Kanon (Bibel)
De Kanon is en Reeg vun Böker (kanoonsche Böker), de in dat Jodendom un in de christlichen Karken tohopenfaat sünd to de ganze Bibel. En kanoonsch Book is also een vun düsse Böker, de tohopen de ganze Bibel utmaakt. Dor sünd se denn Maat un Regel (Kanon) vun ehre Religion mit.
Jodendom
[ännern | Bornkood ännern]In dat Jodendom is toeerst de Tora as de normative Hillige Schrift ankeken wurrn. Se is in de Johre twuschen um un bi 800 un 250 v. Chr. tostanne kamen. Later sünd annere Schriften vun de Propheten un ut de Wiesheit an de Tora ehre Sieten stellt wurrn un hören dor denn ok mit to den jöödschen Bibelkanon mit to. Um un bi 100 n. Chr. is denn up Duer afmaakt wurrn, wecke vun de Schriften, de in Hebrääsche Spraken upschreven weern, to denn Tanach mit siene dree Deele tohören schollen. Dor weer denn de jöödsche Bibelkanon mit afmaakt. En Reeg vun Schriften, de dat blot in Greeksche Spraken geev, sünd nich in den Kanon upnahmen wurrn.
Christendom
[ännern | Bornkood ännern]In de christlichen Karken is de jöödsche Kanon (Tanach) overnahmen wurrn. De latiensche Westen hett dor noch en Reeg annere Böker ut de Septuaginta in sien Kanon upnahmen, ofschoonst de nich hebrääsch, man greeksch schreven weern. De Osten hett sik mehr an den körtern hebrääschen Kanon holen (vgl. Melito vun Sardes, Origenes, Eusebius vun Caesarea, Hieronymus). De Ole Kark hett up dat Ole Testament ehr Nee Testament folgen laten. Dor hett se bit um un bi 400 n. Chr. den Kanon vun torecht harrt. In de christlichen Konfessionen is dat bit up düssen Dag so, dat de Karken sik in den Umfang vun ehren Kanon verscheelt. De röömsch-kathoolsche un de Orthodoxe Karken hefft en Reeg vun Schriften ut de Septuaginta in ehren Kanon upnahmen, bi de Protestanten sünd de buten vor bleven.
De Begreep
[ännern | Bornkood ännern]Dat greeksche Lehnwoort Kanon meent an un for sik en Rohr ut Holt oder Bambus, dat bi Boarbeiden bruukt wurrn is as Maat, Lineal, Richtholt oder to'n Wegen. In den Hellenismus is dor denn en Begreep vun wurrn, wo ok dat Maat for de Ethik, en Regel oder en Vorschrift mit benömmt wurrn is.
In düssen Sinn vun en Norm, wo een sik na richten schall, kummt dat Woort in dat Nee Testament veermol vor (2.Kor. 10,13.15.16; Gal. 6,16). Vun um un an 150 n. Chr. betreckt christliche Theologen dat Woort up Deele (oder ok vun dat Ganze) vun dat, wat in de christlichen Karken glöövt un lehrt warrt un stellt dat gegen de Häresie over.
Mit Kanon weer dor up de een Siet de Wohrheit vun de christliche Lehr an sik mit meent, up de annere Siet weer de Kanon avers ok en Begreep for de Schriften, in de düsse Wohrheit utdrückt weer. So schrifft de Theologe un Bibelforscher Adolf Jülicher in siene Einleitung in das Neue Testament 1931:
- „De Kanon is de Norm. Dor geiht allens in de Karken na; kanoniseern heet: as Deel vun düsse Norm gellen laten“
Eerst vun um un bi 350 n. Chr. af an betreckt de Theologen den Begreep Kanon up all Hillige Schriften, de in de Karken gellen doot, also up ehre Bibel.