Sommersell (Barntrup)

Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Sommersell.

Wapen/Flagg	Koort
Basisdaten
Bundsland: Noordrhüin-Westfolen Krüis: Lippe Gemeune /Stadt: Barntrup
Flach:	4,75 km²
Inwahners:	347 (31.12.2014)
Inwahnerdicht:	73,1 Inwahners pro km²
Hööchd:	183 m över NN
Postleettall:	32683
Vörwahl:	05263
Geograafsche Laag:	51° 59′ N, 9° 7′ O
Koort

Sommersell (haugduitsk: Sommersell) es eun Eordsdeul van’r Stad Barntrup in’n noordrhüinwestföölsken Kreus Lippe.

Teo den Eordsdeul häurt auk de Drubbel Bentrup un de Wonnstiede up’n Bussenberge.

Geographie

Laag un Geologie

Sommersell liggt meddennmang Fellern an de austliken Hang van de Austerberg (haugduitsk Osterberg), in’n Lipper Bergland. Man kann dat Dörp in tweu Deule unnerdeulen: Dat Unnerdörp, de aule Oordsdeul, un dat Böverdörp, dat eune Siedlung mit nüjje Huisen is. In’n Noordwesten van’n Unnerdörp liggt dat Ramsfeile un in’n Noordausten de Striukkamp. In’n Süden liggt de Hilgenbreok, wo eun gans lüttke Bieke dürfleut, de in de Biege münnet. Donne büi de lüttke Siedlung an’n Bussenberge liggt en Feldstück, dat man Scheuven Berg noimt. De Huiser van’n Böverdörp raakt meest bet an den Wauld, den Grauten Hagen, ran. An'n Lüttken Hagen liggt, eun bisken af van’n Dörpe de Grillhütte.

Barntrup liggt ümbüi 5 km van Sommersell af. Na Deppelt sind üm un büi 20 km un ümtrend 8 km na de Blommajje.

Dat Dörp is eun Deul van de lippsken Keuper-Rebeed.. In Sommersell gifft dat man blaut eun poor lüttke Flütt, os de Wietrogsgraven oder de Flachsüikbieke. Düsse Flütt fleuten in de Biege. Dormit höört Sommersell teo dat Afströömrebett van de Werser.

Öörd un Noberöörd

Up’r Flach van Sommersell liggt auk de Hoffgruppe Bentrup un de Siedlung Up’n Bussenberge.

In’n Norden van Sommersell liggt Biege, dat ol na de Gemeun Dörentrup teohöört. In’n Noordwesten grenst Sommersell an den Bleomensteun, de vörmaals to Sommersell teohöör, man vandage eun Deul van Wendlinghiusen is. Süüdlik liggt de Barntruper Oordsdeul Selbke un Westen hen, över den Austerberg hen is de Snat na Aulendeopmte. Achtern Püllenberge liggt in’n Westen de Oord Grautenmarpe, wat teo de Blomajje höört.

Historie

De Oord Sommersell kümmt in’n Johr 1364 dat öörste Mool in de Orkunnen vör un heut dor Sommerselle. De Name kümmt van de Famüiljenname „Sudmar“ af. Dat Weord „sele“ wüist up eune Siedlunge hen. De Beduiden van de Oordname, is alseo wal „de Siedlunge van Sudmar“.

De Friu van Hans Schnüider iut Sommersell, sall Minsken un Deerten mit öhr Hexkraft Tort andeon hebben. Dorümme klaag man seu in’n 1658 os eune Wickefriu un Hexe büi de Lemger Hexenprozessen an. Wat büi de Anklage riusiuer is nich künnig un man weut nich of de Friu os eune Hexe sterven muss oder nich, den de Akte teo düsse Anklage is wall nich komplett.

In’n Johr 1928 kreig Sommersell, elektrisket Licht.Van 1956 an wurrn de öörsten Huisee in’r nüjjen Siedlung, de vandage dat Böverdörp, is bugget. 1978 grünnen de Sommerseller den Heumatvereun Sommersell. In de sülven Johr ging de nüjje Vereun auk büi biu de Grillhütte. In’n Johr 1988 köff de Stadt Barntrup de aulen Döskeplaats för’n Gelhius. De hölten Schüür dor up renoveer de Vereun. Vandage lagert dor Saken, de för Feste briukt werrn. Man dor is auk eune lüttke Stiuve binnen, wo sik eun poor Sommerseller in versammeln köönt.

