Johann Georg Pisendel
Johann Georg Pisendel (* 26. Dezember 1687 in Cadolzburg; † 25. November 1755 in Dresden) weer en düütsch Violinist un Komponist vun den Hoochbarock.
Leven un Wark
[ännern | Bornkood ännern]Pisendel wurr as dat fievte Kind vun en Kantorenfamilie in dat to dat zum Markgraftum Brandenburg-Ansbach hörrn Cadolzburg boren. Sien Vader stamm ut en Färberfamilie ut Markneukirchen in’t Vogtland.
Nah eersten musikalischen Ünnerricht dör den Vader keem Johann Georg Pisendel 1697 as Kapellknabe in de Ansbacher Hoffkapelle, wo Francesco Antonio Pistocchi un Giuseppe Torelli sien Lehrer weern. Trotz dat Minneseeren vun de Hoffkapelle in 1703 wurr he wenig later as Violinist anstellt. In’ März 1709 reis he över Weimar, wo he Bach kennen lehrt hett, nah Leipzig.
1710 hett he as Vetreder vun Melchior Hoffmann dat Collegium musicum leit. En 1711 ünnernommen Reis broch hüm de persönlich Bekanntschap mit Georg Philipp Telemann in Eisenach un mit Johann Christoph Graupner in Darmstadt.
Van Januar 1712 bit to sien Dood weer Pisendel tonächst eerst Violinist un siet 1728 Konzertmeester vun de Dresdner Hoffkapelle.
Vun mehreren Reisen weer sien Italienreis (1716/17) an’ bedüüdensten. In Venedig verbroch he up Kösten vun sien Fürsten een Johr bi Vivaldi, mit de hüm bald en hartelk Früendschap verbunn. Vivaldi hett hüm veer Sonaten, fiev Konzerte un een Sinfonia widmet. De sünd vermootlich tüschen 1717 un 1720 entstaahn un dragen de Widmung „fatte p. Mr. Pisendel“; de Originale befinnen sück in de Sassisch Landes- un Universitätsbibliothek Dresden. Nah de Rückkehr nah Dresden bedreev he noch Kompositschoonsstudien bi Johann David Heinichen. Pisendel hett eenig Violinsonaten un Violinkonzerte achterlaaten. Sien Graff up den eersten Johanniskarkhoff in Dresden is nich erhollen.
Pisendel weer en bedüüden düütsch Violinvirtuose vun den Laatbarock. Dör sien groot Können an de Vigelien, hooch charakterlich Qualitäten un uttekent pädagogische Fähigkeiten hett he sück fröh Anerkennung un Früendschap vun tallriek düütsch Musikers ut sien Tiet halt, dorünner eben ok Georg Philipp Telemann. Sien Tätigkeit as Konzertmeister ünner den Dirigenten Johann Adolph Hasse verdank de Dresdner Hoffkapelle in de Tiet vun den „Dresdner Barock“ ehr europääschen Ruhm. De nach 1717 insetten bedüüden Vivaldi-Pleeg in Dresden is dat Wirken vun Pisendel to verdanken.
To sien bedüüdenst Schöler hörrn Johann Joachim Quantz, Joseph Riepel un Johann Friedrich Agricola. Letzterer weer Verfaater vun de umfangriekst Biografie över Pisendel, de he aber 1767 anonym dör Johann Adam Hiller herutgeven leet.
Warken (Utwahl)
[ännern | Bornkood ännern]De Handschriften vun Pisendel liggen in de Dresdner Bibliothek. Sien Warken wurrn 1955 dör den Musikwetenschapler Hans Rudolf Jung thematisch katalogiseert. De Verteekensnummer wurr ziteert in de Form „Jung“, röömsch Tall för de Warksgattung, Schrägstreek un loopen Nummer as ok Kompositschoonsjohr
Pisendel schreev ünner annern
- 12 Violinkonzerte in a, H, D, D, e, E, E, F, g, G, G, G
- mehrere Triosonaten
- 4 eensatzige Concerti grossi (E, G, D, D) as Arrangements vun eegen Kompositschonen
- „Imitation des caractères de la danse“
- mehrere Violinsonaten mit Basso Continuo
- Solosonate för Violine ahn Bass in a-moll (Jung IV/2 1717).
- Sinfonia in B
- Gigue in a, druckt in Telemann sien „Der getreue Music-Meister“ (Hamburg, 1728–9)
- Concerto för 2 Oboen un Fagott in Es
Nahlass
[ännern | Bornkood ännern]De kompositorisch Nahlass vun Johann Georg Pisendel umfaat 35 Katalognummern mit Musikautographe as ok tallriek Afschriften mit Warken vun anner Komponisten un wurrd in de Musikafdeelen vun de SLUB Dresden upbewohrt: Signatur: Mus.2421-…
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Moriz Fürstenau: Pisendel, Johann Georg In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 26, Duncker & Humblot, Leipzig 1888, S. 182–184.
- Hans Rudolf Jung: Johann Georg Pisendel: Leben und Werk. Ein Beitrag zur Geschichte der Violinmusik der Bach-Zeit. Univ. Diss, Jena 1956.
- Kai Köpp: Johann Georg Pisendel (1687–1755) und die Anfänge der neuzeitlichen Orchesterleitung. Schneider, Tutzing 2005, ISBN 3-7952-1140-9.
- Jörg Krämer: Pisendel, Johann Georg. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 20, Duncker & Humblot, Berlin 2001, S. 482 f.
- Albrecht Treuheit: Johann Georg Pisendel: (1687–1755); Geiger – Konzertmeister – Komponist; Dokumentation seines Lebens, seines Wirkens u. Umgangs u. seines Werkes; nachgezeichnet aus Biogr., Kommentaren u. Veröff. d. letzten 250 Jahre. Edelmann, Nürnberg 1987.
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]- DNB-Katalog
- Informatschonen to dat Hoffmusik-Projekt vun de Sassisch Landesbibliothek - Staats- und Universitätsbibliothek Dresden (Mit Henwiesen up de in’t Internet verfügboren digitaliseerten Handschriften vun de Pisendel-Sammlung, dorünner Autographe un Afschriften vun Instrumentalwarken vun Pisendel, Vivaldi un annern)
- Noten vun Johann Georg Pisendel in dat International Music Score Library Project
- Personennaamdatei