Vincenzo Bellini

Links toföögen
Vun Wikipedia
Porträt vun Vincenzo Bellini
Bellini sien Gebortshuus in Catania
Graffmal vun Bellini in de Kathedrale vun Catania

Vincenzo Salvatore Carmelo Francesco Bellini (* 3. November 1801 in Catania, Sizilien; † 23. September 1835 in Puteaux bi Paris) weer en italieensch Opernkomponist.

Leven[ännern | Bornkood ännern]

Vincenzo Bellini weer de öldste Söhn vun Rosario Bellini (1776–1840) un Agata Ferlito. He wurr as Söhn un Enkel vun Karkenmusikern boren. Dat Gebortsdatum is nich seker. Mit dree Johren fun ge an, Klaveer to spelen, mit söss Johren fung he all an to komponeeren. In’n Karkenchor kreeg he all Fröh Upmarksomkeit; as Twalfjohriger hett he de Kamermusik vun Joseph Haydn un Wolfgang Amadeus Mozart kennenlehrt. Sien eersten Musikünnerricht kreeg he vun sien Grootvader Vincenzo Tobia Bellini (1744–1829), de ut den Abruzzen stamm un um 1767 nah Catania kommen weer, wo he as Kapellmeeister an de Kathedrale wirkt harr. Tüschen 1813 un 1818 sünd de eersten Kompositschonen vun Bellini entstahn (de meesten kann man nich nipp un nau dateeren), neben eenige Vertonungen vun geistlich Texte vör allen lütt Instrumentalstücke un Leeder mit Klaveerbegleitung för de Salons vun de fien Sellschopp in Catania, to de Bellini gau Togang funnen harr. De Hartog un de Hartogin vun Sammartino hemm hüm en Studium an dat Reale Collegio di Musica di San Sebastiano in Neapel mögelk maakt, dat he van 1819 bit 1825 besöcht hett. Sien wichtigsten Lehrer weern dor tonächst Giovanni Furno (Harmonielehre), Giacomo Tritto (Kontrapunkt) un Carlo Conti (Cembalo); later kreeg he Ünnerricht vun Nicola Zingarelli, Direkter vun dat Konservatorium un sülvst en ansehn Opernkomponist. In disse Johren in Neapel fallt de Kompositschoon vun Bellini sien eenzig Wark för Örgel, en eensatzich Orgelsonate.[1]

An dat Theater vun dat Konservatorium hett Bellini an‘n 12. Februar 1825 glieksam as sien Gesellenstück de Oper Adelson e Salvini upführt. Deren Spood hett Domenico Barbaja, den Impresario vun dat Teatro San Carlo in Neapel, up Bellini upmarksom maakt. Barbaja weer bekannt för sien Opdecken vun völverspreekend Talente (he harr ok Gioachino Rossini fördert); he hett Bellini den Updrag för de Oper Bianca e Fernando geven, de an’n 30. Mai 1826 an dat Teatro San Carlo in Neapel eerstmals upführt wurr un en düchtigen Spood harr, so dat sück för Bellini de Mailänder Scala un de Hüüs vun de mondänen Sellschopp apen maaken deen.

Doruphen hett sück ok dat Teatro alla Scala in Mailand för en Tosommenarbeit mit Bellini interesseert. Dor is he mit den Librettisten Felice Romani tosommenkommen, de hüm den Text för Il Pirata un all sien folgend Opern, mit Utnahm vun de letzte Oper I Puritani schreev, deren Textbook Graf Carlo Pepoli verfaaten dee. De Mailänder Premiere vun Il Pirata an‘n 27. Oktober 1827 hett Bellini den Dörbröök brocht. Se gellt to gliker Tiet as de Gebortsstünn vun de romantischen italieenschen Oper. La Straniera (UA 14. Februar 1829, Teatro alla Scala) hett de Stellung vun Bellin as nu en vun de führend italieensch Opernkomponisten ünnerstreeken, de ok dör den Misserfolg vun Zaira (Eerstupführen 16. Mai 1829 in dat Teatro Ducale in Parma) nich erschüttert wurrn kunn. Vun dat Teatro La Fenice in Venedig kreeg he dat Angebot, Romani sien Libretto I Capuleti e i Montecchi (en vun William Shakespeare unafhängige Version vun den Romeo-un-Julia-Stoff) to vertonen, nahdem de oorsprünglich dorför vörsehn Giovanni Pacini kört vör knapp afseggt harr. Um sien nee Wark in de Tiet afleefern to können, hett Bellini gröttere Deelen ut de glücklos Zaira in umarbeit Form bruukt. Bi de Eerstupführen an’n 11. März 1830 wurrn I Capuleti e i Montecchi mit Bifall empfangen; man weer Bellini besünner dankbar dorför, dat he de Saison „rett“ harr, de sonst ahn en Eerstupführen to Enn’n gahn weer.

