Carl Philipp Emanuel Bach

Carl Philipp Emanuel Bach (* 8. März 1714 in Weimar; † 14. Dezember 1788 in Hamborg) weer een düütschen Muskant un Komponist.

Carl Philipp Emanuel Bach weer een Söhn vun Johann Sebastian Bach un Maria Barbara Bach. Sien Ökelnaam is Berliner Bach oder ok Hamborger Bach. 1740 is he in Reppin Cembalospeeler an't Kamerorchester vun den preußschen König Frederik den Groten, wurrn. 1768 güng he as Karkenmusikdirekter nah Hamborg. He musizeer in den fienföhligen Stil, de to sien Tiet in Mood weer. Wat he an Musik schreben hett, is nich ahn Indruck up Joseph Haydn un up den jungen Ludwig van Beethoven bleben.

Leven

Carl Philipp Emanuel Bach is de tweete Söhn vun Johann Sebastian un Maria Barbara ween. Siene Paten sund Georg Philipp Telemann, Adam Immanuel Weldig (he hett bit 1713 dat Huus vun de Familie Bach in Weimar verhüürt) un Catharina Dorothea Altmann ween. Mit siene Familie is Carl Philipp Emanuel 1717 na Köthen umtrocken. Dor is siene Mudder 1720 sturven. 1723 gung dat denn fudder na Leipzig, wo sien Vadder Thomaskantor wurrn is. He is denn Schöler an de Thomasscholen in de Stadt wurrn. 1731 gung he bi un fung an, de Rechtswetenschop an de Universität in Leipzig to studeern un 1734 wessel he na de Universität Viadrina in Frankfort (Oder). 1738 hett he sien Studium afslaten, man siene Loopbahn as Akademiker hett he denn doch achteran stellt. He woll sik lever mit de Musik befaten.

Bach komponeer vun 1731 af an. Siene eersten Versöke hett he avers nich sunnerlich hooch taxeert. Tominnst lett dat so, wenn een en Breef ut dat Johr 1786 lesen deit:

Vergeevt Se mi mien Dumm Tüüch un mien Smeerkraams! An'n posseerlichsten is de gnadige vun den König, wo Händel sien Jöögsdarbeiden bit an dat buterst bewohrt blievt. Ik will mi gor nich mit Händel verglieken, man ik hebb just en Riet un mehr ole Arbeiden vun mi verbrennt un frei mi, datt dat nich mehr gifft^[1]

1740 is he as Cembalo-Speeler an den Hoff vun Frederik II. na Reppin beropen wurrn. De König weer in datsülvige Johr up'n Throon kamen un he scholl dor in de Kapell mitmaken. Bach weer dormols een vun de meist beröhmten „Claveeristen“ vun Europa. For sien leevst Instrument, dat Cembalo, hett he um un bi 150 Sonaten un mehr as 50 Kunzertstucke schreven. In de Kapell vun den Kroonprinzen in Rhiensbarg harr he vordem al Johann Joachim Quantz un de Graun-Bröder kennen lehrt. As Frederik II. sien Kamer-Cembalist hett he in Berlin den jungen Hartog vun Württemberg, Carl Eugen, Unnerricht geven. Em hett he de sess Württembergschen Sonaten for Cembalo (Nürnbarg, 1744) todacht. Twee Johr ehrder harr he al siene sess Preußischen Sonaten an Frederik II. to egent. Se gellt as de wichtigsten Tüüchnisse vun den neen Stil up dat Flack vun de Klaveer-Sonate.

1744 hett Bach Johanna Maria Dannemann freet. Se weer de Dochter vun en Wien-Koopmann ut Berlin. De beiden hefft eene Dochter (Anna Philippina Bach, 1747-1804) un twee Söhns mit'nanner harrt. Johann Adam Bach (ok Samuel nömmt, 1745-1789) hett as Afkaat in Hamborg arbeit'. Johann Sebastian Bach „de Jüngere“ (1748-1778) is Kunstmaler wurrn. 1746 is Bach upstegen to'n Kamermusicus. Ut siene Berliner Tied - dormols hett he den Binaam „Berliner Bach“ harrt - stammt sien Magnificat (1749, een Oosterkantate (1756), en Reeg vun Sinfonien un Kunzerten un dree Bänne mit Leeder: Geistliche Oden und Lieder mit Melodien na Texte vun Christian Fürchtegott Gellert (1758), Oden mit Melodien (1762) un Sing-Oden (1766), dorto noch en poor weltliche Kantaten un Stucke for'n Ogenblick. De meiste Arbeit hett Bach sik avers mit dat Klaveer maakt. Dor hett he in düsse Tied meist 100 Sonaten un annere Solo-Warke for komponeert, dormank de Sammlung mit veränderten Reprisen (1760-1768) un ok wat Kantaten für Kenner und Liebhaber. Bito sund allerhand wichtige Sonaten for Flööt tostanne kamen, unner annern de Hamborger Sonaten.

Vun den Stil her is Bach en sunnerlichen Vertreder vun de musikaalsche Fienföhligkeit ween. Bi em gifft dat tweireten Melodien un roore Sprüng, Harmonien un Wennen, de ut de Traditschoon vun de Barockmusik rut träen doot. Up dat Flach vun de Musik steiht he gegen de neen Lüe in de Dichtkunst - Klopstock, Herder un den jungen Goethe – over. Veel Egenorden vun den Stil, de in de Literatur eerst noch kamen schollen, hett he al vorweg nahmen.

