Volksmusik

De Begreep Volksmusik faat de traditschonelle Musik tohopen, de faken ahn schriftliche Opteken överlevert is. Se is för sünnere öörtliche Kulturen tyypsch oder warrt tomindst as tyypsch ansehn. Ünner den Begreep warrt Volksleder, instrumentale Warken un Musik för den Volksdans verstahn.

In’n allgemenen Spraakbruuk warrt dorünner tosätzlich ok volksdömliche Slagermusik verstahn, also moderne Musik to’n Ünnerhollen mit Elementen ut de traditschonellen Volksmusik.

De Begreep

Dat Volksleed heet sien Naam vun Johann Gottfried Herder (1744-1803), de in’n Rahmen vun’t natschonale Sülvstverständnis, dat sik to de Tiet al entwickeln de, toeerst schottische, un denn ok düütsche Leder as „Volksleder“ beteken de. De Begreep „Volksdans“ kummt sogor eerst ut dat 20. Johrhunnert un grenz dormit den Sellschopsdans af.

Ünner de Lüüd gifft dat allgemeen aver Ünnerscheden un Gegensätz bi’t Verstahn vun de Begrepen. De Bedüden warrt faken in de Spraak dör de Beteken Volksmusik un volksdömliche Musik (oder volksdömlichen Slager) ünnerscheedt. Sünners de Anhangers vun de Volksmusik grenzt sik dormit vun en Musik af, de se as weertschopplich anbodene Schunkelmusik aflehnt. Dorgegen warrt de Begrepen vun de Lüüd, de geern volksdömliche Musik höört, nich so faken ünnerscheedt, de ok jemehr Musik as Volksmusik betekent.Dat een dat nich verwesseln deit, gifft dat siet en poor Johren ok noch den Kunstbegreep vun de Volxmusik, de utdrücklich de traditschonelle Volksmusik meent un wat sik dorut wieter entwickelt hett. De kommerzialiseerte volksdömliche Musik is dorvun afgrenzt.

För dat 20. Johrhunnert kann de Begreep Volksmusik nich klor fastleggt warrn. Mööglich sünd folgende Ünnerdelen:

• Volksmusik un Volksdömliche Musik beide in jemehrn kulturellen Sinn as beschreven.
• Ne’e Volksmusik (ok Volxmusik), de Jazz, Rock un Folkmusik mit traditschonelle Volksmusik verbinnen will, de tomeist ut de Alpenlänner stammt.

Traditschonelle Volksmusik

De Oorsprung vun de Volksmusik liggt in de Musik, de in in Gemeenschoppen op’n Dörp, bi de Buerns oder lütte Städer maakt worrn is un sik ünner de sozialen Grenzen teemlich egenstännig entwickelt hett. Disse Musik bleev dormit en Spegel vun de Leevoort, in bunnen in de Levensvörgäng vun’n Alldag oder in de rituellen Fiern dat dat Leven in’t Dörp oder de Lüttstadt prägt hebbt. Volksmusik is en vörranigen Born för populäre Musik, wobi aver de tyypsche Vördragscharakter fehlt. Se hett to de mündlichen Överlevern vun Geschichten, Traditschonen un Brüük deent, as dat in Sellshoppen vör de Industriealiseeren begäng weer.

Vundaag steiht de Volksmusik achter de populären Musik (Popmusik) torüch. Johann Wolfgang von Goethe harr de Ansicht, dat Volksmusik blots de Musik is, de anonym ut dat Volk entstahn is, man he sülvbst hett ok eenige Volksleder bidragen as ok vele annere Komponisten un Schrievers. Ok vundaag kamt noch ne’e Volksmusiken un Volksleder to stannen.

De Zither is en för de Volksmusik tyypsch Musikinstrument ut de Alpenlänner

Jüst ok in’n Ruum Bayern, Öösterriek un de Swiez speelt de ländlich-verwörtelte Volksmusik ok in’n Rundfunk en bedüdende Rull un hett dor veel Andeel. Se warrt vun de Slagerorienteerten, volksdömlichen Musik to’n Ünnerhollen faken streng afgrenzt, so dat ünner den Begreep Volksmusik in disse Region tomeist blots handmaakte Folklore, Leder in Mundoort un traditschonelle Volksmusikstücken verstahn warrt.

De ünnerscheedlichen Formen vun de traditschonellen Volksmusik kamt vör allen noch ut dat 19. un dat 20. Johrhunnert. Volkskundlers hebbt se denn schriftlich optekent, so dat se vundaag vun Musikgruppen faken nee interpreteert warrt oder ok in’n ollen Stil nee opleggt warrt. En sünnere Form vun de Volksmusik weer ok de Volkssingeree. In’t düütschspraakigen Ruum weer disse Form in Wien an dullsten utprägt. Volkssingers hebbt in Gasthüüs, Singspeelhallen un annere Öörd to’n Ünnerhollen jemehr Volksleder vördragen, de in Wien to’n Bispeel neeg an dat Wienerleed stahn hebbt oder ok sien Wörteln dorstellt hebbt. Aver Volkssingers weern nicht blots reine Singers, man ok Alleenünnerhollers. To’t Enn vun’t 19. Johrhunnert sünd se mehr un mehr vun annere Formen vun’t Ünnerhollen aflöst worrn, as to’n Bispeel dör’t Kabarett. Twee beropene Volkssingers weern Edmund Guschelbauer oder de „Fiakermilli“.