Verwaltungsgeschichte

In’n 19.Johrhunnert was Sommersell eune sülvständige Biurnskop in’n Förstendom Lippe un höör teo de Amt Breoke teo. Auk Selbke, wat vandage eun eugener Oordsdeul van Barntrup is, höört teo Gemeune Sommersell teo. Baven up weern ok Bentrup, de Bleomensteun, de Bussenberg un de Raude Kuhlen eun Deul van düsse Gemeune. De Scheole för de Kinners lagg in Biege. Den 1.April 1932 wurr de Krüis Lemge iut de Ämter Breoke un Schötmar billet. Sommersell was domit eune Gemeune binnen düssen nüjjen Krüis, bet den 1.Januar 1969 dat Lemge-Gesett de vörmalige Gemeune in de Stadt Barntrup ingleder. Den 1.April beschliut dat Builefeld-Gesett de Krüise Deppelt un Lemge teo den Krüis Lippe teohaupe teo foten. Seo dat Sommersell vandage in’n Krüis Lippe liggt.

Religion

Sommersell is os dat büinoh dat ganse Lipperlanad evangeelsk-reformeert. In’n Dörp gifft et nenne eugene Kerke, dorümme tellt Sommersell teo de Kerspill Biege.Vör de Kathoolsken gifft et de röömsk-kathoolske Kerke Sünte Peider un Paul in Barntrup.

Kultuur

Biuwerken

Dat Pengelhuisken in Somersell

Eune Oort Wohrteken van Sommersell is dat Pengelhuisken. Ehrdage wohrschau een mit Klocke, de boben in de Huisken is, de Luie in’n Dörpe, wenn eun Hius brenn. Vandage werrt an de Klocke pengelt, wenn eun aulen Sommerseller mit Daude afgohn is. Van den Pengelhuisken gifft et auk eun Wagen van, wo eun Pengelhuisken in lütt, boben up steuht. Dat het de Heumatvereun bugget un logert den Wagen in’n Schüür up’n aulen Döskeplatze

In Sommersell gifft tweu Fackwerkhuiser mit Denkmaalschuul. Dat eune steuht an’r Barntruper Strote 7 un is iut’n Johre 1833. Dat Hius is de Lüivtucht van’n Hoff Nedderdeppe in Humfeile. Dat Hius haal man na Sommersell, wo eun dat 1988 wedder upbugget het. Dat annere Hius is van 1825 un steuht an’r Barntruper Strote 28.

Vereune

Dat gifft in Sommersell van 1978 an eunen Heumatvereun mit upstunns 204 aktiven Liddmaten. In’n Johr 1988 treed de Vereun den Lippsken Heumatbund büi.

De Heumatvereun biu de Grillhütte, de büi’n Lüttken Hagen steuht un maakt dor auk regelmotig Fiern, os dat Austerfuur.

Infrastruktuur

Fröher hadde dat Dörp eunen Kriug, de Gaststätte Gelhaus. Blangen büi gaff et eunen lüttken Hökerladen. Man beude sind vandage nich mehr open. Wat teo’n inkaupen oder ok maal den Abend sik teo drepen un teo klönen, gifft et in Sommersell vandage nich mehr. In’n Stuven van de Gaststätte Gelhaus drepet sik öwwer hen un wen de Heumatvereun för Versammlungen un auk teo de Wüinachtsfier, an.

Straten un Verkehr

Över de Barntruper Strote langt man in Richte Austen in Barntrup an. In de annere Richte föhrt de Strote över Austerberge röver na Aulendeompte. In düsse Richte draff öwwer man blaut Fohrtuigen van de Forst-un Landwerstskop up de Stote fohren. De Wietrogsweg föhrt, wenn man den foider rup fohrt, na den Bleomsteun hen. Fohrt eun de Krüüzstrote na Noorden kümmt in Biege an. De Extertalstrote liggt rund twei Kilometers in Richte Süden van Sommersell.

Busse fohren in Sommersell meest nich. Den Morgen fohrt blaut de Scheolbusse, eun na Barntrup, de annere na Deppelt un koomt den den Namiddag retiur. In de Ferjen fohrt keun Bus. Et gifft de Mööglichkeut eun Sammeltaxi teo bestellen, dat man eune Iuer eher anreopen mutt.

Scheolen

In Sommersell gifft et nenne un auk keune Kinnergoorn. För Sommerselle teostännig sind de Scheolen un Kinnergoorn in Barntrup.

Sport un Frietüid

Sommersell het eunen Spillplats un eun Bolzplats, teo’n Feotball spelen.

Nawüise

Öördsdeule van Barntrup

Alverdissen | Barntrup | Selbke | Sommersell | Sunnebern