Loopsport

As Loopsport warrt all Sportorden tosamenfaat, bi de dat Utöven vun de natürlichen minschlichen Loopbewegen – tomeist technisch op en sünnere Loopstreck henarbeit – in’n Vördergrund steiht.

Överblick

Ofschoonst dat tallrieke Sportorden gifft, de nich so en grote Gefohr för’t Afnütten vun’n Bewegungsapparat mit sik bringt, is dat Lopen en natürliche Sportoort vun’n Minschen vunwegen sien Evolutschoon. Wettstrieden in’t Lopen geev dat al bi de antiken Olympschen Spelen. In’n modernen Sport is dat Lopen en Deel vun de Lichtathletik, de bi de hüütigen Olympschen Spelen ok mit tallrieke Loopdisziplinen vertreden is. Ok in’n Bredensport gifft dat tallrieke Bahnloopweetstrieden, an de aver tomeist blots Freetietlöpers deelnehmt, de bannig grote Lust dorto hebbt.

In de USA beleevt de Loopsport aver siet Mitt vun de 1980er Johren in grote Breed en bannigen Opswung. Dat wiest sik in jümmer mehr un jümmere gröttere Stratenloopwettstrieden. An de gröttsten Loopveranstalten weltwiet – dat sünd de Marathonwettstrieden in New York, Berlin, London, Chicago un Boston – nehmt elk Johr mehrere teihndusend Löpers deel, dormang Freetietlöpers jüst so as Weltrekordlöpers.

Ünnerscheedliche Strecken un jemehr Sünnerheiten

Sprint

Loopstrecken bit 400 Meters warrt as Sprintstrecken tohoopfaat. De Fööt warrt dorbi nich heel afrullt, man de Löper stött sik mit de Footballen mit hööchste Snelligkeit af (Vörfootlopen). Gröttste Bedüden hett hier de grote Versnellen na’n Start. Dorbi warrt vör allen de Achillessehnen un de Wadenmuskeln belast. En gott traineerten Minschen kann sien Hööchstsnelligkeit normalerwies över ruchweg 80 Meter hollen. Lööp över 100 un 200 Meters warrt dorüm meist blots dör de Snellkraft wunnen. De hööchste Dörsnittssnelligkeit gifft dat üm de Startphaas bi’n 200-m-Loop. As sünners stuur gellt dorgegen de 400-m-Loop, vunwegen dat in’n tweeten Deel vun de Loopstreck de Suerstoff in de Muskeln opbruukt sünd, liekers aver de Snelligkeit hollen warrn mutt. De Löper nimmt dorbi en blaue Klöör an (Azidoos).

Middelstreck

Twüschen 800 un 1609 Meters (1 engelsche Miel^[1]) warrt vun Middelstrecken snackt. Över disse Längden warrt mit Suerstoffünnerversorgen in’t anaerobe Rebeet un duersom mit den hööchstmööglichen Suerstoffümsatz (VO₂max) lopen. De Dörsnittssnelligkeit nimmt in dat Rebeet gau af. Sünnere Lasten gifft de Streck över 800 Meters. De lesten 400 Meters warrt normalerwies vullstännig in’t anaerobe Rebeet lopen, so dat de Kreisloop in’t Teel teemliche Lasten uttohollen hett. De Streck över 1.500 Meters löpt sik vun’t Belasten her heel anners. In’t Teel kummt dat nich to dat flaue Geföhl in’n Magen, dat bi de 800-m-Streck mööglich is.

