Santo Antão (Kap Verde)

Santo Antão is en Eiland in’n Atlantik. Se is en vun de negen bewahnten Eilannen vun Kap Verde un warrt dor to de Ilhas do Barlavento („Eilannen över’n Wind“) rekent.

Geografie

Santo Antão achter Santiago dat tweetgröttste Eiland vun Kap Verde. Se liggt in’n Noordwesten vun de Inselgrupp twüschen 16° 54′ un 17° 13′nöördliche Breed un twüschen 24° 57′ un 25° 22′ westliche Läng. Se is dormit de nöördlichste un togliek westlichste vun de Eilannen.

Landschap

Dat Eiland is vör allen ländlich utprägt. Dör en ruchweg sössteihn Kilometer breden Atlantik-Kanal warrt Santo Antão vun’t Navereiland São Vicente scheedt. De Landschopsform is hoochbargig mit vele deep insneden Dalen (Ribeiras) in’n Noorden, de dör Erosion entstahn sünd. Na’n Süden to fallt de Landschop wat sieter af. Disse Ünnerscheed sorgt in’n Noorden för veel Regen, wiel de Süüden tomeist dröög blifft.

Dat hele Eiland is ut Vulkanismus tostannen kamen, de staatsche Vulkanlandschoppen tüügt hett. Op dat Eiland finnt sik junge Vulkanen mit wiete Calderas, utdehnte wittgleemen Puzzolan-Hövels un bannig hoge Basaltfelsen. Op de Hoochevenen in’n Oosten staht de gröttsten Misch- un Nadelwoolden vun de helen Republiek Kap Verde. De hööchste Barg vun Santo Antão is de Tope de Coroa mit 1979 m, de in’n wöstenordigen Westen liggt.

För de Verwaltung is dat Eiland in dree Concelhos (Landkreisen) ünnerdeelt. Dat sünd Paúl, Porto Novo un Ribeira Grande.

Öörd un Städer

Hööftstadt un togliek de Stadt mit de meisten Inwahners (ruchweg 5.500) vun dat Eiland is Porto Novo an de Süüdoostküst. Se hett ok as Havenstadt gröttere Bedüden. „Grote“ Städer sünd wieter ok Ponta do Sol an de nöördlichen Spitz vun Santo Antão folgt vun Ribeira Grande un Pombas an de Noordoostküst.

Geologie

Jüst so as de annern kapverdischen Eilannen is Sant Antão das Produkt vun Vulkanismus, de sik na’t Öller in dree Phasen indeelen lett.^[1] De öllste is de Ünnerbo vun dat Eiland, de ünner’n Seespegel liggt un ruchweg 16 Millionen Johr oolt is. Disse Ünnerbo liggt op de normalen ozeaanschen Eerdköst, de hier üm un bi 119 Millionen Johr oolt is^[2] un ruchweg de Hälft vun dat Samtvolumen utmaken deit.

De ollen Vulkaniten, de an de Böverflach opslaten sünd, stammt bit ut dat Tortonium vör ruchweg 7,5 Millionen Johren, man de Hööftandeel vun disse Phaas sünd twüschen twee un dree Millionen Johr oolt.^[3] De intermediären Vulkaniten hebbt en Öller twüschen 2 un 0,3 Millionen Johren un stammt ut dat fröhe un middlere Pleistozän. Se laat sik noch wieter in fief Gruppen ünnerdelen. De letzte Phaas billt de jungen Vulkaniten mit Öllern twüschen 0,4 un 0,1 Millionen Johren, de ok wieter in veer Gruppen ünnerdeelt warrn künnt.

De Hööftandeel vun de Vulkaniten op Santo Antão besteiht ut Lavaströöm. 10–20 % dorvun sett sik ut Pikriten un Ankaramiten tosamen. In de Neeg vun de Erupschonen sünd aver faken ok Pyroklastika un mitünner ok Ignimbriten antofinnen. Petrologisch hebbt de Stenen vun dat Eiland en tyypsche Tosamensetten vun en ocean island basalt (OIB). Man geiht dorvun ut, dat de Magmen mit den so nöömten Kapverden-Mantelplume opstegen sünd un Kap Verde dormit also en vulkaanschen Hotspot dorstellt.

Historie

Santo Antão weer inst nich bewahnt. Dat Eiland is in’t Johr 1462 vun dne Seefohrer Diogo Afonso för Portugal in Besitt nahmen worrn un weer to Anfang vör allen för de Farverflecht rosela tinctoria vun Bedüden, de hier oornt worrn is. Duersome Inwahners geev dat hier aver eerst vun’t 17. Johrhunnert an, as de Söhnen vun de Landbesitters op de süüdlichen Eilannen Santiago un Fogo as ok ne’e Siedlers ut Portugal den Oord Vila da Ribeira Grande opboet hebbt. De Historie vun’t Eiland is vör allem dör de Exportprodukten Wien, Purgiernööt un later ok Kaffee prägt worrn.

Weertschop

De Minschen op Santo Antão verdeent jemehr Broot vör allen mit de Landweertschop. Anboet warrt vör allen Zuckerrohr, Yams, Maniok, Bananen, Mangos un Mais. Bito leevt de Lüüd ok vun’n Fischfang. To de wichtigsten Produkten vun’t Eiland tellt vundaag ok de Grogue, de witte Rum, de hier ut Zuckerrohr brennt warrt.

Mehr un mehr winnt hier ok de Tourismus an Bedüden – sünners in’n Noorden vun’t Eiland. Vunwegen sien wunnerschönen Barglandschoppen lockt Santo Antão jümmer mehr Touristen to’n Wannern an, de vun Vila da Ribeira Grande un Ponta do Sol ut wiete Touren maken künnt. To’n Baden un Fischen dorgegen is sünners de Westküst bi Tarrafal de Monte Trigo egent.

Beropene Lüüd ut Santo Antão

Roberto Duarte da Silva (1837–1889), Chemiker
Manuel de Novas (* 1938), Komponist
Luís Romano (* 1922), Schriever

Literatur

Negrume/Lzimparin (Luís Romano – 1973: Kortgeschichten in’t Kreol vun Santo Antão mit portugeesche Översetten)

Borns

↑ P.M. Holm u. a.: Sampling the Cape Verde Mantle Plume: Evolution of Melt Compositions on Santo Antão, Cape Verde Islands, Journal of Petrology, 2006, Bd. 47 (1), S. 145-189
↑ R. Muller, M. Sdrolias & W. Roest: Age, spreading rates and spreading symmetry of the world’s ocean crust, Geochemistry Geophysics Geosystems, 2008, Bd. 9, S. 1525-2027
↑ S. Plesner u. a.: ⁴⁰Ar/³⁹Ar geochronology of Santo Antão, Cape Verde Islands Journal of Volcanology and Geothermal Research, 2002, Bd. 120, S. 103-121

Weblenken

Santo Antão. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Eilannen vun Kap Verde

[Holm-1] P.M. Holm u. a.: Sampling the Cape Verde Mantle Plume: Evolution of Melt Compositions on Santo Antão, Cape Verde Islands, Journal of Petrology, 2006, Bd. 47 (1), S. 145-189

[2] R. Muller, M. Sdrolias & W. Roest: Age, spreading rates and spreading symmetry of the world’s ocean crust, Geochemistry Geophysics Geosystems, 2008, Bd. 9, S. 1525-2027

[3] S. Plesner u. a.: ⁴⁰Ar/³⁹Ar geochronology of Santo Antão, Cape Verde Islands Journal of Volcanology and Geothermal Research, 2002, Bd. 120, S. 103-121

[1]

[2]

[3]