Portugal
| |||||
Wahlspröök: Europe's West Coast, Arfordir Gorllewin Ewrop | |||||
Natschonalhymne: A Portuguesa | |||||
Hööftstadt | Lissabon {{{BGR}}}° {{{BMIN}}}′ {{{NS}}}, {{{LGR}}}° {{{LMIN}}}′ | ||||
Gröttste Stadt | |||||
Amtsspraak | Portugeesche Spraak, Mirandeesch | ||||
Regeren Staatspräsident von Portugal |
Republiek António Costa | ||||
Grött • Allens • Water (%) |
92.225 quadratkilometer km² ? % | ||||
Inwahnertall • Inwahnerdicht |
/km² | ||||
Geldsoort | Euro ([[ISO 4217|]] )
| ||||
BBP | 253.982.847.571 US-Dollar, 251.945.377.529 US-Dollar $ ()$ je Kopp | ||||
Tietzoon | UTC±0 (UTC) | ||||
Internet-TLD | .pt | ||||
ISO 3166 | PT | ||||
Vörwahl | ++351
| ||||
Portugal is en Republiek, de in'n Westen vun Europa an'n Atlantik liggt. Naver is Spanien. De Hööftstadt is Lissabon. Portugal hett en grote Historie as „Entdeckernatschoon“.
Spraken
[ännern | Bornkood ännern]Amtsspraak is Portugeesch.
Geographie
[ännern | Bornkood ännern]Portugal is mit de Inseln Madeira un Azoren 92.345 km² groot un hett 10.525.000 Inwahners. (112 Inw./km²). Dat 550 km lange un 180 km brede Land is dör hoge Bargen van Spanien afsparrt aver apen na den Atlantischen Ozean. De Laag an den Ozean verdankt dat Land al siet Jahrhunnerten siene politische un kulturelle Sülvstännigkeit.
Twüschen den Douro un Tejo liggt de Serra da Estrella, de bit 1990 m hooch is. Süden darvan is dat Land flacher. Hier is dat in'n Sommer temlich heet un dröög. De Rebedden mit de ümmergrönen un de Hartloofplanten weert mit de Tiet ümmer weniger un maakt Platz för Kulturland. In den dichter besiedelten Noorden warrt Koorn anboot, aver de Aarnten sünd man minn, wiel de Landweertschap noch en beten trüchstännig is. En Produkt, dat mehr inbringt, is de Wien t.B. de Portwien, de in dat Dourodaal wasst. Ut de künstlich bewaterten Grootplantagen in'n Süden weert Kork, Früchte un Oliven utföhrt. Ölsardinen un Thunfisch levert den gröttsten Export. In Porto un Lissabon hett sik de Konserven- un Textilindustrie got rutmaakt. Mit dat Kapital van Utlänners is de Bargbo van Kopper un van Wolfram in Gang brocht wurrn. De Hannelsbilanz is aver ümmer noch passiv, wiel veel Waren inföhrt weern mööt, besunners ut England.
Historie
[ännern | Bornkood ännern]- 27 v.Chr
Portugal warrt toeerst van de Lusitanier bewahnt, warrt aver 27 v.Chr. röömsche Provinz un laterhen van Germanen innahmen.
- 711 n.Chr.
De Arabers nehmt Portugal in.
- 1095
Graaf Heinrich van Burgund kriggt as Gemahl van de Dochter van Alfons VI., den König van Kastilien, de Graafschaft Portucale as Lehn.
- 1139
Portugal warrt na den Sieg över de Mauren en sülvstännig Königriek.
- 1147
Lissabon warrt innahmen
- 1263
De Algarve kummt to Portugal
- 1495 - 1521
Portugiesen bedrievt dat Updecken van Kolonien un begrünnt ehre Macht in Ostindien un Brasilien. Lissabon warrt de gröttste Hannelsstadt in Europa.
- 1580
De bugundsche Dynastie starvt ut, Philipp II. van Spanien grippt na de porugeesche Kroon, verlüst aver in den Kamp gegen de Holländer de indischen Kolonien.
- 1668
De Portugiesen sünd nich tofreden mit de Spanier.Se böhrt sik up un kriegt dat hen, dat Portugal unafhängig warrt.
