Immen
Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Immen (Mehrdüdig Begreep).
| Immen | ||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Apiformes | ||||||||||||||||||||||||||||||
| Brothers, 1975 |
De Immen (Apiformes) ümfaat en ganze Reeg vun Familien ut de Ornen vun de Huudflunken. Tomeist meent de Lüde bloß een vun düsse Aarden, wenn se Immen seggt, un dat is de Westliche Honnigimm (Apis mellifera). Dat is en vun de negen Aarden vun Honnigimmen, de dat över de ganze Welt hen gifft. Vunwegen dat se Honnig produzeert un in grote Staten billt, is se för de Minschen besunners intressant. Bavenhen is se in Düütschland meist in jeden Goorn to sehn. Man dat gifft bi de Immen ganz ünnerscheedliche Aarden. Veel vun jem, de alleen leven doot, weert ünner den Naam Wildimmen tohopenfaat.
Systematik
[ännern | Bornkood ännern]Dat warrt annahmen, dat dat up de ganze Welt bi 20.000 verscheden Aarden vun Immen gifft. Dormank sünd bi 700 Aarden, de in Europa tohuse sünd. Un dor gifft dat nu wedder bi 500 vun in Düütschland. De Immen mit en giftigen Prickel höört to de Steekimmen.
Dat de Immen as en egen Stamm mank de Insekten ankeken weern könnt, is midderwielen nich mehr ümstreden. Dat gellt ok för jem ehre Verwandtschop mit de Graavwöpsen. Man nich kloor is, wat vun Verwandschop dat denn nu akraat is. Dor gifft dat Striet üm. En Kompromiss vun Topp-Systematikers sleiht vör, ünner de Böverfamilie Apoidea schollen de Familien vun de Graavwöpsen un de Immen as twee Serien blangenanner stahn.
Mank de Immen is dat al lang kloor, dat dor verscheden Familien tohöört. Dat gifft düütliche Ünnerscheden in den Upbo vun dat Lief. Dat is denn de Grundlaag dorför, wo de Immen up de unnern Flachen vun de Taxonomie ut'neen holen weern könnt.
Familien vun de Immen
[ännern | Bornkood ännern]
Dat Ünnerdelen vun de Immen in en Reeg vun Familien hett siene Oorsaak to'n groten Deel in de unnerscheedlichen Mundwarktüüch. So giggt dat Immen mit korte un mit lange Tungen. Na Michener (2000) weert de Immen in düsse Familien unnerdeelt:
- Stenotritidae – Familie mit bloß wenig Aarden (bi 20 Aarden), bloß in Australien to finnen
- Colletidae – Kroppsammlers, in Middeleuropa gifft dat dor de Siedenimmen un de Schabellenskoppimmen
- Andrenidae – dormank de Sandimmen un Strubbelimmen
- Halictidae – ünner annern de Förenimmen un de Spiralhoornimmen
- Melittidae – lüttje Familie mit man wenig inheemsche Aarden, as de Büxenimmen, Schenkelimmen un Saaghoornimmen
- Megachilidae – Buuksammlers, dormank de Muerimmen, Blattsniederimmen un Wullimmen
- Apidae – ene grote Familie mit ganz verscheden Formen, dormank de Pelzimmen, Holtimmen, Wöpsenimmen, Langhoornimmen, Honnigimmen un de Mossimmen.
Mank de Apidae sünd de Korfsammlers jummers as en afslaten Grupp ankeken wurrn. Dor höört düsse Tribus to:
- Apini
- Honnigimmen (Apis); 9 Aarden, dorvun in Middeleuropa bloß de Westliche Honnigimm
- Bombini
- Mossimmen (Bombus)
- Meliponini - Immen sunner Giftprickels (23 Geslechter), sünd allerwegens in de Tropen tohuse, besunners veel Aarden gifft dat in Middel- un Süüdamerika
- Euglossini (5 Geslechter)
Wat Immen freten doot
[ännern | Bornkood ännern]Immen leevt reinweg vegetaarsch. An'n meisten freet se söten Plantensapp, sünnerlich den Nektar vun Blöten. Dat se ok genug Eiwitt afkriegt, dor mütt se Pollen üm freten. Bi de Geslechter un Familien, de Staten billen doot, kümmt dat ok vör, dat Vörraden anleggt weert. So is dat bi de Mossimmen, de Meliponini un ganz besunners bi de Honnigimmen. So könnt de Kolonien överleven, wenn dat mol nix to freten gifft, as in de Regentieden in de Tropen oder in'n Winter bi us. Dat gifft Immenaarden, de sammelt Pollen to'n Freten för jem ehre Lütten bi Planten ut ganz verscheden botaansche Familien. Düsse Immenaarden weert polylektisch nömmt. Denn gifft dat ok wecke, de sammelt Pollen för jem ehre Maden bloß vun Plantenaarden vun een eenzige Familie. Wenn jem ehr Foderplant mol nich dor is, denn so kann dat angahn, dat düsse Aarden denn utstarvt, vunwegen dat se nich an annere Plantenfamilien rangaht. So'n Immenaarden weert oligolektisch nömmt. Monolektisch sünd Immen denn, wenn se överhaupt bloß an een enkelt Planten Geslecht rangaht. Ohn ehre Foderplanten könnt düsse Immen nich leven.
Wonnehr de Immen upkamen sünd
[ännern | Bornkood ännern]
Hüdige Immen bruukt för jem ehr Överleven Planten mit Blöten. De ehr Naam in de Fachspraak is „Angiospermen“. Düsse Aart vun Planten mit Blöten dükert in de Eerdgeschicht toeerst in de fröhe Kried up. Vun de Tiet vun de late Kried af an schuuvt se de Naaktsadigen un de Fattsporenplanten an’e Siet. Al vör 110 Million Johren gifft dat Blötenplanten, de seht so ut, as wenn dor Immen mit de Bestuven togange weern. So gifft dat de eersten Immen woll al vör de Midden vun de Kriedetiet.
