Schottland
| |||||
| Wahlspröök: „Nemo me impune lacessit“ (Latiensch) („Numms draff mi targen ohn Straaf“) | |||||
| Natschonalhymne: Flower of Scotland | |||||
| |||||
| Hööftstadt | Edinburgh 55° 57′ N, 3° 13′ W | ||||
| Gröttste Stadt | Glasgow | ||||
| Amtsspraak | Engelsch, Schottsch-Gäälsch, Scots | ||||
| Regeren König Eersten Minister |
Parlamentaarsche Monarkie Charles III. Alex Salmond | ||||
| Grött • Allens • Water (%) |
78.772 km² ? % | ||||
| Inwahnertall • 2002 afschätzt • Inwahnerdicht |
5.094.800 (taxeert 20021) 64/km² | ||||
| Geldsoort | 1 Pund Sterling ([[ISO 4217|]])
| ||||
| BBP | $ 194 Mrd. (taxeert 2006) $ (2006) $ 39.680 (taxeert 2006) $ je Kopp | ||||
| Tietzoon | UTC (UTC) | ||||
| Internet-TLD | .sco | ||||
| ISO 3166 | |||||
| Vörwahl | +44
| ||||
Schottland (Engelsch en Scots: Scotland, Schottsch-Gäälsch: Alba) is en Land in Noordwest-Europa un is een Deel vun dat Vereenigte Königriek vun Grootbritannien un Noordirland. Schottland liggt in den Noorden vun dat Eiland Grootbritannien un grenzt in den Süden an England. Dor leevt hüdigendags 5.062.011 Inwahners up 78.772 km².
Spraak
[ännern | Bornkood ännern]Meist all Schotten snackt Engelsch. Bi 30 % vun jem snackt ok noch Schottsch, wat sotoseggen en Dialekt vun de Engelsche Spraak is un in de Lowlands tohuse is. Bi 1 % vun de Inwahners vun Schottland (üm un bi 70.000 Minschen) könnt ok noch de ole Gäälsche Spraak snacken. Düsse Lüde leevt besunners up de westlichen Eilannen un överhaupt in de westlichen Delen vun dat Land.
Schottland is vun sien Historie her in twee grode Kuntreien updeelt: De „Lowlands“ (Nedderlannen) in’n Süüden un dat Hoochland in’n Noorden.
Updelen vunwegen de Verwalten
[ännern | Bornkood ännern]För de Verwalten in Schottland hüdigendags updeelt in 32 council areas. 1996 sünd düsse areas indeelt wurrn. Vun 1975 af an bit 1996 weer dat Land updeelt in Regionen.
Man ganz begäng is ok noch de ole Indelen in de Graafschappen.
Historie
[ännern | Bornkood ännern]Kiek bi Historie vun Schottland
Geographie
[ännern | Bornkood ännern]Schottland besteiht ut
- Dat faste Land
- Allerhand Gruppen vun Eilannen:
- de Shetlandeilannen
- de Orkney-Eilannen
- de Hebriden
- de Skye-Eilannen
De Hebriden deelt sik noch mol up in:
Wat de Landschap angeiht, warrt Schottland allgemeen in dree Kuntreien updeelt:
- de Southern Uplands
- de Central Lowlands oder Midland Valley
- de Highlands
Gröttste Städer
[ännern | Bornkood ännern]De gröttsten Städer vun Schottland sünd:
| Stadt | Inwahners 5. April 1991 |
Inwahners 29. April 2001 |
|---|---|---|
| Glasgow (Glaschu) | 658.379 | 629.501 |
| Edinburgh (Dùn Èideann) | 400.632 | 430.082 |
| Aberdeen (Obar Dhèathain) | 182.133 | 184.788 |
| Dundee (Dùn Dè, Dùn Dèagh) | 157.808 | 154.674 |
| Paisley (Paislig) | 73.925 | 74.170 |
| East Kilbride (Cille Bhrìghde an Ear) | 70.579 | 73.796 |
| Inverness (Inbhir Nis) | 50.000 | 55.000 |
| Hamilton (Hamaltan) | 49.988 | 48.546 |
| Cumbernauld (Comainn nan Allt) | 49.507 | 49.664 |
| Greenock (Grianaig) | 49.267 | 45.467 |
Natschonaalparks
[ännern | Bornkood ännern]Dat gifft twee Natschonaalparks in Schottland:
Wat een sik ankieken scholl
[ännern | Bornkood ännern]Slötter un Borgen
[ännern | Bornkood ännern]Enige Slötter in Schottland sünd:
- Eilean Donan Castle
- Balvenie Castle
- Stirling Castle
- Balmoral Castle
- Castle of Mey
- Edinburgh Castle
- Urquhart Castle
- Dunvegan Castle
- Skipness Castle
Kark un Gloven
[ännern | Bornkood ännern]| Gloven | Andeel vun de Inwahners |
|---|---|
| Reformeerte Kark (Church of Scotland) | 42 % |
| ohn Bekenntnis | 28 % |
| röömsch-kathoolsch | 16 % |
| annere Christen | 7 % |
| Islam | 0,8 % |
| Buddhismus | 0,1 % |
| Sikhismus | 0,1 % |
| Juden | 0,1 % |
| Hinduismus | 0,1 % |
| Anneren Gloven | 0,5 % |
| keen Antwoort | 5 % |
kiek ok bi:
- Kark vun Schottland
- Freekark vun Schottland
- Free Presbyteriaansche Kark vun Schottland
- Schottsche Episkopalkark
- Vereente Freekark vun Schottland
Ökonomie
[ännern | Bornkood ännern]In de Noordsee winnt Schottland besunners Eerdööl. Bavenhen gifft dat noch Fischeree un Schaaptucht. Anner wichtig Twiegen vun de Weertschap sünd moderne Technologie, Whisky un Tourismus.