- 1750 - 1777
Unner José I. versocht de Minister Pombal den Verfall un den Unfreden bi dat Volk mit siene Reformen uptohooln
- 1807
De Königsfamilie flücht vör de napoleonschen Truppen na Brasilien
- 1808
De Engländer unner Wellington befreet dat Land.
- 1821
König Johann kummt ut dat Exil trüch un gifft ene radikale Verfaten.
- 1822
Brasilien maakt sik unafhängig unner Kaiser Pedro I., de aver Portugal siene Dochter Maria da Gloria överlett.
- 1828
Pedros Broder Miguel lett sik to'n König utropen, mutt aver 1831 upgeven, wiel Pedro as Kaiser van Brasilien afdankt un na Portugal trüchkummt.
- 1834 - 1900
Parteikämpe, Intrigen, Noot un Elend regeert dat Land. Ok en Diktator mit Namen Franco (nich de Spanier!) kann nix dargegen doon.
- 1908
König Karl un de Thronfolger weert umbrocht.
- 1910
König Manuel II. warrt verdreven un de Republiek utropen. Se stüürt enen radikalen karkenfeendlichen Kurs an.
- 1917
Portugal trett in den Krieg gegen Düütschland in.
- 1918 - 1926
De Binnenpolitik is undüchtig, wartt van Revoluzzers un Militärs bestimmt. Dat Volk is politisch unriep, de wirtschapliche Laag ungünstig
- 1926
De unrohige Tiet nimmt en Enn mit den Staatsstriek van den General Carmona.
- 1932
Carmona benöömt Salazar as Ministerpräsident.
- 1933
Salazar formt Portugal to ene autoritäre Republiek um
- 1940
Dat Konkordat trennt Staat un Kark
- 1939-1945
In'n 2. Weltkrieg blifft Portugal neutraal, överlett aver de Alliierten de Azoren un Timor as Stüttpünkt.
- 1949
Portugal trett den Atlantik-Pakt bi.
- 1986
Portugal warrt in de EU upnahmen
Staat un Politik
[ännern | Bornkood ännern]Portugal is en Republiek. De Präsident vun de Republiek warrt direktemang vun’t Volk wählt. Siet 2006 is dat Aníbal Cavaco Silva. De Baas vun de Regeern is Premierminister José Sócrates, en Sozialist (PS). An’n 29. September 2009 is he wedder wählt worrn, man blots mit en Minnerheitsregeern. In’t Parlament gifft dat 230 Afordnete. De Baas vun de Oppositschoon is Pedro Passos Coelho, en Sozialliberalen (PSD). Anners gifft dat noch de Konservativen (CDS), den Linksblock (BE) un de Kommunisten (PCP).
Städer
[ännern | Bornkood ännern]Albanien | Andorra | Belgien | Bosnien-Herzegowina | Bulgarien | Däänmark | Düütschland | Eestland | Finnland | Frankriek | Grekenland | Iesland | Irland | Italien | Kosovo | Kroatien | Lettland | Liechtensteen | Litauen | Luxemborg | Malta | Moldawien | Monaco | Montenegro | Nedderlannen | Noordmakedonien | Norwegen | Öösterriek | Polen | Portugal | Rumänien | Russland | San Marino | Serbien | Slowakei | Slowenien | Spanien | Sweden | Swiez | Tschechien | Ukraine | Ungarn | Vatikaanstad | Vereenigt Königriek | Wittrussland | Zypern
Afhängige Rebeden: Färöer | Gibraltar | Guernsey | Isle of Man | Jan Mayen | Jersey | Spitzbargen
Albanien | Belgien | Bulgarien | Däänmark | Düütschland | Eestland | Finnland | Frankriek | Grekenland | Iesland | Italien | Kanada | Kroatien | Lettland | Litauen | Luxemborg | Montenegro | Nedderlannen | Noordmakedonien | Norwegen | Polen | Portugal | Rumänien | Slowakei | Slowenien | Spanien | Sweden | Tschechien | Törkie | Ungarn | Vereenigt Königriek | Vereenigte Staaten