In’n Sömmer 1830 hemm Bellini un Romani an en nee Oper Ernani nah dat Anfang vun dat sülvig Johr in Paris eerstmals upführt Drama Hernani vun Victor Hugo arbeit. As de Stoff vörsörglich vun der Zensur verbden wurrn weer, hemm se de Arbeit afbraken. In de folgend Karnevalsspeeltiet fier Bellini sien Früend un spoodriekst Konkurrent Gaetano Donizetti mit Anna Bolena an‘n 26. Dezember 1830 in dat Teatro Carcano in Mailand en upsehnerregend Triumph. Um en direkte Konkurrenz to ümgahn, wähl Bellini för sien nee Oper La sonnambula, de an‘n 6. März 1831 an dat sülvig Thehater herutkeem, statt en historschen Stoff en idyllische Swiezer Dörpgeschichte mit glücklichen Utgang. Nah den Bericht vun den Komponisten Michail Glinka söllt sowohl de Singer as ok dat Publikum vun Bellini sien Musik to Traanen gerührt ween weern.

För de nächste Oper Norma hett Romani en Tragödie vun Alexandre Soumet bearbeit, de all Giovanni Pacini as Grundlaag för sien Oper La Sacerdotessa d'Irminsul deent harr. För dat Fiasko bi de Premiere vun Norma an‘n 26. Dezember 1831 in de Scala wurrd vör allen de Clique vun de Anhänger vun Pacini verantwortlich maakt, de Bellini sien Oper gegen Betahlen utpeepen harrn sullen, wat dormals aber ok begäng weer. Af de tweete Upführen fung Norma aber an, sück dörtosetten un wurr bald as Meesterwark fiert. Dorbi is dat en swoor to singen Oper. De woll beste Singerinsall so wurrd seegt, nahderhen Maria Callas ween hemm.

1832 reis Bellini över Neapel in sien Heimat Sizilien, wo man hüm en triumphalen Empfang geev. Dornah folg he en Inlalden nah London, um dor mehrere vun sien Warken intostudeeren Sien nächste Tosommenarbeit mit Felice Romani weer aber ok sien letzte. Nahdem Beatrice di Tenda an‘n 16. März 1833 in dat Teatro La Fenice in Venedig dörfallen weer, geev Bellini dat Textbook vun Romani de Schuld; de wedderum hett den Komponisten vörsmeeten, över sien Leevstenaffären de Kunst achter wegens to laaten. Disse Striedereen tüschen de beid Künstlern un hör Anhängern wurrn weekenlang apenlich in de Presse utdragen un hemm to’n Bröök tüschen Dichter un Komponist führt.

Tatsächlich stunn dat Leevstenleven vun Bellini ünner dat Teken vun dree Fruen, de „Tre Giuditte“: de vörnehm Mailänderin Giuditta Cantù, de mit den Siedenfabrikanten un Komponisten Fernando Turina verheiraadt weer; de Singerinnen Giuditta Pasta, de eerste Amina, Norma, Beatrice; un Giuditta Grisi, för de he de Partien vun den Romeo un de Adalgisa schreev.

Sien letzt Oper komponeer Bellini för dat Théâtre-Italien in Paris, wo I Puritani an‘n 24. Januar 1835 eerstmals upführt wurr. Disse Triumph vun den eersten franzööschen Updrag wurr bejubelt, kröönt vun en Orden vun de Ehrenlegion un en Audienz bi Königin Maria Amalia. As sück kört dornah sien langjohrig Lever- un Darmleiden verschlimmern dee, truck Bellini sück in sien Landhuus in Puteaux torüch. Sied Dood an’n 23. September 1835 keem för all Butenstahn unverwacht un führ to Spekulatschonen över en mögelk Vergiften. Bellini wurr mit en Zeremonie vun de Utmaaten vun en Staatsbegräbniss ehrt. Bi de Truerfier an‘n 2. Oktober 1835 in den Invalidendom hemm neben Solisten vun dat Théâtre-Italien 350 Chorsänger mitwarkt; de Bisetten weer up den Karkhoff Père-Lachaise. 1876 wurr de inbalsameert Liek vun Bellini nah Catania överrführt. Puteaux hörrt hüüd to La Défense, dat Wulkenkratzerveertel in‘n Westen vun Paris, un en Deel vun Puteaux heet hüüd„Quartier Bellini“.

Bedüüden[ännern | Bornkood ännern]

Bellini-Denkmal in Catania

Vincenzo Bellini gellt as Schöpper vun de romantisch italieensch Oper, dat „Melodramma tragico“. Sien Hööftlibrettist Felice Romani hett an disse Schöpfung bedüüdend Andeel. In Norma, de as Hööftwark vun Bellini un Romani ansehn wurrd, gelung den beid en neeaardige Verbinnen vun Elementen vun de dormals upkommen Schauerromantik mit de Dramaturgie vun de klassische Tragödie. Noch Richard Wagner hettt Norma as Musterbispeel vun en musikalischen Tragödie rühmt. Romani sien hoochkultiveerte, technisch an Vörbiller vun dat 18. Johrhunnert as Pietro Metastasio schoolt Spraak finnd togliek en nee Toonfall för de liedenschaplich stiegert Empfindungen, vun de de Figuren vun dat Drama beherrscht wurrn.

