Marshallinseln

Vun Wikipedia
Aolepān Aorōkin M̧ajeļ
Flagg vun {{{PAGENAME}}} Wapen vun {{{PAGENAME}}}
(Flagg) (Wapen)
Wahlspröök: Accomplishment through joint effort, Jepilpilin ke ejukaan
Natschonalhymne: Forever Marshall Islands
Woneem liggt {{{PAGENAME}}}
Hööftstadt Majuro-Atoll
{{{BGR}}}° {{{BMIN}}}′ {{{NS}}}, {{{LGR}}}° {{{LMIN}}}′
Gröttste Stadt
Amtsspraak Engelsch, Marshallesisch
Regeren
President of the Marshall Islands

Hilda Heine
Grött
 • Allens
 • Water (%)
 
181,43 quadratkilometer km²
? %
Inwahnertall
 • Inwahnerdicht
 
/km²
Geldsoort US-Dollar, SOV ([[ISO 4217|]])
BBP 259.538.700 US-Dollar, 279.667.900 US-Dollar $ ()
$ je Kopp
Tietzoon UTC+12, Pacific/Kwajalein, Pacific/Majuro (UTC)
Internet-TLD .mh
ISO 3166 MH
Vörwahl ++692

De Republik vun de Marshallinseln (up Marshallsch: Aolepān Aorōkin Majeļ , up Engelsch Republic of the Marshall Islands) is een Staat up de Inselgrupp vun de Marshallinseln in den westlichen Pazifik. Düsse Grupp vun Eilannen höört to Mikronesien hento.

Allgemeen[ännern | Bornkood ännern]

De Marshallinseln sund twee Keden vun Inseln oder Atollen, de blangenanner her loopt. De Ratak-Keed in'n Oosten un de Ralik-Keed in'n Westen. Düsse beiden Keden sett sik tohopen ut allerhand Atollen un ok een paar enkelte Eilannen.

Tohopen höört to düsse Inselkeden mehr as 1.150 Eilannen un luurlüttje Eilannen to. De gaht öber een Flach vun 1.900.000 km² in den Middelpazifik hen. Land is aber bloß 181 km², de Rest is Water.

Weer[ännern | Bornkood ännern]

Up de Eilannen is dat meist fochtig un heet. Vun Mai af an bit to'n November gifft dat en Regentiet. Hen un wenn jaagt ok Taifunen öber de Inseln hen.

Inwahners[ännern | Bornkood ännern]

Twee Drüddel vun de 61.963 Inwahners (2005) leevt up Majuro un Ebeye. Majuro is ok de Hööftinsel vun de Republik. Up de annern Eilannen leevt man bloß wenig oder gor keen Lüde. Dor kann een nich richtig arbeiden un ok nich fudderkamen. De Hööftstadt vun dat Land is Majuro.

Spraken[ännern | Bornkood ännern]

Amtsspraken sünd Engelsch un Marshallsch.

Globen[ännern | Bornkood ännern]

90% vun de Inwahners höört to de unafhängig protestantsche Kark vun de Marshallinseln. 8,5% sünd kathoolsch.

Historie[ännern | Bornkood ännern]

Öber de Fröhgeschicht vun de Eilannen weet wi bloß, dat de eersten Inwahners al in dat 2. Johrdusend vör Christus vun Mikronesien ut up den Inseln kamen sünd. De eerste Mann ut Europa, de dor henkamen is, weer de spaansche Seefahrer Alonso de Salazar in dat Johr 1526. Man de Spaniers hefft sik mit düsse Eilannen nich groot afgeben un so weer dat denn eerst John Marshall ut England, de dor 1788 wedder henkeem. De eersten Karten hett an'n Anfang vun dat 19. Johrhunnert de düütschbaltsche Entdecker Otto von Kotzebue in'n Updrag vun de russisch Marine tekent.

In dat Johr 1885 keem een düütschen Hannelsbedriev na de Inseln un in dat Johr 1906 sünd de Eilannen denn en Ünnerdeel vun de düütsche Kolonie Düütsch-Neeguinea wurrn. In'n 1. Weltkrieg hett Japan de Eilannen innahmen un dor allerhand Militär ünnerbröcht.

In'n 2. Weltkrieg hefft de USA vun den 31. Januar 1944 af an mehr as 30 vun de Inseln innahmen. Dat weer in de Slacht üm de Marshall- Inseln. Vunwegen de gode Laag vun dat Archipel hefft de USA up Majuro en Basis för ehr Luftwapen upmaakt.

