. wie Warwel.

Warwelknaken m. wie Warwel.

Warwels n. wie Warwel 2b: hei hett Weihdag’ in ’t Warwels.

Eduard Kück, Lüneburger Wörterbuch, hett ünner Warb’l: m. Wirbel. Mnd. wervel „Wirbel“ (Tür-, Wasserwirbel, Wirbelknochen usw.) [..] e. die Wirbelsäule (mit Übertragung auf bewegliche Knochen), so wird Wāw’l (ā aus kurz a und r) in der Dahlenburger Gegend (z. B. Lemgrabe) gebraucht, im Kr. Winsen Warb’l; hierzu ebenda Warb’lknaken (Br. Wb. Warvel-knake „Wirbelbein“) [..] Warwel-knaken bezeichnet aber auch den Gelenkknochen: de W. mutt wed(d)er in den Putt ’rinspringen (in die Pfanne, bei der Einrenkung des Beines oder Armes[..]) --::Slomox:: >< 13:41, 23. Aug. 2015 (CEST)

Gaube

Wat is de Gaube up Platt? Bi ius to Huus seggt jeudereun Erker auk teo den Gauben an iuse Hius. De Nedersaksiesken hett ol den Artikel över Gaube. Dat Lemma is Akkenailtje. Unner is auk oostfreesch: Dor steuht denn Ackerneel un Utsteck. Boben up steuht dor denn auk nau so wat os Koekoek. Denn gifft et auk nau kaboff. Man dat kenn ik blaut för eun lierlüttjen Ruum (ne Abstellkammer), man passt jo villicht ne Gaube is jo nen lierlüttjen Ruum. De Nedderlänners hett dakkapel.

Watt süllt wi briuken? Wat is hür up’r duitsken Siede van’r Grenze begäng?--Flaverius ✍ 23:41, 15. Sep. 2015 (CEST)

Ik bün von’n Dörpen un de Buurhüüs fröher harrn sowat nich. Wenn moderne Hüüs vondaag sowat hebbt, denn warrt wohrschienlich Erker oder dat Frömdwoord Gaube bruukt. Ik kann dor persönlich also nich wiederhelpen. Aver dat heff ik op Internett un in Böker funnen:

Das Wohnungswesen der Stadt Münster im 17. Jahrhundert seggt: Utsteck bezeichnet aber auch wie im Niederländischen einen Erker, wenn er sich, wie am oben angeführten Haus des Rittmeisters zur Stegen in superiori parte domus 14 fueß von der erden befindet. Sowohl Erker wie auch Utlucht ruhen ja auf Holz (oder auch Stein) „dat utsteken ward“.

Dat Plattdüütsche Wöörbook von de Oostfreesch Landschop seggt to Utsteck un [Utsteek: Erker (Dachgaube), Mansarde, Vorbau.

Hier is Utsteek de Dachausbau an alten berg. Häusern.

Op Saterfreesch: Dachgaupe Utstääk (dät)

Arkeneel is en nedderlandsche Form von dat Woord Arkner/Erker.

--::Slomox:: >< 10:45, 16. Sep. 2015 (CEST)

Een Woord för Erker heff ik noch funnen: Karnapp. Kummt in Eduard Kück sien Lüneburger Wörterbuch vör. der karnap (viereckig, gern von Säulen getragen) unterschied sich von dem zunächst bogenförmigen Erkn’r. Aver dat bruukt vondaag bestimmt nüms mehr, dat weer to Kück siene Tied al en öllerhaftigen Utdruck. --::Slomox:: >< 13:01, 22. Sep. 2015 (CEST)

To so'n Vörbo, de laterhen an dat Huus ansett warrt, warrt hier in Brmen Utlucht seggt. Dat is doch oll just datsülvige, as dat oostfreesche Utsteek un kann sachs ok for Gaube bruukt weern...--Bolingbroke ✍ 13:27, 22. Sep. 2015 (CEST)

So ward dor ook in Mäkelborg tau seggt: "Utlucht [...] 2. Anbau: menianum 'Erckener, Uthlucht, Karnap' Chytr. 400; Utlucht Vorbau am vorderen Giebel unter selbständigem Dach". "Karnap" is bi uns nich miehr begäng ("alte Sprache", Meckl. Wb.).--IP-Los ✍ 18:38, 2. Nov. 2015 (CET)

P.S: Ick heff nochmal bi Chytraeus sien Nomenclator von 1582 nahkäken (dat Meckl. Wb. hett de Utgaaf von 1613 nahmen), dor steht bloß "Erckener" (Sp. 393). Bi Schiller/Lübben findt sick dat Wuurt oewer all: "dat sich kein meister vordristen schall ein gevelspan edder uthlucht by der strate ... setten, idt sie mit willen der carspelherren", oder ook as Bild: "gedencke, wo dyn here unde godt do genamen wart van der gheyselinge unde kroninge unde geleidet vor ene hogen utlucht, dat en alle minsken seen konden".--IP-Los ✍ 18:53, 2. Nov. 2015 (CET)

Gaube, Erker un Utlucht sünd nich liek; na http://www.dwds.de/?qu=Gaube is Gaube, Gaupe een noorddüütschen Begrep, http://www.deutsch-plattdeutsch.de/ kennt Utsteek (Utsteck, Utstääk) --Iiigel ✍ 20:36, 5. Jul. 2016 (CEST)

Sporn

Ik bün n beten dör'nanner. Ik will den Artikel Sporngans oversetten. Man wat is en Sporn up Platt. Is dat en Spoor, as bi'n Rieden? Oder gifft dat düt Woort Sporn ok up Platt (Hebb ik nargens funnen)? Oder mutt en doch bigahn un Prickel nehmen, wat ja avers doch man wat anners is?--Bolingbroke ✍ 19:19, 15. Okt 2015 (CEST)

In Jägersprache – Wörterbuch von A bis Z in Hoch- und Plattdeutsch von Hans-Peter Fitschen steiht de Doorn an de Fööt von Fassaan un annere Vagels as Spoor in. Bi Eduard Kück (Lüneburgisches Wörterbuch) gifft dat de Formen Spoor un Sporn. Bi Wossidlo/Teuchert (Mecklenburgisches Wörterbuch) is de Hauptform Sporn, aver de Form Spoor kummt ok vör. --::Slomox:: >< 20:25, 26. Okt 2015 (CET)

Leinen und Leinwand

For Leinen hett Sass Linnen. Dat dö ik, vun't Geföhl her, ok seggen. Plattmakers hett avers: Lien. For Leinwand möss dat denn ja eenmol Linn(en)dook un eenmol Liendook heten. Wat meent Ji denn?--Bolingbroke ✍ 13:45, 17. Okt 2015 (CEST)

Linnen för Leinen kenn ik vun tohuus ok. Bi Leinwand harr ik aver woll Lienwand seggt, wobi mi Liendook ok goot gefallt. --Iwoelbern ✍ 14:16, 17. Okt 2015 (CEST)

Plattmakers seggt nich, dat Leinen op Platt Lien is! Hoochdüütsch Lein (de Plant) is op Platt Lien. Leinen (de Stoff) is aver Linnen. Un denn gifft dat de tohoopsett Wöör mit -dook un -wand: dor gifft dat beide Formen (Linnendook/Liendook un Linnenwand/Lienwand). Wenn ik in ole Böker söök, denn kummt mi dat vör, as wenn de Formen mit Linnen- fakener sünd. In jüngere Texten kummt aver fakener Lienwand (na dat hoochdüütsche Vörbild) vör. --::Slomox:: >< 17:22, 18. Okt 2015 (CEST)

Ik nehm wiederhen "Lienwand" (bi Biller), aber ansonsten ok Linnendook (muss ick blots noch nargends schrieven).Eastfrisian ✍ 17:44, 18. Okt 2015 (CEST)

Slomox hett dat ja all schräben: Lien is de Plant (vgl. ook Liensaat), Linnen de Stoff. "Leinwand" is ja nu ierst mal wat, dat mit Linnen betreckt ward: "festes Gewebe in Leinwandbindung, vor allem aus Leinen u. Hanf" (DUW) oder öller: "ein aus leinenen, d. i. gesponnenen flächsenen oder hänfenen Fäden, bereitetes Wand oder Gewebe." (Adelung, 18. Jh.). Interessant is denn nu, wat das Meckl. Wb. schrifft: "Linnen n. Leinwand; nach SAR 1,237 wohl das erste Glied der Zs. Linne(n)wand, die auf lînînwand zurückgeht; aus der Zs. herausgelöst, nachdem der Vokal î, wie in anderen vergleichbaren Fällen, gekürzt war." SAR, 1, dat is Christian Sarauw, un de schrift in siene "Niederdeutschen Forschungen" (1921), S. 237: linnewand, lennewand (Leinwand) aus lîne(n)wand, linnewever aus lînenwever; die Form linnen ist vielleicht erst aus solchen Verbindungen abstrahiert. So ist die westfälische Kürzung böke für boke (Buche) [...] vielleicht auf Verbindungen wie bökenholt zurückzuführen." Herrmann-Winter hett denn ook: Linnen n. Leinen, Leinwand", vgl. ook Grimm un ook Adelung (Lemma Leinwand): "in den meisten Niedersächsischen Gegenden nur Linnen" oder Bremisches Wb.: "Linnen, Leinwand"; ten Doornkaat-Koolman: "linnen [...] b) Leinen, Leinwand". Dat, wo nu up malt ward, dat is denn nix wieder as so'n Stoffbahn un dor kümmt denn ook noch dat her, wat denn nu in dat Kino hängt.--IP-Los ✍ 15:29, 26. Okt 2015 (CET)

Nedderlannsch "dus" ook in Platt?

Moin. Ik fraag mi graad, of dat in't Platt een Woord gifft so as Nedderlannsch "dus" or Engelsch "thus". Ik heff mannigmaal Foormen seen as "düss" or "duss". De weren, dink ik, faken Oostfreesch un ik weet nich, of dat direkte Leenfoormen uut't Nedderlannsche sünd, or wirklich plattdüütsche Foormen. Dat Middelnedderdüütsch kenn dat "des" mit een Bedüden, de op düsse hier passen deit. Zylbath ✍ 19:27, 18. Nov. 2015 (CET)

Ik (Oostfreesland), kenn blots "Dit" oder "Disse". Eastfrisian ✍ 20:07, 18. Nov. 2015 (CET)

Bi us heel un deel unbekannt.Ok in Ollenborg un dat Ollnborger Mönsterland (Hermann Böning) is dor nix over to finnen. Mi dücht dat rein Nedderlannsch. --Bolingbroke ✍ 00:32, 19. Nov. 2015 (CET)

Heinrich Teut för Hadeln, Eduard Kück för de Lümbörger Heid un Wossidlo/Teuchert för Mekelborg kennt dat Woord nich. Stürenburg un ten Doornkaat-Koolman för Oostfreesland kennt dat. Friedrich Woeste för Westfalen un Elisabeth Piirainen för dat Westmönsterland kennt dat nich. In Tiling sien Versuch Eines Bremisch-Niedersächsischen Wörterbuchs kummt dat vör un in'n Schiller-Lübben ok.

Dat weer also fröher Deel von dat Middelnedderdüütsche un is ok in Mekelborg bruukt worrn (Redentiner Oosterspeel), aver is vondaag ut dat Plattdüütsche kumplett verswunnen. Utnahmen sünd blots de Rebeden, in de dat Nedderlandsche dat Woord stütt hett.

To de Formen düss un duss: kann angahn, dat de von diss kaamt (de sülve Luudwannel as in gistern->güstern) un sünd verwandt mit diese/deze/this. In Oostfreesland aver ok von Nedderlandsch dus. --::Slomox:: >< 19:45, 19. Nov. 2015 (CET)

Ik heff bi de engelsche Wiktionary för den Artikel vun "thus" dat angeevliche Plattdüütsch-Kognaat "sus" funnen. In mien Wöörböker finn ik bloots "süss" as Alternatiev för "sünst" as Indrääg. Weet ji denn meer över dat Woord "sus"? Maakt dat Sinn? Wat mag de Born för den engelschen Indrag ween? Zylbath ✍ 17:49, 21. Jun. 2017 (CEST)

Ik kenn suss (ohne Umluut) ut de Gegend vun Bremen un dor bedutt dat sunst.--Bolingbroke ✍ 18:35, 21. Jun. 2017 (CEST)

Dat Woord hett dat geven: Schiller-Lübben (Middelnedderdüütsch), Heinrich Stürenburg (Ostfriesisches Wörterbuch) kennt dat 1857 för Oostfreesland jüst as Jan ten Doornkaat Koolman (Ostfriesisches Wörterbuch). Aver in de aktuellen Wöörböker heff ik nix mehr funnen. De eenzige Utnahm weer dat Hümmlinger Wörterbuch (2006 rutkamen) von Heinrich Book un Hans Taubken: süss Adv. 1. sonst. - 2. so, in der Vbdg. Daet wass süs un soo wään das war so und so gewesen, auf diese Art und Weise. Dat Woord warrt dor also ok nich aktiv bruukt un is blots noch in de "erstarrte Formel" süs un so bekannt. --::Slomox:: >< 19:53, 21. Jun. 2017 (CEST)

Okay, velen Dank. Is de Herkamen vun "sus/süss" denn desülvige as "sünst" bloots mit een Bedüdensafännern? Gifft dat ~süss~ keen Dialekt meer, wo dat noch jichtenswo aktiev bruukt warrt? Zylbath ✍ 14:46, 28. Jun. 2017 (CEST)

Mehrtall vun Slott (Bauwark)

Sünd dat "Slotten" oder "Slötter" oder gor "Slött"? Dat geiht mi all langer dör de Kopp. Eastfrisian ✍ 17:22, 17. Jan. 2016 (CET)

Also ik segg dor Slötter to. Man hebb noch mol even in's Sass nakeken. Dor steiht ok Slötter. Wenn dat um Dören geiht, un nich um Bowarke, denn so kann een ok Slööt seggen, steiht dor. Ik segg dor avers ok man bloß Slötter. Ik kann mi allerdings vorstellen, datt de Oostfresen dor Slotten to seggt.--Bolingbroke ✍ 01:11, 18. Jan. 2016 (CET)

In dat Internett-Wöörbook vun de Oostfreesche Landschop hebb ik hier [8] funnen: Slötten un Slössen --Bolingbroke ✍ 01:15, 18. Jan. 2016 (CET)

Vernersches Gesetz

In Haugduitsken hett man dat jo dat Gesette, wenn seu no ehren Updecker nöömt sind, dat seu wat mit "sches" hebbt. Wo maakt wüi dat up Platt? "-sch" dücht müi jümmers os dat Femininsuffix. Brukkt wüi beter "Verners Gesett". Man dat Genitiv-s is jo auk nich seo recht Platt. Eune Alernative is noch dat Engelske Verner Law, also up Platt Verner Gesett?--Flaverius ✍ 14:03, 9. Feb. 2016 (CET)

Ganz normal Vernersch. Dat feminine -sch is ja jüst dat sülve Suffix, dat hett dat sülve Herkamen. --::Slomox:: >< 14:46, 9. Feb. 2016 (CET)

Wenn Du dat noch anners seggen wisst, denn blifft noch Verner sien Gesetz oder dat Gesetz von (van/vun) Verner. -sch (-sk) kannst Du oewer ook bruken.--IP-Los ✍ 17:00, 11. Feb. 2016 (CET)

Ik dö seggen: Verner sien Gesett.--Bolingbroke ✍ 19:37, 11. Feb. 2016 (CET)

Wee seggt men "der Erbe" unn "das Erbe" up nederdütsch?

De Frag seggt schoun allet. --ElNuevoEinstein ✍ 19:15, 24. Apr. 2016 (CEST)

Bi uns (ik bün ut dat Rebeed twüschen Elv un Werser) seggt se de Arv un dat Arv. Ik weet nu nich, woneem du her büst. Wenn du uns dat noch vertellst, denn köönt wi di en betere Antwoord geven. Annere möögliche Formen sünd Arve, Erv, Erve un Iärve. Aver de Wöör för "der Erbe" un "dat Erbe" sünd jümmer de sülven. --::Slomox:: >< 07:23, 25. Apr. 2016 (CEST)

"Schneebesen" / "Quirl" [Küchengerät]

Moin, wodennig kann een de Reedschappen "Schneebesen" un "Quirl" op Platt (Noordoostseeplatt) seggen? Gifft dat dor Rebeden mit egen Wöör för oder översett man dat allerwegens mit 'Sneebessen' un 'Quirl'? Ik kann dor in mien Wöörböker nix to finnen. Een Söökresultaat finn ik bi Google mit "Röhrbessen" un ünner 25 Resultaten mit "Sneebessen". Bannig feel is dat je man nich. Op nedderlannsch dor seggt se "Garde", op engelsch Wöör mit "whisk" un uns skandinaavschen Frünn de seggt dor wat mit "visp" oder "piskeris" to. Ook in Finnland nöömt een dat "vispilä". So hypermodern is 'n Schneebesen ook nich, nu gifft dat dat ook al tominnst 200 Joor. Ik do dor Intress an hebben, of een vun jü anner Wöör weet. Schall mi maal verlangen un ik dank jü ook.

Quirl lett sik in en Reeg Wöörböker finnen:

Versuch eines Bremisch-Niedersächsischen Wörterbuchs von 1768

Wörterbuch der altmärkisch-plattdeutschen Mundart von 1839

Sneebessen is ut dat Hoochdüütsche övernahmen un dat öllste, wat ik funnen heff, is von 2001.

