Hermann Allmers

Hermann Ludwig Allmers (* 11. Februar 1821 in Rechtenfleth; † 9. März 1902 in Rechtenfleth) is in Noorddüütschland as de Maschendichter bekannt wurrn. He hett den Buernhoff, den he vun siene Öllern övernahmen harr, to'n Maschenhoff utboot. In de verleden Johren is düsse Anlaag wedder torecht maakt wurrn un deent nu as en Denksteed för Allmers.

Herkamen

Hermann Allmers is upwussen as Kind vun Öllern, de sik goot stünnen. He hett fröh lehrt, de Saken süms in'e Hand to nehmen. Sien Vadder Wirich Allmers (21. November 1781–7. März 1849) stamm vun en Buernfamilie, de in Oosterstood wat gellen dö. Siene Mudder weer de Pastorendochter Dorothee Allmers (27. Oktober 1780–10. März 1855), borene Biedenweg ut Saans. Vunwegen dat dat mit de School in de Oosterstoder Masch nich so dull weer, hett he Ünnerricht bi en Huuslehrer kregen.

Reisen un Frünnen

Up siene Reisen hett Hermann Allmers allerhand tolehrt un ok jummers nee Frünnen drapen. 1845 is he up siene eerste Reis na Freyburg an de Unstrut kamen un hett u.an. Friedrich Ludwig Jahn besöcht. Up düsse Reis is he in Triest ok tofällig an dat Graff vun Johann Joachim Winckelmann kamen. As he 1856 in Berlin weer, hett he Carl Ritter un Franz Kugler kennen lehrt. Ritter hett em Moot maakt, noch mehr in de Aart vun de Norddeutschen Vegetationsbilder to schrieven. Dor hett he noch in Berlin sien Marschenbuch toenn bröcht. Up siene tweete Reis na de Alpen is he 1856 in Zürich mit den Schriever Adolf Stahr un mit Fanny Lewald tohopenkamen. 1857 lehr he in München Wilhelm Heinrich Riehl kennen, de as Eersten mit de wetenschopliche Volkskunn anfungen weer. He föhr Allmers in den Krink vun de Königliche Tafelrunde in, wo ok Emanuel Geibel tohören dö. 1858 weer he unnerwegens up siene wichtigste un längste Reis na Italien. 1859 weer he in Rom. Dor hett he unner annern Ernst Haeckel drapen un is sien Fründ wurrn. De Indrück vun düsse Italienreis hett he in sien Book Römische Schlendertage to Papeer bröcht. Bi den Umbo vun sien „Maschenhoff“ in Rechtenfleth hett sien Fründ Arthur Fitger ut Bremen Freskos bistüert to de Fresen ehre Geschicht.

Wark

Schrieveree

Allmers weer de Söhn van en Maschbuurn in Rechtenfleth an de Unnerwerser, aver he weer kien Buurndichter. In siene Gedichten kummt veel vun de Heimat in vör, aver Plattdüütsch weer nich siene Moderspraak, un de Heimat weer nich sien een un alls. Sien groot Lengen weer Italien. Em leeg dar wat an, de düütsche mit de antike Kultur in'n Eenklang to bringen. Hier un dar is em dat glückt. Siene Böker „Das Marschenbuch“ un „Römische Schlendertage“ wurrn nich blots in Noorddüütschland to Bestsellers. Se maakt aver ok düütlich, dat he de Heimat woll leev hett, de Frömde em aver noch lever is. Dat Hermann-Allmers-Heim in Rechtenfleth mit den italienschen Gaarn un de Sammelstücken ut de regionale Geschichte is en Afbild van den Dichter mit siene twee Gesichter.

Politik

In de 1840er Johren hett Allmers sik dor stark för maakt, dat dat Volk wat tolehren konn. He hett en Gesangvereen grünnt un ok en Bökeree för Jan un alle Mann. In de Johren vun den Vörmärz is düt Streven ut de Wuddeln vun de Politik wussen: Allmers stünn up de Siet vun de Revolutschoon. He hett bi Volksversammeln mitmaakt un hett Demonstratschonen gegen den Adel in dat Königriek Hannober in'e Gangen bröcht. As vun de düütsche Republik nix wurrn weer, hett he 1849 den Hoff vun sien Vadder övernahmen un Landweertschop bedreven. Man 1850 un 1851 hett de hannöbersche Regeern Allmers sien Drieven in de Johren vörher ünnersöken laten. Amenn möss he en Straaf betahlen, weil he Arnold Ruge bi sik tohuse en paar Dage versteken harr, as de vör de Polizei utbüxen möss. Ruge weer en vun de ganz Linken in dat Frankforter Parlament ween un harr ok bi Karl Marx mitarbeit. Liekers hett he ok Ämter övernahmen: Vun 1855 bit 1867 weer he Vaagt un Diekswaren. As Preußen 1866 dat Königriek Hannober innehmen dö, weer Allmers ganz hen un weg un stell sik ganz up de Preußen ehr Siet. Ut den Revolutschonär vun 1848 is en Natschonalliberalen wurrn, de Bismarck bewunnern dö.

Gloven

An'n 6. Juni 1856 is Allmers in Bremen Freemurker wurrn un in de Loge To'n Ööltwieg upnahmen wurrn.

