Osning
De Osning, hüdigendags up Hoochdüütsch meist Teutoburger Wald nömmt, is en Barggrupp in Neddersassen un Noordrhien-Westfalen. Dor geiht dat hooch bit to 446 m över NN. In de hoochdüütsche Umgangsspraak dor umto warrt de Osning faken kortweg de Teuto nömmt.[1]
Bekannt wurrn is de Osning sunnerlich dör de Varusslacht twuschen Römers un Germanen in dat Johr 9 n. Chr. Stäen, wo Touristen geern henfohrt, sünd dat Hermanndenkmal, de Externsteene un de Dörenther Klippen mit dat Wief in'e Hocken.
Naam
[ännern | Bornkood ännern]Wo de Naam Osning vun herstammen deit, is nich mehr ut to maken. Bitherto is ok nich klaar, of de Naam Osning in de doren Kuntreien för de ganze Bargkeed bruukt wurrn is. Unner Umstänn gifft dat up Platt gor keen Naam för de ganzen Barge tohopen, man bloß dree Naams för unnerscheedliche Deele: Osning (bi Builefeld), Ramskenbrink (bi Ravensbiärg) un Lippsken Waule (an'n Rand vun'e Siänne).[2]
Al in dat Johr 1616 hett de düütsche Geograph un Historiker Philipp Clüver den Osning umbenömmt. He is de Mann ween, de dor den Naam teutoburgiensis saltus för bruukt hett, wat up Hoochdüütsch Teutoburger Wald heten deit.[3] He meen, bi den Osning hannel sik dat um de Gemarken, wo, na den Bericht vun Tacitus, de Varusslacht slahn wurrn weer (clades Variana - de „Varusnedderlage“). Unner de Cherusker ehrn Baas Arminius harr en Armee vun Germanen över röömsche Legionen wunnen. Clüver grünn siene Ansichten up de Grautenborg, de dor to finnen is. As eersten hett de Paster Johannes Piderit ut Blomberg 1627 düsse Meenung övernahmen.[4] In de Alldagsspraak is de ne'e Naam denn avers eerst vun dat 18. Johrhunnert af an kamen, sunnerlich, wiel Ferdinand von Fürstenberg, Först un Bischop vun Patterbuorn un Mönster em in siene „Monumenta Paderborniensa“ övernahmen hett un em ok up de Landkarten drucken laten hett, de he rutbröcht hett.[5]
Vunwegen nee Fundöört un Fundstücke, de bi de Buddeleen vun Archäologen vördaag kamen sünd, hett de Varusslacht woll nich in den Osning statt funnen, man wieter na Norden to, bi Kalkreese an de Wiehenbarge. Man seker is dat ok nich. Allerhand Wetenschopslüde meent, dor weer woll en annere Slacht in de latern Germanentöge vun dat Röömsche Riek ween.
Geografie un Geologie
[ännern | Bornkood ännern]De Osning langt vun Hörstel in'n Kreis Steenfort in'n Nordwesten, süüdlich an Ibbenbüren un Ossenbrügge langs, dör den Kreis Güütsel, dör de Gemarken vun de Stadt Builefeld dör und dör den Kreis Lippe na Süüdosten to bit to de Eggebarge bi Horn-Bad Meinberg. As Folenbarge reckt he, tosamen mit de Wiehenbarge wiet in dat Noorddüütsche Siedland rin. Mol afsehn vun den Afsnitt bi Ossenbrügge, de to Neddersassen tohöörn deit, höört de Osning to'n gröttern Deel to Noordrhien-Westfalen.
Belege
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ Dat is en Deel vun den Naam vun allerhand Firmas, as teuto.net, Teuto-Türen, Teutoglas, Teuto-Immobilien, oder vun Begeevnisse, as "Teuto ohne Auto"
- ↑ Hier [1] steiht:„Die Form Osning ist gelehrter Herkunft und entstammt nicht der plattdeutschen Umgangssprache...Im engeren Sinne haftet der Name Osning an dem Abschnitt des Teutoburger Waldes, der nördlich und südlich von Bielefeld gelegen ist...Der Abschnitt, auf dem sich die Ravensburg (zwischen Halle und Borgholzhausen) befindet, heißt Ramskenbrink...Der am Rande der Senne gelegene Abschnitt heißt Lippsken Waule.“
- ↑ Philipp Clüver: Germaniae antiquae libri tres. Leiden 1616
- ↑ Johannes Piderit: Chronicon comitatus Lippiae, Rinteln 1627
- ↑ Ferdinand von Fürstenberg: Monumenta Paderbornensia, ex historia Romana, Francica, Saxonica eruta, novis inscriptionibus, figuris, tabulis geographicis ac notis … illustrata … Compendium vitae … Ferdinadaei, & Panegyricus Paderbornensis …. Paderborn 1669