Langstreck

Loopstrecken vun 2.000 bit 42.195 Meters (Marathon) warrt as Langstrecken betekt. Bi’t Lopen över disse Strecken un Tieten is dat nich mehr mööglich, de Muskelfunkschoon bi en Ansammeln vun Melksüür dör’t Lopen in’t anaerobe Rebeet dörtohollen. De Loop passeert also in’t aerobe Rebeet, d. h. dat Ümsetten vun Energie in de Muskeln geiht heel dör Oxidatschoon vör sik, toeerst alleen vun Glukoos. De Bloodkringloop is in de Laag all Stoffwesselprodukten –̣ vör allen de Melksüür – aftotransporteeren. Na twee Minuuten al warrt ok Fettmolekülen in Energie ümsett. De Andeel is toeerst lütt, wasst mit de Tiet aver jümmer mehr an un övernimmt na en Duerbelasten vun ruchweg 90 Minuuten denn den Hööftandeel. De Glykogenspiekers sünd denn opbruukt. Vun’t Prinzip her hett elke Minsch noog Fettspiekers in’n Lief, dat he mehrere Marathonlööp achterenanner maken künn, man bi’t Fettverbrennen (en Lipolyys) kann in’n Vergliek to de Glykolyys bi den glieken Suerstoffümsatz minner Energie ümwannelt warrn. För den Spood op Langstrecken is dat dorüm wichtig, dat een sien Glykogenspiekers grötter maakt un sik bi’t Lopen de richtige Nehren toföhrt, so dat en gliekmatig Toföhren vun Energie sekerstellt warrn kann. De Toplöpers künnt den Marathon jüst noch so mit en Hööftandeel vun Glykolyys to Enn lopen. Ofschoonst de Lipolyys-Andeel langsom grötter warrt, gifft dat faken den subjektiven Indruck, dat de Ümstellen gau aflöpt, wat vun de Löpers denn as en „gegen de Wand lopen“ beschreven warrt.

Ultralangstrecken / Bargloop

Lööp över en noch längere Streck as de Marathonloop warrt as Ultramarathons betekt. De längste Loop, bi den de Tiet ok vunwegen de Nachtroh wieterlopen deit, geiht över 3.100 Mielen (üm un bi 5.000 km) un duert so wat bi 51 Daag (Self-Transcendence 3100 Mile Race). En annere Ultravariante, de veel Tospröök hett is de Bargmarathon as to’n Bispeel de Swiss Alpine Marathon in Davos.

De Bargloop is en Loopwettstriet, bi den grote Högenünnerscheden to överwinnen sünd. Tyypscherwies is en Barg oder en markante Hööch dat Teel vun den Loop oder warrt as Twüschenstatschoon op’n Weg na’t Teel anstüert. De Streck verlöpt dorbi faken op Weeg un Bargpadden, mitünner ok op de Straat.

Annere Looptechniken in’n Bredensport

Blangen disse sünneren Spezialiseeren vun’n Loopstil her gifft dat ok Looptechniken, de nich so op Leistung ut sünd, as to’n Bispeel dat Jogging. Dorbi löpt een en Oort vun Trab mit korte Schreed, wat – sünners bi verkehrte Looptechniken as de Rüchfootloop – op de Knee gahn kann, aver vun’n Kreisloop her ok över lange Strecken hollen warrn kann. Walking, wat in’n Grunnen nix anners is as dat normale Gahn, wobi also jümmer een Foot op de Eer blifft, as ok Nordic Walking, wat dat sülve mit lange Skilangloopstöckers is, sünd as Trendsportorden mit to den Loopsport dortokamen.

Physiologie

De Energieümsatz vun’n Lief bi’t Lopen liggt bi ruchweg 1 kcal op 1 kg Liefgewicht un 1 km Weg. En Minsch, de 80 kg wiggt, verbruukt dorna bi en Loop mit 15 km/h Snelligkeit in de Stünn ruchweg 1200 kcal. Dorvun warrt 70-80 % in Warms ümsett. Sweet oder Water bringt en Verdunstungsküll vun üm un bi 600 kcal/l, so dat de Löper in de Stünn een bit twee Liter utsweten deit. Man, de Lief kann blots en begrenzte Mengde Water spiekern. Dorüm mutt bi’t Lopen dorop acht warrn, dat noog Water toföhrt warrt. Woveel man bi’t Lopen drinken schall, warrt aver teemlich verscheden vertellt^[2].

