Nachitschewan
Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Nachitschewan (Stadt).
De Autonome Republiek Nachitschewan (aserbaidschaansch „Naxçıvan Muxtar Respublikası“) in’n Kaukasus is en autonome Republiek binnen Aserbaidschan mit 372.900 Inwahners (Stand Zensus 2005) op en Rebeed von 5500 km². De Höövdstadt heet ok Nachitschewan. Nachitschewan is mit’n Rest von Aserbaidschan nich direkt verbunnen. Dat billt en Exklaav, de dör armeensche Rebeden (221 km Grenz) von Aserbaidschan afdeelt is. In’n Süden un Westen grenzt de Republiek an’n Iran (179 km Grenz) un op en lütt Enn in’n Noordwesten an de Törkie (8 km Grenz).
Geografie[ännern | Bornkood ännern]
De Grenz von Nachitschewan na de Törkie un na’n Iran warrt von’n Stroom Aras billt. De Aras-Stausee an’n Aras is toglieks de gröttste See in Nachitschewan.
De Exklaav Kərki, de offiziell to Nachitschewan höört, is siet 1992 von Armenien besett.
De höögste Barg is de 3904 Meter hoge Kaputdschugh in de Sangesur-Bargen.
De Republiek is in söven Rayons un de Höövdstadt Nachitschewan (4) indeelt: Babək (1), Julfa (2), Kəngərli (3), Ordubad (5), Sədərək (6), Şahbuz (7) un Şərur (8).
Historie[ännern | Bornkood ännern]
Von 1747 bet 1828 hett dat Khanat Nachitschewan bestahn. Dat weer en Vasallenstaat von Persien. In’n Russ’sch-Persischen Krieg von 1804 bet 1813 hett 1808 dat Russ’sche Kaiserriek ünner General Gudowitsch dat Rebeed besett. In’n Freden von Gulistan is Nachitschewan denn 1813 aver wedder an Persien fullen. In’n Russ’sch-Persischen Krieg von 1826 bet 1828 is dat Rebeed 1828 mit’n Freden von Turkmantschai an de Russen fullen un is mit dat Khanat Eriwan to de Oblast Armenien tohoopleggt worrn. Dat Rebeed is 1850 an dat Gouvernement Eriwan kamen. Na de Oktoberrevolutschoon 1917 in Russland is dat Kaukasusrebeed in’n April 1918 toeerst as Transkaukasische Demokraatsch-Föderative Republiek unafhängig worrn. Düsse Republiek is aver al na een Maand uteneenfullen un de verscheden Völker in’n Kaukasus hebbt natschonale Republiken grünnt. Dat Rebeed von Nachitschewan weer dorbi in’n Armeensch-Aserbaidschaanschen Krieg en Kunfliktpunkt twüschen de Demokraatsche Republiek Aserbaidschan un de Demokraatsche Republiek Armenien. Aver al in’n Juni 1918 hebbt Truppen von dat Osmaansche Riek de Region innahmen. Na’n Wapenstillstand von Moudros hebbt in’n Harvst 1918 brietsche Truppen dat Rebeed besett. Nadem de Bolschewiki in’n Juli 1920 in Aserbaidschan un Armenien de Macht övernahmen harrn, stünnen de beiden Länner ünner Influss von de Sowjetunion un in’n Verdrag von Kars is 1921 fastleggt worrn, dat Nachitschewan Deel von Aserbaidschan ween schall. Dat is 1921 toeerst en Autonom Rebeed un 1924 en Autonome Sozialistische Sowjetrepubliek (ASSR) worrn.
Nachitschewan is ASSR bleven bet de Sowjetunion tohoopbraken is. As Aserbaidschan 1992 kumplett unafhängig worrn is, hett dat Rebeed den Status von en Autonome Republiek binnen Aserbaidschan kregen. Heydər Əliyev, de von 1990 bet 1993 dat Leid över Nachitschewan harr, is 1993 Präsident von Aserbaidschan worrn.
Leid[ännern | Bornkood ännern]
Vörsitters von de Ali Məclisi:
- November 1990–April 1991: Djalil Afijaddin Djalilow
- April 1991–August 1991: Akper Fattach Alijew
- 5. September 1991–23. Juni 1993: Heydər Əliyev
- 3. Juli 1993–4. April 1994: kommissarsch Vasif Talibov
- 4. April 1994–16. Dezember 1995: Namiq Həsənov
- 16. Dezember 1995–: Vasif Talibov
Premiers:
- 1991–1993: Bedschan Farzalijew
- 1993–2000: Schamsuddin Gusseynguli Chanbabajew
- 2000–: Əlövsət Baxşıyev
Inwahners[ännern | Bornkood ännern]
De Inwahners von Nachitschewan sünd to’n gröttsten Deel Aserbaidschaners, de schiitsche Moslems sünd. De armeensche Minnerheit, to de vör 1920 noch mehr as en Drüddel von de Inwahners höört hett, is dör de Kunflikte twüschen Armeniers un Aserbaidschaners (Armeensch-Aserbaidschaan Krieg 1918–1920, Bargkarabacgkrieg 1988–1994) to’n gröttsten Deel na Armenien utwannert oder verdreven worrn. Vondaag gifft dat kuum noch Armeniers in Nachitschewan.
Weertschop un Infrastruktur[ännern | Bornkood ännern]
Verkehr[ännern | Bornkood ännern]
De wichtigsten Straten sünd de M7 von de törksche Grenz na Nachitschewan-Stadt un de M8 von Nachitschewan-Stadt na de iraansche Grenz. De Stratenverkehr von Nachitschewan na’n Rest von Aserbaidschan löppt över de de M8 un de iraansche Straat 12. Verkehr mit de armeenschen Rebeden gifft dat nich. De Verkehr mit de Törkie löppt över de M7 un de törksche D 080.
Fröher hett dat Bahnlienen na Jerewan un na Baku geven. Na de Kunflikte twüschen Armenien un Aserbaidschan sünd düsse Bahnlienen aver ünnerbraken, denn all beid loopt dör armeensche Rebeden. De Bahnlien Täbris–Dscholfa in’n Iran besteiht noch, dat gifft aver kuum Verkehr von Nachitschewan na Iran.
De eenzige gröttere Flegerhaven von de Republiek is de Flegerhaven Nachitschewan.
Weblenken[ännern | Bornkood ännern]
- Websteed von de Autonome Republiek Nachitschewan (engelsch, aserbaidschaansch, russ’sch)