Sowjetunion

Vun Wikipedia
'Союз Советских Социалистических Республик
Sojus Sowjetskich Sozialistitscheskich Respublik (Transkriptschoon)
Union vun de Sozialistischen Sowjetrepubliken'
Flagg vun Sowjetunion Wapen vun Sowjetunion
(Flagg) (Wapen)
Wahlspröök: Пролетарии всех стран, соединяйтесь! (Transkriptschoon: Proletarii wsech stran, sojedinjaites!)
Platt: Proletariers ut all Länner, vereenigt Jo!
Natschonalhymne: De Internatschonale (1922–1944)
Gimn Sowjetskowo Sojusa (1944–1991)
Woneem liggt Sowjetunion
Hööftstadt Moskau
55° 45′ N, 37° 37′ O
Gröttste Stadt Moskau
Amtsspraak Russisch (in jede Sowjetrepubliek tosätzlich de Natschonalspraak: Armeensch, Aserbaidschaansch, Eestnisch, Georg’sch, Kasach’sch, Kirgis’sch, Lett’sch, Litausch, Moldausch (Rumäänsch), Tadschiksch, Turkmeensch, Ukrainsch, Usbeeksch & Wittruss’sch un annere Natschonalspraken in de autonomen Republiken)
Regeren
sozialistische Räterepubliek
Grött
 • Allens
 • Water (%)
 
22.402.223 km²
? %
Inwahnertall
 • 1991 afschätzt
 • Inwahnerdicht
 
290.100.023 (1991)
13/km²
Geldsoort 1 Rubel = 100 Kopeken ([[ISO 4217|]])
BBP $ ()
$ je Kopp
Tietzoon UTC (UTC)
Internet-TLD .su
ISO 3166 SU un no value
Vörwahl +7

De Sowjetunion (kort SU, vullstännig Naam: Union vun de Sozialistischen Sowjetrepubliken, kort USSR, up Russisch Союз Советских Социалистических Республик (СССР)/Sojus Sowjetskich Sozialistitscheskich Respublik (SSSR) is en Staat in Oosteuropa, in den Kaukasus, in Noord- un Zentralasien ween. Dor geev dat man eene politische Partei, de allerwegens dat Seggen harrt hett, dat weer de Kommunistische Partei vun de Sowjetunion (KPdSU). Bi de Sowjetunion hannel sik dat um en zentralistischen Bundsstaat. Se is an'n 30. Dezember 1922 vun de Bolschewiken unner Lenin grünnt wurrn. As Union is se uplööst wurrn dör de Deklaratschoon vun Alma-Ata an'n 21. Dezember 1991. De Rechten un Plichten in internatschonale Organisatschonen na dat Völkerrecht sünd vun dor af an dör de Föderatschoon vun Russland övernahmen wurrn.

De mit Afstand gröttste Deel-Staat (1990 sünd dat 78 % vun de USSR ween) is de Russische Sozialistische Föderative Sowjetrepubliek (RSFSR) ween. De weer mit de Oktoberrevolutschoon an'n 7. November 1917 up dat Riek vun de Zaren folgt. Vunwegen de Övermacht vun de RSFFR is de Sowjetunion in de Länner vun den dormoligen „Westen“ faken mit Russland övereen sett wurrn un hett denn „Sowjetrussland“ heten.

De RSFSR hett, na Uplösen vun de Sowjetunion, as unafhängige Föderatschoon vun Russland an'n 12. Juni 1990 ehre Unafhängigkeit verklaart, just so as all de annern vörmoligen Sowjetrepubliken[1]. Up Russland is, na Meenung vun den dormoligen Butenminister Kosyrew, „de Faden to'n Anknütten an de Butenwelt“ övergahn[2].

Geographie[ännern | Bornkood ännern]

An'n gröttsten is de SU in de Johre vun den Tweeten Weltkrieg wurrn, un so groot is se ok bleven bit an ehr Enn. Dormols hett se de Länner vun dat Baltikum dalslaken (Eestland, Lettland, Litauen), dorto noch Bessarabien un Tannu-Tuwa, den nöördlichen Deel vun Oostpreußen un Deele ut Finnland, Polen, de Tschechoslowakei un Japan. Mol afsehn vun de Zaren ehr Riek vör 1917, wo ok noch ganz Finnland, Polen un de Noordosten vun de Törkei tohöört harrn, weer de SU in de jüngere Geschicht de Staat mit de gröttste Landmasse, de tosamenhangen dö. Se höört in de ganze Historie to de gröttsten Länner överhaupt.

Na 1945 hett de Sowjetunion an twölf Naberlänner angrenzt:

in'n Westen an Rumänien (1.208 Kilometer), Ungarn (103 Kilometer), de Tschechoslowakei (97 Kilometer), Polen (1.258 Kilometer), de Oostsee, Finnland (1.340 Kilometer) un Norwegen (196 Kilometer); in'n Norden an de Barentssee, de Karasee, de Laptewsee un ok an de Ostsibirische See; in'n Osten an de See von Ochotsk, de Beringsee un ok an den Pazifischen Ozean; in'n Süden an Noordkorea (19 Kilometer), de Volksrepubliek China (6.513 Kilometer), de Mongolei (3.485 Kilometer), Afghanistan (2.264 Kilometer), den Iran (2.013 Kilometer), de Törkei (529 Kilometer) un de Swarte See.

De USSR hett en Grenz vun alltohopen 19.025 Kilometern Längde harrt un dor ca. 1.000 Kilometer minner as Russland in't Johr 2008, ofschoonst se veel grötter ween weer.

Dat Territorium vun de USSR hett mit 22,4 Millionen Quadratkilometer meist den sessten Deel vun dat Fasteland vun de Eer utmaakt. Vun West na Osten hen hett sik dat Land meist över 10.000 km vun de Oostsee un de Swarte See bit an den Pazifik utreckt. Vun Noord na Süden to sünd dat meist 5.000 km ween. De Sowjetunion hett 11 vun de 24 Tiedzonen vun de Eer anraakt.

Belege[ännern | Bornkood ännern]

  1. Hildermeier: Geschichte der Sowjetunion 1917 - 1991, S. 1052
  2. Na Kosyrew, in'n Januar 1992; vgl. ok Andreas Zimmermann, Staatennachfolge in völkerrechtliche Verträge: Zugleich ein Beitrag zu den Möglichkeiten und Grenzen völkerrechtlicher Kodifikation, Max-Planck-Institut für ausländisches öffentliches Recht und Völkerrecht, Springer, 2000, ISBN 3-540-66140-9, S. 91 Fußnote 325.