May-Britt Moser
May-Britt Moser (* 4. Januar 1963 in Fosnavåg) is en norweegsch Neurowetenschapler. Gemeensam mit hör Mann, Edvard Moser, is he för sien Arbeiten to de rüümlich Orienteeren un rüümlich Gedächtnis bekannt, mit de eerstmals en psychologische Funktschoon up mechanistisch up de Funktschoon vun (eenzelt) Neuronen torüchführt wurrn kunn. 2014 wurr se gemeensam mit hör Ehemannun John Michael O’Keefe mit den Nobelpries för Physiologie oder Medizin uttekent.[1]
Leven
[ännern | Bornkood ännern]May-Britt Moser un hör Mann Edvard Moser hemm af 1982 an de Universität Oslo Mathematik, Statistik, Programmeeren, Neurobiologie un Psychologie studeert.May-Britt Moser hett hör Studium vun de Psychologie 1990 afslooten. Beid hemm vun de Universität Oslo bi Per Andersen ehrn Doktertitel in Neurophysiologie maakt – May-Britt Moser 1995 mit de Arbeit Structural correlates of spatial learning in the hippocampus of adult rats. Vörher un nahher (as Postdoktoranden) weern se gemeensam bi Richard Morris an de University of Edinburgh. En wiedere Postdoktoranden-Statschoon führ se to John O’Keefe an dat University College London.
1996 sünd beid nah Norwegen torüchgahn un hemm an de Technisch-Naturwetenschapliche Universität vun Norwegen (NTNU) in Trondheim Positschonen as Associate Professor för Biopsychologie övernommen, se af 2000 mit en ordentlich Professur för Neurowetenschapen. 2002 hemm beid dor dat Zentrum för de Biologie vun dat Gedächtnis grünnd, dat 2007 in dat Kavli-Institut för systemische Neurowetenschapen (Kavli Institute for Systems Neuroscience) ümwannelt wurr un de sien Direkter Edvard Moser is un de sien Viezdirektersche May-Britt Moser bit 2012 weer. Siet 2013 (un bit 2022) is May-Britt Moser Baassche vun dat vun den Norweegschen Forschungsraat över 10 Johr mit 175 Millionen norweegsch Kronen (≈ 24 Millionen Euro) fördert Center for Neural Computation an dat Kavli-Institut (Zentrum för Neuronale Bereeken, vgl. Computational Neuroscience).
Edvard Moser un sien Fru hemm hüüd (Stand 2013) tosätzlich an de Medizinisch Fakultät vun de NTNU jewiels en Professur för Neurowetenschapen inne. Dat Ehepaar hett twee Döchter.[2]
Wirken
[ännern | Bornkood ännern]Da Ehepaar Moser befaat sück mit de Strukturen vun dat (Rötten-)Gehirns, de an de rüümlich Orienteeren bedeeligt sünd, an de Plaan vun en Weg un de Erinnerung an rüümlich Gegebenheiten (rüümlich Gedächtnis). Neuronen, de an disse Upgaven bedeeligt sünd, finnen sück in' Hippocampus un in entorhinalen Cortex, in de de Mosers 2005 grid cells (engelsch., etwa ‚Koordinaten-Zellen‘ oder ‚Raster-Zellen‘) identifizeert hemm. De grid cells arbeiten afhängig vun de Bewegung vun en Individuum dör sien Ümgegend. Dat Koordinatennett, dat dör disse Zellen bild wurrd, sett sück ut glieksiedig Dreeecken tosommen. Dat Opdecken vun de grid cells gellt as en vun de wichtigsten Entwicklungen in den Neurowetenschapen an' Anfang vun dat 21. Johrhunnert. Grid cells wurrn ok bi Müüs un Fleddermüüs as ok Primaten[2]) funnen un finnen sück wohrschienlich bi all Söögdeerten, wenn ok de Nahwies vun disse Zellen bi den Minschen noch fehlt.
Dat Ehepaar hett wiedere Zelltypen vun den entorhinalen Cortex identifizeert, de jewiels för dat Erkennen vun de Richt vun de Bewegen oder dat Erkennen vun de physikalischen Begrenzung vun de Ümgegend spezialiseert sünd. Se kunnen dorto nahwiesen, dat disse Informatschonen in den Hippocampus verarbeit wurrn.
Utteknungen (Utwahl)
[ännern | Bornkood ännern]- 2003 Liddmaat vun de Kongelige Norske Videnskabers Selskab (Königlich Norweegsch Wetenschapliche Sellschop)[3]
- 2005 Liddmaat vun de Norweegsch Akademie vun de Wetenschapen[4]
- 2011 Liddmaat vun de Academia Europaea
- 2011 Louis-Jeantet-Pries[5]
- 2012 Perl-UNC Neuroscience Prize[6]
- 2013 Louisa-Gross-Horwitz-Pries[7]
- 2014 Utlännsch Liddmaat vun de National Academy of Sciences[8]
- 2014 Körber-Pries för de Europääsch Wetenschap[9]
- 2014 Nobelpries för Physiologie oder Medizin[1]
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]
- Leaders vun dat Kavli Institute for Systems Neuroscience an de Technisch-Naturwetenschaplich Universität vun Norwegen (ntnu.edu)
- Edvard and May-Britt Moser bi de Kavli-Stiftung (kavlifoundation.org)
- Beschrieven vun de bi de Louis-Jeantet-Stiftung (jeantet.ch)
- May-Britt Moser bi AcademiaNet
Enkeld Nahwiesen
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ a b Edvard Moser bi de Nobel Foundation (nobelprize.org); afropen an' 7. Oktober 2014.
- ↑ a b James Gorman: A Sense of Where You Are. The New York Times, 29. April 2013
- ↑ Medlemmer: Grupp IV Generell biologi bi de Königlich Norweegsch Wetenschaplich Sellschop (dknvs.no); afropen an' 29. November 2013
- ↑ Medlemmer Grupp 7: Medisinske fag bi de Norweegsch Akademie vun de (dnva.no); afropen an' 8. Oktober 2014
- ↑ Professors Edvard and May-Britt MOSER. Winners of the 2011 Louis-Jeantet Prize for medicine bi de Louis-Jeantet-Stiftung (jeantet.ch); afropen an' 28. November 2013
- ↑ Norwegian scientists win Perl-UNC Neuroscience Prize bi de University of North Carolina (unchealthcare.org)
- ↑ Louisa Gross Horwitz Prize bi de Columbia University (columbia.edu); afropen an' 7. Oktober 2014
- ↑ National Academy of Sciences Members and Foreign Associates Elected. Pressemellen vun de National Academy of Sciences (nasonline.org) van' 29. April 2014
- ↑ Den Körber-Preis für die Europäische Wissenschaft 2014 erhalten May-Britt und Edvard I. Moser bi de Körber-Stiftung (koerber-stiftung.de); afropen an' 24. Mai 2014