Zum Inhalt springen

Alma Rogge

Vun Wikipedia
Gedenksteen för Alma Rogge (Text: Hier wohnte von 1939 - 1969 / die Schriftstellerin / Alma Rogge / geb. 1894 in Brunswarden)

Alma Rogge (* 24. Juli 1894 in Brunswarden bi Roonkarken; † 7. Februar 1969 in Bremen-Rönnebeck) weer ene plattdüütsche Schrieversche.

Alma weer de Dochter von den Marschenbuur August Rogge, se besoch de eenklassige Dörpschool un wessel in ehr drüdde Schooljahr över na de Börgerschool in Roonkarken. As se noch Schölersche weer, harr se al ümmer en Heft un enen Bleestick to’r Hand, dat se sik bi besunnere Begevenheiten foors Notizen maken kunn. As se ut de School kamen weer, muss se bi all de Arbeiden, de in enen Burenhuusholt vörkaamt, mit anfaten un hölpen.

As se 17 Jahr oolt weer, schicken ehre Öllern se up en Internaat na Bad Kreuznach. Dar schreev se al ehre eersten Gedichten, un se nehm sik vör, se wull studeren un Dichtersche weern. Ene von ehre Mitschölerschen weer Hanna, de Dochter von den Ollnborger Gymnasiallehrer Wilhem Wisser, de överall as de „Märkenprofesser“ bekannt weer, wiel he plattdüütsche Sagen un Märken sammeln de. Alma Rogge sloot mit Hanna Wisser ene faste Fründschup un lehr ok ehren Vadder kennen. Wilhelm Wisser harr sien Vermaak an Alma, wiel se in ehre echte Ollnborger Mundaart so macklig klönen kunn. He geev ehr den Raatslag, se schull man en plattdüütsch Theaterstück schrieven. Dat leet Alma sik nich tweemaal seggen. As se wedder to Huus weer, schreev se, wenn ümmer se dar Tiet to harr, dat Theaterstück Up de Freete. Ehren Wunsch, Dichtersche to weern, geev se nich up. Bi Pastoor Ramsauer in Roonkarken nehm se Unnerricht, wiel se den Middelschoolafsluss maken wull. Bilöpig schreev se wieterhen Gedichten un lyrische Upsätz, de in verschedene Tietschriften afdruckt woorn.

Studium un Theater

[ännern | Bornkood ännern]

In’t Vörjahr 1916, midden in’n Krieg, weer dat Theaterstück Up de Freete fardig. Dat nedderdüütsche Späälkoppel in Roonkarken föhr den Dreeakter up un harr dar so grote Spood mit, dat de Nedderdüütsche Bühne in Hamborg dar upmarksaam up woor un dat övernehm. To glieker Tiet maak Alma Rogge ehr Abitur as Externe an de Baberschool in Demmost. Nu kunn se endlich studeren. An ehren Studeeroort Berlin droop se wedder mit Hanna Wisser tosamen, de in de Twüschentiet Schauspälersche woorn weer un ehr nu hölpen kunn, dat se sik in dat Grootstadtläven torechtfund. In Berlin schreev Alma dat Lustspeel De Vergantschooster, dat woor 1921 in dat Twüschenahner Heimatmuseum „Twüschenahner Buurnhuus“ upföhrt un kreeg bannig groten Bifall.

Schrieversche

[ännern | Bornkood ännern]

In Hamborg studeerde Alma Rogge Literatur, Kunstgeschichte un Nedderdüütsch. Neven ehre Dokterarbeit schreev se noch den Eenakter De Straaf. In’n Oktober 1926 promoveer se un kreeg ene Stäe as Volontärsche in den Bremer Schünemann Verlag. Bold darna övernehm se de Redakschoon von de Tietschrift „Niedersachsen“. In disse Funkschoon leer se vele Dichters, Schrievers un Heimatforschers kennen. Wedder bloots bilöpig schreev se welke plattdüütsche Vertellsels, de in’n Quickborn-Verlag rutkemen. 1932 kreeg Alma Rogge dat in’n Kopp, fre'e Schrieversche to weern. Ehr Fliet leet aver nich na. Se schreev plattdüütsche un hoochdüütsche Bühnenstücken, de up verschedene Bühnen, to’n Bispill in Stralsund un Hamborg, uspeelt woorn. In’n Rundfunk stunnen ne’erdings ok Höörspelen von ehr up’t Programm. Radio Bremen övernehm dat Stück Schmuggel an de Bucht, un dat Hamborger Ohnsorg-Theater speel dat mehrmaals unner den Titel Twee Kisten Rum.

1936 kreeg Alma Rogge den Literaturpries von de Provinz Hannober. De Nationaalsozialisten versochen, se in ehre „Bloot-un Bodden-Ideologie“ intobinnen, aver se kunn düütlich maken, dat ehr dat mit ehre Arbeit mehr um de Pleeg von de nedderdüütsche Spraak gung as um dat Bekanntmaken von Inholden.

Na den Krieg övernehm Alma Rogge wedder dat Leit von de Tietschrift „Niedersachsen“. Dree Jahren darna keem ehr Prosawark, de humoorvulle Romaan Hochtiet ahnen Brögam herut. För ehre Verdeensten um de nedderdüütsche Spraak kreeg se 1966 den Ollnborg-Pries von de Ollnborg-Stiftung.

Alma Rogges Öllern weern 1939 sturven un darum kunn se sik mit ehre Arvschup en Huus boen laten an de Werser, aver nich an ehre ollnborgsche Siet, man guntsiet up dat 20 m hoge Över twüschen Blomendal un Farge. In dat Neddersassenhuus mit Grootdöör un Reitdack togen ok ehre Fründin Hanna Thimig geb. Wisser un de ehre Dochter Christine mit in. De Huusholt weer man eenfach un bescheden, aver männigmaal funnen hier ok vergnöögte Festen mit leve Gäst statt. Faken weern dar so beröhmte Persönlichkeiten as Agnes Miegel, Ina Seidel, Else Hoppe, Waldemar Augustiny un Moritz Jahn mit bi.

Jeder Heimatvereen in dat Ollnborger Land maak sik dat to siene Ehr, tominnst eenmaal de leevste Dichtersche von siene Liddmaten intoladen un ut ehre humorvullen plattdüütschen Warken läsen to laten. To ehren 70. Geboortsdag 1964 leten ehre Frünnen sik wat ganz Besunners infallen. Se richten up den Warflether Sand, gegenöver von ehr Rönnebecker Huus en Füürwark ut. Dat kien Malör passeren kunn, woor de Schippsverkehr up de Werser ene Stunn lang anhollen.

Krankheit un Dood

[ännern | Bornkood ännern]

Den Sommer 1968 verbroch Alma Rogge bi Ina Seidel in de ehr Huus an’n Starnberger See. Dat Jahr klung aver nich goot ut, denn faken harr se unner Magenpien to lieden. Hanna un Christine plegen ehr so goot as’t gung, aver se harr woll Kreeft, wo de Dokters ok nix mehr an maken kunnen. Se sturv an’n 7. Februar 1969. In ehre leve Marschheimat fund se up den Karkhoff in Roonkarken ehre leste Ruhsteed.

Gedichten: Wo ik her kaam von Alma Rooge

Wo ik her kaam,
is dat Land so free un wiet,
wasst dat Gras un bleuht de Klee,
rückt de Luft na Solt un See,
blänkert Water, ruschelt Reith,
jagt de Wulken, Wind de weiht,
wo ik her kaam.

Utteeknungen un Priesen

[ännern | Bornkood ännern]

Kiek ook bi

[ännern | Bornkood ännern]