--::Slomox:: >< 13:18, 24. Mai 2016 (CEST)

Dat is oewrigens 'n middeldütsches Wuurt (in Süden hett dat vördäm twirl heiten), mööt also importiert worden sien. Dat plattdütsche Wuurt ist "Dwarl", oewer för'n Koekenutensiel kenn ick dat nich (vgl. twer > zwerch [Zwerchfell] [oberdeutsch] - quer [mitteldeutsch] - dwars [niederdeutsch]).--IP-Los ✍ 15:40, 24. Mai 2016 (CEST)

Dat Wöörbook vun de Oostfreesche Landschop hett hier [9] ok Quirl..--Bolingbroke ✍ 16:15, 24. Mai 2016 (CEST)

Kies un Geröll

Bi Artikels over de Wösten. Kies finnt sik in use WP fökener, ok Kieselsteen gifft dat hen un wenn. Man enerwegens hebb ik lesen, datt weern hoochdüütsche Wöör. Up dat plattdüütsche Lexikon vun de Oostfreesche Landschop is Grand angeven, up Plattmakers ok. Dat Woort kenn ik. Man warrt dat nich bloß noch for Footballplätze bruukt? Un wie sütt dat mit Geröll ut? --Bolingbroke ✍ 13:25, 24. Jun. 2016 (CEST)

Grand bedüüdt "Kies". In de Wöörböker, in de ik nakeken heff, steiht op de hoochdüütsche Sied ok jümmer "Kies" för plattdüütsch Grand. Tosätzlich gifft dat aver ok noch dat ole Woord Steengrand. Dat Woord hebbt se to'n Bispeel fröher in'n Diekbo bruukt för "Kiespackungen". Dat is also mehr groven Kies.

Na mien Verscheel is Grand also mehr "Feinkies" un Steengrand mehr "Grobkies".

Aver natürlich mutt ik togeven, dat de Dörsnidds-Plattdüütsche vondaag mit dat hoochdüütsche Woord "Kies" mehr anfangen kann as mit de plattdüütschen Wöör.

To "Geröll" weet ik spontan nix. De hoochdüütsche Artikel de:Geröll leest sik so, as wenn dat Woord "Geröll" för Steen steiht, de von Water rundwuschen sünd. De Steen in de "Geröllwüste" sünd aver ja nicht rundwuschen. De hebbt scharpe Kanten oder sünd bestenfalls dör den Wind rundweiht. Villicht geiht dat, dor dat Woord de:Schutt to bruken, dat dat ok op Platt gifft.

Wenn du aver würklich "Geröll" in'n Sinn von rundwuschen Steen hebben wullt, denn fallt mi so nix in as ok op Platt Geröll to seggen. --::Slomox:: >< 15:30, 24. Jun. 2016 (CEST)

(BK) Bi uns heit dat Grand oder Gnitt/Gnittsand. Dat is oewer tämlich grawes Tüüg. Dat Mecklb. Wb. schrifft tau "Kies": "Aus dem Hd. übernommenes Wort, neben mda. Gnitt und Grand aber schon heimisch." Dat gellt nu oewer bloß för Mäkelborg.--IP-Los ✍ 15:34, 24. Jun. 2016 (CEST)

Ick heff noch eins bi Herrmann-Winter nahkäken (hd.-pldt.), dei oewersett "Kies" so: "wie hd. Syn Murersand. un hett denn noch: "grober Kies groben [sic, rechtlich möt dat "graben" heiten] Sand feiner Kies fienen Sand, oewer dat woll tau allgemein.--IP-Los ✍ 15:51, 24. Jun. 2016 (CEST)

In dat Hadler Wörterbuch von Teut heff ik noch Grandkuhl för "Kiesgrube" funnen. Aver de Wöörböker kennt meist all ok Kies as hoochdüütschen Import.

Un denn noch Steengruus för "Schotter". Aver dat geiht ja al mehr na "von'n Minsch lüttmaakt". --::Slomox:: >< 21:19, 28. Jun. 2016 (CEST)

Umgehungsstraße

För "Umgehungsstraße" heff ik betherto dat halv plattdüütsche, halv hoochdüütsche Hybridwoord Ümgehungsstraat bruukt. Sütt nich dull ut... Aver wenn plattdüütsche Lüüd över Themen snackt, bi de de plattdüütschen termini technici fehlen, löppt dat ja faken so. Dor warrt dat hoochdüütsche Woord as Frömdwoord nahmen oder halv plattdüütsch bruukt.

Ik heff nu överleggt, wie man dat op Plattdüütsch noch anners utdrücken kann. Ik bün op Ümtostraat kamen. Ik heff dat kort bi Google ingeven un gor nich dor mit rekent, dat ik dor wat finnen do. Aver worraftig: hier hett dat al een annern bruukt!

Wat meent ji? Schall ik lever Ümgehungsstraat schrieven, den Neologismus Ümtostraat bruken oder gifft dat noch annere Utdrück, de ik bruken kann? --::Slomox:: >< 10:32, 28. Jun. 2016 (CEST)

Ik mag Ümtostraat woll lie'en, is'n feinen Neologismus. Wenn wi so wat nich henkriegen doot, sünd wi vun den Vokabelbestand up jeden Fall bold bloß noch en hoochdüütschen Dialekt. Ik sülms harr wohrschienlich erhrder Straten um (dat Dorp) to schreven. Man dat is nu mol keen Lemma.--Bolingbroke ✍ 11:36, 28. Jun. 2016 (CEST)

Annern Vörslag: Dat is jo man en Straat, op de man en Oort ümfohren deit. Dorut künn man en Ümfohrstraat maken. Dat beschrifft beter, wat dat is, un is liekers plattdüütsch. --Iwoelbern ✍ 01:05, 29. Jun. 2016 (CEST)

Mehrtahl vun Organismus

Ik weet nich. Karl-Emil Schade hett bi Katechismus, glööb ik, de Mehrtahl Katechissen billt. Ik hebb ok jummers Last mit Plurals bi Frömdwöer. Up Hoochdüütsch seggt wi natüürlich Katechismen un Organismen. Weer denn avers up Platt - na Analogie vun Schade sien Katechissen nich an un for sik Organissen en passliche Form for de Mehrtahl? Oder schöllt wi worraftig de korrekte hoochdüütsche Utspraken bruken? Wi schrievt avers doch ok anners dialektale Formen, as Perfesser etc.---Bolingbroke ✍ 18:08, 5. Jul. 2016 (CEST)

Ik weet ok nich und heff ok jümmers mien Lasten mit Frömdwöör un jemehr Översetten und Formen. Eens mutt’n sik jümmer verkloren, wenn een op öllere Warken torüchgriepen und dormit verglieken deit: De Schrievers harrn de sülven Lasten dormit, wenn se mit Frömdwöör to doon kregen hebbt. De harrn ok keen plattdüütsch Woort dorför un müssen sik wat överleggen.

In den Fall Katechismus kann ik den Sinn un de Logik dorachter nich sehn, dat m fallen to laten. Wenn dat ennerworrns verkloort steiht, dann schall dat woll angahn. Aver ik sülvst harr in’t Leven nich Katechissen seggt. Bi Organissen is dat datsülve. Dee ik so nie bruken.

De Hoochdüütsche Form is nu aver ok nich jüst de beste Weg. Vun dorher: Ik weet ok nich, wat een dor an’n besten doon kann. --Iwoelbern ✍ 19:13, 5. Jul. 2016 (CEST)

Organissen (as Rheumatismus -> R(h)eumatissen) Iiigel ✍ 19:20, 5. Jul. 2016 (CEST)-- oder is dat blots Eentahl? Iiigel ✍ 19:27, 5. Jul. 2016 (CEST)

Dat stimmt! Dat fallt mi nu eerst up: Katechissen un Rheumatissen is gor nich Mehrtahl! Dat is veel mehr de plattdüütsche Utspraak vun dat latiensche -ismus...Oder sünd Eentahl un Mehrtahl liek? Nu bün ik ganz dör'nanner...--Bolingbroke ✍ 19:34, 5. Jul. 2016 (CEST)

Ik meen, Eentahl un Mehrtahl sünd liek Iiigel ✍ 19:47, 5. Jul. 2016 (CEST)--

Katechissen is Eentall. De Katechissen weer fröher so wichtig, dat jedereen em kennt hett un dor över snackt hett. Dorüm hett sik dat Woord al in de fröhe Neetied in dat Plattdüütsche inbörgert. Un in disse fröhe Tied hett sik dat as Katechissen inbörgert. Von de Luudform her temlich ähnlich to engelsch catechism. Aver dat gifft nich veel Wöör in de -ismus as -issen opdükert. Iiigel hett baven ja al Rheumatissen nöömt. Ik meen, dat dat noch mehr gifft, aver opstunns fallt mi nix in. To verglieken is noch Kunsistorjen för "Konsistorium". Op jeden Fall kummt -issen blots bi de olen Wöör vör, de al en poor hunnert Johr in de Spraak inbörgert sünd. Bi modeerne Wöör so as Organismus warrt de hoochdüütsche Form övernahmen un dormit ok de hoochdüütsche Plural Organismen. --::Slomox:: >< 07:24, 6. Jul. 2016 (CEST)

Ik glööv, Rheumatissen is in Plattdüütsch ok een nie'n Woord, dat ole Woord weer Rismusrasmus (ok no bi Sass 1956; R. + Reumatissen ahn 'h') --Iiigel ✍ 14:35, 6. Jul. 2016 (CEST)

De öllste Form, de ik funnen heff, is de Reimertissen, de in Klaus Groth sien Quickborn vörkummt. De Quickborn is 1852 rutkamen. Bi Heinrich Teut för Hadeln is Rematissen angeven. --::Slomox:: >< 21:26, 6. Jul. 2016 (CEST)

Hm. Schollen wi dor nich doch eenheitliche Formen bruken? So, as dat engelsche -ism for dat latiensche Enn -ismus jummers liek is un nich mol bruukt warrt, un denn mol wedder nich. Dat dö denn avers ok bedüden, datt bi ALL Wöer mit dat Enn -ismus en eenheitliche plattdüütsche Form bruukt weern scholl, weer dat nu -ismus oder -issen. Ik meen just nich, dor weer en Verscheel to maken twuschen ole un ne'e Wöer. Dat möss all overeen. Nu is avers de Fraag, ob de Ennen -issen HÜDIGENDAGS noch bruukt warrt, oder ob HÜDIGENDAGS all Plattsnackers un -schrievers ohn Probleme -ismus seggen un schrieven möögt? Oder schall amenn dat jedereen so maken, as he Lust hett? Un denn blifft jummers noch miene annere Frage: Wat is denn de Mehrtahl vun Katechissen/R(h)ematissen? Ah! Just seh'k: De Sass (2004) hett for Katechismus bloß Katechissen. For Rheuma hett he Rheuma un Rheumatissen...--Bolingbroke ✍

Mal so, mal anners find ik nu een beten katoolsch; avers dat geiht hier üm de Mehrtahl vun -issen/ismus-Wöör. Wo heet dat nu? Organissen/Organismus - Organissen/Organismen? oder ok Anglizissen/Anglizismus - Anglizissen/Anglizismen ... Wo klingt dat, wenn in een Satz Eentahl un Mehrtahl binnen sünd? (In de Hoochdüütschen Spraak gifft es veele Anglizissen/Anglizismen, t.B. is Timing een Anglizissen/Anglizismus.) --Iiigel ✍ 15:15, 8. Jul. 2016 (CEST)

Ich denke, ihr habt mit euren Katechismus ein Problem: Nach Harte und Sass gibt es für das Wort gar keinen Plural, im Münsterland schon, da wird der mit -s (Kaddechissen, Kaddechissens) gebildet, aber im Norden eben nicht. Außerdem heißt das Ding in den nördlichen Dialekten je nach Dialekt entweder Katechissen, Katekissen, Kajissen oder Kajeß und nicht Katechismus, das ist schlicht Hochdeutsch, insoweit bringt es euch nicht weiter, weil es letztlich nach der Übernahme von Katechismus verballhornt wurde!

Organismus: Das ist sowieso ein deutsches Fremdwort, wenn ihr es einplatten wollt, dann habt ihr ein echtes Problem, dann müsst ihr erst mal herausfinden, wie die Endung (Suffix) -mus in die nördlichen Dialekte umgesetzt wird, zur Veranschaulichung mal beispielhaft andere Suffixe: deutsch -ung, Platt -en, Deutsch -chen Platt eigentlich -ken, (im Norden wurde in den letzten hundert Jahren irgendwann die hochdeutsche Form dieses Suffix übernommen, mal zur Info, wenn sich jemand wundert), deutsch -schaft platt -schop und so weiter und so weiter. Meines Wissens gibt es den Suffix -mus im Platt überhaupt nicht, außer vielleicht in wenigen aus dem Hochdeutsch übernommenen Fremdwörtern. Genau genommen müsstet ihr jetzt eine sprachwissenschaftliche Erhebung machen, ob es eine plattdeutsche Entsprechung für den deutschen Suffix -mus gibt und wenn ja, wie dieser lautet: Viel Spaß kann ich da nur leicht ironisch sagen, in einigen Wochen dürftet ihr mit eurer Sprachstudie fertig sein. Und das allerfeinste: Wenn ihr eine solche Entsprechung nicht findet, und ich gehe mit sehr großer Wahrscheinlichkeit davon aus, dass dem so sein wird, da seit ihr genau da, wo ihr jetzt schon seid. Ich sage mal so, wenn es die gäbe, wäre die mir schon mal irgendwann aufgefallen, weil ich nämlich für das Wiki-Wörterbuch immer wieder mit so etwas befassen muss, also den Entsprechungen von Präfixen und Suffixen in den verschiedenen Sprachen und plattdeutschen Dialekten.

Daher einfach mal mein Vorschlag: Wenn in einer Sprache Wörter aus anderen Sprachen übernommen werden, dann meist so, dass man zunächst das Wort, so wie es ist, übernimmt, allenfalls wird es dann nach den eigenen Rechtschreibregeln geschrieben und wenn die Pluralbildung in der andere Sprache für die eigene Sprache fremd ist, diese in der Regel nicht übernommen sondern durch die eigene ersetzt. Organismus, Organismen ist insoweit kein Problem, diese Pluralbildung ist der einen Möglichkeit im Platt so ähnlich, dass sie problemlos übernommen werden kann, auch die Schreibweise kann ohne weiteres übernommen werden, die entspricht der von Sass. Kurz und knapp: Ich beglückwünsche euch dazu, dass ihr jetzt ein neues Lehnwort für euren Dialekt gefunden habt, Organismus, pl. Organismen m, dekliniert nach plattdeutschen und nicht nach hochdeutschen regeln. Und irgendwann in hundert Jahren wird es dem Neuzugang Organismus so ergangen sein, wie es bspw. der Klöör passiert ist, denn die stammt von franz. coleur ab und wurde dann von den Plattschnackern so bearbeitet, dass man die Herkunft heute nicht mehr auf den ersten Blick erkennt.

Ich persönlich, das sei zum Schluss allgemein gesagt, bin nicht der Meinung, dass man auf Biegen und Brechen ein Wort einplatten muss, wenn es nicht geht, dann geht es eben nicht, dann gibt es ein Fremdwort mehr, fertig. --Joachim Mos ✍ 21:00, 14. Sep. 2016 (CEST)

Gewinnerin

Wo heet dat plattdüütschen Woort för hochdüütsch Gewinnerin richtig? Winnerin?, Winneren? Winnersche? ... --Iiigel ✍ 20:38, 17. Jul. 2016 (CEST)

Afsehn dorvan, dat ik "Gewinnerin" schriev, dücht mi, dat sonst blots "Winnerin" allenfalls richtig ween kunn.Eastfrisian ✍ 20:45, 17. Jul. 2016 (CEST)

De Vörsülv Ge-, so dücht mi, is rein Hoochdüütsch. Plattdüütsch fallt dat weg. De Nasülv -in kummt ok ut dat Hoochdüütsche, is intwüschen aver ok in't Plattdüütsche begäng. Oordömlich weer aver woll de Nasülv -sche dat „Plattdüütschere“. Also harr ok sülvst Winnersche vörtogen… --Iwoelbern ✍ 02:49, 18. Jul. 2016 (CEST)

Winnersch(e). --Bolingbroke ✍ 11:33, 18. Jul. 2016 (CEST)

Sprach- und Dialektbezeichnungen

Moin, für die, welche nicht wissen, wer ich bin, zuordnen können, kurz: Ich bin beim Plattdeutschen Wörterbuch nds.wiktionary.org, und habe kurz gesagt mal wieder so ein kleines Problem.

Ich brauche praktisch für jede Sprache und jeden Dialekt eine plattdeutsche Bezeichnung, damit ich für diese Sprache zusammen mit dem Sprachcode eine Kategorie anlegen kann und natürlich auf den Artikelseiten über dem Begriff angegeben wird, aus welcher Sprache/welchem Dialekt dieser stammt. Da man in den Wörterbüchern die es so gibt, häufig keinen Namen auf Platt findet, muss ich da immer etwas improvisieren, ich sage mal kreativ den Namen prägen, natürlich nicht regellos. Weiß ich nur den Namen der Gegend, des Landes, wo die Sprache gesprochen wird, mache ich es, wie es eigentlich so immer läuft, also wenn ich bspw. nur herausfinden kann, dass die Gegend Münsterland heißt, finde dazu münsterländisch, dann eben Münsterländisch. Bei Volksgruppenbezeichnungen läuft es ähnlich, die Sorben sprechen eben Sorbisch. (Die Beipiele waren jetzt auf Hochdeutsch, aber in den vielen plattdeutschen Dialekten läuft das ja vom Prinzip her auch nicht anders, selbst im Englischen und anderen germanischen Sprachen läuft das häufig so nach diesem Prinzip ab.)

