Pietermann
| Pietermann | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Systematik | ||||||
| ||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||
| Hydrobates pelagicus | ||||||
| (Linnaeus, 1758) |
De Pietermann (Hydrobates pelagicus) is en lüttjen, swatten Seevagel mit en witten Placken vor’n Steert. He is sunnerlich in’n Noordatlantik tohuse. He warrt to de Ornen vun de Stormvagels (Procellariiformes) mit torekent un hoolt sik meist dat ganze Leven buten up’e See up. An Land kummt he bloß to’n Bröden. He kann goot rüken un finnt dor ok sien Freten mit un sien Brödelplatz an Land, wenn dat düüster is.
In West- un Middeleuropa is düsse Vagel an Belgien un de Nedderlannen ehre Noordseeküst regelmatig to sehn, wenn he sik dorhen verbiestert hett. Ok an Sleswig-Holsteen siene Küsten is he to finnen. Roorer is he an de Oostseeküst, un in’t Binnenland hollt he sik meist gor nich up. Na en Storm in’t Johr 1999 is mol en Trupp vun bi veertig Vagels bit na de Swiez hendreven wurrn.[1]
Kennteken
[ännern | Bornkood ännern]De Pietermann weggt bi 27 g un is 16 cm lang. Siene Flunken kann he bit hen to 37 cm wiet ut’neen spannen. Dor is he een vun de lüttjesten Seevagels mit. Vunwegen sien witten Achterdeel heet de Pietermann up de Färöers Drunnhvíti. Drunnur is dat „Achterdeel“ un hvítur heet „witt“. Oversett weer de Naam denn „Wittmoors“
Wo he vorkamen deit
[ännern | Bornkood ännern]Dat warrt annahmen, datt de gröttste Kolonie vun Pietermannen up dat Färöer-Eiland Nólsoy liggt. Ok up annere Eilannen up de Färöers brott de Vagel, man nargens in so grote Tahl. Sunnerlich is de Pietermann in de Gemarken twuschen Iesland, de Lofoten un Schottland tohuse. Up de Färöers hefft 30.000 Pietermannen en Ring kregen. So is rutkamen, datt se in Süüdafrika overwintert.
Wie he leevt un wie he sik vermehrt
[ännern | Bornkood ännern]
Freten deit de Pietermann sunnerlich Plankton (Krill), lüttje Fisch un Dintenfisch. De fangt he bi’t „Lopen“ over dat Water.
De eersten Pietermannen ut Süüdafrika kaamt Enne Mai up de Färöers an. Bröden doot se faken unner Steen. Twuschen Julimaand un August leggt se man een groot, witt Ei mit en Gewicht vun bi 7 g. Dor sitt se denn bi 40 Dage up to Bröden. Achterna kriggt dat Junge bi 50 Dage lang Freten, bit dat nich mehr kann. Denn büxt de Olen ut. Dat Junge verleert denn 8 – 12 Dage lang so veel vun sien Gewicht, datt dat losflegen kann un hoochkummt, na Süüdafrika hen. Wenn se 2 Johre oold sünd, kaamt de Jungen wedder torüch nahuse. Mit Kinnerkriegen fangt se an, wenn se 3 oder 4 Johre oold sünd.
Feende
[ännern | Bornkood ännern]Den Pietermann sien leegsten Feend is de Rotte. Ok Kobben (Larus argentatus) un Jan Dreckvagels (Stercorarius parasiticus) freet en poor vun de adulten Pietermannen. De Pietermann versocht sik to schulen gegen düsse Roofdeerter un flüggt bloß man an Land, wenn dat düüster is. Dat gifft ok Steden, dor sünd Katten en grote Gefohr for den Pietermann.
Kiek ok bi
[ännern | Bornkood ännern]- List vun Vagels, mit allerhand plattdüütsche Vagelnaams un Naams ut de Naberspraken
- Projekt: Deerternaams up Platt
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Josep del Hoyo et al.: Handbook of the Birds of the World, Band 1 (Ostrich to Ducks). Lynx Edicions, 1992, ISBN 84-87334-10-5
- Michael Brooke: Albatrosses and Petrels across the World. Oxford University Press, 2004, ISBN 0-19-850125-0
Belege
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ Hans-Günther Bauer, Einhard Bezzel un Wolfgang Fiedler (Rutg.): Das Kompendium der Vögel Mitteleuropas: Alles über Biologie, Gefährdung und Schutz. Band 1: Nonpasseriformes – Nichtsperlingsvögel, Aula-Verlag Wiebelsheim, Wiesbaden 2005, ISBN 3-89104-647-2, S. 205