Nah den Krieg keemen de Inseln to dat Schutzgebiet vun de Inseln in'n Pazifik. Dor hefft de USA in den Updrag vun de Vereente Nationen up passt. Bit in de 1960er Johren hefft de USA dor ok Atomwapen up dat Bikini- un up dat Eniwetok- Atoll utprobeert. Veel Inwahners sünd vunwegen de hoge Radioaktivität krank wurrn un mössen jem ehr Heimat verlaten. Bit up düssen Dag hefft de USA nich insehn, dat se dat wedder goot maken mütt.

In dat Johr 1979 sünd de Eilannen as en Republik unafhängig wurrn. Dormals hefft se en Verdrag ünnerschreven, dat se sik dicht an de USA anduken wollen. Düsse Verdrag gellt vun 1986 af an. Nah dat internationale Recht sünd de Inseln eerst 1990 offiziell unafhängig wurrn. Dormals weer eerst de Schutzupdrag vun de UN an de USA to Enn. Just so, as Mikronesien un Palau höört de Marshallinseln to de wenigen Staaten, de jummerwegs tohopen mit de USA in de UN-Vollversammeln gegen Kuba un för Israel afstimmt.

Politik[ännern | Bornkood ännern]

De Verfaten vun de Republik is ut dat Johr 1979. Tolest ännert wurrn is de 1990. De Börgerschup heet Nitijela. Dor höört 33 Liddmaten to. De Senat sett sik ut 12 Vörsitters vunde Stämm up de Inseln tohopen. Sien Naam is Council of Iroij.

Düt sünd bitherto de Präsidenten vun de Marshallinseln:

Naam Boren/Sturben In'n Amt
Amata Kabua (* 1928 - 1996) 1. Mai 197921. Dezember 1996
Kunio D. Lemari (för'n Övergang) (* 1942) 21. Dezember 199614. Januar 1997
Imata Jabro Kabua (* 1943) 14. Januar 199710. Januar 2000
Kessai Hessa Note (* 1950) 10. Januar 2000

Weertschup[ännern | Bornkood ännern]

De Air Marshall Islands is de nationale Sellschup för de Flegeree.

Öörd[ännern | Bornkood ännern]

Mit groden Afstand is Dalap-Uliga-Darrit de gröttste Stadt up de Marshallinseln. An'n 1. Januar 2005 leben dor 25.575 Inwahners. Dat is meist de Hälft vun de Börgers vun de ganze Republik. In düsse Tabell sund nu all Städer un Öörd upföhrt, wo mehr as 300 Lüde leevt.

Öörd up de Marshallinseln
Platz Oort Inwahners Distrikt
tellt 1988 tellt 1999 utrekent 2005
1. Dalap-Uliga-Darrit 16.960 19.332 21.019 Majuro
2. Ebeye 8.324 9.345 9.824 Kwajalein
3. Laura 1.575 2.256 2.675 Majuro
4. Ajeltake 556 1.170 1.596 Majuro
5. Enewetak 594 823 894 Enewetak
6. Kili 602 774 866 Kili
7. Wotje 360 676 828 Wotje
8. Namorik 814 772 740 Namorik
9. Enubirr 494 621 690 Kwajalein
10. Jabwor 674 610 569 Jaluit
11. Woja 406 487 528 Ailinlaplap
12. Mejatto 282 400 473 Kwajalein
13. Ailuk 333 451 467 Ailuk
14. Utirik 409 433 439 Utrik
15. Ujae 448 440 430 Ujae
16. Woja 224 343 421 Majuro
17. Likiep 344 389 408 Likiep
18. Mejit 445 416 396 Mejit
19. Mili 390 396 392 Mili
20. Majkin 237 333 390 Mili
21. Aerok 370 372 368 Ailinlaplap
22. Arrak 118 249 341 Majuro
23. Toka 267 310 331 Ebon
24. Aur 219 287 325 Aur
25. Jeh 0 303 319 Ailinlaplap
26. Ine 0 283 314 Arno
27. Jaluit 246 293 314 Jaluit
28. Lae 296 304 302 Lae
29. Arno Arno 0 271 301 Arno

Weblinks[ännern | Bornkood ännern]

Böker öber de Marshallinseln[ännern | Bornkood ännern]

  • Martin Mühlbauer: Marshall Inseln, in: W. Kreisel (Hrsg.): Mythos Südsee. Länderprofile Ozeaniens zu Wirtschaft und Gesellschaft, Hamborg 2006, S. 74-81.
  • Ellen Boneparth, M. James Wilkinson: Terminating Trusteeship for the Federated States of Micronesia and the Republic of the Marshall Islands: Independence and Self-Sufficiency in the Post-Cold War Pacific, in: Pacific Studies 18.2 (1995) S. 61–78.