Castor (Steern)
| Castor | |
| Positschoon un Beteken | |
| Steernbild | Gemini; Gem |
| Rektaszension | 7h34m35,s |
| Deklinatschoon | 31°53'18" |
| Annere Naams | — |
| Bayer-Beteken | α |
| Flamsteed-Tall | 66 |
| Bright-Star-Kataloog | HR 2890/HR 2891 |
| Henry-Draper-Kataloog | HD 60179 |
| SAO-Kataloog | SAO 60198 |
| Physikaalsch Parameter | |
| Afstand | 51,5 ± 1 Lj |
| schienbore Helligkeit | +1,59 |
| Spektralklass | kiek in de Tabell |
| Sünnerheiten | Dubbelsteern |
Castor (lat. Schrievwies, wöörtlich „Biber“) oder Kastro (gr. Schrievwies) is de tweethellste Steern in’n Steernbild Tweeschen. Ofschoonst he wat weniger hell is as sien Naversteern Pollux in’t glieke Steernbild, driggt he de Bayer-Beteken α Geminorum.
Dat is al lang bekannt, dat Castor en Dubbelsteern is. Man, in Wohrheit hannelt sik dat dor sogor üm en Mehrfack-Steernsystem mit tohopen söss Steerns, wat teemlich roor is. Eerst in’t Feernrohr lett he sik in 2 oder 3 Steerns opsplitten, mit fre’e Oog sütt he blots as en witten enkelten Steern ut mit en schienbore Helligkeit vun 1,5m. De wat dichtere Pollux strahlt dorgegen röötlich is is mit 1,2m ’n lütt beten heller.
De Naams „Castor un Pollux“ staht för dat Tweeschenpoor vun de Dioskuren, dat vun Zeus an’n Steernhimmel sett worrn is. Dorbi weer Kastor in de greekschen Mythologie de, de un de Halfbröder starven künn. In antike Opteken un in de Astrologie weern de Steerns Castor un Pollux jümmer as tosamen hören ansehn. In’t Steernbild vun de Tweeschen staht se för de Köpp vun de beiden Tweeschen, de nienich utenenn gahn deen. Beide Steern billt tosamen en Eck vun’t so nöömte Winter-Sösseck.
Mehrfack-Steernsystem
[ännern | Bornkood ännern]Dat Castor, de ruchweg 51 Lichtjohren vun de Eer weg is, en so kumplex Mehrfack-System is, is eerst siet en poor Johrteihnten bekannt. De söss Steerns ünnerdeelt sik in dree Steernporen, de drang ümenanner kreist, wiel se op bannig elliptische Bahnen üm jemehrn gemeensomen Swoorpunkt lopt.
De dree Steernporen sülvst sünd allsamt spektroskoopsche Dubbelsteerns. Dat heet, dat man jem nich mol in’t gröttste Feernrohr scheden kann, man blots dör perioodsche Ännern vun jemehr Spektrum. Dorbi fallt op twee vun de Dubbelsteern (also veer vun de söss Sünnen) üm un bi 99,8 %vun de Samtstrahlen.
Disse beiden Hööftkumponenten, de kort as α Gem A un α Gem B betekent warrt, hebbt de schienboren Helligkeiten 1,9m un 2,9m un höört to de Spektralklassen A1 un A2m. Jemehr Ümlooptiet bedriggt 420 Johren. Disse spektrokoopschen Dubbelsteerns tellt to de Lüchtkraftklass V. De veer Sünnen sünd dorna alltosamen Steerns vun de Hööftreeg.
De drüdde Kumponent warrt kort as α Gem C betekent, kann aver ok as YY Geminorum betkent warrn, vun wegen dat dat en bedeckenännerlichen Steern is, de ut twee Rode Dwargen besteiht. YY Geminorum wiest en Helligkeit vun blots 8,07m un kreist üm dat Castor-System in en Afstand vun ruchweg 70" vun de de Kumponenten A un B. De Positschoonswinkel to A bedriggt 164°.
De dree Hööftkomponenten künnt mit en Teleskop beobacht warrn. Dorbi warrt dat jeed Johr lichter, de beiden Kumponenten A un B optosplitten, vun wegen dat se to Tiet vun de Eer ut sehn uteneen lopen doot.
Ännern vn Positschoonswinkel un Winkelafstand vun Castor A un B:
| Johr | Afstand | Positschoonswinkel |
|---|---|---|
| 1990 | 3" | 76° |
| 1995 | 3,5" | 69° |
| 2000 | 3,9" | 65° |
| 2005 | 4,3" | 61° |
| 2010 | 4,7" | 57° |
| Parameter | Kumponent | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Aa | Ab | Ba | Bb | Ca | Cb | |
| Spektralklass | A1 V | ? (evtl. M5 V) | A2 Vm | M2 V | M0,5 Ve | M0,5 Ve |
| Masse (M☉) | 2,15 | 0,4–0,6 | 1,7 | 0,4–0,6 | 0,62 | 0,57 |
| Radius (R☉) | 2,3 | ? | 1,6 | ? | 0,76 | 0,68 |