Looptechnik

Lopen is as Bewegungsmiddel vun een Oort na’n annern vundaag kuum mehr nödig, vunwegen de technischen Helpsmiddel. Ümdat elk gesunn Minsch de Grundtechnik vun’t Lopen beherrschen deit, is dat Grundweten to’n Optimeeren vun de Looptechnik meist nich bekannt. Ünnerscheedt warrt dree Looptechniken:

Lütt Schreed minnert de Belastung vun’n Bewegungsapparat. Dat Dreihmoment, dat bi elk Schritt entsteiht, warrt mit de Arms utgleken. Wenn een de Arms stiev hollt, mutt de Lief un dormit de Warvelsüül de Dreihbewegung utglieken. Minnern kann een dat Dreihmoment, wenn de Fööt dicht bi’nanner föhrt warrt.

Sünners Lüüd, de jüst anfangen doot oder teemlich wenig loopt, glöövt tomeist, dat se sik keen sünnere Looptechnik anwennen mööt. Man, dat is verkehrt, vunwegen dat en gesunnen Loopstil Vörpahl slahn kann gegen Sehren. Dorbi is dat egal, woveel man löpt. Sünners för Löpers, de sik veel vörnehmt, is en ökonoomsche Looptechnik wichtig: Dör högere Effizienz kann de Löper Energie sporen un dormit bi glieken Kraftopwand gauer lopen. Man, dat is swoor un mit Tietopwand verbunnen, den egen Loopstil to ännern. Dat heet: je länger en Löper sik al mit en verkehrte Technik bewegen deit, üm so sworer fallt em dat, en nee Bewegungsmuster antonehmen.

Dat wichtigste bi’t ökonoomsche Lopen is de Opsettsteed direkt ünner den Swoorpunkt vun’n Lief. Wenn de Foot an de richtigen Steed in Betog op den Lief opsett warrt, warrt de piele Bewegung minnert un de Trüchstöötelastizität vun de Muskeln un dat Binngeweev kann goot to de Vördrift nütt warrn. De Trüchstöötelastizität billt en wichtigen Kraftborn, de ahn tosätzlichen Energieopwand mehr Vördrift verleht^[3].

Risiko un Nütten

Gefohren un fakene Fehlers

De fakenste Fehler bit Lopen, de ok Naklapp hebben kann, is dat Vörstrecken vun’n Foot vör’t Opsetten, üm mööglichst lange Schreed to maken. Dör dit Vörswingen vun’n Ünnerschenkel warrt veel Energie verdoon un dat Risiko vör’t Besehren stiggt op männige Oort^[4].
Dör’t Looptraining künnt Schadens vun’n Lief, de villicht vörher noch nich bekannt weern, opduken un deelwies – to’n Bispeel bi’n Hartfehler – gresige Utwirken hebben.
Enige Infekschoonskrankheiten, de nich recht utheelt sünd, künnt dör’t to fröhe Wedderanfangen vun’t Training en Rüchfall hebben, wat in enkelte Fäll to duersome Schadens un in Utnahmfäll sogors to’n Dood föhren künnt.
Anfangers fangt to gau mit dat Lopen an, wat faken ok to Besehren föhren kann. Föddert warrt dit verkehrte Verhollen ünner annern dör Programmen, de dör de Medien in de Warf anboden warrt, to’n annern ok dordör, dat sik de Muskulatur al no korte Tiet op dat Looptraining instellt. Dordör kummt een dat so vör, as künn man gau mehr maken, ofschoonst in’n Fall vun en Överlasten de eersten Anteken fröhesten na söss Weken kamt. Nawiest is ok, dat sik de Lidden, Bänner un Sehnen düütlich langsomer op de Belastung instellt. Sünners dat Kneelidd warrt bi’t Lopen düchtig belast. Wenn een op even Flach löpt, kamt Belastungen vun’t Dreefacke vun’t Liefgewicht tostannen^[5].
En annern Fehler vun Anfangers is, al in to junge Johren för to lange Strecken to traineeren un an Wettstrieden deeltonehmen. Snelligkeit dorgegen kann man jüst in junge Johren antraineeren, wogegen jüst dat Utduertraining sünners veel belasten deit.
Utduertraining, dat jümmer mit de lieken Trainingsmethoden op lieke Streckenprofilen un -längen aflöpt ünnerstütt dat Risiko vun Besehren und verkehrt Verhollen.