Um Romani sien Texten gerecht to wurrn, hett Bellini en ebenso neeaardige musikaalsch Spraak schafft, de vör allen vun de Afkehr vun den dormals tonächst noch domineeren Stil vun Gioachino Rossini kennntekent is. An Stäe vun de riek verziert Gesangsliens vun Rossini bedeen Bellini sück en överwegend syllabischen Melodik mit engen Betoog to’n Text. Dit Prinzip „en Noot je Sülv“ is woll selten so konsequent umsett wurrn as in dat Duett Quest’ultimo addio ut La Straniera. Vun disse radikalen Positischon is Bellini in sien folgend Warken weer wat afrückt. La Sonnambula, neben Norma sien an’n meesten speelt Oper, präägt vör allen de Wedderbeleven vun geschmeidig, volksdömlich beinfloot Melodik, as se för de neapolitaansch School vun dat laat 18. Johrhunnert typisch weer, dorto versehn mit en nee romantische Empfindsamkeit. Disse„canto popolaresco“ wurr denn ok vun Gaetano Donizetti un Giuseppe Verdi upnommen, up de Bellini insgesamt grooten Infloot utöövt hett. Dornaben hett Bellini noch en ganz eegen Typus lang vun lang utsponnen lyrisch Kantilenen entwickelt, de gänzlich ahn Wedderhalen vun eenzelt Passagen utkommen un en tovör nich kennt Intensität in’n Utdruck vun elegischer Stimmungen recken. Paradebispelen för disse „melodie lunghe lunghe lunghe“, as Verdi de nöömt hett, sünd de eerste Deel vun de Aria finale „Ah non credea mirarti“ ut La Sonnambula un „Casta Diva“, dat berühmte Gebet an de Maandgöttin ut Norma.

De luxuriöse Orchesterbehandlung vun Rossini hett Bellini bewusst minneseert un sück jüst in sien berühmtesten Stücken faken up betont eenfach Begleitfiguren beschränkt. Dat is hüm fröher faken as Mangel an kompositorisch Können utleggt wurrn, is aber sien Aart Ästhetik vun de Dominanz vun den Gesang. Tegenöver Conte Carlo Pepoli, den Textdichter vun I Puritani, hett he (in en undateerten Breef wohrschienlich vun dat Fröhjohr 1834) ütert: „Die Oper muss Tränen entlocken, die Menschen schaudern machen und durch Gesang sterben lassen.“ Faken hett man Bellini deswegen as en eensiedig melancholische Natur ansehn, doch gifft dat noog Gegenbewiesen as den Kriegerchor „Guerra, guerra!“ in den 2. Akt vun Norma oder dat füürige Bassduett „Suoni la tromba“ ut I Puritani, de wiels den Risorgimento groot Popularität harrn.

Opern[ännern | Bornkood ännern]

Gedenken[ännern | Bornkood ännern]

Vincenzo Bellini un en Szene vun de Oper Norma up de italieensch 5.000-Lire-Banknoot

Vincenzo Bellini un en Szene vun de Oper Norma wurrn up de letzten italieenschen 5.000-Lire-Banknoot afbilld, de vun de Banca d’Italia tüschen 1985 un 2001 utgeven wurr.

Literatur[ännern | Bornkood ännern]

  • Heinrich Heine: Florentinische Nächte. Reclam, Ditzingen 2012, ISBN 3-15018-974-8
  • Ferdinand Hiller: Künstlerleben. DuMont-Schauberg Verlag, Köln 1880.
  • Karen Horn: Vincenzo Bellini. Sein Leben im Spiegel der Medizin; eine Komponistenpathographie. Dissertation, Universität Düsseldorf 1984.
  • Friedrich Lippmann: Vincenzo Bellini und die italienische Opera Seria seiner Zeit. Studien über Libretto, Arienform und Melodik. Böhlau Verlag, Köln Wien 1969.
  • Heinz-Klaus Metzger, Rainer Riehn (Hrsg.): Vincenzo Bellini (Musik-Konzepte Heft 46). Edition Text + Kritik, München 1985, ISBN 3-88377-213-5.
  • Werner Oehlmann: Vincenzo Bellini. Verlag Atlantis, Freiburg/B. 1974, ISBN 3-7611-0447-2.
  • Paul Voss: Vincenzo Bellini (Musiker-Biographien Bd. 23). Reclam Verlag, Leipzig 1901.
  • Herbert Weinstock: Vincenzo Bellini. Sein Leben und seine Opern. Edition Kunzelmann, Adliswil 1985, Vörlaag:Falsche ISBN
  • Stephen A. Willier: Vincenzo Bellini. A guide to research. Routledge, New York 2002, ISBN 0-8153-3805-8.

Kiek ok[ännern | Bornkood ännern]

Weblinks[ännern | Bornkood ännern]

Vincenzo Bellini. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

Enkeld Nahwiesen[ännern | Bornkood ännern]

  1. ↑ Bellini, Vincenzo: Sonata per Organo. hrsg. vun Rudolf Ewerhart. Wien un München (Doblinger) = Diletto musicale 824. Nachwort, unnummereert S. 7.
Vun „https://nds.wikipedia.org/w/index.php?title=Vincenzo_Bellini&oldid=1016248“