Up de öllerhaftigsten Blötenplanten, de dat hüdigendags gifft, sünd Kävers mit de Bestäubung togange. Dorüm is dat an to nehmen, dat ok bi de eersten Blötenplanten in de fröhe Kriedetiet Kävers bi de Vermehrn hulpen hefft. Mit de Tiet sünd in de Stammesgeschicht avers Immen un Blötenplanten tosamen ehrn Weg gahn un hefft sik gegensiedig vörut bröcht. De Immen hefft de Pollen vun Plant na Plant fudder dragen un so sünd för de Planten de Chancen grötter wurrn, dat se sik vermehren konnen. De Planten hefft sik dor nu up instellt un hefft söte Säpp produzeert. So müchen de Immen geern na de Planten henflegen. Mit de Tiet hefft Immen un Blötenplanten sik jummers beter gegensiedig anpasst. Dat Fachwoort, wenn dat so lopen deit, is Ko-Evolutschoon. De Planten hefft jem ehre hüdigen Blötenformen tostanne bröcht, mit deep Nektarbekers un Stofffadens, un de Immen hefft mit de Johrdusenden jem ehre langen Snüssels kregen, wo se mit an den Nektar rankamen könnt un ok jem ehre Haare, wo se den Pollen mit wegdregen könnt.
Möglicherwiese hefft de eersten Immen Pollen freten vun Planten, de vun’n Wind bestäubt wurrn sünd. Dat is en poor Mol annahmen wurrn, man weten könnt wi dat bit up düssen Dag nich.
De öllste Imm, de bither to funnen wurrn is, hett den Naam vun Trigona prisca wegkregen. Se in in den US-amerikaanschen Bundsstaat New Jersey funnen wurrn un liggt in goden Tostand inslaten in Barnsteen. Dat is seggt wurrn, düsse Fund scholl bi 80 Mio. Johr oolt ween. Annere hefft dor an twiefelt. Afsunnerlich is, dat düt Deert in en hüdig Geslecht inordent weern kann, wo bloß Aarden tohöört, de Staten grünnen doot. Dor kann een üm annehmen, dat düsse Deelgrupp vun de Immen (de Staten grünnt), sik heel fröh vun de annern Immen afspleten hefft.
In de Stammesgeschicht lett dat so, as wenn Vörlöpers vun de hüdigen Immen so ähnlich utsehn harrn, as de hüdigen Kuhlwöpsen, wat ok de Immen ehre neegsten Verwandten sünd. De Kuhlwöpsen versorgt jem ehre Maden mit en Vörrat to’n Freten. Dor verlahmt se en Büüt mit en Steek üm un buddelt de denn tohopen mit jem ehre Eier in. So ganz anners löppt dat bi de hüdigen Solitärimmen ok nich, bloß dat de keen Deert as Büüt mit inkuhlt, man bloß Pollen.
Sozialverbänn un Staaten
[ännern | Bornkood ännern].jpg)
Mank de Immen gifft dat gor nich veel Aarden, de Staten grünnen doot. De Honnigimmen sünd dor en Utnahm. So'n Immensellschoppen gifft dat meist bloß bi de Familie vun de Apinae, un dor bi de Apis (Honnigimmen) mit 9 Aarden, bi de Bombinae mit bi 200 Aarden un bi de Meliponinae mit bi 300 Aarden.
De allermeisten Immenaarden sünd Solitärimmen un Kuukuuksimmen. Se maakt keene Staten up, man leevt alleen un pleegt bloß jem ehr egen Kinner. De Solitärimmen kuhlt dat Ei tohopen mit en Vörraat an Pollen in (k.b.) un sluut den Platz dicht af. De Kuukkuuksimmen freet sik annerwegens dör: Se leggt jem ehre Eier in de Zellen vun annere Immenaarden. Wenn de Maad ut dat Ei krapen is, maakt se toeerst de annere Maad doot un fritt sik denn dör. To so'n Benehmen warrt Sozialparasitismus seggt.
Bi dat Geslecht Euglossa un in de Familien vun de Halictidae, de Anthophoridae, de Megachilidae un de Andrenidae gifft dat avers ok mehr oder minner utpräägte Formen vun soziale Gemeenschop.
Kiek ok bi
[ännern | Bornkood ännern]Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Karl Weiß: Bienen und Bienenvölker. C. H. Beck, München 1997, ISBN 3-406-41867-8 (föhrt kort un billig in dat Thema in).
- Charles D. Michener: The Bees of the World. The Johns Hopkins University Press, Baltimore 2000, ISBN 0-8018-6133-0.
- Andreas Müller, Albert Krebs und Felix Amiet: Bienen: Mitteleuropäische Gattungen, Lebensweise, Beobachtung. Naturbuch-Verlag, München 1997, ISBN 3-89440-241-5.
- Paul Westrich: Die Wildbienen Baden-Württembergs. 2 Bänn. Ulmer, Stuttgart 1989, 1990. ISBN 3-8001-3307-5.
- May R. Berenbaum: Blutsauger, Staatsgründer, Seidenfabrikanten. Die zwiespältige Beziehung zwischen Mensch und Insekt. Spektrum Akademischer Verlag, Heidelbarg 1997, ISBN 3-8274-0078-3.
Weblenks
[ännern | Bornkood ännern]
- Hymenoptera Information System: Hymenopterenfamilien weltweit (Checklisten, Taxonomie und Nomenklatur, Rode Listen, aktuell Literatur, Fotogalerie etc.)
- Wildbienen.de: Biologie, Aarden, Schuul
- Bienen (Apoidea): Zoologie