Nun habe ich eine Problem. Ich brauche ja zumindest die Bezeichnung der Gegend, des Landes, der Provinz, des Volkes, um dessen Sprache es geht immer auf Platt, damit ich davon eine sinnvolle Sprach-/Dialektbezeichnung ableiten kann. Derzeit habe ich ein Problem mit zwei schwedischen Dialekten, welche in diversen germanischen Sprachen als Namen eine Ableitung von den Provinznamen tragen, auf (eng.) geht es um Westrobothnian und Scanian, was in den schwedischen Provinzen Västerbotten (eingedeutscht auch Westbottnien, deutsche Dialektbezeichnung nicht bekannt)und Skåne (dtsch. Schonen, Dialektbezeichnung dtsch Schonisch) geprochen wird.

In meinen diversen Wörterbüchern kann ich nichts finden, wie die Provinzen auf Platt heißen, ich vermute aber, dass es zumindest für Skåne eine Bezeichnung gibt, weil das viel zu nah an Norddeutschland liegt, als das es sie nicht geben könnte, und auch bei Västerbotten gehe ich davon aus, dass es da eine alte Plattdeutsche Bezeichnung gibt, denn das sind beides Gegenden, die zur Hansezeit eine Rolle spielten, und natürlich haben die das irgendwie benannt, und auch nach der Hansezeit werden wohl mal Schiffe dorthin gefahren sein etc. Es ist wohl wie so oft, man findet die Namen in vielen modernen Wörterbüchern nicht mehr, obwohl es sie gibt, außerdem habe ich nur solche, die von Leuten stammen, die die Nord- und nicht die Ostsee in der Nähe haben, was Anlass zu der Vermutung gibt, dass die auch eher diese als alles rund um die Ostsee im Blick haben.

Ich selber besitze Lindow, Harte, Sass sowie ein paar für diverse westfälische Dialekte. Meine Bitte ist daher, dass ihr in anderen Wörterbücher, soweit ihr sie habt, einmal nachschaut. Ich vermute, dass sich in dem Mehrbändigen für S-H, wo ich leider jetzt den Autorennamen nicht aus dem Kopf weiß, etwas finden könnte, vielleicht gibt es ja auch eines für Mecklenburg, wo sich etwas finden lässt, die sind ja deren direkten Nachbarn, is ja nur ein bisschen Wasser dazwischen.

Schon mal Danke und Grüße, und da ich nicht oft im nds.wikipedia bin, direkte Kontaktaufnahme mit mir bitte immer über meine Diskussionsseite im Wörterbuch, ansonsten könnte es passieren, dass ich die Mitteilung erst nach Wochen oder Monaten sehe https://nds.wiktionary.org/wiki/Bruker_Diskuschoon:Joachim_Mos --Joachim Mos ✍ 18:35, 14. Sep. 2016 (CEST)

In dat Mecklenburgische Wörterbuch von Wossidlo/Teuchert steiht de Indrag Schonenfohrer in. De Landschop heet also Schonen. To Västerbotten heff ik nix funnen. Aver mi dücht, dor kummt ehrder Westerbotten bi rut as Westerbottnien. --::Slomox:: >< 07:04, 23. Sep. 2016 (CEST)

Velen Dank för din Hülp --Joachim Mos ✍ 17:25, 30. Sep. 2016 (CEST)

In Rostock gab es sogar eine Ordnung über die Schonenfahrer (1576): "Ordenüng und statüt wo idtt van olders vnnd henfürder inn dem Schonevarlage tho Rostock by denn coplüden der Schonefarer Bargenfarer unnd schipper geselschop schall geholden werdenn", abgedruckt in den Mecklenburgischen Jahrbüchern 59 (1894), S. 111f. Rostocker und Warnemünder Fischer fingen dort vor allem Heringe (siehe Meckl. Wörterbuch, Bd. 3, Sp. 706, Lemma "Hiring").--IP-Los ✍ 16:10, 8. Nov. 2016 (CET)

Humulus lupulus und Malz, Gott erhalts

Aber nun etwas ernster: Ich schlage mich gerade mit den verschiedenen Hopfenspezies im nds.wiktionary.org herum. Dabei habe ich auch bei euch geschaut und festgestellt, dass ihr einen Artikel zu Hoppen habt sowie eine Seite: Wikipedia:Wikiprojekt Biologie/Planten un Bööm Um es freiweg zu sagen, das ist aus wissenschaftlicher Sicht nicht besonders berauschend. Keine Sorge, das ist keine Verurteilung eurer Arbeit sondern nur eine objektive Feststellung. Zunächst einmal, es gibt drei Spezies aus dem Genus/der Gattung Humulus und nur eine davon nimmt man zum Bierbrauen. Außerdem ist hier alles Hoppen, egal ob Genus oder Spezies. Umgangssprachlich ist das auch richtig, aber aus wissenschaftlicher Sicht etwas ungenau.

Ich bin gerade dabei, wissenschaftliche Begriffe zu prägen und um zu verhindern, dass wir irgendwann unterschiedliche Bezeichnungen haben, hier mal meine Vorschläge:

• Genus Humulus: Hoppen (norddeutsche Dialekte, Münsterländisch, andere kenne ich nicht, insoweit müsste das einer ergänzen, der sie kann)
• Spezies Humulus lupulus: Norddeutschland "Echte Hoppen" (bei Oostfreesch un Ollenborgsch bin ich mir zudem nicht sicher, ob deutsch: "echt" dort auch "echt" heißt oder anders, da bitte ich um Rückmeldung), Mönsterländsk: "Kauske Hoppen"
• Spezies Humulus japonicus: Norddeutschland "Japaansche Hoppen", Mönsterländsk: Japaanske Hoppen
• Spezies Humulus yunnanensis: Norddeutschland: ?, Mönsterländsk: Hoppen uut Yunnan oder Kineske Hoppen, vielleicht lasse ich mir auch noch was anderes einfallen, damit bin ich bisher nicht so glücklich, eventuell: Jünnaanske Hoppen, da bin ich mir aber noch nicht bei der Rechtschreibung im klaren, "Yu..." zu schreiben geht im Münsterländsk gar nicht.

Die Varitäten erspare ich mir, das wird erst interessant, wenn der Samen unter plattdeutscher Bezeichnung verkauft wird bzw. ein Biologielehrstuhl eingerichtet wird, wo die Arbeitssprache Platt ist.

Stimmt ihr mit meinen Vorschlägen überein und könnt ihr die Lücken ergänzen? Zur näheren Information weise ich noch auf Wiki-Spezies hin, Seite Humulus etc., außerdem richte ich ähnliche Seiten wie auf Wikispezies im Wiki-Wöörbook ein, wo dann die verschiedenen Bezeichnungen in den verschiedenen Dialekten angegeben werden, damit man die irgendwo mal übersichtlich als Sammlung hat, bei über 30 Dialekten zuzüglich diverser Subdialekte und Regionalausdrücke wird es kompliziert, das anderweitig im Griff zu behalten. Für Humulus lupus habe ich die Seite schon mal grob angelegt. Das auch mal so ganz nebenbei zugleich auch zur Info, wenn einer von euch sich mit Pflanzen und Tieren beschäftigt, ist das auch eine Quelle für Bezeichnungen in allen Dialekten, die nach und nach wachsen wird, natürlich abhängig von der Zeit, die ich habe und den mir vorliegenden Quellen; einige gibt es schon, aber es sind noch nicht viele.

Außerdem habe ich nichts dagegen, wenn jemand von Euch, der gerade Artikel zu Tieren, Planzen und Pilzen verfasst, diese Spezialseiten mitpflegt bzw. weitere anlegt. Ich bin derzeit der Einzige, der am Wöörbook arbeitet, und wenn mir jemand solche Seiten anlegt, wenn er gerade im Thema ist, würde mir das natürlich erhebliche Forschungszeit ersparen, wenn die Informationen schon zumindest teilweise vorliegen und ich sie mir nicht mühsam aus vielen Quellen erneut zusammensuchen muss. Den "Kauske Hoppen" (Mönsterländsk) werden ich auf eurer Seite Wikipedia:Wikiprojekt Biologie/Planten un Bööm schon mal an der richtigen Stelle ergänzen, da gibt es keinen Diskussionsbedarf mehr, das ist die einzige mögliche Variante.

Zudem noch ein Hinweis zu nds-nl: Die haben verschiedene Dialekte, die meisten sind westfälisch Dialekte, Grunnegs könnte man salopp als holländisches Ostfriesisch bezeichnen. Es reicht also nicht, wenn ihr auf eurer Seite Wikipedia:Wikiprojekt Biologie/Planten un Bööm bspw. schreibt: "Nedersaksisch: Hop", das kann in allen niederländischen Dialekten gleich sein, insbesondere wenn alle das niederländische Wort übernommen haben, meist ist es aber nicht gleich, sondern in den verschiedenen niederländischen Dialekten auch verschieden. --Joachim Mos ✍ 17:30, 8. Okt 2016 (CEST)

Umweltschützer

Wo heet dat plattdüütschen Woort för (de:) Umweltschützer? Ümweltschüüler ? --Iiigel ✍ 21:02, 6. Nov. 2016 (CET)

Dor schöllt wi dat hoochdüütsche Umweltschützer, oder mientwegen ok Ümweltschützer nehmen. --Bolingbroke ✍ 10:23, 7. Nov. 2016 (CET)

Villicht Ümweltbeschermer? Odder statt Ümwelt "Millieu", so segt man et in ollen anneren germaansken Sproken jo auk. --88.69.154.137 10:32, 7. Nov. 2016 (CET)

Ümweltbeschermer finn ik god --Iiigel ✍ 13:16, 7. Nov. 2016 (CET)

Wat snackt denn gegen Ümweltschuler? "Schulen" is doch dat plattdüütsche Woort für "schützen" --Iwoelbern ✍ 14:25, 7. Nov. 2016 (CET)

Also ick kenn schulen man bloß as kieken un twors wenn ein so luern deht: hei schult nah em, oder wenn ein sick verstäken deht. As Adjektiv: hei is'n schuulschen Hund. Ein Schulenlöper is denn ein, de nich tau Schaul geht, also denn Ünnerricht nich besöcht. Bi uns gifft dat bloß "schulig", dat heit denn "geschützt vor Wind und Wetter" un dat Substantiv Schulung, dat is oewer denn äben 'n ganz besonderen Schutz. Dat Verb schulingen heit denn ook, dat ein Schutz vör den Wind söcht.--IP-Los ✍ 15:47, 8. Nov. 2016 (CET)

weer bi uns ok in'n Tosamenhang mit'n Wind begäng: dat schuult weer seggt, wenn een buten 'n Steed ahn Wind funnen hett. schulen bedüüt also „schützen“. So steiht dat ok in'n Sass, sogors ok as Substantiv Schuul för „Schutz“. --Iwoelbern ✍ 02:05, 9. Nov. 2016 (CET)

De Frag is je nu, ob'n dat denn ook so allgemein bruken kann. Harte/Harte hemm dat woll von Saß oewernahmen, denn de schrieben dat ook so. Bi Saßen steht je nu bi schulen ierst mal "Schutz suchen, sich unterstellen, sich verstecken", dat is je nu wat anners, ierst denn kümmt "schützen". Bloß, is dor nu ook mit utdrückt, dat ein dat maken kann oder ward dat bloß von Muuern usw. seggt? "De Muuer schuult" is ja noch wat anners as "De Mann schult den Boom". De Umweltschützer, de söcht ja keinen Schutz un is ook kein Deil, wat denn nu schützen deht, hei makt dat je aktiv. Ick kenn "schulen" nu gor nich as "schützen" un de annern Wüür ook bloß in Tausamenhang mit dat Wäder. Dorüm frag ick.--IP-Los ✍ 15:39, 11. Nov. 2016 (CET)

Also, ik meen, wi schullen opbest von Ümweltschützer schrieven.

To dat Woord schulen: ik glööv, dat dat fröher blots in'n Sinn von "Schutz suchen" bruukt worrn is. Aver dat Woord hett sien Sinn in de jüngere Tied wannelt oder utwiedt. Un dat is nich hier bi uns in de Wikipedia passeert:

De Verfaten vun dat Land Sleswig-Holsteen (2014) schrifft: En Kennteken vun uns Bundsland is en Reeg vun Regional- oder Minnerheitenspraken un -kulturen. Dat se schuult un dat ehr wiederholpen warrt, hett de Landsverfaten sölven fastleggt (Artikel 6).

Marlou Lessing op plattpartu.de (2007): Weerschap mutt jümmers schuult warrn!

Fehrs-Gill in ehr Bläder (2005): De Europääsche Sprakencharta schuult Plattdüütsch jüst so as de Minnerheitenspraken un is jüstso en sünnerlich Stück Kultur.

Dat Book Hör mi du fromme Gott: plattdüütsch Gebedbook betütt sik op dat Weder, aver bruukt dat Woord liekers in'n aktiven Sinn von "schützen": Sien [Gott] Gootheit schuult gegen Regen un Unwär.

Klaus Groth in sien Hanne ut Frankrik (1852) bruukt dat Woord nich in'n abstraheerten polietschen Sinn, aver tominnst in'n aktiven Sinn: [...] Anngreten [...] Schult dat Gesich mit de Hand

Is aver swoor na to söken, denn wenn du na schult oder schulen söchst, kummt dor veel Kraam, de mit schulen/schützen nix to doon hett. --::Slomox:: >< 08:48, 14. Nov. 2016 (CET)

Oortsnaams vun Sleswig-Holsteen

Wat anners: De SHHB-List vun de Oortsnaams in Sleswig-Holsteen (http://www.heimatbund.de/nddt/ortsnamen_a.php , http://www.heimatbund.de/nddt/ortsnamen_b.php , http://www.heimatbund.de/nddt/ortsnamen_c.php usw.) gifft dat blots no in't Cache. Ik hebb mi de List mal rüünertreckt. Wüllt wi de List hier bi de plattdüütschen Wikipedia (wo ok ümmers exakt) rinpacken? --Iiigel ✍ 19:23, 17. Nov. 2016 (CET)

De List is hier noch online. De richtige Platz op nds.wp is: Wikipedia:Wikiprojekt Öörd un dor de veer Listen för Sleswig, dat Rebeed an de Elv, den Noordoosten von Holsteen un den Süüdoosten von Holsteen. --::Slomox:: >< 12:02, 21. Nov. 2016 (CET)

Twüschen den bieden Listen sünd Ünnerscheede --Iiigel ✍ 18:57, 3. Dez 2016 (CET)

Wo kümmt dat her, dat de Lüüd faken "-paddel" ansteed vun "-baddel" seggt?

Moin moin. Ik heff nu al teemlich faken mitkregen, dat de Lüüd "Dööspaddel" seggt un nich "Döösbaddel". Dat Eerste is för mi een verstandsundüchtig Foortbewegensmiddel un dat Lesde een Dööskopp. So as ik dat verstaan heff, kümmt "-baddel" vun't noorddüütsche "Büttel", een Opsichtspersoon in't Foorstwesen. Dat nu aver vele Lüüd uut dat "b" een "p" maakt, is systemaatsch. Sogaars de Reklaamakschoon in Bremen, wo een Kind seggt "Snack Platt, Döspaddel", hett daar een "p" hensett. (De Agentur vun de Akschoon hett sülvst seggt, dat se keen Plattdüütsch so richtig kann.) Ik bün nu vun Menen, dat dat vöör allen Hoogdüütschen sünd, de daar een "p" henmaakt. Man vele seggt ook, dat se seker sünd, dat jemeer Öllern un/or Grootöllern ook "Dööspaddel" seggt. Ik glööv daar jümmers noch eer an een Höörfeler denn een "p". Weet ji daar villicht meer över? Ik bruuk ook een beten Argumentatschoonsgrundlaag, wenn ik maal wedder argumenteer, dat dat "Döösbaddel" is un "Dööspaddel" keen Regionalismus is. (Aver kläärt mi op, wenn't du doch so ween mag.) Velen Dank Zylbath ✍ 13:05, 9. Feb. 2017 (CET)

Ich kenn dat bloß mit b. Wat ick oewer hüüren dauh, dat ist "Prill" 'Brille'. Dat Meckl. Wb. schrifft: "In einigen Fällen ist älteres deutsches br in pr übergegangen, so in Pracht, prangen, prassen; md. Aussprache ohne Stimmton hat bei der Übernahme ins Nd. p verschuldet in Packaasch' 'Bagage', Pankrott 'Bankrott', Pofiest 'Bovist', Puckel 'Buckel'. Viellicht is dat ook so'ne Entwicklung.

Etymologie: Dat Meckl. Wb. seggt dortau: "Bartelt,  B a r t e l , am häufigsten B a r t e l s  (nach dem geläufigen PN.) Berthold. [...] Häufig als zweites Glied in Zss. wie Dœs-, Dröm, Drœn-, Vossbartel."--IP-Los ✍ 22:38, 13. Feb. 2017 (CET)

Döösbaddel kummt von'n Vörnaam Baddel (op hoochdüütsch Berthold oder bi uns [Stoder Geest] in'e Gegend ok Barthold), dat hett IP-Los ja al seggt. De öllste Fundsteed, de ik funnen heff, is 1847 bi Johannes Diermissen in De lüttje Strohoot: [10]. De Form mit rt wiest dor düüdlich op hen, dat dat Woord von'n Vörnaam kummt.

