1. November
De 1. November is de 305. Dag in den Gregoriaanschen Klenner, man in Schaltjohren is dat de 306. Dag.
| November | ||||||||||||||||||||||||||||||
|
Wat in dissen Dag passeert is
[ännern | Bornkood ännern]Politik un Sellschop
[ännern | Bornkood ännern]- 789: De Dom to Bremen warrt vun Bischop Willehad inwieht
- 996: In en Schenkensoorkunn von Otto III. an den Freisinger Bischop warrt Österriek to’n eersten mal nöömt.
- 1368: Elisabeth von Pommern warrt to de düütsch-röömsch Kaiserin kröönt
- 1503: Giuliano della Rovere, wurrd Paapst un kriggt den Paapstnaam Julius II.
- 1520: In en Storm warrt de Scheep von Ferdinand Magellan bi sien Weltümsegeln in en Bucht dreven, de sik later as Dörfahrt von’n Atlantik na’n Pazifik rutstellt un hüüt as Magellanstraat bekannt is.
- 1634: Dör den Verdrag von Paris warrt Frankriek enndgüllig in den Dörtigjohrigen Krieg rintagen.
- 1700: Spanien sien König Karl II. starvt. In sien Testament harr he Ludwig XIV. sien Enkelsöhn Philipp vun Anjou to'n Arven insett. Man Kaiser Leopold I. siene Fro is de jüngere Suster vun Karl II. Vundeswegen meent de Kaiser, dat Arv möss em tofallen. Wegen düssen Striet geiht nu de Krieg um de Spaansche Kroon los.
- 1781: Dör dat Ünnergevenpatent von Joseph II. warrt in de habsborgschen Lannen de Lievegenschop afschapt.
- 1800: De US-amerikaansche Präsident John Adams maakt den Ümtog in sien nieg Amtssitt, dat Witte Huus.
- 1894: Nikolaus II. warrt Zar von Russland na den Dood von sien Vadder.
- 1897: De Footballvereen Juventus Turin wurrd grünnd.
- 1914: Russland verklaart den Krieg an dat Osmaansche Riek
- 1929: Eberhard Koebel grünnt de Düütsche autonome Jungenschop von’n 1. 11. 1929 (dj.1.11).
- 1936: Benito Mussolini snackt to’n eersten mal von en Ass Berlin-Rom. Dorut entsteiht in’n Tweeten Weltkrieg de Begreep Assmächt.
- 1939: De Dörper Hemeln, Mahndörp, Aumund, Blomendal un annere, de vördem Hannobersch un later preußisch weern, höört vun nu af an to Bremen to.
- 1949: De eerste Utgav von de Frankfurter Allgemeine Zeitung kommt rut.
- 1956: Ungarn verklort jümmer Uttreden ut den Warschauer Pakt. Sowjetsche Truppen slagt den Volksopstand dal.
- 1981: Antigua un Barbuda verklort jümmer Unafhangigkeit von Grootbritannien.
- 1998: De Europääsch Gerichtshof för Minschenrechten warrt in Straßburg inricht.
Weertschop
[ännern | Bornkood ännern]- 1849: Dat Königriek Bayern gifft mit den Swarten Eener de eerste düütsche Breefmark rut.
- 1961: In Düütschland warrt weltwiet to’n eersten mal en vullstännig System von Postleettallen inföhrt.
- 1970: In Düütschland warrt mit Christoph 1 de eerste Nootfallheevschruver in’n Deenst stellt.
Kunst, Kultur un Bowark
[ännern | Bornkood ännern]- 1512: De Däkenfresken von Michelangelo in de Sixtinschen Kapell warrt wiest.
- 1604: De Tragödie The Tragedy of Othello (hdt.: Othello) von William Shakespeare warrt in London ooropföhrt.
- 1611: De Kummedie The Tempest (hdt.: Der Sturm) von William Shakespeare warrt in London ooropföhrt.
- 1957: In Michigan, USA, warrt de 8 km lang Mackinac Bridge inweiht.
Wetenschoppen un Technik
[ännern | Bornkood ännern]- 1770: Dat Barg- un hüttenmännsch Lehrinstitut, Vörlöper von de Technisch Universität Berlin, warrt grünnt.
