Maschinenfleet
| Maschinenfleet | |
|---|---|
| Laag | Bremen |
| Stroomsystem | Werser |
| Läng | 6,6 km |
| Born | Lüttje Wümm in dat Blockland |
| Münn | an de Grenz von Borgdamm, Grambke un Blockland in de Leessem |
 | |
Dat Maschinenfleet is en 6,6 Kilometer langen künstlichen Waterloop in Bremen, de in de Leesem münnt. Von de Leessem flütt dat Water wieder in de Werser un in de Noordsee. Dat Fleet billt de Grenz twüschen dat Blockland in’n Noordoosten un de Stadtdelen Gröpeln un Borgleessem in’n Süüdwesten.
Historie
[ännern | Bornkood ännern]
An’n 31. Oktober 1374 hebbt de Deken un dat Kapittel von’n Bremer Doom un de Börgermeester un Raadsherrn von de Stadt Bremen en Vereenborung von acht Dörper bestätigt, de stroomaf an dat rechte Över von de Werser un in dat Maschland an de Leessem un Wümm legen hebbt. In de Vereenborung güng dat üm dat Anleggen un Ünnerhollen von’n Diek an de Leessem twüschen Grambke un Waterhorst (de Ne’e Diek) mit dat Waller Siel un den Graven, de an düt Siel utflütt un den Naam Olen Diek driggt.[1]
Dor steiht ok in, dat dat Siel eerst noch anleggt warrn mutt. Ok de Verloop von’n Graven steiht dor beschreven. De Anliggers schöölt nich blots de Överstücken ünnerhollen. Wenn dat Feld nich glieks dröögt, denn schöölt se em eerst noch „maken“, also tominnst düüdlich deper maken.
Dat Waller Siel leeg groff an de Steed von dat hüdige Schöppwark Waterhorst un warrt in dat Dokument von 1374 nich utdrücklich „Waller Siel“ nöömt. An de Ünnerhollungslasten von de Buurn von de acht Dörper warrt düüdlich, dat de ne’e Leessemdiek mit Siel un Graven en Gemeenschopsprojekt von de ganze Region weer.
Worüm de Graven „de ole Diek“ nöömt warrt, warrt ut dat Dokument nich düüdlich. Dor is von uttogahn, dat de Graven den Verloop von en Diek folgt, den de Hollerkolonisten an de ünnere Lüttje Wümm un de Wümm an dat Achterenn von de oorbor maakt Stücken anleggt harrn.[2] In de eerste exakte Koort von dat Bremer Landrebeed, de C. A. Heineken 1798 tekent hett, is nix in de Form indragen. Dat is nich uttosluten, dat dat bet 1374 so en Diek geven hett.
An’n 10. September 1856 hett denn de Bremer Senaat den Besluss faat, dat hele Rebeed von Blockland un Hollerland mit Dampkraft to entwässern. De Entwässerungsgsanstalt is an’t Waller Siel boot worrn, dat dorför üm en poor Meter trüggverleggt worrn is. De Ole Diek is to’n Maschinenfleet utboot un dör en Dwarskanaal mit de Münn von dat Waller Fleet in de Lüttje Wümm verbunnen worrn. Sietdem warrt dat Water ut de Maschrebeden in’n Oosten von de Bremer Düün to’n gröttsten Deel över dat Maschinenfleet afföhrt.
Welk Stücken in dat Blockland harrn vörher so faken un lang ünner Water stahn, dat dat dor keen Grasnoor mehr geven dee. Dat hett bet to teihn Johr duurt, bet se wedder bewirtschaft warrn kunnen.
Dör de Entwässerung is dat Boddenniveau in’t Blockland in de eersten söventig Johr üm 10 cm dalgahn.
1924 is de Andriev von de Entwässerungsanstalt von Dampmaschinen op Elektromotoorn ümstellt worrn. De Motoorn un Pumpen, de denn bet in de Johren 1980 in Bedriev weren, sünd aver eerst 1928 installeert worrn.
1965 is ok an’t Kohsiel en Schöppwark in Bedriev gahn.
1984 bet 1987 is an de Münn von dat Maschinenfleet en poor Meter in’n Oosten von de olen Anlagen en neet Schöppwark anleggt worrn, dat de Maschinenrüüm in’n Diekkörper integreert hett. De Anlaag hett mehrere Pumpwarkkanaals mit Turbinen un mehrere Sielkanaals för de passive Entwässerung.
Resten von de Sielanlaag ut dat 19. Johrhunnert sünd op de Landsied bewohrt bleven. Blangen en Muureck von dat Pumpenhuus sünd ok Delen von de olen Pumpen as free togänglich Butenmuseum utstellt.
Leistung
[ännern | Bornkood ännern]In’n Dörsnidd över de Johren 2002 bet 2013 sünd 25.368.341 m³ dör de Sielanlagen von dat Schöppwark Waterhorst in de Leessem aflopen un 11.349.440 m³ sünd hier in de Leessem pumpt worrn, allens tohoop also 36.717.781 m³ in’t Johr. Dat Schöppwark Kohsiel hett in’n Snidd 1.001.277 m³ in’t Johr in de Leessem pumpt. Dör düsse beiden Schöppwarken geiht vondaag dat hele Water von’n Breemschen Diekverband an dat rechte Werseröver ut dat Rebeed von de Lüttje Wümm. Dat Rebeed, ut dat dat Maschinenfleet sien Water tüht, is also nich blots 26,94 km², so as in dat Flächenverzeichnis zur Hydrographischen Karte Niedersachsen[3] angeven. Allens tohoop tüht dat Fleet sien Water von 103,22 km². En Deel von dat Water ut düt Rebeed dükert aver nich in de Anlagen von’n Diekverband un ok nich in siene Dokumentatschoon op: En groten Deel von dat Water fallt op slaten Flächen un warrt över de Mischwaterkanalisatschoon von de Stadt afföhrt, de von Hansewater bedreven warrt. Düt Water warrt ünner de Werser dör in de Kläranlaag Seehusen pumpt un tellt to’n Dörsatz von düsse Anlaag (47.450.000 m³ in’t Johr).
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Michael Ehrhardt: „Des Landes Ufer zu schützen“ – Zur Geschichte der Deiche an der Unterweser. Landschopsverband Stood, ISBN 978-3-931879-59-4
- Georg Garbade: Heimatgeschichte des Blocklandes. 1995
- Heinrich Hoops: Die Geschichte des Bremer Blocklandes. 1927
Footnoten
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ http://brema.suub.uni-bremen.de/content/pageview/26159 Bremisches Urkundenbuch III, Nr. 463 (S.422/423): Bestätigung des Übereinkommens über die Anlage des Waller Siels
- ↑ Gabriele Hoffmann: 900 Jahre nasse Füße (verföögbor in dat Magazin von dat Staatsarchiv Bremen)
- ↑ Umwelt Niedersachsen – Flächenverzeichnis Weser
Koordinaten:53° 10′ N, 8° 43′ O