Mien Theorie to'n Dööspaddel is nu aver, dat dat Kuntaminatschoon mit de Wöörgrupp üm paddelig is, wat "tollpatschig, ungeschickt" heet. Dat Wort Padd bedüüdt blangen "Pfad" ok "Fuß" (normalerwies in'n Plural: Padden). Un dorvon kummt paddeln "ungeschickt gehen", paddelbenig "ungeschickt gehend", Paddel "jemand, der ungeschickt ist" etc. --::Slomox:: >< 07:22, 15. Feb. 2017 (CET)

Mien Theorie dorto is, dat sik dat Woort bi't Utsnacken so anhöört as spaddeln (hdt: strampeln). Spaddel weern bi uns Lüüd nöömt, de de Fööt nich still hollen oder nich still sitten künnen. Överdragen is en Dööspaddel denn een, de nich aftöven un nadenken kann, vördem he wat maakt, so dat dor veel Dummtüüch bi rut kummt. --Iwoelbern ✍ 07:57, 15. Feb. 2017 (CET)

Velen Dank för joon Antern. Mi dücht betherto Slomox sien Anter op't loogschst. Dat is, glööv ik, de hele Tied de Saak, de in mien Achterbregen rümsuus un ik nich op kamen bün. Nudat "Baddel" nich meer as sülvststännig Woord verföögbar is un de Lüüd nich weet, wat dat is (näämlich een Foorsthöder), versöökt se Verbinnen mit jem begänge Wöör to finnen un daar kümmt denn "paddelig" op, wat sogaars noch vun de Woordverwanntschapp her teemlich neeg liggen deit. Sülvst de Duden hett beide Varianten bi sik: Döspaddel un Dösbaddel. Ik worr seggen, dat dat scharp an Vulksetymologie schrappen deit, wenn de Lüüd de Geschicht vun Wöör nee uutklamüüstern doot un Annamen daarop baseert. Un ik bün mi nu uneens, wat ik Lüüd kurrigeren schull, dat dat mit "baddel" schreven un uutspraken warrt or dat "paddel" ook mööglich is, wieldat dat nu rejell Lüüd gifft, de dat so bruukt; even as een neeanalyseerte Foorm, de twaars nich histoorsch ruutwussen is, man liekers bruukt warrt. Wat worrn ji seggen? Zylbath ✍ 18:54, 17. Feb. 2017 (CET)

Wenn'n sick de ollen Formen ankieken deht, denn is "Bartel" ein Vörnam. De Weg von Büttel tau Bartel (so würd dat nämlich in olle Bäuker schräben) ist tämlich wiet. Bartel gifft dat oewer ook as Namen. De warden giern mal eins nahmen, wenn ein de Charaktereigenschaften beteiken will, vgl. Dummerjan. Dat sünd denn vör allen Dingen Namen, de de Lüüd vördäm oft dragen hemm (Hans, Jan, Jochen). Dat kannst ook ganz gaut bi Dähnert seihn, dei schrifft: "Dös-Marten. Döse-Bartel." Hier hest Du nu all twei Namen: Marten = Martin un äben Bartel. Dat Meckl. Wb. kennt noch: Dœsjahn, Dœsjochen. Dœsmichel. Schütze hett nu in sien Schlesw.-holst. Idiotikon "Dösebarteld" (Bd. 1) un "Dösbartel" (Bd. 3, S. 259, Lemma "Quattschaaner").--IP-Los ✍ 16:24, 12. Mär 2017 (CET)

Ärmelkanal

Ik weet nich, ob wi dat hier al mol besnackt hefft. Up de Siet Noordsee hebb ik al fraagt, avers keen Antwoort kregen. Wi bruukt in use WP fökener dat hoochdüütsche Lehnwoort/Frömdwoort Ärmelkanal. Dat is sachs nich dat Woort, wat de olen plattdüütsche Seefohrers bruukt hefft. Also gifft dat bestimmt en plattdüütschen Naam. Mien Geföhl seggt mi: De hefft eenfach de Kanaal seggt. So is dat ok in de Nedderlannsche WP: De Kanaal, ok bi annere. For en Lemma dücht mi dat en beten to allgemeen. Wat meent Ji denn to Engelschen Kanal? So maakt unner annern de Noordfresen dat.--Bolingbroke ✍ 10:58, 31. Mai 2017 (CEST)

Engelsch Kanaal stimmt. Kummt fakener in öllere un ok jüngere plattdüütsche Böker vör. De Fohrenslüüd hebbt dat so nöömt. --::Slomox:: >< 22:47, 31. Mai 2017 (CEST)

Dien Gefäuhl is richtig. Hier mal wat ut dat Seebauk ut Hansetiden: "unde en si gy nicht wol seker van dessen grunde, so gat nortwart, unde vinde gy id deper, so sy gy to der Seynis [= Île de Sein] wart, unde droged et, so sy gy in dat Kanel nortwort van Heysant [Île d'Ouessant]."--IP-Los ✍ 22:46, 2. Jun. 2017 (CEST)

Gütvagels

Datt hd. Brachvögel up Platt Gütvagels heet, hebb ik bloß schriftlich rutfunnen, in use List vun Vagels is dat upföhrt. Man ik weet nich, ob dat nu kort (Güttvagels) oder lang (Güütvagels) utspraken weern mutt. Wenn dat en lange Utspraken harr, denn so möss na miene Meenung dat Lmma verschaven weern up Güütvagels. Kann mi dor een hölpen? --Bolingbroke ✍ 12:50, 26. Jun. 2017 (CEST)

In Der Sprachschatz der Sassen steiht schreven:

„Gütvagel. s. Der Gütvogel, ein Sumpfvogel, in Niedersachsen von seinem Geschrei güt, güt auch Düte, Tüte genannt. Die Bauern halten ihn, wol nicht mit Unrecht, für einen Regen-Propheten. Er gehört zur Gattung Charadrius L., Regenpfeifer, aus der Ordnung der Sumpfvögel und scheint Ch. auratus, pluvialis L. des Systems, Goldregenpfeifer, Golddüte, zu sein.“

Dat klingt för mi so, as wenn dat lang ween mutt.

Charadrius is nu wat anners as Numenius, aver dat hebbt wi op Platt fakener, dat de sülve Naam för verscheden Deeroorden bruukt warrt... --::Slomox:: >< 20:54, 7. Jul. 2017 (CEST)

Wendekreis

Wennkreis? Kehrkreis? Bloß Wenn(e) oder Kehr(e)? Gifft dat dor unner Umstänn ole nautische Utdrücke for? --Bolingbroke ✍ 13:20, 7. Jul. 2017 (CEST)

Uutspraak vun "för" / "vöör", "döör" un "us"

Moin moin. Ik fraag mi graad, wat sik "för" un "vöör" in't Noordneddersass'sche in de Uutspraak scheelt or nich. Also "vöör" hett bi mi een eendüdig langen, eentönigen Vokaal /føːɐ/. Ik bün mi avers nich seker, wat een bi "för" maakt - is dat "ö" nu een kort "ö" /fœɐ/ or liekt de Uutspraak op de vun "vöör"? Wodennig sprickt een "döör" uut, wenn't keen /ch/ hett? Ik heff daar jümmers een lang /øː/ un schriev dat ook so - also ook /døːɐ.də.ˈdøːɐ.døːɐ/ bi "döör de Döör döör". Bi een unbetoont "döör" worr ik villicht noch seggen, dat dat een halvlang /øˑ/ is, man op jeden Fall keen kort /œ/ or /ø/. Hebbt de, de "dörch" seggt, daar een kort /œ/? Un woans süüt dat uut bi "us", för de, de dat överhaupt bruukt. An un för sik is dat je lang, vöör allen bi de Bögen "use". Ik heff avers dat Fööl, dat dat in de Grundfoorm twaars densülvigen Luud hett as een lang /uː/, man de bloots kort spraken is - vundaar: /us/ un nich /uːs/ or /ʊs/. Datsülvige Fööl heff ik bi "för" ook, dat dat in de unbetoonte Grundfoorm eer /føɐ/ or halvlang /føˑɐ/ is ansteed vun /føːɐ/ or /fœɐ/. Wat seggt ji daarto? Bi manke Sprekers meen ik sogaars ruuttohören, dat dat /r/ een Längensfunkschoon hett op een egens kort /œ/ un heff daarso ook al /fœː/ höört (Vöör allen in'n Uutdruck "an un för sik" höör ik een halvlang /œˑ/ ruut: /ˌɑn.ʊn.fœˑ.ˈzɪk/) un bi manke Oostfresen, or de, de uutluden /(e)r/ as Schwa realiseert, heff ik ook al /føə/ un /føːə/ höört. (De Dialekten mit döörweg dübbelluden /œ͜ʏ/ för't lange "öö" blievt nu maal uutbenamen.) Zylbath ✍ 14:05, 1. Sep. 2017 (CEST)

Knollenblätterpilz

Kennt dor een dat plattdüütsche Woort? Wobi dat den Knollenblätterpilz gor nich gifft, dat is en Överbegreep vör enkelte Oorten de as Phalloidae en Sekschoon billt. Liekers bruukt wi en Naam dorför. --Iwoelbern ✍ 11:46, 6. Sep. 2017 (CEST)

So en Naam gifft dat sachs nich. En ollere plattdüütsche Taxonomie fehlt ja ok heel un deel. Wi könnt us dor bloß an Naverspraken holen. Up Platt warrt woll meist eenfach Poggenstohl seggt, egolweg, wat for'n Aart dat nu is. Man en paar Artikels gifft dat ja al bi us to Swämme. Wenn ik mi recht bedenken do, hett Sass ok en Vörslag for Naams bi de allerhand Swämme maakt, u.U. is dor ja de Knollenblätterpilz mit bi. Ik kann dat nu so gau nich finnen, man ik meen, se harrn bi'n Pfifferling Peperswamm vorslahn. Also mol söken, wat Sass dorto seggt.--Bolingbroke ✍ 12:23, 6. Sep. 2017 (CEST)

Ik heff mi dat al dacht. Vele annere Wikis bruukt den biologischen Naam, in uns Wikiprojekt to Planten un Bööm (kummt woll dat meiste vun di) is mi ok opfallen, dat vele Pilzoorten op -stohl oder -swamm ennt.

Wenn dat noch gor nix gifft, mööt wi överleggen, wat wi dormit anfangen doot. Wi künnt a) den latiniserten biologschen Naam bruken, b) kieken, wat uns Navers maakt und dor wat vun afleiden oder c) uns en ne’e Beteken utklamüstern. Mit a) künnt wi nix verkehrt maken, man de wetenschopplichen Naams sünd nich goot to lesen oder to kennen. Den richtigen to finnen is ok nich eenfach. In mien Fall weer dat de Sekschoon Phalloidae vun dat Ünnergeslecht Lepidella ut dat Geslecht Amanita. b) kann man versöken. To’n Bispeel hebbt de Nedderlänners dor dat Woort knolamaniet, de Engelschen seggt death cap dorto (wobi dat al wedder en enkelte Oort is), in Däänmark seggt se fluesvamp. Wat uns na c) bringt. Wenn man dat nedderlännsche Woort as Grundlaag nimmt, harr ik vörslahn, dor en Knollstohl vun to maken. --Iwoelbern ✍ 12:55, 6. Sep. 2017 (CEST)

Hier [11] hebb ik funnen, wat ik meen: dat weer avers vun de Fehrsgill un nich vun Sass. Leider steiht dor nix to dien Knollenswamm...Knollenstohl gung an sik ok, man ik meen, wenn wi de Naams al sülms utfinnen mütt un dat keen ole Naams gifft, denn schött wi dat ok en beten eenheitlich maken. Vundeswegen bün ik for swamm, just so as de Fehrsgill dat vorslahn hett.--Bolingbroke ✍ 16:34, 6. Sep. 2017 (CEST)

Goot, denn övernehm ik dat so as Knollenswamm. --Iwoelbern ✍ 17:08, 6. Sep. 2017 (CEST)

Mit redirekt nah Knullenswamm ??

Kann denn geern anleggt warrn. Mi güng dat erst mol blots üm den Lenk, nicht üm den Artikel sülvst. --Iwoelbern ✍ 13:38, 7. Sep. 2017 (CEST)

Streuobstwiese

Keen Idee. Wie sütt dat bi Jo ut? Up jeden Fall nich Streiaaftwisch oder sowat. Gifft dat dor en olen platten Naam for? --Bolingbroke ✍ 12:12, 11. Sep. 2017 (CEST)

Ik kenn keen, de allgemeen is. Wi hebbt fröher vun de Appelwisch snackt, wenn wi bi uns Unkel mang de Appelbööm togang weern. --Iwoelbern ✍ 12:56, 11. Sep. 2017 (CEST)

Dat gifft keen olen plattdüütschen Utdruck. Ok de hoochdüütsche Utdruck Streuobstwiese is keen olen Utdruck. Bi Google Ngrams is to sehn, dat de Utdruck eerst na 1980 populär worrn is. De Utdruck hängt mit de Ökologiebewegung tohoop. Fröher hebbt se eenfach de Saad von Appel oder Beer inplant un dor en Boom von tagen. In dat 20. Johrhunnert hebbt se denn markt, dat se mehr Erdrag mit Niederstämme hebbt. Dorüm sünd de Hochstämme in’n Erwerbsobstbau kumplett verswunnen. Eerst de Ökologiebewegung hett sik denn dor för insett, dat düsse öllere Form von’n Obstbau wedder pleegt warrt. Un dorför hebbt se den Utdruck Streuobstwiese nee utklookt.

De Plattdüütschen hebbt fröher to’n Bispeel Boomgoorn, Appelgoorn, Appelwisch, Appelhoff, Boomhoff seggt. Dat is allens nich ganz dat sülve as Streuobstwiese, aver wenn du den Sinn exakt drepen wullt, denn musst du Streiaavtwisch seggen oder dat Frömdwoord Streuobstwiese bruken. Kummt en beten op dien Kuntext an, wat dat beste Woord is. --::Slomox:: >< 13:51, 11. Sep. 2017 (CEST)

Besten Dank! Ik hebb eerst mol Ole Aaftwischen nahmen...--Bolingbroke ✍ 15:14, 11. Sep. 2017 (CEST)

Kellerasseln

In Oostfreesland heet de Steentieken oder Müertieken. Man Tieken heet Kävers, un dor hannelt sik dat ja nu mol nich um Kävers bi, man um Asseln. Faken sünd ole plattdüütsche Naams for de Taxonomie nich to bruken, vunwegen datt de Naams na de Analogie upkamen sünd. Wat lüttsch is un de Wand langsloppt, kann denn al mol Käver nömmt weern. Wat meent Ji, wie könnt düsse Deerter (nich bloß Kellerasseln, man ok Asseln) heten? Gifft dat amenne ok buten Oostfreesland doch en plattdüütschen Naam? --Bolingbroke ✍ 16:47, 11. Sep. 2017 (CEST)

Heinrich Teut hett för Land Hadeln Kellerswien un Wossidlo/Teuchert för Mekelborg Kellerworm. Dat mit Kellerworm seggt ok Klaus-Werner Kahl för dat Mönsterland. Tosätzlich kennt Wossidlo/Teuchert Muursöög. --::Slomox:: >< 21:07, 11. Sep. 2017 (CEST)

Dat klingt ganz goot, man dat Problem sünd wi dor nich mit los: For en Taxonomie weer dat nich goot to bruken. Oder schöllt anners de Asseln denn Swiene oder Sögen heten? Oder scholl dat updeelt weern in Kellerswiene un Echte Kellerswiene?--Bolingbroke ✍ 11:38, 12. Sep. 2017 (CEST)

Scheinwerfer

Ik nehm an, dor gifft dat ok keen plattdüütsch Woort vör. De 1:1-Översetten Schiensmieter höört sik nich jüst goot an. Gifft dat Vörslääg? --Iwoelbern ✍ 11:17, 12. Sep. 2017 (CEST)

De Oostfreesche Landschop hett hier [12]: Schienwerfer. An annere Stäe warrt avers von Daaklücht snackt, wenn dat um en Nebelscheinwerfer geiht. Ik meen, Licht ist doch en goden, olen Utdruck. Eventuell passt Autolicht ja ganz goot...--Bolingbroke ✍ 11:36, 12. Sep. 2017 (CEST)

Wat opfallt: bi de:Scheinwerfer gifft dat keen Interwikis! Dat liggt dor an, dat ok annere Spraken dor keen allgemenen Utdruck för hebbt. wikt:en:Scheinwerfer to'n Bispeel wiest fiev verscheden engelsche Utdrück för Scheinwerfer.