1753 hett he sien wichtigst Lehrbook rutgeven: Versöök over de wohre Aart, dat Klaveer to spelen^[2] En tweeten Deel is dor 1762 in Berlin vun rutkamen.

In'n Määrt 1768 is he sien Patenonkel Georg Philipp Telemann nafolgt in dat Amt vun den Stadt-Musikdirekter un Kantor an de Gelehrtenschool vun dat Johanneum in Hamborg. Vunwegen düssen Posten hett he denn ok den Binaam „Hamborger Bach“ kregen. In düt Amt hett he sik mehr mit Karkenmusik befaat'. 1769 hett he dat Oratorium Die Israeliten in der Wüste tostanne brocht un twuschen 1769 un 1788 hett he mehr as 20 Passionen, noch en anner Oratorium Die Auferstehung und Himmelfahrt Christi un um un bi 70 Kantaten, Litaneien, Motetten un annere Stucke for de Liturgie schreven. For dat Klaveer hett he de sess Bänne Sonaten Für Kenner und Liebhaber komponeert.

Bach is 1788 in Hamborg sturven. Sien Graffmal in dat Gruftgewölv vun den Hamborger Michel kann bit up den hüdigen Dag vun jedereen besocht weern. Na sien Dood hefft Klopstock un Gleim as Dichterlüe en „Woort achternah“ up em schreven. De grottste Deel vun siene Musik is later vun den Sammler Georg Poelchau kofft wurrn. Ok Friedrich Wilhelm von Thulemeier hett bannig gode Kopien vun Bach siene Kompositschonen bewohrt.^[3]

Literatur (Utwahl)

A. E. Cherbuliez: Carl Philipp Emanuel Bach; Zürich 1940
Semjon Aron Dreiling: Pompöser Leichenzug zur schlichten Grabstätte. Die vergessenen Toten im Gruftgewölbe der Hamburger St.-Michaelis-Kirche 1762–1813; Hamborg: Medien-Verlag Schubert, 2006; ISBN 3-937843-09-4 [to dat Graff in'n Michel in Hamborg].
H. Miesner: Philipp Emanuel Bach in Hamburg; Leipzig 1929; Nahdruck Wiesbaden 1969
Hans-Günter Ottenberg: Carl Philipp Emanuel Bach; München: Piper, 1988; ISBN 3-492-18235-6
Dorothea Schröder: Carl Philipp Emanuel Bach; Reihe Hamburger Köpfe; Hamborg: Ellert und Richter, 2003; ISBN 978-3-8319-0130-2

Weblenken

Literatur over Carl Philipp Emanuel Bach in de Bibliographie des Musikschrifttums
Verteeknisse, Konkordanzen, Chronologie un anner Material to'n Studeern vun de Musik vun C.P.E. Bach
Informatschoonen to de nee Gesamtutgave vun C.P.E. Bach siene Warke vun dat Packard Humanities Institute, tohopen mit dat Bach-Archiv Leipzig, de

Sächsischen Akademie der Wissenschaften to Leipzig un de Harvard University

Vollstännig Wotquenne-Verteeknis as Oversicht
Carl Philipp Emanuel Bach: Versuch über die wahre Art das Clavier zu spielen (Onlinepublikatschonen vun de Originalutgaven):
- Exempel nebst achtzehn Probe-Stücken in Sonaten... to Deel I (1753)
- Versuch über die wahre Art das Clavier zu spielen, Zweyter Theil (1762)
- Versuch über die wahre Art das Clavier zu spielen Deel I (Editschoon vun 1787) un Deel II (Editschoon vun 1797)
- Versuch über die wahre Art das Clavier zu spielen Uttöge vund en Text in moderne Afschrift
Warkverteeknisse
- na Arden
- Helm-Werkverzeichnis (H)
- Wotquenne-Werkverzeichnis (Wq)
- Alfred Wotquenne: Thematisches Verzeichnis der Werke von C. Ph. E. Bach Onlinepublikatschoon vund e Original-Utgave (1905)

Belege

↑ Vergeben Sie mir mein Geschwätze und Geschmier! Das Poßierlichste von allem ist die gnädige des Königes, wo durch Händels Jugendarbeiten bis aufs äußerste verwahrt werden. Ich vergleiche mich gar nicht mit Händeln, doch habe ich vor kurzem ein Ries u. mehr alte Arbeiten von mir verbrannt u. freue mich, daß sie nicht mehr sind.
↑ Originaltitel: Versuch über die wahre Art das Clavier zu spielen
↑ CONCERTO IN G, W. 4

[1] Vergeben Sie mir mein Geschwätze und Geschmier! Das Poßierlichste von allem ist die gnädige des Königes, wo durch Händels Jugendarbeiten bis aufs äußerste verwahrt werden. Ich vergleiche mich gar nicht mit Händeln, doch habe ich vor kurzem ein Ries u. mehr alte Arbeiten von mir verbrannt u. freue mich, daß sie nicht mehr sind.

[2] Originaltitel: Versuch über die wahre Art das Clavier zu spielen

[3] CONCERTO IN G, W. 4

[1]

[2]

[3]