Gode Sieten för de Gesundheit

Kontroll över’t Liefgewicht.
Verbetern vun de Leistung vun’t Hart-Kreisloop-System.
Starkermaken vun’n Bewegungsapparat.
Betere psych’sche Utglekenheit.
Dynaamsch Belasten vun de Rüchmuskulatur.
Dehnung vun’n Bostkasten.
Starkermaken vun’t Immunsystem un minner Belastungsgeföhl bi Krankheiten as Grippe un Verküllen.

Historie

De eersten histoorsch överleverten Loopsport-Wettstrieden geev dat in’t antike Grekenland. In de Literatur weer so wat al in de homerschen Vertellen Ilias un Odyssee anspraken. Biller op olle Vasen wiest, dat to’n Loopstil bi’n Sprint en wiet Uthalen mit de Arms hören de – woll üm mehr Swung to kriegen –, ümdat över längere Strecken al so lopen weer as vundaag.

Loopdisziplinen in de Antike

Stadionloop: Dat is de öllste Disziplin, bi de de Deelnehmers eenfack eenmol längs dör’t Stadion lopen müssen. De Streck weer ünnerscheedlich, afhangig dorvun woneem de Wettstriet utdragen weer, un reck vun 167 m (Delos) bit 192,24 m (Olympia). Na Hippias von Elis weer de Stadionloop vun 776 v. Chr. bit 728 v. Chr. de enkelte Weetstriet bi de olampschen Spelen. De enkelten Olympiaden weern dann na de Stadionwinners nöömt.
Diaulos: Dat is en Loop över twee Stadien wesen, bi den de Deelnehmer üm en Posten (Kampter) wennt hebbt un na de Startlien torüchlöpen. Nich kloor is dorbi, wat elkeen Löper sien egen Kampter harr, oder dat blots een vör all Löpers geev.
Dromos hippios („Peerloop“): De güng över veer Stadien un hett nienich to’t olympsche Programm höört, weer aver maakt bi de dormols jüst so bedüdenen Sportfesten in Korinth un Nemea. De Naam kummt dorher, dat de Streck ruchweg de Läng vun en Peerrennbahn harr.
Dolichos: Dat weer en Langstreckenloop över 7 bit 24 Stadien. In Olympia weern dat twintig Stadien, also ruchweg 3,84 km.
Wapenloop: Bi disse Loop müssen de Deelnehmers normalerwies mit vulle Kriegsrüstung antreden, tomindst aver mit Helm un Schild.

Ofschoonst de Marathonloop sien Naam vun de greekschen Stadt Marathon hett, geev dat dissen Loop in de Antike noch nich. De Infall dorto keem vun Michel Bréal un den Baron de Coubertin, de den Marathonloop bi de eersten Olympschen Spelen vun de Neetiet inföhrt hett un dormit an de Legenn vun Plutarch anknütten de. Dorna weer dat en Baad mit den Naam Pheidippides wesen, de na de Slacht bi Marathon in’t Johr 490 v. Chr. de Naricht vun’n Sieg över de Perser in’n Loopschritt na Athen bröcht hett un na sien Ankumst dood tosamenbroken weer.

Olympsche Loopdisziplinen

100 Meter (ok Deel vun’n Teihnkamp vun de Mannslüüd)
200 Meter (ok Deel vun’n Sövenkamp vun de Fronslüüd)
400 Meter (ok Deel vun’n Teihnkamp vun de Mannslüüd)
800 Meter (ok Deel vun’n Sövenkamp vun de Fronslüüd)
1500 Meter (ok Deel vun’n Teihnkamp vun de Mannslüüd)
5000 Meter
10000 Meter
Marathon (warrt op de Straat lopen)
100 Meter Hürden, blots Fronslüüd (ok Deel vun’n Sövenkamp vun de Fronslüüd)
110 Meter Hürden, blots Mannslüüd (ok Deel vun’n Teihnkamp vun de Mannslüüd)
400 Meter Hürden
3000 Meter Hinnernloop (Fronslüüd eerst siet 2008)
4 × 100 Meter Staffel
4 × 400 Meter Staffel
10 Kilometer Stratenloop as Deel vun’n Triathlon
3 Kilometer Geländeloop as Deel vun’n modernen Fiefkampf