As 1862 in dat Königriek Hannober en orthodoxen lutherschen Katechissen inföhrt weerrn scholl, dor güng he dor stracks gegenan. He spröök sik dor för ut, dat dat bi den olen Katechissen vun 1790 blieven scholl. De weer in den Geist vun de Upklärung schreven. 1863 hett he as Afordenten mitmaakt bi dat Insetten vun en luthersche Landsynood, wo ok Lüde bi mitmaken döen, de keen Theologen oder Pastoren weern. He hett ok mitsnackt, as dat üm de Fraag güng, wie in de Tokumst de Karken utsehn schollen. Dor hett he sien Schrift "Die Basilika als Vorbild protestantischen Kirchbaus" üm rutgahn laten. 1889 keemen Gedichten vun em rut ünner den Titel "Fromm und Frei". Düsse Gedichten dreihen sik üm den Gloven. Allmers stünn dor in achter en freesinnig Christendom, wat sik vun de Karkenlehr nix vörschrieven lett.

Heimatkunn

1856 is de "Verein für Geschichte un Alterthümer der Herzogthümer Bremen und Verden und des Landes Hadeln zu Stade" grünnt wurrn. Bi düsse Vereen hett Allmers mitmaakt. Toeerst stünn ok düsse Vereen achter de Gedanken vun de Revolutschoon vun 1848, man later is dor denn doch en konservativen Heimatvereen vun wurrn. 1882 hett Allmers den Vereen „Männer vom Morgenstern“ grünnt. Düsse Vereen hett siene Wuddel in en Drapen vun junge Buern un Studenten in den Kroog „Zum Schloß Morgenstern“ in Weddewarden in dat Land Wusten. Later kemen, blangen de Studenten un Buern, Beamten, Schoolmesters un annere Inwahners ut Leh, Land Wührden un Oosterstood dor to. Amenn sünd denn ok Gelehrten dor mit bi ween. Vörsitter weer Allmers. 1891 hett Allmers denn ok noch in Butjadingen den „Rüstringer Heimatbund“ grünnt. Wat de Politik angeiht, weer de Vereen neutral, man de meisten Liddmaten stünnen dormols achter natschonalliberale Positschonen. De Mannslüde vun'n Morgensteern sünd in de Tied vun den Natschonalsozialismus dorgegen angahn, dat se in en „NS-Kulturgemeende“ ümwannelt weern schollen un hüdigendags gifft dat den Vereen jummers noch. He steiht achter dat Morgensteern-Museum in den Bremerhobener Stadtdeel Geestemünn.

Musik

Süms hett Allmers nix komponeert, man Johannes Brahms hett twee vun sien Gedichten vertont: Feldeinsamkeit op. 86 Nr. 2, Spätherbst op. 92 Nr. 2.

Hermann Allmers is ok de Dichter vun dat bekannte Studentenleed Dort Saaleck, hier die Rudelsburg. He hett dat 1846 schreven. Schoonst he süms gor nich Student ween is, weer he unnerwegens mit Studenten ut Jena un Halle. De Ruin vun de Borg up en Felsen över de Saale möök dormols groten Indruck up vele Studenten. Faken hefft se dor en Utflog henmaakt. Allmers sien Leed is denn later dat Leed vun de Corpsstudenten wurrn, de sik eenmol in'n Johr up de Rudelsborg drepen döen. To Pingsten 2005 hefft de „Olen Herrn“ vun dat Corps Teutonia Marborg as Dank un to'n Gedenken an den Dichter vun jem ehr Leed in den Binnenhoff vun de Rudelsborg en Relief vun Allmers ut Bronze anbringen laten. Dat harr de Bildhauer Claus Korch maakt.

Literatur

Axel Behne: Das Haus des Dichters Hermann Allmers in Rechtenfleth an der Weser, heel un deel nee överarbeit in de 2. Uplaag, Rechtenfleth 2001
Brage bei der Wieden, Jan Lokers (Hg.): Lebensläufe zwischen Elbe und Weser. Ein biographisches Lexikon. Bd. 1, Stood 2002, S. 28-31
Hermann Allmers zum 175. Geburtstag. Rutgeven in'n Sülvstverlag vun de Hermann-Allmers-Gesellschaft e.V., Rechtenfleth 1996
Johannes Göhler: Hermann Allmers als Verehrer der Jungfrau Maria. Der Marschendichter auf der Suche nach seiner religiösen Heimat, in: Das Land Oldenburg. Mitteilungsblatt der Oldenburgischen Landschaft, Nr. 109 (IV. Quartal 2000), S. 1-7
Johannes Göhler: Fromm und Frei - Hermann Allmers als religiöser Denker, kirchlicher Reformer und Gegner der neulutherischen Orthodoxie. In: Wege des Glaubens, Beiträgezur einer Kirchengeschichte des Landes zwischen Elbe und Weser. Stood, 2006. ISBN 978-3-931879-26-6-
Bernd Ulrich Hucker, Hermann Allmers und sein Marschenhof, Ollnborg, 1981, ISBN 3-87358-136-1
Mensch sein und den Menschen nützen. Hermann Allmers und seine Künstlerfreunde. (Kataloog to de Utstellen), rutgeven vun Axel Behne un Oliver Gradel, Otterndörp 2002, ISBN 3-934100-04-X