Pee Wee Russell

Pee Wee Russell, New York, 1946, Foto: William P. Gottlieb

Charles Ellsworth Russell, beeter bekannt ünner sien Ökelnaam Pee Wee Russell (* 27. März 1906 in Maplewood, Missouri; † 15. Februar 1969 in en Krankenhuus in Alexandria, Virginia), weer en US-amerikaansch Jazz-Musiker. An’n Anfang vun sien Loopbahn hett he as Klarinettist un Saxophonist arbeit. Later hett he sück denn för de Klarinette as bevörtoogt Instrument entscheeden.

Leven

Russell, de ünner annern indiaansch Vörfohren hett, wurr woll in Maplewood, Missouri boren, is aber in Muskogee (Oklahoma) upwussen. En vun sien bekanntst Kompositschonen drocht den Titel Muskogee Blue. Sien Vader nehm den jungen Charles Ellsworth mit up en Veranstaltung vun de dormals bekannt Grupp The Louisiana Five. In dat Konzert speel ok de Klarinettist Alcide Nunez ut New Orleans. Ünner den Indruck vun dat Konzert, hett he denn beslooten, Jazzmusiker to wurrn. In Muskogee kreeg he Privatünnerricht. Eerste Upträen harr he tonächst mit sien Vader, denn mit Red Nichols. Nah en Utbillen an de Western Military Academy (1920/21) un de University of Missouri sammel he wiedere beropliche Erfohrungen as Klarinettist un Saxophonist up Stroomdamper, mit Vaudeville-Tourneetruppen un bi Peck Kelley; 1923/24 speel he in en Band in Mexiko.

Midden vun de 1920er Johren speel Russell in Chicago mit Musikern as Bix Beiderbecke, Frank Trumbauer un ok weer mit Red Nichols, mit den de 78er Feelin’ No Pain entstunn. Dornah folgten Eenspeelen un Upträen mit Red McKenzie, Irving Mills (1929), Hoagy Carmichael (1930), Gil Rodin (1931–34), Adrian Rollini (1935) un mit Louis Prima (1935/36). Af 1938 hett he immer mal weer mit Bobby Hackett, Eddie Condon, Jack Teagarden, Bud Freeman, Teddy Wilson, George Brunis, Miff Mole, Art Hodes, Muggsy Spanier, Wild Bill Davison, Coleman Hawkins, Ruby Braff, Earl Hines un Max Kaminsky arbeit. Russell hett woll nie en eegen Band leit, nehm aber en Reeg vun Alben ünner eegen Naam up, as Portrait of Pee Wee.

Siet Enn’n vun de 1930er Johren hörr he de Dixieland-Szene vun dat Greenwich Village vun New York an. Nahdem he 1950 swoor krank wurrn weer, hett he in den 1950er un 1960er Johren vörweegend mit Dixieland- un Mainstream-Gruppen um Ruby Braff, Eddie Condon un George Wein arbeit, mit den he up Festivals – as dat Newport Jazz Festival – gasteeren dee. Up dat Columbia-Album New Groove hett he sück mit nee Formen vun den Jazz utnannersett, indem he in en pianoloos Quartett, to dat ok Marshall Brown hörr, Songs as Strayhorn sienChelsea Bridge, Moten Swing, Dameron sien Good Bait un Monk sien ’Round Midnight un sogor Coltrane sien Red Planet interpreteeren dee. Dem folg in en ähnlich Formatschoon en Album för Impulse! (Ask Me Now!, 1966). Toletzt is he 1969 in de New Yorker Town Hall, in Chicago un up dat Monterey Jazz Festival uptreeden.

Wirken

Russell entwickel in de 1920er Johren sien originelle Klarinettenstimm. Disse eegenwillige skurrile Speelwies, de sück dör ungewöhnliche melodische Wendungen un fienstoffige Toonfarvwessel uttekent, fun in de eerst Johren vun sien Musikerloopbahn kien grooten Tospröök. Eegendömlich un unlogisch keem völ Hörern un Kritikern sien Musik vör. Ofschons in disse expressiv Musik fienföhlige un poetische Elemente överweegen, hemm hüm de Kritiker mit schlimm Verrissen bedocht. Aber Musikerkollegen as Albert Nicholas un Benny Goodman hemm hüm schätzt. Goodman seech sück sogor vun Russell sien Speelwies beinfloot.