Afhängig von'n Kuntext sünd dor also verschedene plattdüütsche Utdrück mööglich. Segg maal en Bispeelsatz, villicht is dat denn lichter, dor en passlichen Utdruck to finnen. --::Slomox:: >< 13:49, 12. Sep. 2017 (CEST)

ik wull den Artikel Xenon mit de Tiet mol överarbeiten. Dor warrt dorop henwiest, dat Xenon in "Autoscheinwerfer" insett warrt. Ik heff nu eerst mol Autolüchten bruukt. En Artikel dorto fehlt noch, also dücht mi, ik fraag mol, op wat de Lenk gahn schall. --Iwoelbern ✍ 14:19, 12. Sep. 2017 (CEST)

de:Xenonlicht seggt, dat dat för Fernlicht un Abblendlicht bruukt warrt. Dorto hebbt wi ünner Daallicht un Feernlicht Artikels. Du kannst also bi Xenon ok direkt düsse beiden Artikels angeven. --::Slomox:: >< 16:56, 12. Sep. 2017 (CEST)

Dat lööst de Fraag nich. Afsehn dorvun, dat ik mit dat Woort Daallicht nix anfangen kann, un de Artikel ok 'n beten snaaksch lett (dor warrt to'n Bispeel op Smietlüücht lenkt, wat nu ok nich begäng is – de glieke Schriever lenkt in den Artikel Feernlicht op Schiensmieter). Opletzt bruukt wi en plattdüütsch Woort för de:Kraftfahrzeugscheinwerfer. Dat is en Apparat, de en Artikel verdeent hett, un dorför bruukt wi en Naam. Ok wenn een dat in Xenon eerst mol ümgahn künn, wenn man denn wull. Man, Xenon is Deel vun de Lücht und nich vun't Licht. Afblenn- und Feernlicht gifft dat bi annere Autolüchten jüst so… --Iwoelbern ✍ 11:26, 13. Sep. 2017 (CEST)

Gaat nich eenfach Wöör as: Schienwarper (so as in't Nedderlännsche), Kopplamp (as in't Nedderlännsche un de engelsche Översetten) un ümgangsspraaklich finn ik Autolücht or Faartüüglücht nich verkeert (je na Schrievwies anners denn, natüürlich). Daaklücht för Nebelscheinwerfer dücht mi ook good. Zylbath ✍ 21:27, 17. Nov. 2017 (CET)

Flugschneise

Mi dücht, wi harrn dat enerwegens al harrt, man ik weet rein gornich, wonnehr un wo. Wat kann man dor seggen? Unner Umstänn mol wat Neets, as Flegerrange? Oder Flegerbahn? Flegerspoor? Kann dat angahn, datt annere WPs dat gornich heft? --Bolingbroke ✍ 15:08, 18. Okt 2017 (CEST)

Eerstmaal de Utdrück in annere Spraken: engelsch approach path, nedderlandsch aanvliegroute un Däänsch indflyvning. Artikels dorto gifft dat aver narms. --::Slomox:: >< 15:29, 18. Okt 2017 (CEST)

Wat mit Anflaag… harr ik nahmen, wenn ik müss. Anflaagbahn villicht. De Sass översett "Schneise" mit Snees, von dorher künn man dat woll ok to Anflaagsnees verbinnen. --Iwoelbern ✍ 17:31, 18. Okt 2017 (CEST)

Snees hebb ik noch nienich höört oder lesen. Gifft dat dat ok buten den Sass enerwegens? --Bolingbroke ✍ 19:58, 18. Okt 2017 (CEST)

Heinrich Teut in sien Hadler Wörterbuch hett ok Snees, jüstso Wossidlo/Teuchert in dat Mecklenburgische Wörterbuch. In de Literatur is dat ünner annern bi John Brinckman to finnen. Dat is en Woord von de Forstweertschop (ik nehm an, dat de Flugschneise ok so heet, von wegen, dat de Bööm dor all afhaut sünd) un is ut dat Hoochdüütsche övernahmen. Dat Hoochdüütsche Woord is en middeldüütsche Dialektform von schneiden, in de sik de Luudwannel t -> ß insleken hett. Dat is verwandt mit dat plattdüütsche Woord Sneed, wat "Grenz" bedüden deit (Grenzen sünd fröher ok faken free von Bööm hollen worrn). Dat plattdüütsche Woord Sneed kummt ünner annern in de Naams Snee un Sneegraven vör. Dat Woord Snees is aver woll al fröh dör de Forstweertschop in dat Plattdüütsche kamen.

Ok wenn dat Woord al oold is, dücht mi dat liekers beter, wenn wi wat anners as Snees bruken doot, denn dat Woord Snees kennt buten de Forstweertschop kuum een.

Ik heff an Flegertraad dacht (von Traad för "Wagenspur"), aver dat Woord passt beter to "Luftstraße".

Villicht Flegerdalpadd oder Flegerdalbahn (also "Flugzeugsenkpfad")? --::Slomox:: >< 21:23, 18. Okt 2017 (CEST)

Flegerdalbahn is mi en beten to um. Wat hoolt Ji denn vun eenfach Flegerbahn? --Bolingbroke ✍ 11:43, 19. Okt 2017 (CEST)

Dor komm ik nu nich mehr mit. Faken hebbt wi dat Problem, dat dat Fackbegrepen op plattdüütsch nich gifft un wi uns wat utdenken mööt. Nu gifft dat mit de "Snees" mol en plattdüütschen Fackbegreep un we wüllt liekers en nee Woort utklamüstern, blots weil dat Woort buten de Foorstweertschop nich begäng is? Den Sinn dorachter verstah ik nich. --Iwoelbern ✍ 12:28, 19. Okt 2017 (CEST)

Flegerbahn is mi to allgemeen. Dat kann ja ok de "Flugbahn" von en Fleger ween oder de "Luftstraße".

Mit Snees backt wi to dull an dat Hoochdüütsche, dücht mi. De "Anflugschneise" is ja nich würklich en "Schneise". Dat is en Begreep, de sik billt hett, as de Flegeree vör över 100 Johr anfungen hett, un de sik denn över düssen Tiedruum von över 100 Johr wannelt hett: weg von ümhaut Bööm to en Begreep von de Flegeree, de mit Bööm nix mehr to doon hett. In dat Plattdüütsche hett dat düssen Wannel von’n Begreep över 100 Johr nich geven. Op Plattdüütsch hett Snees jümmer blots mit Bööm to doon hatt un nich mit Flegeree. Un nu dat hoochdüütsche Woord "Anflugschneise" eenfach tweihacken in "Anflug" un "Schneise" un de denn enkelt översetten, üm en Woordwannel von över 100 Johr in fiev Minuten natomaken, dat holl ik nich för good.

Wenn ik metaphorisch denken do, denn fallt mi to "Anflugschneise" Immen in. De Immen hebbt ok en fasten Padd üm in’n Immenkorv to flegen. Dat, wo se op to flegen doot, dor seggt de Imker Tielock to. Villicht kann een dat ut de Imkeree för de Flegeree utlehnen? ;-)

Annere Idee noch: Infleegbahn. --::Slomox:: >< 14:19, 19. Okt 2017 (CEST)

Infleegbahn dücht mi bitherto dat beste Woort! Wat Slomox to de Snese seggt hett, stimm ik to. Ik meen ok, wi schollen en beten uppassen, nich jummers eerst mol hoochdüütsch to denken un denn 1:1 to oversetten. --Bolingbroke ✍ 15:04, 19. Okt 2017 (CEST)

Impfung und Impfen

Is mi bi mien Artikel over Virologie upfullen: Ik segg vun Huus ut Impen. In Sass steiht empen. Dat hebb ik avers anners nargens höört oder sehn. Bi us in de WP hefft wi meist empen. Dat is vun Iwoelbern, de hollt sik meist an Sass bi so'n Saken. Bi de Oostfreesche Landschop hebb ik impfen (Frömdwoord), enten un pocken funnen. pocken hett ok Hermann Böning for Ollenborg. Bi Neuber steiht impen, man he hett ok den Pockenschien. He meent, dat weer de Pockenimpfbescheinigung. Kann dat angahn, dat dat avers eenfach dat ollere Woort for Impfschien is? Mien Süüdollenborger Wöerbook hett nich impen, nich empen un ok nich enten, man Pocksetter for Impfarzt. Bi Pocken setten steiht dor impfen gegen Pocken. Bi Buurmann hebb ik Pockstoff for Impfstoff funnen. Nu to de Virologie: De eersten Imp-Versöke hett dat just mit de Pockenkrankheit geven. Mit Lymphe vun Kohpocken is dat maakt wurrn. Kann dat angahn, datt dat plattdüütsche Verbum pocken direktemang vun Pocken setten nahmen is, so, as engelsch vaccination vun lat. vacca = de Koh? Also, wenn dat eerste Impen en Pockensetten weer, hett later (Allerwegens? Bloß in de wecken Regionen?) dat Impen allgemeen sien Naam dorvun kregen? Is denn dat ollere un an sik plattdüütsche Woort for impen pocken?. Wat weet Ji over düsse Saak un wat meent Ji dor to? --Bolingbroke ✍ 18:36, 1. Nov. 2017 (CET)

Oder kummt dat vun dat ole Woord Pook? Hebb ik bi Böning funnen, as oold Woord. Dat bedutt hd. Dolch, hett also wat mit steken to doon. Oh, nu seh ik eerst: Dat gifft ok in'n Sass, dor is dat nich as oold kenntekent, un heet Messer, Dolch.--Bolingbroke ✍ 12:10, 2. Nov. 2017 (CET)

de:Impfung seggt, dat de "Pockenimpfung" von 1796 is. De twete Krankheit, gegen de so en Stoff funnen worrn is, weer 1885 de Dullwoot. Da heet, dat dat meist hunnert Johr lang blots een Form von "Impfung" geven hett: de gegen Pocken. In düsse Tied hett dat en "Pockenschein" (op Platt Pockenschien) geven, de nawiest hett, dat du gegen de Pocken immun büst. De Pocksetter hett di mit Pockstoff pockt un dat hett denn Pockenleggen oder Pockensetten heten. In de Wöörböker von Wossidlo/Teuchert för Mekelborg un Kück för de Lümbörger Heid staht ok Indrääg to dat Thema in.

De Wöör "impfen", impen, empen, enten sünd egentlich Wöör, de ut’n Wien- un Aavtbo kaamt (de:Pflanzenveredelung): wenn du Knubben, Drieven oder Telgen von een Plant op en annere Plant settst, so dat se anwasst. Dat is op Latien oculare oder inoculare nöömt worrn. Un as se dat Middel gegen Pocken funnen hebbt, hebbt se dor ok dat Woord inoculare/inoculate för bruukt. Dorüm is ok in dat Hoochdüütsche un dat Plattdüütsche dat Wien-/Aavtbo-Woord in de Medizin övernahmen worrn.

As dat na 1885 denn ok wat gegen annere Krankheiten geven hett, hett de "Pockenschein" den Naam "Impfschein" kregen, denn nu hett dat ja mehr as een Soort geven un "impfen" hett op beide passt.

Na mien Verscheel schullen wi geern von Pockenschien, Pocksetter, Pockstoff, pockensetten etc. schrieven, wenn dat üm dat 19. Johrhunnert geiht un dor de Krankheit Pocken mit meent weer. Wenn dat nich speziell üm de Krankheit Pocken geiht, denn schullen wi lever empen, impen, enten bruken. --::Slomox:: >< 15:59, 3. Nov. 2017 (CET)

Lütten Nadrag noch: ik heff güstern mit miene Oma (Johrgang 1925) snackt: för de aktuelle Corona-Impfung hett se dat hoochdüütsche Woort Impfung bruukt, för dat, wat se as Kind kregen hett, dat Woort Pocksetten. Wenn ik in mien Bidrag von 2017 also von dat "19. Johrhunnert" snackt heff, denn mutt ik dat en beten utdehnen: Bet 1975 hett dat en Plicht för dat Pocksetten geven un eerst in de Johren na 1980 is dat ut de Mood kamen. So lang hett ünner Plattdüütsche wiss ok noch de Utdruck Pocksetten leevt. --::Slomox:: >< 10:14, 12. Jul. 2021 (CEST)

Zins

Ik heff vörhen de Links op den Mehrdüdigen Begreep Pries ümännert un wull bi Alexander III. (Paapst) den Link Pries op Pries (Weertschop) ännern. Dorbi is mi ok en Link op Zins opfullen, den ik op Tins ännern wull, dat plattdüütsche Woord för dat Hoochdüütsche "Zins", dat ik kenn.

To'n Glück heff ik vörher noch kort googelt un dorbi faststellt: dat hoochdüütsche Woord "Zins" kummt von dat Latiensche "census"! Dat bedüüdt, dat mutt na de Etymologie op Plattdüütsch ok "Zins" ween. Ik harr al en önnigen Schreck, dat ik Johren lang dat Woord hier op Wikipedia jümmer verkehrt bruukt harr!

Aver as ik denn noch wieder googelt heff, is de Schreck wedder en beten lüttjer worrn: Korl Tiek hett in Wecke Leiw is de grötst? al 1870 von vertins't schreven un Johann Meyer hett in sienen Plattdeutscher Hebel ok Tins. Un dat gifft en ganzen Barg annere plattdüütsche Böker mit Tins.

Nu miene Fraag: kennt ji dat Woord as Zins oder as Tins? Un wie kann dat angahn/wannehr hett sik inbörgert, dat dat ok Tins gifft? --::Slomox:: >< 10:21, 6. Dez 2017 (CET)

Ik kenn dat vun mien Öllern as Tins. Und so hett dat ok jümmers de plattdüütsche Bankkoopmann seggt. --Iwoelbern ✍ 10:27, 6. Dez 2017 (CET)

Ik kenn nix anners, as Tins, Tinsen un tinsen. Du warrst us woll verklaren, wie dat angahn kann, bi de Etymologie...--Bolingbroke ✍ 10:55, 6. Dez 2017 (CET)

Da ich keine andere Seite finde, wo ich mich an alle wenden kann, mach ich es hier, wo es noch am besten thematisch passt: Es geht um die Wikiprojekte, hier insbesondere um das Wikiprojekt Biologie/Planten un Bööm

Ich weiß nicht, ob alle wissen, wer ich bin, daher kurz: Ich arbeite am plattdeutschen Wöörbook, nds.wiktionary

Bei den Angeben inden Wikiprojekten gibt es ein Problem: Es gibt wohl rund 50 verschiedene plattdeutsche Dialekte, innerhalb der Dialekte gibt es zudem das Problem, dass manchmal wie die Grenze, wo man hond under eine Variante davon und wo man Rüe oder eine Variante davon sagt, quer durch das Gebiet eines Dialektes läuft. Aber auf der Projektseite wird nur eine endlose Aufzählung von Bezeichnungen gemacht, alles unter Plattdeutsch, ein besonders krasses Beispiel hierfür ist der Ackerschachtelhalm Wikipedia:Wikiprojekt_Biologie/Planten_un_Bööm#Ackerschachtelhalm_2 Ist, so sage ich mal ironisch, schön, dass das Plattdeutsch viele Wörter für diese im Garten nervende Planze hat, nur: Wo sagt man was im Norden? Das ist in meinen Augen eine Nullinformation, mit der man nur sehr wenig anfangen kann. Zudem ist dort in der praktischen Umsetzung gar nicht bedacht worden, dass auch die anderen Dialekte ihr Wort dafür haben, wenn ich die Liste ergänze, dann kommen zwischen viele norddeutsche Namen auch noch jede Menge aus Westfalen, auch da gibt es jede Menge Dialekte, und Ostfalen und und und. Kurzum, dass wird in meinen Augen ein Sammelsurium ohne Struktur, dessen Informationswert mit jedem weiteren Eintrag eher ab- als zunimmt.

Persönlich würde ich das Problem so lösen, dass man folgendes Schema verwendet:

• Plattdüütsch:
  • Bremen:
  • ...
  • Hamborg:
  • Mönsterland:
  • Vest Recklinghusen:
    • Eike
    • Eikenboom
  • Veluws

Wenn es bspw. in Schleswig zwei verschiedene Namen in unterschiedlichen Gebieten, bsp. Süd- und Nordschleswig gäbe, würde ich das in einer Klammer hinter dem Wort vermerken, also bspw. "Planzenbezeichnung (nur Nordschleswig)". Im Norden tritt dieses Problem wohl eher selten auf, im Sauerland hingegen sehr oft, da hat man manchmal 5 und noch mehr Begriffe, die alle dasselbe bezeichnen, aber in jedem Ort eine andere.

Ich kann natürlich nicht mal eben eure Seite umbauen, will das auch gar nicht, aber wenn ihr wollt, dass ich auch mal das eine oder andere Wort eintrage, ich arbeite mit vielen verschiedenen Wörterbüchern zu vielen verschiedenen Dialekten, dazu kommen dann noch andere Quellen, dann macht das in meinen Augen nur Sinn, wenn die Struktur der Artikel so verändert wird, dass es nicht nur irgendwann ein Sammelsurium plattdeutscher Bezeichnungen für eine Pflanze wird. In einigen Fällen hat man dann wohl hunderte verschiedene Einträge, häufig auch nur mal Schreibvarianten, weil die Dialekte meist unterschiedlichen Rechtschreibregeln haben, aber die vielen Einträge wären ohne jeden Bezug dazu, wo nun wie eine Pflanze, ein Tier oder was auch immer bezeichnet wird. In gewissem Umfang gilt das übrigens auch für Ortsnamen, auch insoweit gibt es insoweit in einigen Fällen zwar ähnliche aber dennoch unterschiedliche Namen in verschiedenen Dialekten. Das ist zwar eher seltener, die sind wohl meist 1:1 in einem anderen Dialekt übernommen worden, aber eben nicht immer. Hier müsste man zwar nicht wie oben vorgeschlagen vorgehen, aber doch zumindest in Klammern dahinter schreiben, wo von dem, was die meisten sagen, abgewichen wird.

