Satellit (Ruumfohrt)

Vun Wikipedia

En (künstlichen) Satellit (lat. Trabant, Hölpsmann, Deener) is in de Ruumfohrt en Fleger, de um en Steern oder anners en Objekt in’n Himmel umto flegen deit. Wenn he dor in en Krink oder in en Ellipse siene Runnen maakt, denn so is dat dor up afsehn, dat he för de Wetenschop, för de Weertschop oder för dat Militär en Winnst upbringt.

Satelliten, de um de Eer umto fleegt, weert „Eerdsatelliten“ nömmt. För künstliche Satelliten, de annerwegens umto flegen doot, as um de Eer, gifft dat den Naam Orbiter.

Up de annere Siete gifft dat ok de natüürlichen Satelliten, de anners ok as „Maand“ oder as „Trabanten“ betekent weert.

Künstliche Satelliten, de ut en Bahn um de Eer rüm rutscheest un in den Ruum twuschen de Planeten fleegt, könnt ok „künstliche Planetoiden“ nömmt weern (kiek bi Ruumsonde). En Fleger, de um de Sunne umto flegen deit, warrt hen un wenn „Sunnensatellit“ nömmt.

Geschichte[ännern | Bornkood ännern]

De NASA ut de USA hett bekannt maakt, datt an’n 31. Mai 1969 um un bi 1.950 Objekte ut de Eer in’n Weltruum ween sünd. 1.889 vun jem sünd um de Eer rümsuust, 17 sünd in en Ellipse um de Eer flagen und 38 weern up en Bahn um de Sunne rum. Alltohopen sünd an den doren Dag 394 Eerdsatelliten un Ruumsonden in’n Weltruum ween, dormank 289 vun de USA, 83 vun de Sowjetunion, fiev ut Frankriek, dree ut Kanada, twee ut dat Vereenigte Königriek un dree vun de European Space Research Organisation. In dat Johr 2006 hett dat al över 800 bekannte, aktive Satelliten geven.[1]

Bovento sünd noch en poor Dusend annere künstliche Objekte in’n Umloop um de Eer, dormank afdeente Satelliten, Deele vun Raketen un annern Weltruummüll. 1996 schall dat na ESA-Utkunft um un bi 8.500 Stück Weltruummüll geven hebben.[2] Dat Joint Space Operations Center vun dat United States Strategic Command wüss in dat Johr 2009 vun mehr as 18.500 Deele, de vun’n Minschen maakt wurrn sünd un nu an’n Himmel rumsuust.[3] Man ofschoonst dor so veel Schrott unnerwegens is, is dat ganz roor, datt dor mol en Satelliten mit tohopenknallt. Dat eerste Mol, datt so wat bekannt wurrn is, weer an’n 10. Februar 2009: Dor is de ole russ’sche Satellit Kosmos 2251 mit den Kommunikatschoonssatelliten Iridium 33 vun de US-Firma Iridium Satellite tosamendunnert. De russ’sche Satellit weer al vun 1993 af an in’t All ween un weer 1999 rüm buten Bedriev sett wurrn. Beide Satelliten sünd heel un deel in Dutt gahn.[4] Dat Kontoor vun de Vereenten Natschonen för Weltruumfragen hett siet 1962 en Verteeknis (Index of Objects Launched into Outer Space) mit all Satelliten, de in den Weltruum rutbröcht wurrn sünd.[5]

De eersten Satelliten[ännern | Bornkood ännern]

Hier unner staht de eersten Satelliten, de bitherto vun de bekannten Ruumfohrt-Natschonen un vun de ESRO start’ wurrn sünd.

Start-Datum Nation Name
1957-10-04 Sowjetunion Sputnik 1
1958-02-01 USA Explorer 1
1962-04-26 Grootbritannien Ariel 1
1962-09-29 Kanada Alouette 1
1964-12-15 Italien San Marco 1
1965-11-26 Frankriek Astérix
1967-05-29 ESRO Iris 1
1967-11-29 Australien Wresat 1
1969-11-08 Düütschland AZUR
1970-02-11 Japan Ōsumi
1970-04-24 China Dong Fang Hong I
1975-04-19 Indien Aryabhata
1988-09-19 Israel Ofeq 1
2005-10-28 Iran Sinah-1
2008-10-29 Venezuela Venesat-1

Upgaven[ännern | Bornkood ännern]

Na de Upgaven, de se övernehmen schöllt, gifft dat ganz unnerscheedliche Satelliten:

De Orbit vun Eerdsatelliten hangt af vun ehre Upgaven. Eerd-Utkiek-Satelliten mütt man siet flegen. Spionagesatelliten fleegt af un an so deep, datt se an de Atmosphäre vun’e Eer anraken doot. So leevt se man bloß en poor Maande. De Kommuniukatschoonssatelliten mütt över en bestimmten Punkt vun den Eerdäquator fast stahn. Dorto mütt se sik in en groten Afstand mit den Dreih vun de Eerd dreihen.

Wie de Satellit tohopenboot is[ännern | Bornkood ännern]

En Satellit besteiht sunnerlich ut de Last, de för de Wetenschop oder dat Militär oder ok för en weertschopplichen Bedriev arbeiten deit, un ut den Satellitenbus. Dor is allens in, wat för den Bedriev vun de Last nödig is. Dor höört de Energieversorgung to (Solarzellen, Akkumulatoren), dat Kuntrollsystem för de Temperatur, de Raketenmotor för dat Holen vun den Kurs un dat Regeln vun de Positschoon un de Bordcomputer to’n Stüern un för dat Datenmanagement.

Wo de Stroom för de Satelliten her kümmt[ännern | Bornkood ännern]

De Satelliten bruukt elektrischen Stroom. Meist kriegt se den vun Solarzellen her. De kriegt noch wat Hölp vun Akkumulatoren. Tominnst is dat so, wenn de Satelliten noch dune bi de Eer flegen doot un de Sunne dor noch noog schienen deit. Wenn de Insatz bloß kort is, könnt ok Batterien bruukt weern. Bi Satelliten, de wieter vun de Sunne wegflegen doot, weert veel lüttjere Radioisotopengenerators inboot. Dor kaamt de Solarzellen mit de ringe Sunnenenergie nich mehr togange.

Bedriev[ännern | Bornkood ännern]

Wenn de Satellit hoochschaten is, mutt tosehn weern, datt dat mit den Bedriev wieter geiht. Dor sünd nich bloß Stüer- un Kuntrollsysteme an Boord för nödig, man ok en Eerdstatschoon (as en Mission Controll Center), de Kuntroll vun’e Eerd ut, Feernstüern un dat Annehmen, Ankieken, Ümsetten un Hoochbringen vun Daten vun den Satelliten oder vun den siene Last.

Belege[ännern | Bornkood ännern]

  1. What’s in Space? Satellites: Types, orbits, countries, and debris. Up: Union of Concerned Scientists, 17. Mai 2006.
  2. "tagesschau.de12.2.2009">Russischer und US-Satellit kollidieren. Erster Satellitencrash im All? Up: tagesschau.de, 12. Februar 2009.
  3. In desülvige „Tagesschau“
  4. desülvige „Tagesschau“ vun’n 12. 2. 2009
  5. Convention on Registration of Objects Launched into Outer Space United Nations Office for Outer Space Affairs (afropen 26. Dezember 2009)