Ommelanden

De Ommelanden (tegenwoordig ok Dat Ommeland) is de olle Naam för de Kuntreien van de Provinz Grunneng, de buten de Stadt Grunneng liggen, de so as de Flagg un dat Wapen al denken doon, freesk wassen. Historisch wassen daar dree Ommelanden: Hunsego, Fivelgo un dat Westerkarteer. Dat Rheiderland un Westerwold weeren as aparte Gewesten sehn, waarbi Westerwolde ok noit en freesk Charakter hat het. Ok dat Gerecht (de Stadt Grunneng un de Streken umto) wurr neet as Ommelaand sehn. Dat Oldambt was of un to wel ok as apaart veerde Ommeland sehn. Dat Wapen van de Ommelanden verwiest anders enkeld na de dree historische Ommelanden un de in totaal 11 Unnerkarteeren. In de Tied, as de Flagge in Gebruuk kwam, harr dat Oldambt ok al sien Freeheid verloorn.

Historje

Fröh Middeloller

In dat Middeloller wassen de Ommelanden freestalig, dat Gerecht un Westerwolde harren de neddersassische Spraak. De Ommelanden nömden sük sülvst "Lüttje Freesland" (Lytsje Fryslân). Se wurren döör lokale Heeren un de Kloosters regeert. So was dat Klooster van Auwerd de machtigste van de Ommelanden. Wiederhen wassen de Ommelanners freei. Nett so as all anner Fresen in dat Middeloller stunnen se unner de Freeske Freedom.

Net so as vandag bestunnen de Ommelanden vör allens ut Burendörpen. Daar weren twee Steden (later dree), de beid vööl Infloot up de ‘bestüürlose’ Ommelanden. Dit wassen de Stadt Grunneng en Appingedaam (later ok Winschoot). Appingedaam harr de meeste Macht in de Ommelanden, man ok de Nahberske Delfziel mit sien Seehaven was en grote Konkurrent för Appingedaam.

Middel-Middeloller

De Ommelanden hebben sük in d` verleden Tied vööl tegen Grunneng wendt. Se nömden sük denn ok "freje Fresen". Se sörgten, dat de Adel up de Börgen un de groot Heeren neet to vööl Macht kregden. Ok de Stadt is al maal anfallen döör de Ommelanners (1227). Do de Stadt to vööl Macht kreeg, sloten de Ommelanden sük to de Union van Utrecht tosamen, sodat de Infloot van de Stadt minder worden sull. Later sloot sük de Stadt Grunng an de Union an. Mit de Reduktion van Grunneng (1595) wurren de Ommelanden mit de Stadt to de Provinz Stadt un Lande tosamenföögt.

Stad un Lande

Siet de Stadt un de Ommelanden een Rebeed wassen, weeren na en Antahl lüttje Strieden mit enkelde Dörpen de Upstanden tegen de Stadt vörbi. Stadt un Ommelanden passden sük an enanner aan un förmden na en Eenheid. Dat Freesch van de Ommelanden wurr verdrongen dör dat Neddersassisch van de Stadt. Doch bünd d`r noch wall enkelde Freeske Woorden findbaar in de neje Grunnengse Dialekt.

In dat Jahr 1619 köfft de Stadt Grunneng de Heerlekheid Westerwolde up. Bi de Dröögleggen van 'n Deel van de Dullert wurr dat Rheiderlaand weer vergrotert, man dat hörde meest be Oostfreesland. As Oostfreesland in de Franzosentied bi de Nederlanden föögd wuur (Köninkriek Holland), sach Grunneng sien Kans um dat Rheiderlaand overtonehmen un de Eems weer as Oostgrenz fasttostellen. En groot Deel daarvan het Grunneng weer an Oostfreesland torügg geven musst. De over blevend Paart word tegenwoordig bi dat Oldambt rekend. Westerwolde un dat Rheiderlaand hebben noit offiziel de Titel van en Ommeland kregen, man worden mitunner wall as Ommeland angeven.

Tegenwoordig

De Naam Ommelanden word tegenwoordig blot noch minn bruukt. In 19. Jahrnunnert (200 Jahren na de Ofschaffen van de Ommelanden) kunnen all Grunnengers noch de Grenzen un Namen van de Ommelanden benömen. De Namen van de Ommelanden bünd to'n Bispööl nu noch in Namen van Footballclubs of Radiostationen (so Oldambster Boys un Radio Westerwolde) to finnen. Ok de Ommelanderseediek, de Seediek van Grunneng, düdt up de oll Gauen ut dat Middeloller hen.