Damit komme ich zu meiner Schlussfrage: Seit ihr damit einverstanden, dass ich das so mache, wie vorgeschlagen, allerdings würde ich es euch überlassen, die Seiten systematisch zu ergänzen, mit dem Wörterbuch habe ich eigentlich schon genug zu tun, ich würde hinter eure Liste eben eine Zeile einfügen, wo dann bspw. beim Ackerschachtelhalm nach

• • • ...
  • Kattenrocken
  • Kattenwocken
  • Kohdood
  • Krökeln
  • Krusen Duwock
  • Liddgras
  • Lisrücke
  • Papenpint
  • Uneet
  • Uneit
  • Ungerk

stehen würde:

• • Mönsterland:
    • Ackerkrockel
    • Imkruud
    • Hiärmsk
    • Kattenstiärt
    • Krockel
    • Scharprüüsken
  • Vest Recklinghusen:
    • Kattenstatt

Ich habe mal durchgezählt, ihr habt jetzt schon 52 Begriffe für Ackerschachtelhalm, mit den Ergänzungen nur mit den zwei hier beispielhaft genannten Dialekten wären es schon 59, und dann fehlen immer noch viele andere Dialekte mit ihren jeweiligen Bezeichnungen, allein für das Sauerland rechne ich ohne jetzt im Wörterbuch nachgeschaut zu haben mit jeder Menge, es wäre sehr überraschend, wenn es gerade beim Ackerschachtelhalm ausnahmsweise einmal anders wäre als sonst, Berge machten früher ohne moderne Straßen und Autos eben einsam, und die haben viele Berge zwischen ihren Orten, daher, es ist eure Entscheidung, aber ich denke, die Änderung wäre sehr sinnvoll, nicht nur im Hinblick auf die westfälischen und anderen Dialekte, auch im Hinblick auf die diversen Dialekte im Norden. Für dort würde ich in diesem Kontext für Schleswig, Holstein, Dittmarschen, Bremen, Hamburg, Nordhannoverisch sowie Oldenburgisch und Ostfriesisch eine Unterrubrik zu Plattdeutsch vorsehen, die Dialekte sind zwar prinzipiell sehr ähnlich, aber bei solchen Bezeichnungen gibt es dort auch teilweise sehr erhebliche Abweichungen, je nachdem, wo man gerade ist, heißt eine Pflanze auch schon einmal gerne völlig anders als anderswo im Norden. Das sind nicht nur alles Synonyme, die es überall im Norden zwischen Flensburg und der holländischen Grenze gibt, da gibt es je nach nordniedersächsischen Dialekt auch teilweise völlig andere Bezeichnungen, Bezeichnungen, die man bspw. in Bremen kennt, aber eventuell schon nicht mehr in Hamburg, während die Hamburger und Holsteiner die selben Bezeichnungen haben, wo dann aber die Schleswiger ebenfalls nicht mehr mitmachen, die schließen sich natürlich nicht den Bremern an, die haben noch ganz andere Bezeichnungen. Ich denke, das Problem ist damit auch deutlich geworden, dass ich mit meinen Vorschlag lösen will. Een gotet näet Johr --Joachim Mos ✍ 15:10, 1. Jan. 2018 (CET)

Kleines PS: Ich könnte eure Projektseiten gut für meine Arbeit gebrauchen, aber dann muss ich auch wissen, wo man was sagt, ansonsten weiß ich nur, dass irgendwo zwischen Tondern und der Benrather Linie, irgendwo östlich von Amersterdam umd westlich des östlichen Zipfel Ostpreußens eine Pflanze so wie angegeben bezeichnet, denn im Zweifelsfalle kann in eurer Wortliste auch ein ostpreußischer Begriff sein, einer aus den niederländischen Dialekten würde ich dann doch noch an der Rechtschreibung erkennen, wüsste dann aber immer noch nicht, welchem von den vielen dortigen Dialekten das Wort zuzuordnen ist. --Joachim Mos ✍ 15:26, 1. Jan. 2018 (CET)

Brachland

Ik kaam ut'e Stadt, vundeswegen kenn ik mi hier nich ut. Brook oder Braak is avers wat anners, dücht mi. Oostfreesche Taal hett Güüstfalg(e) oder Winterfalg. Hebb ik noch nie nich höört. Weet een vun Jo Bescheed?--Bolingbroke ✍ 19:44, 5. Jan. 2018 (CET)

Ik bün op'n Hoff grootworrn, aver in de Tied von Kunstdünger. Mit Land braakliggen laten weer dor nich mehr veel. Wat de Buurn fröher seggt hebbt, weet ik nich. Ik kenn blots Braak, Braakland, braak liggen. Ik heff aver maal in miene Wöörböker rinkeken: Teut hett för Land Hadeln Braak (braak, braak liggen, Braakstück, Braaktied, Braakmaand etc.). Aver he kennt ok Falg. Schall in Land Hadeln aver "flach umgepflügtes Land" bedüden. Wossidlo/Teuchert för Mekelborg kennt ok Braak un all de Wöör, de dor tohöört. Falg kennt Wossidlo/Teuchert blots för'n Westen von Mekelborg. Wenn ik dat richtig verstah, wat dor insteiht (de "Fruchtfolge" weer fröher de reinste Wetenschop, wenn ik dat so lees), denn weer dat Ümplögen aver en Deel von de "Fruchtfolge", de vör de Braak keem. Hängt also tohoop.

Wenn dat aver üm dat "Brachland" in'n överdragen Sinn geiht, (op Hoochdüütsch warrt dat Woord vondaag ja vör allen in'n Sinn von "Land, das auf unbestimmte Dauer nicht genutzt wird" bruukt ["Industriebrache" etc.].) denn mööt wi woll "Braakland" seggen un nix mit "Falg". --::Slomox:: >< 23:09, 6. Jan. 2018 (CET)

Grille

Gryllus campestris (Feldgrille) un Gryllus domesticus (Heimchen) sünd for us sunnerlich intressant, De Oostfreesche Landschop hett dor Heemken (domesticus) un Gras- oder Gressheemken (campestris) for. Hierhett L. Häpke noch anneer Naams uptellt: Heemken, Ämel, Krieter un Trütjen for domesticus un Werre, Schrotworm, nochmol Ämel un Kornwolp for campestris. Sachs gifft ok allerhand Lüde, de nehmt Grill(e), as Hoochdüütsch. Hett een vun Jo een vun düsse Naams al höört? Mi sünd de all unbekannt, man ik kaam ja ok ut'e Stadt...Nu weet ik nich, unner wat for'n Lemma ik de beiden Aarden beschrieven schall.--Bolingbroke ✍ 18:43, 8. Jan. 2018 (CET)

Ik bün op'n Land opwussen, aver Grillen hett dat bi uns nich geven (tominnst heff ik in miene ganze Jungstied keen sehn). Gryllus campestris schall besünners in'e Heid vörkamen un Gryllus domesticus in de warme Neegd von Hüüs. Aver uns Ümgegend is ja al ganz an'n Noordrand von dat Rebeed, in dat Grillen vörkaamt. Ik kiek noch in miene Wöörböker rin.

Wenn di Mekelborg intresseert: Hier steiht, dat Wolfgang Wranik sik mit Heuschrecken in Mecklenburg-Vorpommern un jemehr plattdüütsche Naams utkennt. --::Slomox:: >< 07:01, 9. Jan. 2018 (CET)

Gryllus domesticus is bi Teut (Hadeln) Heemken, Eemken, Iken. Kahl (Mönsterland) hett för "Grille" de Wöör Roggenmoer un Heemken. Book/Taubken (Hümmling) hebbt Heeimke. Un toletzt hett Thiessen för de Mennoniten to "Grille": Schirtj. Kummt woll von dat Verb schirtje, wat mit "pfeifen; to whistle" angeven is (Thiessen is vermoden, dat dat mit litausch "czirkszti" tohoophängt).

To Gryllotalpa vulgaris: Bi Wossidlo/Teuchert (Mekelborg) staht de Utdrück bös' Kräwt, Kräwt, Ritworm, Ritpogg', Ackerkräwt. Kück (Lümbörger Heid) hett Redderworm.

To Gryllus campestris heff ik gornix funnen... Aver miene Wöörböker sünd to'n groten Deel Plattdüütsch-Hoochdüütsch. Villicht steiht dor noch mehr in un ik weet blots nich de richtigen Söökwöör. --::Slomox:: >< 19:36, 9. Jan. 2018 (CET)

Laude (Hinnerpommern) hett noch Grill, Heimke un Lademann in sien Telschet Wöderbuek (Teltow) Heme. --::Slomox:: >< 19:44, 9. Jan. 2018 (CET)

Un veer verscheden oostfäälsche Wöörböker, de all Heimken oder Heimeken hebbt. Wenn di dat helpt, kann di för allens ok de genauen Angaven un Siedentallen geven. Heff ik mi eerstmaal spoort. --::Slomox:: >< 19:55, 9. Jan. 2018 (CET)

Verwaltungsamt up Platt

Ek sin just wedder büi eun poor Artikel öwwer Lippe teo schrüiven. Eck briuke niu eune Weord för "Verwaltungsamt". Dat wör de Beteuknunge för de Administarscheongleuderunge in’n Land Lippe. Sall ek dat better seo laten oder sall ek seowat os "Administratscheonsamt" nemmen?--Flaverius ✍ 18:53, 7. Mai 2018 (CEST)

Wenn ik dat richtig seh, hebbt düsse Ämter von 1879 bet 1928 bestahn. Wi mööt den Utdruck bruken, de to düsse Tied von de Plattdüütschen in Lippe bruukt worrn is.

Wecker Utdruck dat is, weet ik nich. Aver wohrschienlich Verwaltungsamt un nich Administratscheonsamt. Dorüm bün ik för Verwaltungsamt. (Tominnst solang nüms en Born finnen deit, in den en annern Utdruck steiht.) --::Slomox:: >< 07:17, 8. Mai 2018 (CEST)

Ja dat is richtig. Ik hebbe niu auk "Verwaltungsamt" schriewen. De Borns, deu ek funnen hebbe schriwt olle bluat van "Amt". Man ik mot "Verwaltungsmt" van "Landratamt" un den eufachen "Amt" unnerscheuden. Ik denke ek wer eunfach "Verwaltungsamt","Landroodamt" un "Amt" nemmen--Flaverius ✍ 10:59, 8. Mai 2018 (CEST)

Verwaltungsamt ducht mi ok richtig. --Bolingbroke ✍ 17:49, 8. Mai 2018 (CEST)

Gemeen, Gemen, Gemende oder Gemeende?

Moin,

es sieht so aus, als wenn es uns egol ist, ob wir Gemeen, Gemen, Gemende oder Gemeende schreiben (vermutlich ist Platt da sehr variabel). Richtig? Komisch finde ich dann allerdings schon Seiten auf denen unterschiedliche Schreibweisen auftauchen (Landkreis Gifhorn#Städer un Gemeenden: "Städer un Gemeenden", "Samtgemeende Brome" und "Samtgemeen Popendiek"). Oder "De Samtgemeende Swabern is en Samtgemeen", "Samtgemeenraat: De Samtgemeenderaat besteiht blangen den Samtgemeendebörgermeester ..".

Bemerkenswert finde ich auch, dass die häufigsten Singular und Plural sich so unterscheiden.

Söökresultaten:

• Gemeen/Gemeenen: 4512/24
• Gemen/Gemenen: 5/997
• Gemeende/Gemeenden: 220/141
• Gemende/Gemenden: 2/8

• Samtgemeen/Samtgemeenen: 1310/0
• Samtgemen/Samtgemenen: 4/0
• Samtgemeende/Samtgemeenden: 68/6
• Samtgemende/Samtgemenden: 0/0

• Städer un Gemenen: 429
• Städer un Gemeenen: 6
• Städer un Gemenden: 0
• Städer un Gemeenden: 55

Soll das so bleiben, oder was ist die Präferenz, wenn ich was korrigiere? --Aeroid ✍ 10:56, 10. Jun. 2018 (CEST)

Gemen un Gemende sünd nich good. Dat e is lang un dat mutt in de Schrift ok to sehn ween.

Ik schriev Gemeen, aver Gemeende dücht mi ok richtig för de Rebeden, in de dat -e an't Enn nich affullen is. De Plural to Gemeen is Gemenen un de to Gemeende is Gemeenden. --::Slomox:: >< 10:53, 9. Jul. 2018 (CEST)

Wee seggt men "Schafgarbe" op nederdütsch?

Wat is den nederdütschen Naam van de Plantenfamilje Achillea? Ik hev in Internet söökt öäver nirgends wat funden. Schaapgarv, -garf? Dat dücht mi to "unnatürlich".

De "nordseegermaanschen" Spraken sin do bannig uneenheitlich, de Holländers seggen duizendblad, de Danschen seggen röllike. Up Engels seggt man to de Blom yarrow, wat etymologisch dat glieke Wort is as Garbe, sunst seggt man to "Garbe" sheaf, wat mit holländisch schoof övereenstimmt.

Kunnt ji mi hülpen? --ElNuevoEinstein ✍ 13:05, 12. Aug. 2018 (CEST)

Spraken sin do bannig uneenheitlich: Dat Plattdüütsche is dor ok uneenheitlich. Kummt op’n Dialekt an.

Illustrierte Flora von Mitteleuropa seggt: Nach der weißen Blütenfarbe heißt die Pflanze Grüttbloom (Holstein), Pohlsch Grett [polnische Grütze] (Westpreußen), Witt Wäselk, Witt Wäseling (Mecklenburg).

Flora von Bremen und Oldenburg seggt: Relek, Röelk, Rolegger, Dusendblatt, Schâpgarwe.

So spricht Mecklenburg-Vorpommern seggt: Dusendblatt, Röölk.

Illustrierte Flora von Mittel-Europa sammelt ok noch en poor Varianten.

In Oostfreesland, op Juist: Dusendblatt.

In de Oltmark: Rêlitz.

In der Umgegend von Hamburg wie auf Helgoland: Röhlk.

Freywöhler Platt (Friedewalde): Reelk.

Aver Schaapgarv is ok richtig Platt. Al 1868 bi Christian Gilow: Schåpgarw.

Aver dat gifft wiss noch mehr Utdrück. --::Slomox:: >< 09:40, 13. Aug. 2018 (CEST)

suggerieren

Wee seggt man suggerieren up Nedderdütsch? Ik bruuk dat för den Satt: Die Bezeichnung ist insofern irreführend, als dass sie eine Zweiteilung der Sprachfamilie suggeriert.

Du kannst De Utdruck suggereert seggen. Oder du seggst sowat as De Utdruck maakt den (verkehrten) Indruck, dat oder De Utdruck düüdt an, dat. --::Slomox:: >< 15:26, 16. Aug. 2018 (CEST)

hendüden/-wiesen op; andüden, dat; vermoden laten, dat; --Iwoelbern ✍ 15:49, 16. Aug. 2018 (CEST)

Gliederung up Nederdütsch

Ik bruuk dat Woord Gliederung as in: Die Gliederung der Sprachfamilie sieht wie folgt aus:...

Dat Wöörderbook van Gernot de Vries gifft mi as plattdütsche Översetting bloots de Gliederung, de Sketz un de Upboo an: [13]. Öäver de Gliederung wull ik nich nöhmen, dat is keen plattdütschet Woord, un Sketz und Upboo is wat annert.

Ik hev an Updeeling denkt, öäver dat is nich dat glieke. Fallt jük 'n betern Utdruck in? --ElNuevoEinstein ✍ 22:48, 20. Aug. 2018 (CEST)

Die Gliederung der Sprachfamilie sieht wie folgt aus: is en good Bispeel för hoochdüütschen "Nominalstil". Wenn du bi Google maal na "plattdeutsch Nominalstil" söchst, denn finnst du en ganze Reeg Sieden över dat Thema. För Plattdüütsch is mehr de "Verbalstil" typisch. To’n Bispeel: De Spraakfamilie deelt sik op in: --::Slomox:: >< 08:37, 21. Aug. 2018 (CEST)

Dat is woar, dat Nederdütsch mehr mit Verben arbeet as Hoogdütsch. De Sprakfamilie deelt sick up in... is heelemal beter as de Updeeling van de Sprakfamilie is... Öäver dat is nich ganz dat, wat ick wull. Wenn ik segg: De Sprakfamiljie deelt sick up in..., dann bedüdet dat, dat dat so is, dat sie wohrhaftig in disse Twiig terfallt. Wenn ick segg: Die Sprachfamilie wird wie folgt gegliedert, dann meent dat: De Sprakwetenschaplers beschrieven, wee sick de Familje updeelt. Updeelen un en Updeeling beschrieven is nich dat glieke. Ick wull in den glieken Afsnidd - konkret geiht dat um de Afroasiatsche Spraken - utdrücken, dat Sprakwetenschaplers bannig verscheedene Upfattingen hevt wee sick de Familje updeelt. Ick hev doar nu groote Buukpiin bi de Saak... --ElNuevoEinstein ✍ 10:22, 21. Aug. 2018 (CEST)

Denn maakt wi ut De Spraakfamilie deelt sik op in: eenfach [De Spraakwetenschop/Linguisten/Greenberg] deelt de Spraakfamilie op in:

Is dat beter?--::Slomox:: >< 10:37, 21. Aug. 2018 (CEST)

Leed is den nederdütschen Begreep för Glied as in "Körperglied", doa kann ik also leedern för gliedern schriiven. Dücht ji dat n goden Neologismus? --ElNuevoEinstein ✍ 23:12, 23. Aug. 2018 (CEST)

Dücht jo ;-)

Dat is keen goden Neologismus. Dat seggt so nüms un dat höört sik ok "unnatürlich" an.

Hest du dat hier sehn? --::Slomox:: >< 08:39, 24. Aug. 2018 (CEST)

Up jeden Fall sowat, as warrt in-/unner-/updeelt...--Bolingbroke ✍ 11:43, 10. Okt 2018 (CEST)

Rindenmulch

Schöllt wi dor dat hoochdüütsche Frömdwoort nehmen, wiel dat ja sowieso jedeen so seggen deit? Oder hefft Ji dor annere Naams for?--Bolingbroke ✍ 11:43, 10. Okt 2018 (CEST)

Mulch sülvs is ja ok in dat Hoochdüütsche en Frömwoord, ut dat Engelsche (ok wenn dat an de Utspraak nich mehr to marken is). Dat Woord beschrifft de Funkschoon von’n Stoff: den Bodden bedecken. För düsse Funkschoon fallt mi keen Begreep in. Aver "Rindenmulch" besteiht ut de lütthackt Butenhuud von Bööm. Wat, wat lütthackt is, heet op Platt "Hackels". Un de Butenhuud von Bööm heet op Platt je na Dialekt "Rinn", "Bork", "Bark", "Bast" etc. Wenn wi dat tohoopsett, sünd wi bi "Borkenhackels", "Rinnenhackels", etc. Geiht dat? --::Slomox:: >< 12:01, 10. Okt 2018 (CEST)

Hackels is jedenfalls en gode Idee!--Bolingbroke ✍ 12:18, 10. Okt 2018 (CEST)

Unsterblichkeit

Weet een en plattdüütsch Woort dorför? --Iwoelbern ✍ 14:23, 16. Nov. 2018 (CET)

Wat beters as Unstarvlichkeit fallt mi nich in. Un Johannes Paulsen is 1885, as he dat Nie Testament översett hett, ok nix anners infullen: [14]. --::Slomox:: >< 20:49, 28. Dez 2018 (CET)

Dat is ook vör Middelnedderdüütsch beleggd as "unsterflīchēt*, unsterflicheit, unstarflicheit". Unstarvlichkeid klingt doch nich leyg, beter as Doodblievundüchtigkeid. ;) Zylbath ✍ 11:03, 5. Jun. 2019 (CEST)

Passt das so?

