Koloniaaldialekt

Koloniaaldialekt is en Begreep för de düütschen Dialekten, de sik in Rebeden rutbillt hebbt, in de vörher keen Düütsche leevt hebbt, man Balten, Slawen, Fresen oder Dänen.

Historie

To Anfang von dat Middelöller hebbt in grote Delen von dat Land, wat later düütsch besiedelt weer (in dat Rebeed von Mekelborg, Brannenborg, Pommern, Westprüßen, Oostprüßen un Schlesien, in dat Rebeed von dat hüdige Bundsland Sassen, in Oostholsteen, in dat Wendland un in Delen von de hüdigen Bundslänner Sassen-Anholt, Döringen un Bayern un in Delen von Öösterriek), keen Germanen leevt, man vör allen Slawen un in dat Baltikum ok Balten. In’n Noorden weer Sleswig kumplett von Fresen un Dänen besiedelt un in’n Westen weren Oostfreesland un de hüdige Provinz Grünnen von Fresen besiedelt.

In’n Süden in dat Rebeed von de Franken güng mit dat 7. un 8. Johrhunnert de Düütsche Oostsiedlung loos. In’n Noorden keem de Oostsiedlung eerst in dat 10. Johrhunnert in Gang. Germanen/Düütsche hebbt sik as Siedlers in slaawsche Rebeden dallaten un över de Johrhunnerten hebbt de Düütschen bilütten jümmer mehr de Överhand hatt un de Slawen hebbt toletzt jemehr slaawsche Spraak un Kultur afleggt un düütsche Spraak un Kultur annahmen. Düsse Prozess is bet in dat 20. Johrhunnert lopen.

De düütschen Siedlers kemen ut verscheden Rebeden un hebbt verscheden Dialekten hatt. Mank de Siedlers hett sik dorüm en Utglieksdialekt rutbillt. In’n Noorden harr de Utglieksdialekt Plattdüütsch as Basis, in’n Süden Middel- un Hoochdüütsch. Dat gifft to’n Bispeel aver ok in Oostprüßen (dat to’n grötteren Deel en plattdüütschen Dialekt hett) en Spraakinsel, in de hoochdüütsche Siedlers de Överhand harrn un sik en hoochdüütschen Utglieksdialekt rutbillt hett. In Delen von Brannenborg sünd vele Siedlers ut Flannern ween un de Dialekt von Brannenborg hett dorüm veel Egenschoppen von dat Nedderlandsche övernahmen.

Een von de Egenschoppen von de plattdüütschen Koloniaaldialekten, de dull opfallt, is to’n Bispeel de Eenheidsplural. Dat Plattdüütsche in de germaanschen Stammrebeden kennt den Eenheidsplural op -t (wi maakt, ji maakt, se maakt). In de Koloniaalrebeden hett sik aver en Eenheidsplural op -en rutbillt (wi maken, ji maken, se maken), de nich to dat plattdüütsche Stammland passt, aver ok nich to dat hoochdüütsche Schema ahn Eenheidsplural (wir machen, ihr macht, sie machen). Besünners fallt dorbi op, dat sik düsse Eenheidsplural nich blots in’n Oosten utbreed hett, man ok in Sleswig un in Oostfreesland/Grünnen, de eerst later unafhängig von’n Oosten to dat Plattdüütsche övergahn sünd.