Dick Wellstood hett dat Speel vun Russell as „ein Wunder“ betekent un hett dat Verstummen „dieses verzwickten, gewürgten, knorrigen Gewirrs von Quietschern, mit dem er sein geräumiges Universum geschaffen hat;“ beklaagt. Sandy Brown hett sien vokalen Stil as „völlig individuell, zeitlos und außerhalb jeder Tradition.“ Sien expressiv Speel is präägt „durch Growl, ungewöhnliche melodische Wendungen, Stimmungs- und Ausdruckswechsel sowie allerlei Dirty-Beugungen der Intonatschoon“.

In de 1960er Johren hett sück Russell mit den modernen Jazz utnanner sett un harr sogor Kompositschonen vun Ornette Coleman in sien Repertoire. Dordör hett he sück Respekt un Anerkennung bi de Musikern vun de dormalig Avantgardeszene wunnen; 1963 speel he up dat Newport-Festival in de Band vun Monk (Miles & Monk at Newport). 1957 speel he in The Sound of Jazz mit Jimmy Giuffre in‘n Duett. En instruktiv Bispeel ut disse Schaffensperiood is dat Album Ask me now mit dat Pee Wee Russell Quartet.

De junge Steve Lacy – as Russell ok – en Musiker mit en eendüüdig Toonspraak weer Anfang vun de 1950er Johren gemeensam mit Russell Liddmaat vun en Grupp vun traditschonell Jazzmusikern, de regelmatig in dat Stuyvesant Center vun New York uptreeden dee.

As all groot Künstler harr Russell en düchtig subjektiv Wohrnehmen vun Dingen, de sück nich blots in sien Musik utdrücken dee. Russell weer fakender krank un kunn in disse Tiet kien Musik maaken. He hett sück denn – den Raat vun en Früendin folgend  – mit de Maleree befaat. Dat Ergebnis weer so överwältigend, dat de Kunstszene hüm – den Amateur – as Naturtalent anerkennen dee.

Utteknungen

• 1969: Down Beat Jazz Hall of Fame
• 1983: Sien Pied Piper of Jazz wurr in de Kritikerpoll vun den Down Beat sien „Wedderverapenlichung vun dat Johr“ wählt.
• 1987: Big Band and Jazz Hall of Fame

He wurr ok in de American Jazz Hall of Fame upnommen.

Pee Wee Russell, Muggsy Spanier, Miff Mole un Joe Grauso, Nick’s (Tavern), New York, ca. Juni 1946.
Fotografie vun William P. Gottlieb.

Upnahmen

As Bandleader

Impulse! Records

• 1959: Salute To Newport
• 1965: Ask Me Now! (mit Marshall Brown, Russell George, Ronnie Bedford)
• 1966: The College Concert (mit Red Allen, Steve Kuhn, Charlie Haden, Marty Morell)
• 1967: The Spirit of '67 (mit Oliver Nelson)

Anner Label

• 1952: Clarinet Strut
• 1952: The Individualism of Pee Wee Russell
• 1952: Pee Wee Russell All Stars (Atlantic)
• 1953: Salute To Newport
• 1953: We’re In the Money (Black Lion Records)
• 1958: Portrait of Pee Wee
• 1958: Over the Rainbow
• 1961: Swingin' With Pee Wee
• 1961: Jazz Reunion (Candid Records)
• 1962: New Groove (Columbia)
• 1964: Honey Licorice
• 1964: Gumbo

Literatur

• Ian Carr, Digby Fairweather, Brian Priestley: Rough Guide Jazz. Der ultimative Führer zum Jazz. 1800 Bands und Künstler von den Anfängen bis heute. 2., utwiet un aktualiseert Uplaag. Metzler, Stuttgart/Weimar 2004, ISBN 3-476-01892-X.
• Robert Hilbert: Pee Wee Russell. Oxford University Press, Oxford 1993.
• Whitney Balliett: Even his feet look sad. In: The New Yorker, 1962, weer afdruck in W. Balliett: American Musicians. Oxford University Press, New York 1986, ISBN 0-19-503758-8.
• Martin Kunzler: Jazz-Lexikon. Band 2: M–Z (= rororo-Sachbuch. Bd. 16513). 2. Uplaag. Rowohlt, Reinbek bei Hamburg 2004, ISBN 3-499-16513-9.

Weblinks

• Pee Wee Russell. Red Hot Jazz
• Pee Wee Russell bi discogs