Woold-Schietkleier
| Woold-Schietkleier | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||||||||||||||||
| Anoplotrupes stercorosus | ||||||||||||||||||||||
| Scriba, 1791 |
Bi den Woold-Schietkleier' (Anoplotrupes stercorosus) hannelt sik dat um en Käver ut de Familie vun de Schietkleiers (Geotrupidae). Düsse Aart is in ganz Düütschland un in Europa tahlriek in'n Woold to finnen, sunnerlich, wenn dor Böken in wasst.
Kennteken
[ännern | Bornkood ännern]Düsse Käver warrt 12 bit 19 Millimeters lang. Dor sünd se nich ganz so groot mit, as de Slichten Schietkleiers, wo se anners bannig na laten doot. De Woold-Schietkleier is swattblau, de Deekflunken sünd an'e Sieten blau, vigelett oder gröön, dat Halsschild is bi de wecken Deerter blauvigelett. Vun unnen is dat Lief metallblau, vigelett oder gröön. De Föhlspriete sünd roodbruun.
Wo se vorkamen doot
[ännern | Bornkood ännern]De Kävers leevt in Europa ööstlich hen bit na Sibirien sien Westen. Na Norden hen sünd se to finnen bit hen to den 67. Bredengraad. Tohuse sünd se just so up dat platte Land, as in'e Barge bit hooch to 2.000 Meters, sunnerlich in'n Woold.
Wie se leven doot
[ännern | Bornkood ännern]
De Woold-Schietkleiers freet Schiete, towielen ok Swämme un Boomssapp. Heken un Seken buddelt in't Vörjohr en 7 bit 8 cm langen Gang in'e Eer. Dor gaht en Reeg vun annere Gäng vun af, de all up en Kamer utlopen doot. De Seken overnehmt de Buddelee unner de Eer, de Heken sünd över de Eer togange, unner annern bringt se de Eer weg, de vun de Seken rutsmeten warrt. In jede Kamer warrt Schiete in brocht un denn een Ei leggt. Dor kann de Budde vun freten. De bruukt een Johr, bit se sik verpoppen un denn utkrupen doot. Overwintern doot se noch as Budden. Verpoppen doot se sik in't Vörjohr, utkrupen doot se in'n Sommer, man vermehren könnt se sik eerst in dat neegste Vörjohr. Wenn se Freten söökt, sünd Woold-Schietkleiers alleen unnerwegens. Faken sünd se denn up Wegen antodrepen. Wenn Heken un Seken sik drepen doot un sik paaren wüllt, trillert dat Heken mit de Föhlers an siene Mundwarktüge (Maxillarpalpen) gegen dat Seken un gifft dor Luud bi. Dat Seken löppt denn wieter, un dat Heken löppt achteran un blifft dicht bi. Tolest fangt dat Seken an un buddelt sik in. Dor gifft dat ok Luud bi. Paaren doot se sik denn wohrschienlich in de Gäng unner de Eer.[1]
Belege
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ Adelheid Winking-Nikolay: Untersuchungen zur Bio-Akustik des Waldmistkäfers, Geotrupes stercorosus Scriba. In: Zeitschrift für Tierpsychologie, 37. Jg., Nr. 5, 1975, S. 515–541.
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Karl Wilhelm Harde, František Severa, Edwin Möhn: Der Kosmos Käferführer: Die mitteleuropäischen Käfer. Franckh-Kosmos Verlags-GmbH & Co, Stuttgart 2000, ISBN 3-440-06959-1.
- Jiří Zahradník, Irmgard Jung, Dieter Jung et al.: Käfer Mittel- und Nordwesteuropas, Parey Berlin 1985, ISBN 3-490-27118-1.
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]
Woold-Schietkleiers. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.