Candela (Eenheit)

Eenheit
Norm	SI-Basiseenheit
Naam	Candela
Grött	Lichtstärk
Eenheitenteken	cd
Formelteken	IV
nöömt na	lat. candela „Tallichlicht“

Candela (latiensch för Tallich-, Wasslicht) is de fotometrische SI-Basiseenheit vun de Lichtstärk.

En isotrope Lichtquell mit de Lichtstärk I = 1 Candela strahlt en Lichtstroom af vun $d\Phi$ = 1 Lumen pro Ruumwinkel $d\Omega$ = 1 Steradiant:

$I={\frac {d\Phi }{d\Omega }}$.

In de Eenheit Candela warrt Lichtstärken angeven, mit de en Lichtborn in en sünnere Richt strahlt, anners as de Lichtstroom, de in Lumen meten warrt. Beide Grötten sünd na dat spektrale Wohrnehmvermögen vun’t minschlich Oog wicht.

En Huusholtskers sennt en Lichtstroom vun ruchweg 12 Lumen ut, de sik isotrop in all Ruumrichten verdeelt, neemlich op en Eenheitskugelflach $S=4\,\pi$. Dormit hett en Kers en Lichtstärk vun $I={\frac {12{,}566\ \mathrm {lm} }{4\cdot \pi \ \mathrm {sr} }}\approx 1\,{\mathrm {\frac {lm}{sr}} }=1\,\mathrm {cd}$

Physikaalsch Definitschoon

Een Candela is de Lichtstärk (Lichtstroomdicht) vun en Strahlenborn, de monochromaatsche Strahlen vun de Frequenz 540 · 10¹² Hertz – gliekbedüden mit en Bülgenläng vun $\lambda$ = ruchweg 555 nm – mit en Leistung vun ¹/₆₈₃ Watt op’n Steradiant (Ruumeenheitswinkel) utsennt.

As bi all fotometrische Grötten bestimmt de Hellfienföhligkeitskurv $V(\lambda )$ de physiologsche Afhangigkeit vun de Bülgenläng. För de wählte Bülgenläng gellt: $V(555\,\mathrm {nm} )=1$.

Fröhere geev dat en annere Definitschoon. Dorna weern 60 cd de Lichtstärk vun en 1 cm² groot Lock vun en swarten Körper (in Form vun en Hollkörper) mit en Temperatur vun 2045 K. Dat is de Smölttemperatur vun Platin.

Alternativ: de Lüchtstärk vun en Kers, de in een Stünn 7,77 g Walraat verbruukt.

Tyypsch Lichtstärken in cd

Lüchtmiddel	Leistung in Watt	Lichtstärke in Candela
Kersenlicht		1 cd
Gleihlamp	40 W	40 cd
Gleihlamp	100 W	130 cd
Lüchtstofflamp	40 W	200 cd
Söökschiensmieter		1 Mio. cd

Weblenken

• Dat Internatschonale Eenheitensystem (SI) op’n Server vun de Physikalisch Technischen Bundsanstalt
• Fotometrie Applet - Verkloren vun fotometrische Grötten

SI-Präfixen

Symbol	Y	Z	E	P	T	G	M	k	h	da	-	d	c	m	µ	n	p	f	a	z	y
Faktor	1024	1021	1018	1015	1012	109	106	103	102	101	100	10−1	10−2	10−3	10−6	10−9	10−12	10−15	10−18	10−21	10−24

SI-Basiseenheit

Ampere | Candela | Kelvin | Kilogramm | Meter | Mol | Sekunn