<text systemLanguage="nds" class="agd"><tspan 
x="518.58905" y="464.29459">Bund</tspan><tspan 
x="517.74109" y="494.70181">Bundslänner</tspan><tspan 
x="517.65393" y="597.03021">Flächenlänner</tspan><tspan 
x="751.15771" y="677.46912">Stadtstaten</tspan><tspan
x="457.09702" y="634.80560">(Regierungsbezirke)</tspan><tspan 
x="613.67615" y="757.47815">Kreisfre’e Städer</tspan><tspan
x="356.08347" y="689.06378">(Land-)Kreisen</tspan><tspan 
x="228.09721" y="734.55768">(Gemeen-</tspan><tspan 
x="228.09721" y="759.36584">verbände)</tspan><tspan 
x="415.08853" y="787.98749">Gemenen</tspan><tspan 
x="176.16365" y="815.90582">(Gemenen)</tspan></text>

--Aeroid ✍ 17:11, 28. Dez 2018 (CET)

Ik harr dor Regerungsbezirke un Gemeenverbänn von maakt. --::Slomox:: >< 20:45, 28. Dez 2018 (CET)

Merci, geännert.--Aeroid ✍ 22:21, 28. Dez 2018 (CET)

Is dat nich allens en beten Düütsch? Bunds- güng torüch op "Bundes-", wat denn de Assimileren to'n Opper vull (Bunnes-) un vun de meersten as "Bunns-" realiseerd warrt. Twüschen /n/ un /s/ hett eyn al so en emerging stop /t/, dey avers nich unbedingt op den oorsprünglichen <d>-Luud torüchgaan mütt. "Flächen-" is vör my en düütsch Woord, by my heyt dat "Flaag" un de Pluraal or dat Kumpositschoonsallomorf is "Flagen-". "Stadt" wöör ik nich mid düütsch "dt" schryven, wyldat wy in'n Pluraal seyt, dat dat en uutluudverhard /d/ is (de Städer), ik wöör daarso eynfach "Stadstaten" schryven. Ik vinn dat düütsche <-ung> ook nich so smukk un wöör dat eynfach "Regerens-" nöymen. Wän eyn al dat düütsche "Bezirk" nimmt (ik wöör villicht Kuntrei or Kring nemen or so), dän wöör ik ook den Pluraal op <-en> bruken, dat Pluraal-e is je meyrstendeyls uutvullen. Ik vinn vör "Kreis" jümmers noch "Kring" beter.

Süss: Bund, Bunnslänner, Flagenlänner, Stadstaten, Regerensbezirken (Regerenskuntreien, Regerenskringen), Kringfre'e Städer, Landkringen, Gemeenverbänn, Gemenen. Zylbath ✍ 10:58, 5. Jun. 2019 (CEST)

To Flagen: von de Theorie her hest du recht. Flaag bedüüdt "Fläche, Stück Land". Aver synonym sünd Flaag un "Fläche" nich. Flaag is mehr "afgrenzt Stück Land", dücht mi. Bi Flagenland wehrt sik wat bi mi. Höört sik nich richtig an. Aver wenn annere dat anners seht, denn mientwegen.

To Stadt: ok dor hest du recht. Dat t an’t Enn hett op Platt keen Sinn. Liekers schall dat na Sass mit dt schreven warrn, dat dat hoochdüütsch wennte Oog dat wedderkennt. Dat is na mien Verscheel nich de klöökste Sass-Regel, aver dat is en Sass-Regel.

To Landkreis un Bezirk: dat sünd sied över 100 Johr inbörgerte termini technici ut de Verwaltung, dor bruukt wi uns nu keen Neologismen mehr för infallen laten. Fraag diene Öllern, Grootöllern, Navers oder wat dat anners noch för Lüüd gifft, de mit Platt as spraken Spraak opwussen sünd. De seggt nich Landkrink un eerst recht nich Regerenskuntrei.

To Bezirke/Bezirken: Dat is en swoor Thema. Wenn ik dat recht weet, denn is de -en-Pluraal op Platt en recht junge Saak, de blots in wecke Dialekten vörkummt. Dorto gifft dat in’n Deutschen Sprachatlas [15]) de Koort 406 (Berge; baseert op Wenker-Satz 29), de wiest, dat blots de Noorden von Neddersassen un Sleswig-Holsteen Bargen seggt. Westfalen, de Süden von Neddersassen, de Süden von Sassen-Anholt un Brannenborg seggt Barge/Berge/Biärge un Mekelborg, de Noorden von Sassen-Anholt, Pommern un Prüßen seggt Barg’. As dör de Apokoop dat -e an’t Enn wegfullen is, dor weren Singular un Pluraal von Barg nich mehr to ünnerscheden. De Oosten hett dat mit sien Barg’ akzepteert, de Noorden hett dat nich akzepteert un hett de Pluraalform ut’n Akkudativ in’n Nominativ övernahmen. De Süden dorgegen müss gornix maken, denn dor hett dat gorkeen Apokoop geven. In en groten Deel von Plattdüütschland is de -e-Pluraal also gornich frömd. Un in’n Noorden gellt de ne’e -en-Pluraal ok blots för ole plattdüütsche Wöör. Bi Wöör, de eerst na de Apokoop nee in de Spraak opnahmen worrn sünd, dor gifft dat keen faste Regel. Wenn ik annere Plattsnackers ut miene Gegend tohöör, denn kann ik dor ok keen faste Regeln finnen, de wecken bruukt -en, de annern -e. Deelwies ok wild dörenanner. --::Slomox:: >< 08:55, 6. Jun. 2019 (CEST)

Buchhaltung/Buchführung

Gifft dat för dat Woort "Buchhaltung" oder för de "Buchführung" en plattdüütschen Begreep? --Iwoelbern ✍ 11:11, 22. Mär 2019 (CET)

De „Buchhalter“ is en Bookholler. De „Buchhaltung“ is op Nedderlandsch „boekhouden“ oder „boekhouderij“ un op Däänsch „bogholderi“. Wenn du bi Google na „Bookholleree“ söchst, denn finnst du dor ok en Reeg Sieden, op de dat so bruukt warrt. Kannst aver bestimmt ok „dat Bookhollen“ seggen.

De hoochdüütsche Wikipedia maakt en Ünnerscheed twüschen de:Buchhaltung un de:Buchführung. Annere Spraken maakt düssen Ünnerscheed nich. De „doppelte Buchführung“ heet op Däänsch „dobbelt bogholderi“ un op Nedderlandsch „dubbel boekhouden“.

Mi dücht, dat wi nich veel verkehrt maakt, wenn wi ok op Platt von „dubbelt Bookhollen“ oder „dubbelte Bookholleree“ snackt.

Wenn di dat aver nich toseggt, denn kannst du woll ok von „Bookföhren“ snacken. Verstahn doot de Lüüd dat wiss. Wenn du dat bi Google ingiffst, denn gifft dat nich veel Drepers, aver wi sünd nich de eersten, de dat Woord so bruukt.

In de Hansetied weer en „bokevorer“ aver noch en Minsch, de mit Böker hannelt. --::Slomox:: >< 11:53, 22. Mär 2019 (CET)

Bookholleree/Bookhollen höört sik doch al good an. Dat harr ik woll ok so nahmen. Velen Dank! --Iwoelbern ✍ 12:14, 22. Mär 2019 (CET)

Kleibax

Moin tohopen, güstern hett een de Fraag stellt, wat dat Woort "Kleibax" bedüüt. Ik kenn dat Woort so nich un woll dat dorüm hier mol wietergeven. Kort to'n Tosamenhang: dat geiht üm Smeerkraam, denn en Kind maakt hett. De Öllern kennt beid dat Woort "Kleibax", man de een seggt, dormit is de Smeerkraam meent, wiel de annere seggt, dat dormit dat Kind meent is. Nu kenn ik för den tweeten Sinn woll de Wöör "Kleibüdel", "Kleipoot" oder "Kleimors" un för den eersten "Kleikraam", man vun en "Bax" heff ik noch nix höört. Ik nehm an, dat kummt vun "backen" (= kleben). Weet dat een nipp un nau? --Iwoelbern ✍ 09:23, 4. Jul. 2019 (CEST)

Ik sülvs heff dat Woord noch nich höört. Google seggt blots, dat dat Woord woll in dat Niedersächsische Wörterbuch, Band 7, Teil 51, S. 335, vörkummt, seggt aver nix, wat dor steiht.

Ik heff in miene Wöörböker rinkeken, aver ok dor nix funnen. Wat ik aver funnen heff, is en Indrag to Backs: Wossidlo-Teuchert hebbt för Mekelborg: klebrige Masse, wie sie beim Backen entstehen kann un bi de Bispelen: dat hett so rägent, dat is all een Backs. Teut för Land Hadeln seggt, dat dat Menge, Haufen heet un in de Bispelen geiht dat üm Geld, Schüllen, Törf un Holt (also nix, wat smerig is).

Düüdt op jeden Fall dor op hen, dat "Smeerkraam" op jeden Fall richtig is. Slütt aver natürlich nich ut, dat dor ok de Person mit meent ween kann, de kleit. --::Slomox:: >< 09:23, 5. Jul. 2019 (CEST)

Dat hülpt doch al bannig wieter. Besten Dank! --Iwoelbern ✍ 10:09, 5. Jul. 2019 (CEST)

Ook wenn't nu bäten her is, ick heff dat nur ierst hier seihn. Gundlach, de an denn Wossidlo-Teuchert mitarbeit und nah Teuchert sienen Dod denn dat ganze wiederführt hett, schrift dor nu tau in "Von Aant bis Zäg", S. 15: "Ein schönes plattdeutsches Wort ist Backs 'der Backs'. Es hängt zusammen mit backen in der Bedeutung 'kleben', von dem dann eine Bildung backsen abgeleitet wurde, welche ebenfalls 'kleben' bedeutet und daneben 'einen Schlag, einen Backenstreich versetzen'. Der Backs ist erst einmal eine klebrige Masse, wie sie beim Backen entstehen kann, wenn es mißlingt: Dat Brot is all' ein Backs, 'es ist schleifig'; oder: Dat hett so rägent, dat is all' een Backs. Und so kann eine Liebeserklärung formuliert werden: Min Hart (mein Herz) un din Hart schall warden een Backs. Backs ist dann ein 'Haufe gleichartiger Dinge': 'n Backs Plummen oder 'n Backs Minschen sogar. Und Backs ist ganz besonders - und in dieser Bedeutung ist das Wort auch in die norddeutsche Umgangssprache übergegangen - der 'Schlag mit der Hand', 'die Ohrfeige': Kriggst glik 'n Backs, wenn du nich hüürst, sagt man zum ungehorsamen Kinde." Ick kenn dat Wuurt Kleibax nich, viellicht hemm je beid' recht. Bi uns gifft dat den Soelpott, dat is 'n Smerfink.--IP-Los ✍ 15:37, 11. Dez 2020 (CET)

Überwachung

Woans kann man dat in Plattdüütsch utdrücken? Konkret geiht dat üm den Begreep Überwachungssystem. --Iwoelbern ✍ 10:08, 5. Jul. 2019 (CEST)

Fangt wi bi dat Grundwoord an: waken bedüüdt jüst as op Hoochdüütsch "wach bleiben" (ik heff de ganze Nacht waakt seggt mien Oma, wenn se nich slapen kann). bewaken un opwaken bedüüdt "bewachen" un "aufwachen". För dat Oppassen in’n militärischen Sinn warrt normalerwies Wacht hollen seggt.

Bi Google Ngrams kann een sehn, dat dat hoochdüütsche Woord "überwachen" eerst in dat 19. Johrhunnert (1830 bet 1850) in Gebruuk kamen is. "überwachen" müss op Platt överwaken heten, aver för so en Woord kann ik över Google Books keen Beleg in druckte Böker finnen. Op Websteden sünd aver Belege ut jüngere Tied to finnen.

Wenn ik aver na de halv-platt-halv-hoochdüütsche Form överwachen söök, denn sünd dor en poor druckte Böker (ut jüngere Tied) un en ganze Reeg Websteden to finnen. Düüdlich mehr as för överwaken.

Wenn wi also rein na de Fraag gaht "wat is begäng?" un nich na de Fraag "is dat pur Platt?", denn is överwachen beter as överwaken.

Nu schall dor aver noch en Substantiv von warrn...

De Süsterspraken helpt uns nich wieder (nedderlandsch overwaking, noorweegsch overvaking/overvåkning, däänsch overvågning, sweedsch övervakning).

Mi fallt also nix in, wat beter is as Överwakung oder Överwachung (je nadem, wo de Waggschaal bi de Fragen "wat is begäng?" vs. "is dat pur Platt?" hengeiht). Dat Överwaken geiht ok.

För dat "Überwachungssystem" sünd wi denn bi Överwakungssystem oder bi Överwachungssystem. Oder beten uteneenpuult: System för dat Överwaken.

Tofreden bün ik mit düsse Antwoord nich... --::Slomox:: >< 11:29, 5. Jul. 2019 (CEST)

Dat weer ok mien Problem dormit. Aver hülpt nix. Denn mööt wi improviseeren… --Iwoelbern ✍ 14:15, 5. Jul. 2019 (CEST)

As Henwies noch: de Wöör kunkeluren, kukeluren un utkunkeluren, utkukeluren bedüüdt so veel as "schnüffeln", "ausspähen". Villicht helpt dat wat bi’t Överleggen. --::Slomox:: >< 14:38, 5. Jul. 2019 (CEST)

In dissen Fall, wo ik dat bruukt hülpt dat wieter. --Iwoelbern ✍ 14:28, 8. Jul. 2019 (CEST)

Ik meen, Överwaaken is good noch, blots do dat de Spraak toleev un laat dat unken, also en Naamswoort op Platt mit -ung to maken. Dat is keen Platt.  –– TorstenBerg ✍ 15:37, 05. Juni. 2019 (CEST)

Dat is keen Platt: Wenn dat man Fritz Reuter un Klaus Groth al wusst weten^{(korrigieert: wenn wi al bi dat Thema "good oold Platt" sünd, denn will ik ok de för mien Dialekt korrekte ole Form bruken)} harrn... [16] --::Slomox:: >< 11:09, 23. Jul. 2019 (CEST)

Ja, dat harrn se beter wusst :-) Ik glööv, dat is Tied, den Groth ok en beten kritisch antokieken. He hett veel dorför doon, dat Platt dichter an Hochdüütsch rücken de, un dat is ni jümmers good ween. Bi Gustav Friedrich Meyer is dat verkloort, kiek hier op min Sied  –– TorstenBerg ✍ 15:37, 05. Juni. 2019 (CEST)

Dat -ung is oewer nu mal begäng. In Mäkelborg ward dat all tweihundert Johr brukt (denn iersten, denn ick funnen heff vör uns Gägend, stammt ut dat Johr 1711, dat is dat achte Gedicht von hier, üm 1800 rüm hett sick -ung tau'n groten Deil all dörchsett), dorüm hett Reuter dat ja all so schräben. Bi uns heit dat nu mal Räknung, Räken ward in mien Gägend nich seggt (bloß noch in Westen, vgl. Meckl. Wb., Bd. 5, Sp. 764, dat is nu oewer ook all 50 Johr her, as dat tauhoopschräben würd), Räkning all gor nich miehr. Dor kann'n denn nich einfach seggen, dat dat kein Platt nich wier. Denn dörften wi ok kein "sick" nich bruken oder Zääg oder sall (schall gifft dat bi uns ok nich miehr), oder -lich oder waschen (wier ja mal wasken, in Westmäkelborg woll noch bet tau'n tweiten Weltkrieg von so'n poor olle Lüd tau hüren)...--IP-Los ✍ 15:16, 30. Aug. 2019 (CEST)

P.S.: Noch wat vör dien Siet: Düsternis: Dat geef all tau middelnedderdüütschen Tiden: "dusternisse" (Schiller/Lübben I, S. 604) un is denn dörchgängig nahwiesbor: "Dat volk der heydene[n] wa[n]derde an der dusternisse" (Redentiner Osterspiel, hier Z. 17 (1464), "un[de] de dusternisse begrepen des nicht" (Lübecker Bibel 1497,) "vnde dat licht schynet jn der düsternisse / vnde de düsternisse hebbent nicht begrepen" (Bugenhagenbibel 1535, Joh. 1), Chyträus, Nomenclator latino-saxonicus (1582), Sp. 19: "Tenebræ [...] düsternisse"; "Nu wil jdt öuerst vns de wy mit vnseren olderen und vederen in der dicken düsternisse des antichristischen Pawestdoms [...]" (Gryse, Spegel des Antichristischen Pawestdoms, 1593, Vorwort, S. 2), Bremisches Wb., Bd. 1, S. 277 (1767): "Düsterniss"; Dähnert, Plattdt. Wb. (1781), S. 93: "Düsterniß", Schütze, Holsteinisches Idiotikon, Bd. 1 (1801), S. 274: Düsternis. Dat kann also nich later wedder inführt worden sien, denn dor finnen sick ja nu Henwies up dat Wuurt in jedes Johrhunnert sit 1464.

