Gustav Stille

Gustav Wilhelm Bernhard Stille (* 21. November 1845 in Steenau; † 7. Februar 1920 in Stood) weer en düütschen Mediziner un Schriever, de blangen Böker op Plattdüütsch ok bevölkerungspolietsche un rassenideoloogsche Schriften mit antisemietschen Inholt schreven hett.

Leven

Stille is an’n 21. November 1845 in Steenau as föfften Söhn von Charlotte, borene Rodde (1813–1879), un den Pastoor an de Johannes-Kark, Werner Ludwig Stille (1804–1882), boren. Von 1860 af an weer he op dat Athenaeum in Stood, dat he 1867 afslaten hett. Na dat Abitur hett he Medizin an de Universitäten Tübingen un Kiel studeert. 1867 is he Maat von de Burschenschaft Germania Tübingen worrn. Na dat Studium hett Stille sik von 1872 bet 1903 as Dokter in Helmworth dallaten. He hett 1873 de Pastoorndochter Elise von Rönn freet, is Vader von dree Söhns (Werner, Wilhelm, Erwin) worrn un füng blangenbi dat Schrieven an.

1879 hett he an’n „Internationalen medicinischen Congress der Malthusian league“ in Amsterdam deelnahmen un is denn as Viezpräsident von de Liga wählt worrn. In siene fröhen Schriften hett Stille dat över sozialpolietsche Themen hatt, ünner annern över den Neo-Malthusianismus, das Heilmittel des Pauperismus (Berlin 1880). Eerst nadem he den antisemietschen Publizist Otto Glagau kennenlehrt harr, hett Stille antisemietsche Ideen to de Binnen-, Buten- un Bevölkerungspolitik propageert. De Antwoord op de Soziale Fraag hett he dor in sehn, gegen den Komplex antogahn, in den na sien Verscheel Kapitalismus un Jodendom verbunnen weren.

Mit sien 1891 in Leipzig rutkamen Book Der Kampf gegen das Judenthum, dat bet 1912 acht Oplagen harr, is he en groot Publikum bekannt worrn. Stille hett sik dor in insett, dat de Jöödsche Emanzipatschoon wedder trüggnahmen warrt, för Utnahmgesetten gegen de „Fremdlinge“, den Kampf gegen „Rassenschande und Mammonsdienst“ un ok den „Kampf gegen die Judenmacht bis zu ihrer völligen Vernichtung“. Mit siene Schrift Volkskraft und Weltpolitik hett he 1897 feddert, dat keen traditschonelle Kolonialpolitik mehr bedreven warrt un lever „Lebensraum im Osten“ funnen warrt, de denn „germaniseert“ warrn schall.

Von 1903 af an hett Stille in Stood leevt un blots noch af un to as Dokter arbeidt. He weer denn vör allen publizistisch un polietsch aktiv. He hett dat Antisemitische Jahrbuch rutgeven, dat in Berlin rutkeem un sik för de antisemietsche Düütschsoziale Partei insetten dee. 1918 hett em Kaiser Willem II. för sien Arbeid as Dokter un för „Mäßigungsbestrebungen“ den Ehrentitel von en Gehemen Sanitätsraad geven. An’n 7. Februar 1920 is Stille in Stood dör Arterioskleroos doodbleven.

In de Sowjetsche Besatzungszoon stünn sien Stück Twee Feldgraue (Pockwitz, Stood 1919) op de Liste der auszusondernden Literatur.

Noch 1949 is in Bardörp de Gustav-Stille-Weg na em nöömt worrn, de em as plattdüütschen Schriever ehren dee. Vörher hett de Weg na Carl Hans Lody Hans-Lody-Weg heten. Nadem de Historiker Hans-Jürgen Döscher över Stille siene antisemietschen Schriften forscht un dor en Book över rutbröcht hett, hett de Weg 2006 den ne’en Naam Franz-Rohr-Weg kregen, na Franz-Josef Rohr, en CDU-Politiker in’n Bezirk Bardörp.

Warken

• Ut’n Sietlann’. Landdokters Belewnisse. [1906]
• Ut Landdoktors Leben., [1908]
• Nahberskinner. [1910]
• De Minschenfeend. 1911
• Störmflot. Niederdeutsches Drama. [1911]
• Hadler Lüd’. [1912]
• Twee Feldgraue. Biller ut den groten Krieg; ein vaterländisches Stück in 5 Aufzügen. [1915]
• Osterworth. [1917]
• Bi Störm un Sünnschien. Vertelln ut’n Sietlann’. 1918
• Dörpkinner. Roman. 1918
• Driew-Is. Niederdeutsches Drama. [1919]

Literatur

• Hans-Jürgen Döscher: „Kampf gegen das Judenthum“. Gustav Stille (1845–1920), Antisemit im deutschen Kaiserreich. Metropol, Berlin 2008, ISBN 978-3-938690-90-1
• Wolfgang Benz (Rutgever): Handbuch des Antisemitismus. Judenfeindschaft in Geschichte und Gegenwart, Bd. 2: Personen. De Gruyter/Saur, Berlin 2009, ISBN 978-3-598-24072-0. (Indrag to Gustav Stille von Hans Jürgen Döscher)

Weblinks

• Gustav Stille in de Datenbank Die niederdeutsche Literatur (hoogdüütsch)