- 1876: In de Nedderlannen warrt de Noordseekanal von König Wilhelm III. open maakt.
- 1895: In Berlin finnt dör de Bröder Skladanowsky to’n eersten mal op de Welt en „kinematografsch Vörföhren“ statt.
- 1952: US-amerikaansche Karnphysikers tünnt op dat Eniwetok-Atoll de eerste Waterstoffbomb.
Katastrophen
[ännern | Bornkood ännern]- 1436: De Allerhilligenfloot 1436 richt swaren Schaden an de Noordseeküst an.
- 1755: Lissabon, Portugal, warrt dör en swor Eerdbeven un mehr noch dör denn nafolgend Tsunami to mehr as twee Drüddel tonicht maakt. Mehr as 60.000 Minschen kommt üm.
- 1986: Dör dat Löschen von en groot Füer in de Chemiefabrik Sandoz bi Basel warrt de Rhien verdreckt.
Boren
[ännern | Bornkood ännern]- 1743: Johann Friedrich Wilhelm Herbst, düütsch Naturforscher, Entomoloog un Lepidopteroloog († 1807)
- 1778: Gustav IV. Adolf, König von Sweden.
- 1781: Karl Joseph Stieler, düütsch Maler.
- 1849: William Merrit Chase, US-amerikaansch Maler.
- 1858: Ludwig von Struve, düütsch Astronom.
- 1879: Oskar Barnack, düütsch Fienmechaniker.
- 1880: Alfred Wegener, düütsch Meteoroloog un Eerdwetenschoppler († 1930).
- 1887: Max Trapp, düütsch Komponist.
- 1889: Philip Noel-Baker, britsch Politiker un Nobelpriesdräger
- 1920: Albert Ramon, belgisch Radrennfohrer († 1993)
- 1926: Lou Donaldson, US-amerikaansch Jazzmusiker un Komponist († 2024)
- 1930: Mabandla Dlamini, Politiker ut Swasiland
- 1934: Raymond Mastrotto, franzöösch Radrennfohrer († 1984)
- 1937: Witta Pohl, düütsch Schauspelerin
- 1941: Uffe Ellemann-Jensen, däänsch Politiker
- 1947: Bob Weston, britisch Musiker († 2012)
- 1948: Calvin Russell, US-amerikaansch Singer-Songwriter († 2011)
- 1949: Bernhard Cullmann, düütsch Footballnatschonalsspeler
- 1950: Robert Betts Laughlin, US-amerikaansch Physiker un Nobelpriesdräger
- 1962: Jill Henselwood, kanaadsch Springriederin
- 1963: Katja Riemann, düütsch Schauspelerin
- 1989: Gabriela Koukalová, tschechisch Biathletin
Storven
[ännern | Bornkood ännern]- 1648: Ulrich II., Graaf vun Oostfreesland (* 1605)
- 1804: Johann Friedrich Gmelin, düütschen Naturwetenschoppler un Mediziner (* 1748)
- 1846: Franz Anton Ries, düütsch Geiger (* 1755)
- 1877: Friedrich Heinrich Ernst Graf von Wrangel, (Papa Wrangel), preuß’sch Offizier (* 1784)
- 1894: Alexander III., Zar von Russland.
- 1903: Theodor Mommsen, düütsch Historiker
- 1946: Conrad Borchling, düütsch Germanist (* 1872)
- 1956: Lajos Asztalos, ungaarsch Schachspeler (* 1889)
- 1968: Georgios Papandreou, greekschen Ministerpräsident
- 1978: Henri Stempffer, franzöösch Entomoloog un Lepidopteroloog (* 1894)
- 1989: Hoimar von Ditfurth, düütsch Dokter, Schriever, Journalist un Moderator
- 1999: Bhekimpi Dlamini, swasiländsch Politiker (* 1924)
- 2006: Wiiliam Styron, US-amerikaansch Schriever
- 2008: Jacques Piccard, Swiezer Deepseeforscher un Ozeanograaf (* 1922)
- 2011: Siegfried Kessemeier, plattdüütsch Schriever (* 1930)
- 2014: Adolf Stockleben, düütsch Politiker un Bundsdagsafordneter (* 1933)
- 2021: Dieter Kalenbach, düütsch Comictekner (* 1937)