Tiden
De Tied, dat is dat stüttige Stiegen (Floot) un Fallen (Ebb) von dat Water in de Meere un de Unnerlööp von de Strööm, dat tostannen kummt dör de Gravitatschoonsknööv von den Maand un in minner Maten ok vun de Sünn. De Gravitatschoonsknööv treckt dorbi dat Water to twee Flootbargen op tomööt stohen Sieden vun ussen Planeten hoog.
Tweemaal in de Tiet von enen Maanddag (24 Stunnen un 50 Minuten) is an de Küsten Ebb un tweemaal is Hoogwater. Dat heet: wenn vandag Klock twölf Hoochwater is, denn is morgen um teihn Minuten vör een wedder Hooogwater. De Badegäst mööt sik darna richten, wenn se swemmen oder een Wattwannern unnernehmen wüllt.
Staht de Maand un de Sünn togliek up ene Siet von de Eer (bi Neemaand), so summt sik ehre Kräft up, un de Floot warrt noch starker. De Küstenbewahners nöömt disse Floot Spreng oder Springfloot. Jüst so is dat, wenn Sünn un Maand sik tegenöver staht (bi Vullmaand).
De Höögdverschill twüschen den Waterstand bi Hoochwater un den bi Siedwater warrt as Tidenhub betekt un an enen Pegel meten. En Pegel is en Staff, de lootrecht in't Water steiht un ene Zentimeterindeelung hett. De Tidenhub is in dat apene Meer man bloot 2,50 m, man in Buchten, to’n Bispill in’n Jadebusen, stiggt he up 3,62 m, in den engelschen Bristol-Kanaal sülvs up 12 m an. Den hogsten Tidenhub op de Eer hett de Bay of Fundy in Noordamerika mit bet to 21 m bi Springfloot un 14 m bi normalen Hoochwater.
Kiek oob bi
[ännern | Bornkood ännern]Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]- Tidenvörutbereknung för de Nordseeküst (plattdüütsch)