In disse Traditschoon steiht ok Schönfeldinger ut dat Burgenland. To dat Repertoire tellt ok Joseph Haydn, de sülvst vele Melodien ut de Volksmusik mit’n egen Toonsatz versehn hett. Dorto höört ünnern annern Walzer, Polka, Marschmusik, Ländler, Boarische, Mazurkas, Schottische, Zwiefache, aver ok Menuetten, Dansstücken, Balladen un de Schnaderhüpfeln, de Couplethaft vördragen warrt.

In’n baiersch-alemannschen Ruum un in Öösterriek is de Jodler verbreedt. Sünnerfomen dorvun sünd de Arienjodler ut’n Bayerischen Woold oder de Naturjodler, de ut dat alemannsche Alpenrebeet (Swiez, Allgäu) stammt un mit sien ingängigen Harmonien tomeist ahn Instrumenten blangento utkummt. Un ok in all de annern düütschsprakigen Rebden un bi de traditschonellen Minnerheiten in Düütschland warrt de traditschonelle Volksmusik pleegt - sünners ok op Plattdüütsch an de Noordseeküst. Bi de jungen Lüüd hett dat in de letzten ruchweg föfftig Johr en stark Afwenen vun de traditschonelle Musik in Mundoort geven, wat vör allen dör de grote Verbreden vun de meist engelschsprakigen populären Musik (sünners Rock un Pop) kummt.

Faken warrt vertellt, Volksmusik weer de Musik vun en Natschoon, also vun en Staatsvolk. Dat kann as Definitschoon aver so nich gellen, vun wegen dat dat tallrieke regionale gemeensome Elementen gifft, de över Spraak- un Staatsgrenzen rut to finnen sünd, as dat Bispeel Zwiefacher wiest. De Texten warrt dorbi översett un de Melodien wietergeven.

Volksmusik vun annere Regionen in’t düütschsprakigen Ruum

In de düütschsprakigen Länner is vör allen de Volksmusik ut Irland, bekannt ünner den Begreep Irish Folk, un ut de USA populär worrn. In de USA gifft dat verschedene Richten, as to’n Bispeel den in de Twüschentiet bannig kommerzialiseerten Country. Aver ok de greeksche Rembetiko oder de jiddische Musik (sünners ut Oosteuropa) sünd begäng. De Tatermusik is ünner annern bekannt för den spaanschen Flamenco.

Instrumenten in de Volksmusik

De Musikinstrumenten, de in de Kunstmusik bruukt warrt, finnt sik mit wenige Utnahmen ok in de Volksmusik wedder. Bito kamt vele tosätzliche öllere Instrumenten, de in de Kunstmusik nich mehr bruukt warrt, man bit hüüt noch in de Volksmusik insett warrt

Volksmusik vun enige Völker un Regionen

• Alpenlännsche Volksmusik (Öösterriek, Swiez, Süüddüütschland, Süüdtirol)
• Araabsche Musik
• Ierzbargische Volksmusik (Sassen, Böhmen)
• Bretoonsche Musik (Bretagne)
• Folk (England, Schottland, Irland, Noordamerika, Skandinavien)
• iraansche Musik (Iran, Afghanistan, Tadschikistan)
• Klezmer (Jiddisch, Israel)
• Musik vun de Törkie (Törkie)
• Fado (Portugal)
• Rembetiko (Grekenland)
• Blues (Säkulare 'Volksmusik' vun de Afro-Amerikaners)
• Negro Spiritual (Christliche 'Volksmusik' vun de Afro-Amerikaners)

Kiek ok

• Volksleed
• Turbo-Folk
• Ländlermusik
• Blaasmusik
• Stubenmusik

Literatur

• Hermann Fritz: Untersuchungen über Volksmusik- und Volksliedbegriffe. In: Jahrbuch des Österreichischen Volksliedwerkes. Heft 42/43, Wien 1994, S. 92-144
• Marcello Sorce Keller: The Problem of Classification in Folksong Research. A Short History. In Folklore, XCV(1984), no. 1, S. 100-104.

Indrääg in Nakieksel

• Carl Dahlhaus un Hans Heinrich Eggebrecht (Rgv.): Brockhaus Riemann Musiklexikon. 2. Oplaag. Schott, Mainz 1989, Band 4. S. 324f.
• Oesterreichisches Musiklexikon. Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 2006, ISBN 3-7001-3067-8, Band 5, S. 2546ff.

Weblenken

• Volksmusik in’t Histoorsche Lexikon vun de Swiez
• Manfred Seifert: Volksmusikpflege. In: Histoorsche Lexikon vun Bayern