Raupach hett twors man bloß "düster", oewer anner Wüür, de up "-niß" ennen: "Dröffniß Betrübniß", "Gräffniß Begräbnis" (Raupach, De Lingvae Saxoniae Inferioris Neglectu atq[ue] Contemptu Injusto, S. 32 [1704]).--IP-Los ✍ 16:48, 30. Aug. 2019 (CEST)

Scheunen Dank för düssen Henwies. Wi köönt also ok ni jümmers allns glöven wat de Lüüd fröher (so as Meyer) rutfunnen hebbt. Un ik heff mol wedder sehn, dat gifft to veele Ünnerscheed in Platt-Dialekte (keen -ung in Holsteen, jümmers all -ung in Meckelnborg), dat is worraftig ni eenfach ruttofinnen, wat richtig is un wat verkehrt.  –– TorstenBerg ✍ 23:53, 02. Jan. (Sneemaand) 2020 CET

To -nis noch: Op diene Sied seggst du, dat Warms (so as dat ok in mien Dialekt bruukt warrt) ahn Achtersülv is un Warmnis mit tosett -nis. Ik heff dor nu keen Bewies för, aver na mien Verscheel hett sik Warms ut Warmnis billt. In Hansetieden weer dat warmenisse. Dor is denn warmensse > warmnsse > warmsse > warms von worrn. Dat sünd ja allens logische Luudregeln för dat Plattdüütsche. Un dat gifft in uns Dialekt ok dat Woord Köhlens, wat annerwegens Köhlnis heet. kôlenisse > kôlensse > kôlens. De sülve Luudwannel, blots, dat dat keen m gifft, an dat sik dat n assimileert hett.

Düüsternis heet bi uns aver Düüsternis, denn bi düt Woord gifft dat keen e in de twete Sülv un ahn e kann dat i nich wegfallen. --::Slomox:: >< 09:10, 6. Jan. 2020 (CET)

authentisch up platt

"Dat mot up plattdüütsch ween, up hoogdüütsch klingt dat nich authentisch." Kennt ji n betern Utdruck?--ElNuevoEinstein ✍ 22:50, 4. Sep. 2019 (CEST)

Wenn du dat exakt drepen wullt, denn gifft dat woll keen Woord, dat perfekt synonym is. Aver „echt“ passt doch al good, oder?

Oder wenn wi en annern Utdruck för „nich authentisch“ söcht: „up hoogdüütsch klingt dat gediegen/snurrig/snaaksch/överspöönsch/roor/ückerwendsch“. --::Slomox:: >< 08:40, 5. Sep. 2019 (CEST)

wohrhaftig künn ik mi noch vörstellen… --Iwoelbern ✍ 08:41, 5. Sep. 2019 (CEST)

Uplösen. Up hoochdüütsch passt dat nich...--Bolingbroke2 ✍ 13:20, 13. Mär 2020 (CET)

Gegendes

Mi hett en öllere Fro ut Habenhusen bi Bremen vertellt, fröher harrn de Olen sunnerliche Wöör bruukt, de vundagen nich mehr begäng sünd. Dor nömmde se dat Woort gegendes bi. Gegendes bün ik dor al lang mit feerdig bedutt so veel, as Bit dorhen bün ik dor al lang mit feerdig. Mien Fraag nu: Kennt Ji dat ok annerwegens? Un weet een, wie de ole Genitiv-Form dor rinkamen is? Dat is en Fraag, de hebb ik ok bi en Woort, dat ik sülms faken bruken do: Vundeswegen. Sünd dat würklich Relikte ut de Tieden, as de Genitivformen ok in Platt noch bruukt wurrn sünd, oder sünd dat latere, oder ganz late Formen? De ole Fro meen: Dat hebbt se sik so utdacht dormols (gegendes)...--Bolingbroke2 ✍ 13:19, 13. Mär 2020 (CET)

Ik sülvs heff dat noch nich höört. Aver hier is dat to finnen. Dor bedüüdt dat woll "während". Ludolf Parisius hett för Brannenborg jäängs, wat woll en tohooptrucken Form von gegendes is. Parisius verwiest op en Indrag in "BBW". Ik nehm an, dat is dat Berlin-Brandenburger Wörterbuch. Google seggt, dat in dat Mecklenburgische Wörterbuch von Vosslo-Teuchert ok wat to dat Woord to finnen ween schall. Dor kiek ik noch rin.

För Oostfreesland: tegendes

Grünnen: tegen des

Un du sülvs hest dat Woord ok al maal hier bruukt: Massenpanik up de Love Parade 2010 ;-)

Sütt för mi so ut, as wenn dat en olen Utdruck is, de in groten Delen von Plattdüütschland begäng weer. Brannenborg un Grünnen is ja eestmaal en Stück wied utenanner.

To de annere Fraag: ik heff dor keen Born to, aver na allens, wat ik so leest heff, sünd düsse Genitivformen oold. Also würklich Relikte. Jüngere Formen mag dat ok geven, aver denn sünd dat Wöör, de dat ok op Hoochdüütsch gifft. Weswegen to’n Bispeel is wohrschienlich jung. Aver wenn dat keen hoochdüütsch Vörbild gifft, denn kannst du dor von utgahn, dat dat oold is. --::Slomox:: >< 15:08, 13. Mär 2020 (CET)

Also Wossidlo-Teuchert (Mecklenburgisches Wb., Bd. 3, Sp. 105 f.) schrifft: "gegendes Adv. unterdessen, inzwischen: ick will gegendes dat Frühstück besorgen [...], gegendes dat sei in dei Kirch wääst sünd während sie in der Kirche waren." Wossidlo kennt ok "gegendess unterdessen", vgl. sien Artikel Die Präpositionen und präpositionalen Adverbien in der Mecklenburger Mundart, in Nd. Jahrbuch 20 (1894), S. 45. Woanners heff ick dat Wuurt nich funnen (Dähnert, Sibeth), buten von Mäkelborg bi ten Doornkaat Koolmann (Ostfries. Wb., Bd. 5, S. 399, dor is dat oewer nich so dütlich oewersett: "tegen-des gegen des, gegen die Zeit etc.")--IP-Los ✍ 17:02, 13. Mär 2020 (CET)

Un ik heff nu in noch mehr Wöörböker nakeken. Dat Woord is överall! Hadeler Wörterbuch von Heinrich Teut, Lüneburger Wörterbuch von Eduard Kück, Hochdeutsch-Plattdeutsches Wörterbuch Ostfälisch von Wrede-Schier-Gold, Hinterpommersches Wörterbuch von Robert Laude. --::Slomox:: >< 20:54, 13. Mär 2020 (CET)

Wunnerst di doch! Ik hebb dat ok bi Hermann Böning funnen: gegendes (auch gegendem; gegen de Tiet) dann, bis dahin (also akraat dat, wat de ole Habenhuser Fro seggt hett) --Bolingbroke2 ✍ 14:38, 14. Mär 2020 (CET)

Zäpfchen

Dat Ding, wat man sick achtern inföhrt. Giff dat en nederdüdschen Utdruck doarför? (Ik meen, "Zapfen" is Tappe, Tappen, oaver kann ik dat ook för dat Diminuitiv bruuken?) --ElNuevoEinstein ✍ 00:16, 14. Mär 2020 (CET)

In de lüttje Schrift Platt in de Pleeg vun de Ollnborger Landschop warrt Tappen bruukt. Dat INS hett enerwegens lütten Tappen as Diminutiv. Ik meen avers, dat Zäpfchen as medizienschen Fachutdruck wohrschienlich bi Plattsnackers in de hoochdüütsche Form bruukt warrt. --Bolingbroke2 ✍ 14:45, 14. Mär 2020 (CET)

Dat is woahr, dat de Plattprooters gröttstendeels Zäpfchen bruuken, aver als "Spraakpurist" kann ik dat nich so recht liiden... Mi dücht Tappen ook nich slecht. --ElNuevoEinstein ✍ 23:15, 14. Mär 2020 (CET)

Nedderlandsch hett zetpil, noorweegsch stikkpille, sweedsch stolpille. Material för Neologismen is also dor. Aver dat eenzige, wat de Patschent bi’n Dokter ok glieks versteiht, is woll Zäpfchen... --::Slomox:: >< 15:46, 15. Mär 2020 (CET)

gut, sicher = deeg - kennt ji dat?

Bi'n Schmökern in dat plattdüdsche Wöörderbook [17] is mi de Utdruck deeg=gut, sicher upfallen. Dat hebb ik all miin Leeven nich höört und nu frag ick mi, woarvan dat afstammen deit. Kennt ji dat? --ElNuevoEinstein ✍ 23:35, 14. Mär 2020 (CET)

Ik glööv, dat gifft dat in Oostfreesland, bruuk ik aber nich. Ik fraag mien Oll.--Irgendeen ✍ 09:16, 15. Mär 2020 (CET)

Deeg so goot as... = etwas besser als. Bispeel: De nee Opel is en goot Fohrtüüch, na ja de nee Golf is deeg so goot - oder anners rüm: De nee Golf is deeg so goot as de nee Opel. --Irgendeen ✍ 13:17, 15. Mär 2020 (CET)

In dat Wörterbuch der ostfriesischen Sprache von ten Doornkaat Koolmann kummt dat in de Form däge, dêge („gediegen, gut, brav, tüchtig, zuverlässig, treu, sicher etc.“) vör. Kummt af von dat Woord dehn (hoochdüütsch „gedeihen“). Annerwegens in Plattdüütschland is de Form deegt bekannt, de dat sülve bedüüdt. --::Slomox:: >< 15:39, 15. Mär 2020 (CET)

Ik kenn dat nich. --Iwoelbern ✍ 14:51, 16. Mär 2020 (CET)

Ick kenn dat - as Slmox dat all schräben hett - as däägt: dat is'n däägten Kierl 'kräftig' oder ook, wenn ein flietig is. Denn gifft dat bi uns noch dat Substantiv "Däg" 'Gedeihen'.--IP-Los ✍ 11:59, 18. Mär 2020 (CET)

Ik kenn deegt un bruuk dat meist, as dannig. Bi Hermann Böning hebb ik lesen, datt deeg ok för ganz gewiss bruukt warrt. --Bolingbroke2 ✍ 15:58, 19. Mär 2020 (CET)

Günstling, Protégé

Er galt als/Man hielt ihn für einen Günstling des österreichischen Unterrichtsministers. Wo kann ik dat up Plattdütsch schriiven? --ElNuevoEinstein ✍ 13:42, 29. Mär 2020 (CEST)

He wurr goot fördert un ünnerstütt vun den öösterriekschen Ünnerrichtsminister. (villicht so?). --Irgendeen ✍ 13:55, 29. Mär 2020 (CEST)

Is dat dat Gliike? Günstling het een negativen Biismack, ünnerstütt wern nich. Wenn ick schriiv: "Er ist ein Günstling des Ministers", dann bedüdet dat: He kann nix, öäver he het Protekschon van boven. Lütte Nuancen... --ElNuevoEinstein ✍ 14:19, 29. Mär 2020 (CEST)

Günstling hett en hoochdüütschen Klang, aver dat Woord Gunst an sik is allerbest Platt: he steiht in’n ööstriekschen Ünnerrichtsminister sien Gunst. --::Slomox:: >< 14:13, 29. Mär 2020 (CEST)

De Unnerrichtsminister much em mehr lieden, as he dat (an sik) verdeent harr. Oder, wenn't noch düütlicher weern schall: He weer den Unnerrichtsminister sien Kruup-in'n-Mors/Morskruper/Morslicker. --Bolingbroke2 ✍ 15:01, 29. Mär 2020 (CEST)

Speicherzelle

Ik bün an Schrieven van Arbeitsspieker (De RAM in'n Reekner). För "Speicher" hebb wie "Spieker", dat is klar. För "Zelle" fallt mi nix in. "Spiekerplatz" is ja nu ganz wat anneres. --DeFrerk ✍ 23:10, 5. Apr. 2020 (CEST)

Wenn du dat wöörtlich maken wull, denn harr ik vörslahn Spiekerzell to schrieven. Dat Woort Zell heff ik tomindst ok al in biologische Artikels bruukt. --Iwoelbern ✍ 08:22, 6. Apr. 2020 (CEST)

Dat Woord Zelle in de Technik (20. Johrhunnert) un Biologie (17. Johrhunnert) geiht dor op trügg, dat dat Woord toeerst lüttje Kamer un Waav von de Immen bedüüdt hett. Un tominnst as lüttje Kamer steiht Zell ok in plattdüütsche Wöörböker in (to’n Bispeel Hadler Wörterbuch von Heinrich Teut). Spiekerzell is good un richtig. --::Slomox:: >< 08:48, 6. Apr. 2020 (CEST)

Wettbewerb

Kontest? Wettwerb? Fründkreeg? Wat meint ji?--Schielenderlöwe ✍ 14:59, 22. Jun. 2020 (CEST)

Wenn een bi Google söcht, gifft dat en Reeg Steden, an de Lüüd „Wettbewarf“ bruukt. Ik sülvs nehm aver mehrstendeels dat Woord „Wettstriet“. Musst aver jümmer oppassen, dat dat ok passt. Kummt op’n Kuntext op an. --::Slomox:: >< 15:28, 22. Jun. 2020 (CEST)

Ameise op Platt

Miere

Kümmt up de Ort und de Gägend an. Ick wies dat mal bloß an Mäkelborg: Dor gifft dat Eemk un Mirr. Dat ward denn oft noch mit pissen und miegen tauhopsett: Miegeemk, Pisseemk, Pissmirr, und denn ok Pissemink. Dat geht denn noch wieder, dat denn Imm und Hauhn nahmen warden (woll ut Eemk oewer Imk tau Imm und dorut denn ook mit Hauhn verbunnen): Miegimm, Mieghauhn. De "große Waldameise" is de Sprockeemk. Literatur (dor gifft dat 'n Hümpel Bäuker oewer, hier bloß 'ne Utwahl oewer Mäkelborg und Vörpommern): Köhncke, Veränderungen im Wortschatz des Mecklenburgischen, in: Arendt, Bieberstedt, Ehlers (Hrsg.), Niederdeutsch und regionale Umgangssprache in Mecklenburg-Vorpommern, S. 85f.; Brinkmann, Wecker weit dat noch? Würderbauk von Planten un Diere, S. 111 (verteikent bloß, woans "Ameise" up Platt heit), öller: Giese, Plattdeutsche Tiernamen aus Ostmecklenburg, in: Unterhaltsame Volkskunde Heft 8 (1971), S. 29 (verteikent bloß, woans Ameise up Platt heit); Blume, Wortgeographie des Landes Stargard, in: Teuthonista 9 (1933), S. 25; Gilow, De Diéré, as man to seggt, un wat's seggen, S. 13f.; Holsten, Sprachgrenzen im pommerschen Plattdeutsch, S. 22-26--IP-Los ✍ 16:15, 20. Mai 2021 (CEST)

Sorbisches Siedlungsgebiet

Woans segge wüi teo’n Sorbischen Siedlungsgebiet? För „Siedlung“ un „siedeln“ mankeurt eun direkt plattduitsk Kognaat. Sorbsk sülvenst övernamm sydlić/sedliś se in serbski sydlenski/sedleński rum iut’n Duitsken. Wat make wüi? „Sorbsk Gebeud“ sunner „siedeln“. Middelsassisk (an)sedel in’t Lieven trügge halen un „Soorbsk Siedelgebeud“ („Sorbsch Sedelgebeed/rebeed“ in Noordniedersassisken) seggen? Seo loten os offitschelle Nome in’n Amtsduitsken? --Flaverius ✍ 22:04, 21. Mär 2023 (CET)

Moin moin, ik wöör meist seggen, dat een good "setteln" för "siedeln" seggen kunn, is ook histoorsch beleggt. In düssen Vall denn "Soorbsch Settelnsrebeed". Zylbath ✍ 20:02, 27. Feb. 2024 (CET)

Den Artikel givt dat nu al unner Sorbsk Sedelgebeud Flaverius ✍ 23:26, 28. Feb. 2024 (CET)

List vun Artikels, de in all Wikipedias binnen ween schöölt

Hier de Diskuschoon to Lemmas uut de List vun Artikels, de in all Wikipedias binnen ween schöölt, bi de ik nich recht weet woans ik se up Platt œversettten sall:

Ozeane

• d:788: Arctic Ocean

Arktisch Ozean oder Nöördlik(e) Iessee/Iesmeer? Iessse/Iesmeer na den, wat ik funden konn, is in de platdüütsche Litteratuur fäker.

• d:7354: Southern Ocean

Süüdlike Ozean oder Süüdlike(e) Iessee/Iesmeer?

• d:1239: Indian Ocean

Indische Ozean. Daar konn ik nix up Platt finden. Atlantik un Pazifik (noch fäker is Stille Ozean, villicht dat as Lemma?) sind up Platt veel fäker as Atlantische Ozean un Pazifische Ozean, man Indik dücht analoog to Antlantik un Pazifik nich good.

Literatuur

Literatuur, de nich up platt œversett es. Originaaltitel sind wat swaar wegen de anderen Schrivten (araabsch, chineesch).

• d:Q8258: Hazār-u jak schab/Alf laila wa-laila/Dusendunene Nacht

Ek konn to Dusend un ene Nacht niks finden, man es dat jichens wo as een Snack in’n plattdütschen to finden? Under den araabschen oder persischen Lemma kann sik ja nems wat vœrstellen.

• d:Q8265: Hónglóu Mèng/De Droom van de Rode Kamer

Originaaltitel in Pinyin oder œversett?

• d:Q8251: Sūnzǐ Bīngfǎ/De Kriegskunst

Originaaltitel in Pinyin oder œversett: De Kunst van den Krieg, De Kriegskunst?

Anderwat

• d:11756: prehistory
  • Prähistorie (wat fackspraaklik)
  • Oorhistorie/Oorgeschichte
  • Vörgeschichte/Vörhistorie
  • Vörhistoorsche Tied (na da/no/sv forhistorisk/förhistorisk tid)

Flaverius ✍ 14:58, 11. Dez. 2023 (CET)