Politik
[ännern | Bornkood ännern]Schottland is en Deel vun dat Vereent Königriek. Ofschoonst de Schotten bloß man 8,7 % vun de Inwahners vun Grootbritannien utmaakt, sitt se up 10,1 % vun de Setels vun dat Parlament in London. In Schottland is ok en starke Partei togange, de för de schottsche Unafhängigkeit strieden deit. Bi düsse Scottish National Party maakt ok de beröhmte Schauspeler Sean Connery mit.
As de beiden Kronen vun England un Schottland in dat Johr 1707 tohopenföhrt wurrn sünd, hefft de Briten dat schottsche Parlament afschafft. Vun dor af an is Schottland vun London ut regeert wurrn. Man as de Labour Party ünner Tony Blair 1997 den Wahlen in Grootbritannien wunnen harrn, geev dat in Schottland en Afstimmen över de Fraag, of dat Parlament dor wedder herstellt weern scholl. 75 % vun de Schotten spreken sik dor för ut un dor is dat Parlament in Edinburgh denn 1998 wedder upmaakt wurrn. Nah mehr as 290 Johren hefft de Schotten nu wedder en egen Parlament.
Düt Parlament tellt 129 Setels. Nah de schottschen Wahlen vun 2007 sünd de so verdeelt:
- 47 Scottish National Party (Sozialdemokraten, de för de Unafhängigkeit striedt)
- 46 Scottish Labour Party (Sozialdemokraten, de in en Bundstaat mit England blieven wüllt)
- 17 Scottish Conservative and Unionist Party (Konservative, de ünner en Dack mit England blieven wüllt)
- 16 Scottish Liberal Democrats (Liberalen, de in en Bundstaat mit England blieven wüllt)
- 2 Scottish Green Party (Grönen, de för de Unafhängigkeit striedt)
- 1 Unafhängigen
De Vörsitter vun dat Huus is Liddmaat vun de SNP.
Eerste Minister (First Minister) is Nicola Sturgeon (siet 2014) vun de Scottish National Party.
Ofschoonst dat Vereente Königriek an un for sik en Eenheitsstaat is, hett de britsche Regeern de Tostännigkeit för allerhand Saken ut ehr egen Hannen geven un an dat Parlament in Schottland afgeven. Dor geiht dat bi üm Gesundheitspleeg, Ünnerricht, Regeern vör Oort, Soziale Saken, Huusbo, Tourismus, Upbo vun de Ökonomie, Verkehr, Justiz un binnenlandsche Saken, Polizei un Füerwehr, Ümwelt, Natur, Denkmalen, Bueree, Holtweertschap, Fischeree. Sport, Kultur, Statistik un Registers vun de Inwahners.
Wat de Britsche Regeern nich ut’e Hand gifft un wo de Schotten nich süms över bestimmen dröövt, sünd Saken vun dat Grundgesetz, Butenlandsche Politik, Natschonal Sekerheit un Defendeern, Stüern un Münten, Inwannern un Bedrieven den Staat in’e Hand geven, Versorgen mit Energie, gemeensam Markt, Hannel un Industrie, Iesenbahn un Verkehrsgesetzen, Datenschutz etc. Dat Schottlandgesett vun 1998 bestimmt, dat Schottland för allens tostännig ween schall, wat nich utdrücklich in de Hannen vun de Regeern in London leggt wurrn is.
An' 18. September 2014 hett sück de Bevölkerung vun Schottland in en Referendum gegen de Unafhängigkeit vun den Landsdeel un för dat Verblieven in dat Vereenigte Königriek utspraken.
.svg){kind=small}
Landsdelen: England | Noordirland | Schottland | Wales |
Britsche Överseekuntreien: Anguilla | Bermuda | Britsche Jumferninseln | Britsch Antarktis-Territorium | Britsch Territorium in’n Indischen Ozean | Falklandinseln | Gibraltar | Kaimaninseln | Montserrat | Pitcairninseln | Souveräne Militärbasen Akrotiri un Dekelia | St. Helena, Ascension un Tristan da Cunha | Süüdgeorgien un de Süüdlichen Sandwichinseln | Turks- un Caicosinseln