Verbinnen mit annere Sportorden

De Sprint is op verschedene Strecken Deel vun de Lichtathletik. Utduerlopen op middlere un lange Strecken Strecken twüschen fief Kilometer un Marathon is Bestanddeel vun’n Triathlon un vun’n Duathlon. Bi’n Sommerbiathlon warrt in’n Sprint un Enkeltlööp 4 km (Fronslüüd 3 km), ünnerbroken vun twee Scheetinlagen un in’n Massenstart un Verfolgen 6 km (Fronslüüd 5 km), ünnerbroken vun veer Scheetinlagen afhollen. Wietere Loopsportorden sünd de Orienteerungsloop un de Crossloop. Vele Mannschopssportorden as to’n Bispeel Football, Handball, Basketball oder Feldhockey bruukt en Looptechnik, de twüschen Sprint un Utduerlopen liggt.

Snelligkeit in Afhangigkeit von de Loopstreck

Na Pete Riegel kann een de Tiet $t_{2}$ , de man bi’t rechte Training för en sünnere Streck bruukt, ut de Tiet $t_{1}$ för en annere Streck na en eenfacke Formel utreken. Dorbi is $s_{1}$ de Verglieksstreck, vun de de Tiet bekannt is, un $s_{2}$ de Streck för de man de Tiet weten will. De Exponent 1,07^[6] bestimmt sik ut den Verloop vun de Weltrekorden un mutt villicht för elk Person anpasst warrn. För en Sprinter is de en beten grötter, för den Utduersportler en beten lütter.

t_{2}=t_{1}\cdot \left({\frac {s_{2}}{s_{1}}}\right)^{1{,}07}

Literatur

James F. Fixx: Das komplette Buch vom Laufen. Fischer, Frankfort an’n Main 1983, ISBN 3-596-23326-7.
Jeff Galloway: Richtig laufen mit Galloway. Meyer & Meyer, Aken 2000, ISBN 3-89124-040-6.
Thomas Steffens, Martin Grüning: Runner’s World – Das Laufbuch. Rowohlt, Reinbek 1999, ISBN 3-499-19465-1.
Thomas Prochnow: Lauffibel. LAS-Verlag, Regensborg 2003, ISBN 3-89787-161-0.
Herbert Steffny: Das große Laufbuch. Südwest Verlag, München 2009, ISBN 3-517-06728-8.
Wolfgang Bunz: "Perfekte Lauftechnik", BLV, München, 2011, ISBN 978-3-8354-0759-6
Matthias Marquardt, Christian von Loeffelholz, Björn Gustafsson: Die Laufbibel. Das Basiswerk für gesundes Laufen. spomedis, Hamborg 2005, ISBN 3-936376-08-5.
Ulrich Bartmann: Joggen und Laufen für die Psyche. dgvt-Verlag, Tübingen 2001, ISBN 3-87159-033-9.

Borns

↑ Inföhren vun de IAAF: 1500 Meter un de Miel as klass’sche Middelstreck (engelsch)
↑ Brooks Running Academy - Trinkempfehlungen
↑ Den inneren Turbo zünden
↑ Ein gesunder Laufstil will gelernt sein De richtige Opsettpositschoon
↑ Das "tragische Überlastungsdreieck"
↑ Hubert Beck: Das große Buch vom Marathon. Copress Verlag, München 2005, ISBN 978-3-7679-1045-4. S. 104.

Weblenken

Loopsport. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

[1] Inföhren vun de IAAF: 1500 Meter un de Miel as klass’sche Middelstreck (engelsch)

[2] Brooks Running Academy - Trinkempfehlungen

[3] Den inneren Turbo zünden

[4] Ein gesunder Laufstil will gelernt sein De richtige Opsettpositschoon

[5] Das "tragische Überlastungsdreieck"

[6] Hubert Beck: Das große Buch vom Marathon. Copress Verlag, München 2005, ISBN 978-3-7679-1045-4. S. 104.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]